Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aday üsyanı (qaz. Адай көтерілісі) — 1929-1932-ci illərdə baş vermiş Mangistauda yaşayan aday tayfasından olan qazax şaruaların üsyanı. Üsyana səbəb həddən artıq olan vergilər, insanların dini inanclarının təhqir olunması, məcburi kollektivləşdirmə nəticəsində mal qaranın kütləvi qırılması, bütün qazax aullarının yoxsullaşması və nəticədə yaranan aclıq idi. 1929-cu ildə ayrı ayrı yerlərdə başlamış üsyan 1930-cu ildə ümumi xarakter daşıyaraq bir mərkəzdən idarə olunmağa başlayırdı. Bokımaş Şolaulı (1931-ci ilin aprel ayında xan seçilib), Mirzəqali Tınımbaevin (1931-ci ilin iyun ayında döyüşdə həlak olub), Yerqali Kutteqenovun, M.Salpıkulının, Jumatay Hüseynovun və digərlərinin başçılığı ilə üsyançılar hökumət qüvvələri ilə şiddətli döyüşlər keçirirdilər. 1931-ci ilin may iyul aylarında üsyançılar 4 dəfə Fort Aleksandrovsk şəhərinə hücum etmişdilər. Silahlı mübarizə 1932-ci ilin ortalarına qədər davam edib. Üsyan yatırıldıqdan sonra üsyançılar, Türkmənistanda, Qaraqalpaqıstanda, Tacikistanda, İran və Əfqanıstanda gizləndilər. Birləşmiş Dövlət Siyasi İdarəsi 800 nəfərdən artıq üsyançı mühakimə olundu.
| Aday üsyanı | |||
|---|---|---|---|
| Tarix | 1929-1932-ci illər | ||
| Yeri | Mangistau Qazaxıstan | ||
| Səbəbi | Aclıq Həddən artıq olan vergilər Məcburi kollektivləşdirmə İnsanların dini inanclarının təhqir olunması | ||
| Nəticəsi | Üsyan bolşeviklər tərəfindən yatırılıb, 800 nəfər üsyançı mühakimə olunub. | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
Həmçinin bax
İstinadlar
- Burkitbay Ayaqan. Qazaxıstan. Milli Ensiklopediya (PDF). I. . 2004. səh. 110. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aday usyani qaz Adaj koterilisi 1929 1932 ci illerde bas vermis Mangistauda yasayan aday tayfasindan olan qazax sarualarin usyani Usyana sebeb hedden artiq olan vergiler insanlarin dini inanclarinin tehqir olunmasi mecburi kollektivlesdirme neticesinde mal qaranin kutlevi qirilmasi butun qazax aullarinin yoxsullasmasi ve neticede yaranan acliq idi 1929 cu ilde ayri ayri yerlerde baslamis usyan 1930 cu ilde umumi xarakter dasiyaraq bir merkezden idare olunmaga baslayirdi Bokimas Solauli 1931 ci ilin aprel ayinda xan secilib Mirzeqali Tinimbaevin 1931 ci ilin iyun ayinda doyusde helak olub Yerqali Kutteqenovun M Salpikulinin Jumatay Huseynovun ve digerlerinin basciligi ile usyancilar hokumet quvveleri ile siddetli doyusler kecirirdiler 1931 ci ilin may iyul aylarinda usyancilar 4 defe Fort Aleksandrovsk seherine hucum etmisdiler Silahli mubarize 1932 ci ilin ortalarina qeder davam edib Usyan yatirildiqdan sonra usyancilar Turkmenistanda Qaraqalpaqistanda Tacikistanda Iran ve Efqanistanda gizlendiler Birlesmis Dovlet Siyasi Idaresi 800 neferden artiq usyanci muhakime olundu Aday usyaniTarix 1929 1932 ci illerYeri Mangistau QazaxistanSebebi Acliq Hedden artiq olan vergiler Mecburi kollektivlesdirme Insanlarin dini inanclarinin tehqir olunmasiNeticesi Usyan bolsevikler terefinden yatirilib 800 nefer usyanci muhakime olunub Munaqise terefleriSSRI tayfasiKomandan lar bilinmir Bokimas Solauli Mirzeqali Tinimbaev Yerqali Kutteqenov M Salpikuli Jumatay HuseynovHemcinin baxAsan usyani Abirali usyani Qazaxistanda acliqIstinadlarBurkitbay Ayaqan Qazaxistan Milli Ensiklopediya PDF I 2004 seh 110 ISBN 9965 9389 9 7