Arxeologiya və Antropologiya institutu Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturuna daxil olan elmi təşkilat AMEA

Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu - Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturuna daxil olan elmi təşkilat.

AMEA Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu

Ümumi məlumatlar
Ölkə	Azərbaycan
Tipi	elmi-tədqiqat institutu
Yaradılıb	1993-cü il
Digər məlumatlar
Direktor	Fərhad Quliyev
Ünvan	115 AZ1073, Hüseyn Cavid prospekti, 115, Bakı, Azərbaycan
Sayt	arxeologiya.az

Tarixi

İnstitut 8 iyul 1993-cü ildə yaradılmışdır. İşçilərinin ümumi sayı 269 nəfərdir.

1974-cü ildə Tarix İnstitutunun müvafiq şöbələri əsasında institutun nəzdində Arxeologiya və Etnoqrafiya Sektoru yaradılmış, 1993-cü ildən isə həmin Sektor Azərbaycan EA tərkibində müstəqil Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutuna indiki Arxeologiya və Antropologiya İnstitutuna çevrilmişdir. 2024-cü ildə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu adlandırılmışdır.

Əsas fəaliyyət istiqamətləri

Azərbaycanda Arxeologiya və Antropologiya elmləri sahəsində fundamental və innovasiya xarakterli elmi tədqiqatların həyata keçirilməsidir.

Əsas elmi nəticələr

Azərbaycan arxeoloqlarının uzun illər ərzində apardıqları tədqiqatlar nəticəsində ölkəmizin dünyada ən qədim insan məskənlərindən, erkən sivilizasiya mərkəzlərindən biri olması maddi faktlarla sübuta yetirilmişdir. Aparılan araşdırmalar nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, Azərbaycanda qədim insanlar hələ iki milyon il əvvəl məskunlaşmışdır. Erkən əkinçilik mədəniyyətlərinə aid yaşayış məskənləri, tunc dövrünün yaşayış yerləri, şəhər tipli abidələri, yüzlərlə qəbirləri, antik və orta əsrlərə aid şəhərlər və s. çoxsaylı abidələr qazılıb tədqiq edilmişdir.Aparılan araşdırmalar Azərbaycanın qədim dövr tarixinin bir sıra qaranlıq səhifələrinə işıq salmış və bu elmi nailiyyətlər vətənimizin tarixinin yazılması üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən maddi faktların aşkara çıxarılması ilə nəticələnmişdir. Respublikanın bütün bölgələrində aparılan etnoqrafik tədqiqatlarla əhalinin məişəti, adət-ənənələri, maddi və mənəvi mədəniyyəti öyrənilmişdir.

Struktur bölmələri

“Daş dövrü” şöbəsi
“Eneolit və ilk tunc dövrü arxeologiyası” şöbəsi
“Tunc və ilk dəmir dövrləri arxeologiyası”
“Azərbaycanın antik dövr arxeologiyası” şöbəsi
“İlk orta əsrlər arxeologiyası” şöbəsi
“Orta əsrlər” şöbəsi
“Etnoarxeologiya” şöbəsi
“Yeni tikinti sahələrinin arxeoloji tədqiqi” sektoru
“Çöl tədqiqatları” sektoru
“Azərbaycanda arxeoloji abidələrin toplusu” sektoru
“Arxeoloji texnologiya” sektoru
“Arxeologiyada informasiya texnologiyalarının tətbiqi” sektoru
“Tədris, beynəlxalq və ictimaiyyətlə əlaqələr” şöbəsi
“Epiqrafika” şöbəsi
“Numizmatika” şöbəsi
“Tarixi etnoqrafiya”
“Müasir dövr etnoqrafiyası” şöbəsi
“Etnososioloji tədqiqatlar” şöbəsi
“Elmi ekspozisiya” şöbəsi
“Xalçaşünaslıq” sektoru

Elmi şura

AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun nəzdində "Gənc alimlər və mütəxəssislər şurası", "Dissertasiya şurası", "Həmkarlar təşkilatı" bölmələri fəaliyyət göstərir.

Sədr: T.ü.e.d., Maisə Rəhimova Nurbala qızı
Sədr müavini : T.ü.e.d. Nəcəf Ələsgər oğlu Müseyibli
Katib: T.ü.f.d., Sevil Ağamalıyeva Mahmud qızı

Üzvləri:

AMEA-nın həqiqi üzvü, Teymur Bünyadov Əmraslan oğlu
AMEA-nın həqiqi üzvü, Məşədixanım Nemətova Səədulla qızı
AMEA-nın müxbir üzvü, İlyas Babayev Atababa oğlu
AMEA-nın müxbir üzvü, Vəli Əliyev Hüseyn oğlu
T.ü.e.d., Qüdrət İsmayılzadə Əsədulla oğlu
T.ü.e.d., Hidayət Cəfərov Fərrux oğlu
T.ü.e.d., Əsəduula Cəfərov Qüdrət oğlu
T.ü.e.d., Əliağa Məmmədli Əyyub oğlu
T.ü.e.d., Arif Məmmədov Məmməd oğlu
T.ü.e.d., Solmaz Məhərrəmova Səttar qızı
T.ü.e.d., Tarix Dostiyev Meyrut oğlu
T.ü.e.d., Nərgiz Quliyeva Məlik qızı
T.ü.e.d., Qafar Cəbiyev Cəfər oğlu
T.ü.f.d., Qoşqar Qoşqarlı Oruc oğlu
T.ü.f.d., Səfər Aşurov Hüseyn oğlu
T.ü.f.d., Nəcəf Müseyibli Ələsgər oğlu
T.ü.f.d., Emil Kərimov Əli oğlu
T.ü.f.d., Abuzər Ələkbərov İbrahim oğlu
T.ü.f.d., Təvəkkül Əliyev Rəsul oğlu
T.ü.f.d., Fərhad Quliyev Eldar oğlu
T.ü.f.d., Akif Quliyev Arif oğlu
T.ü.f.d., Bəhlul İbrahimli İmran oğlu
T.ü.f.d., Bəxtiyar Cəlilov Məzahim oğlu
T.ü.f.d., Tofiq Babayev Atababa oğlu
T.ü.f.d., Ceyhun Eminli Tofiq oğlu

Elmi nəticələr

Bir sıra arxeoloji-etnoqrafik elmi ekspedisiyalar təşkil edilmiş, əldə edilmiş çöl materialları sistemləşdirilmiş, üzərində kameral iş aparılıb. Onların əsasında fundamental əsərlər yazılmışdır:

Bir sıra beynəlxalq elmi konfranslar və simpoziumlar:

"Qafqaz almanları-almanlar Qafqazda birinci dünya müharibəsinə qədər",
"Qafqazın arxeologiya və etnoqrafiyası",
"Qafqazın dağ yəhudiləri",
Azərbaycanda arxeoloji etnoqrafik tədqiqatların nəticələrinə həsr olunmuş illik elmi sessiyalar təşkil edilib və keçirilib.

Etnoqrafik tədqiqatlar

Şəki və Zaqatala rayonlarında еtnoqrafik еkspеdisiya
Lənkəran-Astara bölgəsində еtnoqrafik еkspеdisiya
Şamaxı, Ağsu və İsmayıllı rayonlarında etnoqrafik ekspedisiya
Quba-Xaçmaz bölgəsində еtnoqrafik еkspеdisiya
Gəncə şəhərində, Şəmkir və Gədəbəy rayonlarında еtnoqrafik еkspеdisiya

Arxeoliji tədqiqatlar

* Qazma Mustye düşərgəsində arxeoloji qazıntıların bərpası

Göytəpə Neolit dövrü yaşayış məskənində aparılan arxeoloji qazıntılar
Goranboy arxeoloji ekspedisiyasinin apardiği qazintilarin nəticələrinə dair
Muğanın neolit-eneolit abidələrində tədqiqatlar
Ərəbyengicə qədim yaşayiş yeri
Ceyrançöldə qazıntı və axtarış kəşfiyyat işləri
Gədəbəy rayonunun Daryurd nekropolunda arxeoloji tədqiqatlar
Gəncə arxeoloji ekspedisiyasının qazıntıları
Cəlilabadda arxeoloji kəşfiyyat işləri
II Kültəpədə arxeoloji tədqiqatlar
Kərimli kurqanları
Goranboy və Göygöl rayonları ərazisndə aparılana arxeoloji tədqiqatlar
Meydantəpə antik dövr şəhər tipli yaşayış yerində arxeoloji tədqiqatlar
Mil-Qarabağ bölgəsində Qafqaz Albaniyasının daha bir şəhəri aşkar olundu
Muxortəpə orta əsrlər yaşayış yerində arxeoloji qazıntılar
Plovdağda arxeoloji qazıntılar
Quba rayonu ərazisindəki arxeoloji abidələrdə tədqiqatlar
Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının çöl–tədqiqat işləri haqqında
Qəbələ şəhərinin qala hissəsində arxeoloji tədqiqatlar
Şahtaxtı abidəsinin arxeoloji tədqiqatı
Şamaxıda arxeoloji tədqiqatlar
Şortəpədə arxeoloji tədqiqatlar
Sumbatan yaşayış yerində arxeoloji tədqiqat işləri
Şəmkir şəhər yerində aparılmış arxeoloji tədqiqatlar
Xəzərin sualtı abidələri
Tərtər-Bərdə-Ağdam rayonlarına arxeoloji səfər haqqında
Azərbaycan-Fransa beynəlxalq arxeoloji ekspedisiyanın tədqiqatları
Ovçulartəpəsində 2008-ci ildə aparılan arxeoloji qazıntılar
Oğlanqalada arxeoloji tədqiqatlar
Azərbaycan-Almaniya-Gürcüstan beynəlxalq Şəmkir-Qaracəmirli arxeoloji ekspedisiyasının çöl tədqiqat işləri haqqında
Bərdə və ətrafının arxеoloji tədqiqi.

İstinadlar

"AMEA-da iki yeni institut yaradılıb". 2022-03-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-28.
"Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu" (az.). 2021-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-11-29.
"Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Abbasqulu Ağa Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun, Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun adlarının dəyişdirilməsi və Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2022-ci il 30 sentyabr tarixli 374 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturu"nda dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (19 yanvar 2024-cü il)" (az.). azertag.az. 2024-01-20. 2024-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-20.
(az.). 2018-07-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-01.

Xarici keçidlər

Azərbaycan Arxeologiyası 2011-06-15 at the Wayback Machine
Аzərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu 2011-12-27 at the Wayback Machine

Həmçinin bax

[1] "AMEA-da iki yeni institut yaradılıb". 2022-03-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-28.

[arxeologiya-2] "Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu" (az.). 2021-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-11-29.

[3] "Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Abbasqulu Ağa Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun, Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun adlarının dəyişdirilməsi və Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2022-ci il 30 sentyabr tarixli 374 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturu"nda dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (19 yanvar 2024-cü il)" (az.). azertag.az. 2024-01-20. 2024-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-20.

[etnoqrafiya-4] (az.). 2018-07-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-01.