Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdulla bəy Əfəndizadə (Tam adı:Abdulla İsmayıl oğlu Əfəndizadə; 3 mart 1873, Nuxa – 1928, Bakı) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü, pedaqoq.
| Abdulla bəy Əfəndizadə (Azaqbəyli) | |
|---|---|
| Abdulla bəy İsmayıl oğlu Əfəndizadə | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Şəki, Nuxa qəzası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası AXC SSRİ |
| Fəaliyyəti | Pedaqoq, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü |
| Uşağı | Ziya bəy Əfəndiyev Bahadur bəy Əfəndiyev Şamil bəy Əfəndizadə Nailə xanım Əfəndizadə İsmayıl Əfəndiyev Aslan Əfəndiyev |
Həyatı
Abdulla bəy Əfəndizadə 3 mart 1873-cü ildə Şəki şəhərində anadan olmuşdu. 1880–1888-ci illərdə Nuxada (Şəkidə) məhəllə məktəbində ibtidai təhsil almış, 1888–1894-cü illərdə Yelizavetpolda (Gəncədə) sənət məktəbində, 1895–1898-ci illərdə Tiflisdə Aleksandr Müəllimlər İnstitutunda təhsil almışdır. Şəkidə müəllim işləmişdir. İki il burada çalışandan sonra Tiflis Aleksandr Müəllimlər institutuna daxil olmuş və 1899-cu ildə orada təhsilini tamamlamışdı.
Ailəsi
Babası Hacı Çələbi əfəndi, atası İsmayıl əfəndi və anası Fəxri (Şirin) xanım Əfəndizadə olmuşdur. Qardaşları Hüseyn əfəndi Əfəndizadə və Rəşid bəy Əfəndiyevolmuşdur. Ziya adında oğlu olmuşdur. Hikmət Ziyanın babasıdır.
- İsmayıl əfəndi — 1819-cu ildə Şəkidə anadan olmuşdur. Osmanlıda təhsil almış, Gəncə Valiliyi Sünni Ruhani Məclisinin üzvü, İrəvan, Naxçıvan, Yeni Bəyazid və Şərur-Dərələyəz qəzalarının qazisi olmuşdur. 13 iyun 1892-ci ildə Şəkidə vəfat etmişdir.
- Hüseyn əfəndi Əfəndizadə — 1862-ci ildə Şəkidə anadan olmuşdur. Zaqafqaziya Ruhani İdarəsindən rəsmən "əfəndi" titulu almışdır. Qori Müəllimlər Seminariyasında çalışmışdır. 1917-ci ildə Şəkidə yaşamasına baxmayaraq, Gəncə Valiliyi Sunni Ruhani Məclisinin sədri olmuşdur. 30 oktyabr 1919-cu ildən Şəki Qadın Gimnaziyasının direktorunu əvəz edib.
Fəaliyyəti
1898-ci ildə isə Bakıda pedaqoji fəaliyyətə başlamışdır. Həmin illərdə müxtəlif məktəblərdə müəllim və məktəb müdiri vəzifələrində işləmişdir. 1906-cı ildə A.Əfəndizadə Qafqaz Müsəlman Müəllimlərinin I və 1907-ci ildə II qurultaylarında fəal iştirak etmiş, Süleyman Sani Axundov və Fərhad Ağazadə ilə birgə tərtib etdiyi yeni əlifba layihəsini müzakirəyə çıxarmış, onlarla birlikdə həmin əlifba layihəsi və qurultayda qəbul olunan proqram əsasında 1908-ci ildə "İkinci il" dərsliyini yazıb nəşr etdirmişdir. O, Azərbaycan Milli Şurasının "Azərbaycan Məclisi-Məbusanının təsisi haqqında qanunu"na əsasən Nuxa (Şəki) şəhərindən ADR parlamentinə deputat seçilmişdir. Parlamentdə əvvəlcə Əhrar fraksiyasına daxil olmuş, 1919-cu il noyabrın əvvəllərində fraksiyadan ayrılaraq özünü sol müstəqil elan etmişdir.
1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlamentinə üzv seçilən Əfəndizadə Maarif Nazirliyinin əlifba islahatına dair təşkil etdiyi kommissiyanın tərkibində çalışmışdır. Müzakirəyə təqdim etdiyi əlifba layihəsi komissiya tərəfindən bəyənilmişdir. 1919-cu ildə Əfəndizadənin tərtib etdiyi əlifba əsasında müstəqil dövlətin "Son türk əlifbası" adlı əlifba dərsliyinin nəşrinə icazə verilmişdir.
Ədəbi yaradıcılıqla məşğul olmuş Əfəndizadə uşaqlar üçün şeirlər, hekayələr də yazmışdır. Onun 1919-cu ildə Şəkinin "Mədəniyyət" mətbəəsində onun siyasi lirika janrında qələmə aldığı "Ya ölüm, ya Türkiyə" mənzuməsi çox məşhur idi. Abdulla bəy Əfəndizadə Şəkidə ilk oğlan, ilk qız məktəblərinin və gimnaziyanın banisi kimi tanınırdı. Abdulla bəy Əfəndizadə eyni zamanda tərcümə işi ilə də məşğul olmuş, rus şairlərindən İ.A.Krılovun, M.Y.Lermontovun və başqalarının şeirlərini türkçəmizə tərcümə etmişdir. Geniş fəaliyyət, hərtərəfli yaradıcılıq dairəsinə və qabiliyyətinə malik olan Abdulla bəy Şəki folklorunun toplanılması, araşdırılması və təbliği istiqamətində də mühüm işlər görmüşdür. O, topladığı folklor nümunələrini 1894-cü ildə "Sbornik materialov dlə opisaniə mestnostey i plemen Kavkaza (SMOPK)" məcmuəsində çap etdirmişdir.
Kitabları
- "Rüstəmin yuxusu, yaxud röyası" (1906);
- "Şagirdlərə hədiyyə" (1914).
Kitabçası
- "Hər ürəkdə səbt olubdur: ya ölüm, ya Türkiyə
Şeirləri
- "Növhə";
- "Ümid";
- "Acı həqiqətlər qarşısında böyük ümidvarlılıq";
- "Qafqaza dəvət".
Haqqında
Onun 1906-cı ildə əvvəl "Dəbistan" jurnalında, daha sonra isə ayrıca kitabça şəklində nəşr edilmiş "Rüstəmin yuxusu" adlı əsərinə XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda gedən ictimai-siyasi hərəkatın görkəmli nümayəndəsi, sonralar Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından biri olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadə resenziya yazmışdır:
 | "Bu mənzumə biz müsəlmanların məişətimizdə ən nazik və ən ağrılı dərdimiz olan dəstəbazlıq və qoçubazlığın bina və əslini və millətimiz arasında cəhl və nadanlıq ucundan cüzi bir şeyin üstə (ki, özgələri o barədə bir-birilərinə söyüş belə deməzlər) özlərini həlakət və fəlakətə sövüq edib böylə bir hərəkəti-dənaətkaranənin adını namus və qeyrət qoyanların biləsəf iştimallarını (əhatə etmək) gözəl bir tərzdə tənqid ediyor. Bu əsər qayət asan bir dil ilə yazılıb "mütəzad" surəti şeriyyəsi ilə tənzim edilmişdir". |  |
Vəfatı
O, 1928-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Abdulla bəy Əfəndizadə 1873-1928 (145 illiyi)". 14 January 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 3 Yanvar , 2018.
- "Azərbaycanın görkəmli maarifçilər nəsli". 14 January 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 2013.- 9 oktyabr..
- "AZƏRBAYCAN CÜMHURİYYƏTİ MƏCLİSİ-MƏBUSANINDA NUXA QƏZASINI TƏMSİL EDƏN ŞƏXSLƏR". 14 January 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 2018. 8 iyun.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abdulla bey Efendizade Tam adi Abdulla Ismayil oglu Efendizade 3 mart 1873 Nuxa 1928 Baki Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu pedaqoq Abdulla bey Efendizade Azaqbeyli Abdulla bey Ismayil oglu EfendizadeSexsi melumatlarDogum tarixi 3 mart 1873Dogum yeri Seki Nuxa qezasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1928Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIMilliyyeti azerbaycanliVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIFealiyyeti Pedaqoq Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvuUsagi Ziya bey Efendiyev Bahadur bey Efendiyev Samil bey Efendizade Naile xanim Efendizade Ismayil Efendiyev Aslan EfendiyevHeyatiAbdulla bey Efendizade 3 mart 1873 cu ilde Seki seherinde anadan olmusdu 1880 1888 ci illerde Nuxada Sekide mehelle mektebinde ibtidai tehsil almis 1888 1894 cu illerde Yelizavetpolda Gencede senet mektebinde 1895 1898 ci illerde Tiflisde Aleksandr Muellimler Institutunda tehsil almisdir Sekide muellim islemisdir Iki il burada calisandan sonra Tiflis Aleksandr Muellimler institutuna daxil olmus ve 1899 cu ilde orada tehsilini tamamlamisdi Abdulla Efendizadenin qardasi Huseyn efendi Efendizade usaqlari ile Ailesi Abdulla Efendizadenin anasi Fexri Sirin xanim Efendizade 1906 ci ilde Sekide Babasi Haci Celebi efendi atasi Ismayil efendi ve anasi Fexri Sirin xanim Efendizade olmusdur Qardaslari Huseyn efendi Efendizade ve Resid bey Efendiyevolmusdur Ziya adinda oglu olmusdur Hikmet Ziyanin babasidir Ismayil efendi 1819 cu ilde Sekide anadan olmusdur Osmanlida tehsil almis Gence Valiliyi Sunni Ruhani Meclisinin uzvu Irevan Naxcivan Yeni Beyazid ve Serur Dereleyez qezalarinin qazisi olmusdur 13 iyun 1892 ci ilde Sekide vefat etmisdir Huseyn efendi Efendizade 1862 ci ilde Sekide anadan olmusdur Zaqafqaziya Ruhani Idaresinden resmen efendi titulu almisdir Qori Muellimler Seminariyasinda calismisdir 1917 ci ilde Sekide yasamasina baxmayaraq Gence Valiliyi Sunni Ruhani Meclisinin sedri olmusdur 30 oktyabr 1919 cu ilden Seki Qadin Gimnaziyasinin direktorunu evez edib FealiyyetiAbdulla Efendizadenin elifba layihesi 1898 ci ilde ise Bakida pedaqoji fealiyyete baslamisdir Hemin illerde muxtelif mekteblerde muellim ve mekteb mudiri vezifelerinde islemisdir 1906 ci ilde A Efendizade Qafqaz Muselman Muellimlerinin I ve 1907 ci ilde II qurultaylarinda feal istirak etmis Suleyman Sani Axundov ve Ferhad Agazade ile birge tertib etdiyi yeni elifba layihesini muzakireye cixarmis onlarla birlikde hemin elifba layihesi ve qurultayda qebul olunan proqram esasinda 1908 ci ilde Ikinci il dersliyini yazib nesr etdirmisdir O Azerbaycan Milli Surasinin Azerbaycan Meclisi Mebusaninin tesisi haqqinda qanunu na esasen Nuxa Seki seherinden ADR parlamentine deputat secilmisdir Parlamentde evvelce Ehrar fraksiyasina daxil olmus 1919 cu il noyabrin evvellerinde fraksiyadan ayrilaraq ozunu sol musteqil elan etmisdir 1918 ci ilde Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin parlamentine uzv secilen Efendizade Maarif Nazirliyinin elifba islahatina dair teskil etdiyi kommissiyanin terkibinde calismisdir Muzakireye teqdim etdiyi elifba layihesi komissiya terefinden beyenilmisdir 1919 cu ilde Efendizadenin tertib etdiyi elifba esasinda musteqil dovletin Son turk elifbasi adli elifba dersliyinin nesrine icaze verilmisdir Edebi yaradiciliqla mesgul olmus Efendizade usaqlar ucun seirler hekayeler de yazmisdir Onun 1919 cu ilde Sekinin Medeniyyet metbeesinde onun siyasi lirika janrinda qeleme aldigi Ya olum ya Turkiye menzumesi cox meshur idi Abdulla bey Efendizade Sekide ilk oglan ilk qiz mekteblerinin ve gimnaziyanin banisi kimi taninirdi Abdulla bey Efendizade eyni zamanda tercume isi ile de mesgul olmus rus sairlerinden I A Krilovun M Y Lermontovun ve basqalarinin seirlerini turkcemize tercume etmisdir Genis fealiyyet herterefli yaradiciliq dairesine ve qabiliyyetine malik olan Abdulla bey Seki folklorunun toplanilmasi arasdirilmasi ve tebligi istiqametinde de muhum isler gormusdur O topladigi folklor numunelerini 1894 cu ilde Sbornik materialov dle opisanie mestnostey i plemen Kavkaza SMOPK mecmuesinde cap etdirmisdir Kitablari Rustemin yuxusu yaxud royasi 1906 Sagirdlere hediyye 1914 Kitabcasi Her urekde sebt olubdur ya olum ya TurkiyeSeirleri Novhe Umid Aci heqiqetler qarsisinda boyuk umidvarliliq Qafqaza devet HaqqindaOnun 1906 ci ilde evvel Debistan jurnalinda daha sonra ise ayrica kitabca seklinde nesr edilmis Rustemin yuxusu adli eserine XX esrin evvellerinde Azerbaycanda geden ictimai siyasi herekatin gorkemli numayendesi sonralar Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin qurucularindan biri olan Mehemmed Emin Resulzade resenziya yazmisdir Bu menzume biz muselmanlarin meisetimizde en nazik ve en agrili derdimiz olan destebazliq ve qocubazligin bina ve eslini ve milletimiz arasinda cehl ve nadanliq ucundan cuzi bir seyin uste ki ozgeleri o barede bir birilerine soyus bele demezler ozlerini helaket ve felakete sovuq edib boyle bir hereketi denaetkaranenin adini namus ve qeyret qoyanlarin bilesef istimallarini ehate etmek gozel bir terzde tenqid ediyor Bu eser qayet asan bir dil ile yazilib mutezad sureti seriyyesi ile tenzim edilmisdir VefatiO 1928 ci ilde Baki seherinde vefat etmisdir Hemcinin baxResid bey Efendiyev Salman MumtazIstinadlar Abdulla bey Efendizade 1873 1928 145 illiyi 14 January 2019 tarixinde Istifade tarixi 3 Yanvar 2018 Azerbaycanin gorkemli maarifciler nesli 14 January 2019 tarixinde Istifade tarixi 2013 9 oktyabr AZERBAYCAN CUMHURIYYETI MECLISI MEBUSANINDA NUXA QEZASINI TEMSIL EDEN SEXSLER 14 January 2019 tarixinde Istifade tarixi 2018 8 iyun