Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aaron Kluq (11 avqust 1926[…] – 20 noyabr 2018[…], Kembric) — İngilis kristalloqrafı, kimya üzrə Nobel mükafatçısıdır.
| Aaron Kluq | |
|---|---|
| ing. Aaron Klug | |
 | |
| Doğum tarixi | 11 avqust 1926[…] |
| Vəfat tarixi | 20 noyabr 2018[…](92 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Uşağı | 2 |
| Elm sahələri | kimya, biokimya |
| Elmi dərəcəsi | |
| İş yeri | |
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Aaron Kluq 1926-cı ildə avqustun 11-də Litvada anadan olmuşdur. Yoxannesburq və Keyptaun universitetlərində oxumuşdur. O, yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. Onun iki yaşı olarkən ailəsi Durbana (Cənubi Afrika) köçmüşdür, çünki, anasının ailəsi XX əsrin əvvəllərində ora miqrasiya etmişdi. 1937–1941-ci illərdə Duban şəhərində məktəbdə oxumuşdur. O, Pol Krayfın "Ovçular mikroblar arxasında" adlı kitabını oxuduqdan sonra onda elmə maraq yarandı. 1942-ci ildə Yoxannesburqda Vitvatersrand universitetinə daxil olaraq Kluq tibb üzrə hazırlıq kursuna, həmçinin biokimya, fizika və riyaziyyat üzrə məşğələlərə gedir. 1945-ci ildə o, universiteti bitirdikdə təbiət elmləri üzrə bakalavr dərəcəsi alarkən onun seçimi fizika olur.
Elmi naliyyələri
Ona ayrılmış təqaüdə əsasən o, öz müəllimlərindən biri R. U. Ceymsin yanında rentgen kristalloqrafiyası üsulunu öyrənmişdir. 1946-cı ildə təbiət elmləri magistri dərəcəsi alaraq Kluq Keyptaun universitetində qalır ki, Ceyms ilə rentgen şüalarının difraksiyasının köməyi ilə üzvi birləşmələrin öyrənilməsi sahəsində tədqiqatlarını davam etdirsin. Kembric universitetinin Triniti kollecində alınan təqaüd və yardım Kluqa imkan verdi ki, 1949-cu ildə İngiltərəyə köçsün. Kluq 1962-ci ildə Nobel mükafatı laureatları olmuş M. Preus və C. Kendrinin yanında Kevendiş laboratoriyasında işləmək istədi, amma orda boş yer olmadığından Kluq D. R. Xartrinin rəhbərliyi altında poladların strukturunu öyrənməyə başlamışdı. Bu işə görə o, 1952-ci ildə doktorluq dərəcəsi almışdır. Kalloid kimya şöbəsinə keçərək Kluq 1953-cü il ərzində hemoqlabində oksigen və karbon dioksid mübadiləsi gedən biokimyəvi prosesləri öyrəndi. Bu tədqiqatlar onun bioloji molekulların rentgen analizinə marağını artırdı və növbəti ilin sonunda Londonda Berbek kollecində iş üçün Naffild təqaüdü aldı. Çox az müddətdə Kluq ribonukleazanı öyrəndi. Bu iş zamanı o, Rozalindo Frankli ilə tanış olur. Franklinin aldığı rentgen təsvirləri Kluqda böyük marağa səbəb oldu və o, işə qoşuldu. Nəticədə Kluq (1958-ci ildə Franklin vəfat etmişdi) müəyyən etdi ki, tənbəki mozaikası virusu geniş spirala bənzər strukturaya malik olub, zülal fraqmentləri təkrarlanır, həm də genetik material zülalın daxili səthi boyunca yerləşir.
Həmin dövrdə Kluq və onun həmkarları poliomielitə səbəb olan virusu tədqiq etdilər. Hesab edilirdi ki, onlar sferik formaya malikdir, amma onların dəqiq strukturu müəyyən edilməmişdi. O dövrdə tədqiqatçıların malik olduqları rentgenoqrafik eksperiment metodalogiyası prinsipcə kifayət qədər məlumat almağa imkan vermirdi.
Fizika və rentgen analizi sahəsində biliklərə əsaslanaraq Kluq kristalloqrafik elektron mikroskopiyası adlanan yeni üsulu işləyib hazırladı. Bu üsul zamanı elektron mikroskopunun köməyi ilə alınan təsvirlər lazer şüaları ilə difraksiyaya məruz qoyulur. Alınan təsvir sonradan açmaq və analiz olunan obyektin strukturunu müəyyən etmək olar. Bu üsul Kluqu təkcə yeni texniki yanaşma ilə təmin etmədi, həm də tədqiqatın aparılma prosedurunu müəyyən etdi. Bu prosedur hüceyrə və molekulyar strukturu əlaqələndirir. O, artıq mürəkkəb bioloji sistemi hüceyrədən ayırıb rentgen və kimyəvi analiz yolu ilə müfəssəl təsviri almaq və nəhayət bütün quruluşun elektron mikroskopunun köməyi ilə tam təsvirini yarada bilərdi. 1972-ci ildə o, bu ardıcıllığı xromatinlərin — histonların (xüsusi zülalların) DNT ilə birləşmələrini analiz edərkən istifadə etməyə başladı. Bu birləşmələr yüksək təşkilatlanmış orqanizmlərin xromosomlarını əmələ gətirir. 1981-ci ildə Kluq və onun həmkarları göstərə bildilər ki, histonlar sferik yumaqlara elə burulublar ki, uzunluğu təxminən 2 metr olan yeganə insan DNT-si diametri millimetrin yüzdə birində kiçik olan hüceyrə nüvəsinə yerləşir.
İş yeri
- 1947–1948-ci illərdə Keyptaun universiteti
- 1949–1953-cü illərdə Kembric universiteti
- 1954–1961-ci illərdə London universitetinin Birbek kolleci
- 1962-ci ildən Kembric universiteti nəzdində Tibbi tədqiqatlar şurasının molekulyar biologiya şöbəsi
- 1986-cı ildən direktor işləmişdir.
Mükafatları
1982-ci ildə "Kristalloqrafik elektron mikroskopiyası üsulunu işləyib hazırladığına və nuklein turşusu — zülal bioloji əhəmiyyətli komplekslərin tədqiqinə görə" kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
İstinadlar
- Aaron Klug // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Aaron Klug // Store norske leksikon (бук.). 1978. ISSN 2464-1480
- Aaron Klug // Munk's Roll (ing.).
- Freebase (ing.). 2007.
- Aaron Klug. London Kral Cəmiyyəti.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aaron Kluq 11 avqust 1926 20 noyabr 2018 Kembric Ingilis kristalloqrafi kimya uzre Nobel mukafatcisidir Aaron Kluqing Aaron KlugDogum tarixi 11 avqust 1926 1926 08 11 Vefat tarixi 20 noyabr 2018 2018 11 20 92 yasinda Vefat yeri Kembric Kembric d Kembricsir d Kembricsir qrafligi d Serqi Ingiltere d Ingiltere Birlesmis KralliqUsagi 2Elm saheleri kimya biokimyaElmi derecesi professorIs yeri BirkbekTehsili Triniti Kolleci Vitvatersrand Universiteti d Kembric UniversitetiUzvluyu London Kral Cemiyyeti 1969 Fransa Elmler Akademiyasi ABS Milli Elmler Akademiyasi 1984 Amerika Incesenet ve Elmler AkademiyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAaron Kluq 1926 ci ilde avqustun 11 de Litvada anadan olmusdur Yoxannesburq ve Keyptaun universitetlerinde oxumusdur O yehudi ailesinde anadan olmusdur Onun iki yasi olarken ailesi Durbana Cenubi Afrika kocmusdur cunki anasinin ailesi XX esrin evvellerinde ora miqrasiya etmisdi 1937 1941 ci illerde Duban seherinde mektebde oxumusdur O Pol Krayfin Ovcular mikroblar arxasinda adli kitabini oxuduqdan sonra onda elme maraq yarandi 1942 ci ilde Yoxannesburqda Vitvatersrand universitetine daxil olaraq Kluq tibb uzre hazirliq kursuna hemcinin biokimya fizika ve riyaziyyat uzre mesgelelere gedir 1945 ci ilde o universiteti bitirdikde tebiet elmleri uzre bakalavr derecesi alarken onun secimi fizika olur Elmi naliyyeleriOna ayrilmis teqaude esasen o oz muellimlerinden biri R U Ceymsin yaninda rentgen kristalloqrafiyasi usulunu oyrenmisdir 1946 ci ilde tebiet elmleri magistri derecesi alaraq Kluq Keyptaun universitetinde qalir ki Ceyms ile rentgen sualarinin difraksiyasinin komeyi ile uzvi birlesmelerin oyrenilmesi sahesinde tedqiqatlarini davam etdirsin Kembric universitetinin Triniti kollecinde alinan teqaud ve yardim Kluqa imkan verdi ki 1949 cu ilde Ingiltereye kocsun Kluq 1962 ci ilde Nobel mukafati laureatlari olmus M Preus ve C Kendrinin yaninda Kevendis laboratoriyasinda islemek istedi amma orda bos yer olmadigindan Kluq D R Xartrinin rehberliyi altinda poladlarin strukturunu oyrenmeye baslamisdi Bu ise gore o 1952 ci ilde doktorluq derecesi almisdir Kalloid kimya sobesine kecerek Kluq 1953 cu il erzinde hemoqlabinde oksigen ve karbon dioksid mubadilesi geden biokimyevi prosesleri oyrendi Bu tedqiqatlar onun bioloji molekullarin rentgen analizine maragini artirdi ve novbeti ilin sonunda Londonda Berbek kollecinde is ucun Naffild teqaudu aldi Cox az muddetde Kluq ribonukleazani oyrendi Bu is zamani o Rozalindo Frankli ile tanis olur Franklinin aldigi rentgen tesvirleri Kluqda boyuk maraga sebeb oldu ve o ise qosuldu Neticede Kluq 1958 ci ilde Franklin vefat etmisdi mueyyen etdi ki tenbeki mozaikasi virusu genis spirala benzer strukturaya malik olub zulal fraqmentleri tekrarlanir hem de genetik material zulalin daxili sethi boyunca yerlesir Hemin dovrde Kluq ve onun hemkarlari poliomielite sebeb olan virusu tedqiq etdiler Hesab edilirdi ki onlar sferik formaya malikdir amma onlarin deqiq strukturu mueyyen edilmemisdi O dovrde tedqiqatcilarin malik olduqlari rentgenoqrafik eksperiment metodalogiyasi prinsipce kifayet qeder melumat almaga imkan vermirdi Fizika ve rentgen analizi sahesinde biliklere esaslanaraq Kluq kristalloqrafik elektron mikroskopiyasi adlanan yeni usulu isleyib hazirladi Bu usul zamani elektron mikroskopunun komeyi ile alinan tesvirler lazer sualari ile difraksiyaya meruz qoyulur Alinan tesvir sonradan acmaq ve analiz olunan obyektin strukturunu mueyyen etmek olar Bu usul Kluqu tekce yeni texniki yanasma ile temin etmedi hem de tedqiqatin aparilma prosedurunu mueyyen etdi Bu prosedur huceyre ve molekulyar strukturu elaqelendirir O artiq murekkeb bioloji sistemi huceyreden ayirib rentgen ve kimyevi analiz yolu ile mufessel tesviri almaq ve nehayet butun qurulusun elektron mikroskopunun komeyi ile tam tesvirini yarada bilerdi 1972 ci ilde o bu ardicilligi xromatinlerin histonlarin xususi zulallarin DNT ile birlesmelerini analiz ederken istifade etmeye basladi Bu birlesmeler yuksek teskilatlanmis orqanizmlerin xromosomlarini emele getirir 1981 ci ilde Kluq ve onun hemkarlari gostere bildiler ki histonlar sferik yumaqlara ele burulublar ki uzunlugu texminen 2 metr olan yegane insan DNT si diametri millimetrin yuzde birinde kicik olan huceyre nuvesine yerlesir Is yeri1947 1948 ci illerde Keyptaun universiteti 1949 1953 cu illerde Kembric universiteti 1954 1961 ci illerde London universitetinin Birbek kolleci 1962 ci ilden Kembric universiteti nezdinde Tibbi tedqiqatlar surasinin molekulyar biologiya sobesi 1986 ci ilden direktor islemisdir Mukafatlari1982 ci ilde Kristalloqrafik elektron mikroskopiyasi usulunu isleyib hazirladigina ve nuklein tursusu zulal bioloji ehemiyyetli komplekslerin tedqiqine gore kimya uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur IstinadlarAaron Klug Brockhauz Ensiklopediyasi alm Aaron Klug Store norske leksikon buk 1978 ISSN 2464 1480 Aaron Klug Munk s Roll ing Freebase ing 2007 Aaron Klug London Kral Cemiyyeti