Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adi qaraqınıq (lat. Origanum vulgare) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin qaraqınıq cinsinə aid bitki növü.
| Adi qaraqınıq | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Adi qaraqınıq | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki xarakteristikası
Dalamzkimilər fəsiləsinin Qaraot cinsindən olan çoxillik ot bitkisidir. Bitki tam olaraq qısa tüklüdür, kökü sürünəndir. Gövdəsi 30-60 sm hündürlükdə, dördkünc, budaqlıdır. Yarpaqları qarşılıqlı, qısa saplaqlı, uzunsov, yumurtavaridir. Xırda, çəhrayitəhər çiçəkləri gövdəsinin və budaqlarının uclarında sıx salxım şəklində formalaşmışdır. Meyvəsi dörd xırda qozcuqdan ibarətdir. Otun iyi ətirli, dadı acı ədviyyəli, azacıq büzüşdürücüdür. İyun-avqust aylarında çiçəkləyir və avqust-oktyabr aylarında meyvə verir.
Yayılması
BQ qərbi, BQ şərqi, BQ Quba sahəsi, Samur-Dəvəçi və Xəzər sahili ovalıqları, Qobustanın rayonlarında arandan subalp qurşağına kimi yayılmışdır. Azərbaycanın bütün rayonlarında yayılmışdır. Arandan subalp qurşağına kimi (dəniz səviyyəsindən 2600 m-ə qədər) rast gəlinir. Əsasən çəmən, meşə və meşə kənarlarında, kolluqlarda və otlu yamaclarda bitir.
Tərkibi
Flavonid, kumarin, alkoloid, saponin, efir və piyli yağlar, C, B1, B2 vitaminləri, karotin, aşı maddələr və steroidlərlə zəngindir.
Tərkibində 0,3-1,2% efir yağı: fenol-timol (10%), karvakrol izomerləri, seskviterpenoidlər (12,5%), monoterpenoidlər – heranilasetat (5%) olur. Ədviyyəli və bakterisid təsirlidir. Bundan başqa tərkibində fenol (12-20%), flavonoidlər, askorbin turşusu və aşı maddələri olur.
Tərkibində efir yağları (fenol, timol və onun izomerləri), acı maddələr və çoxlu miqdarda askorbin turşusu və piqmentlər vardır.
Təsiri və tətbiqi
Farmakopeyaya daxil olan rəsmi dərman bitkisidrir. Əsasən mədə-bağırsaq, şəkərli diabet, revmatizm, ağciyər vərəmi, bronxit və bronxial astma, nevroz, nevralgiya, epilepsiya, iflic, radikulit, dəri, angina, faringit, loringit, raxit və qadın xəstəlikləri, habelə qulaq, baş və diş ağrıları zamanı istifadə olunur. Antibakterial, antiseptik, spazmolitik, sakitləşdirici, yuxugətirici, sidikqovucu, yara sağaldıcı, bəlgəmgətirici, eləcə də iltihab zamanı və qıc olmalara qarşı istifadə olunur.
Əks təsirləri
Hamiləlik dövründə istifadə etmək olmaz.
İstifadə olunan hissələr
Yerüstü hissəsi, yarpaqları, çiçəkləri və toxumları istifadə olunur.
İstifadə formaları
Cövhər, tinktura və dəmləmələr şəklində.
İstinadlar
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 590.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adi qaraqiniq lat Origanum vulgare bitkiler aleminin dalamazcicekliler destesinin dalamazkimiler fesilesinin qaraqiniq cinsine aid bitki novu Adi qaraqiniqElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste DalamazciceklilerFesile DalamazkimilerYarimfesile NepetoideaeTriba MentheaeCins QaraqiniqNov Adi qaraqiniqBeynelxalq elmi adiOriganum vulgare L 1753Sekil axtarisiITIS 32632NCBI 39352EOL 579367Botaniki xarakteristikasiDalamzkimiler fesilesinin Qaraot cinsinden olan coxillik ot bitkisidir Bitki tam olaraq qisa tukludur koku surunendir Govdesi 30 60 sm hundurlukde dordkunc budaqlidir Yarpaqlari qarsiliqli qisa saplaqli uzunsov yumurtavaridir Xirda cehrayiteher cicekleri govdesinin ve budaqlarinin uclarinda six salxim seklinde formalasmisdir Meyvesi dord xirda qozcuqdan ibaretdir Otun iyi etirli dadi aci edviyyeli azaciq buzusdurucudur Iyun avqust aylarinda cicekleyir ve avqust oktyabr aylarinda meyve verir YayilmasiBQ qerbi BQ serqi BQ Quba sahesi Samur Deveci ve Xezer sahili ovaliqlari Qobustanin rayonlarinda arandan subalp qursagina kimi yayilmisdir Azerbaycanin butun rayonlarinda yayilmisdir Arandan subalp qursagina kimi deniz seviyyesinden 2600 m e qeder rast gelinir Esasen cemen mese ve mese kenarlarinda kolluqlarda ve otlu yamaclarda bitir TerkibiFlavonid kumarin alkoloid saponin efir ve piyli yaglar C B1 B2 vitaminleri karotin asi maddeler ve steroidlerle zengindir Terkibinde 0 3 1 2 efir yagi fenol timol 10 karvakrol izomerleri seskviterpenoidler 12 5 monoterpenoidler heranilasetat 5 olur Edviyyeli ve bakterisid tesirlidir Bundan basqa terkibinde fenol 12 20 flavonoidler askorbin tursusu ve asi maddeleri olur Terkibinde efir yaglari fenol timol ve onun izomerleri aci maddeler ve coxlu miqdarda askorbin tursusu ve piqmentler vardir Tesiri ve tetbiqiFarmakopeyaya daxil olan resmi derman bitkisidrir Esasen mede bagirsaq sekerli diabet revmatizm agciyer veremi bronxit ve bronxial astma nevroz nevralgiya epilepsiya iflic radikulit deri angina faringit loringit raxit ve qadin xestelikleri habele qulaq bas ve dis agrilari zamani istifade olunur Antibakterial antiseptik spazmolitik sakitlesdirici yuxugetirici sidikqovucu yara sagaldici belgemgetirici elece de iltihab zamani ve qic olmalara qarsi istifade olunur Eks tesirleriHamilelik dovrunde istifade etmek olmaz Istifade olunan hisselerYerustu hissesi yarpaqlari cicekleri ve toxumlari istifade olunur Istifade formalariCovher tinktura ve demlemeler seklinde IstinadlarLinnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 590 Hemcinin bax