Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağciyər iltihabı, sətəlcəm, pnevmoniya — ağciyərin tez-tez təsadüf edilən xəstəliyi.
| Pnevmoniya | |
|---|---|
| |
 — Pnevmoniyanın törədicisi. | |
| XBT-10 | J, J, J, J, J, J, J, P |
| XBT-9 | -, |
| XBT-9-KM | 483.8, 486, 484.8, 483 |
| DiseasesDB | 10166 |
| MedlinePlus | 000145 |
| eMedicine | topic list |
| MeSH | D011014 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Gedişinə görə kəskin və xronik olur.
Krupoz, ocaqlı, intersisial və s. formaları var. Krupoz pnevmoniya kəskin ağciyər xəstəliyidir, bakterial pnevmoniyaların ən təhlükəlisidir. Krupoz pnevmoniyada ağciyərin bir, bəzən də bir neçə payında patoloji dəyişiklik olur; xəstəliyi, əsasən, pnevmokoklar törədir. Xəstəlik başağrısı, yüksək hərarət (39–40°S), quru və bəlğəmli öskürəklə başlayır, döş qəfəsi sancır (öskürdükdə və dərin nəfəs aldıqda artır). Xəstəliyin ikinci günündən başlayaraq selikli bəlğəm ifraz olunur. Sonralar qan qarışdığından bəlğəm pas rəngi alır. İlk günlər xəstənin yanaqları qızarır, dodağı, burnunun ucu, bəzən boyun və qulağı uçuqlayır; nəbzi dəqiqədə 100–120 vurur, arterial təzyiqi aşağı düşür. Yuxusu çəkilir, dilinin üstü quru ərplə örtülür, sayıqlama, iştahasızlıq, ürəkbulanma və qusma müşahidə olunur. Qanda leykositlərin sayı artır, eritrositlərin çökmə reaksiyası sürətlənir; sidiyin miqdarı azalır, xüsusi çəkisi isə artır. Krupoz pnevmoniyada bəzi ağırlaşmalar (məsələn, plevranın quru və ya eksudatlı iltihabı, ağciyərin irinləməsi, kollaps, ürək çatışmazlığı və s.) müşahidə oluna bilər.
Ocaqlı pnevmoniyada iltihab prosesi ağciyərin müəyyən nahiyəsində gedir. Bu xəstəliyi stafilokoklar, streptokoklar, Fridlender çöpləri və s. törədir. Qızılca, göyöskürək, qarın yatalağı və s. infeksion xəstəliklər, eləcə də bə'zi viruslar ocaqlı pnevmoniyaya səbəb ola bilər. Soyuqdəymə, yorğunluq və s. də xəstəliyə şərait yaradır. Ocaqlı pnevmoniya başladıqda temperatur yüksəlir (37–39°S), xəstə süstləşir, öskürür, bəlğəm ifraz edir, iştahası pozulur, bəzən üzü və dodaqları uçuqlayır. Viruslu ocaqlı pnevmoniyalardan qripoz pnevmoniya, ornitoz və psittakoz pnevmoniyalara təsadüf edilir. Psittakoz insana tutuquşudan, ornitoz isə göyərçin, ördək və s. quşlardan keçir. Viruslar quş zılı ilə xarici mühitə düşür və quruyub toz halına keçdikdə havadan insanın tənəffüs yollarına daxil olub, ağciyər iltihabını törədir. Ocaqlı pnevmoniyalar infeksiyasız da baş verə bilər.
İnterstisial pnevmoniyada iltihab prosesi ağciyərin birləşdirici ara toxumasında gedir. Həmin xəstəlik ağciyər iltihabının başqa formalarına nisbətən uzun sürür.
Quru öskürək bu xəstəliyin başlanğıc mərhələsi üçün xarakterikdir. Bir layman bunu adi bronxit ilə qarışdıra bilər: bir neçə gündən sonra bəlğəm görünəcək, xəstə özünü daha yaxşı hiss edəcək.
Simptomlar
Pnevmoniyanı tə'yin etmək çətin ola bilər. Adətən soyuqdəyməyə oxşar simptomlarla keçir və xəstələr adətən daha ağır halda olduqlarını tə'yin edə bilmirlər. Döş qəfəsində ağrı bir çox pnevmoniyaların ümumi simptomudur. Pnevmoniya simptomları onun törədicisindən asılı olaraq dəyişə bilir:
- Bakteriya. Bakteriyaların bir çox növləri pnevmoniyaya səbəb olur. Bakterial pnevmoniyalar öz-özünə yarana bilər, eyni zamanda xəstəlik yuxarı tənəffüs yollarının virus infeksiyalarından sonra inkişaf edə bilər. Simptomlar titrətmə, yüksək temperatur, tərləmə, döş qəfəsində ağrı, qısalmış tənəffüs, öskürək, yaşıl və ya sarı bəlğəm.
Maraqlıdır ki, yüksək risk qrupuna daxil olan yaşlı, immun sistemi zəif xəstələrdə simptomlar fərqli ola bilər, məsələn temperatur yüksəlmə əvəzinə aşağı düşə bilər. Bakterial pnevmoniya adətən ağciyərin ancaq bir payına aid ola bilir. Bu lobar pnevmoniya adlanır.
- Viruslar. Pnevmoniyaların təxminən 50%-i viruslar tərəfindən törədilir. Viral pnevmoniyalar soyuqdəymə tipli simptomlarla başlayır. Adətən quru öskürəklə başlayır, başağrısı, qızdırma, əzələ ağrısı, üzülmə kimi simptomlar rast gəlinir. Xəstəlik inkişaf etdikcə tənginəfəslik əmələ gəlir, az həcmdə olan ağ və ya rəngsiz bəlğəmlə xarakterizə olunur. Virus mənşəli pnevmoniyalar zamanı ikincili olaraq bakterial pnevmoniyalar da əmələ gələ bilər.
- Mikoplazma. Bu orqanizmlərin törətdikləri pnevmoniyalar özlərində həm bakterial həm də virus mənşəli pnevmoniyaların əlamətlərini birləşdirir. Lakin bu əlamətlər daha mülayim olur və daha gec inkişaf edir. Yataqda qalacaq qədər xəstə olmaya bilərsiniz və hətta pnevmoniya keçirdiyinizi bilməyə də bilərsiniz.
Mikoplazam pnevmoniyaları məktəb uşaqları və gənclər arasında daha çox yayılıb. Antibiotiklərlə müalicəyə həssadırlar. Lakin quru öskürək və zəiflik bir müddət davam edə bilər.
- Göbələk. Bir sıra göbələk növləri pnevmoniyaya səbəb ola bilər. Bəzi insanlar bunu kəskin pnevmoniya şəklində keçirir, bəzilərində isə simptomlar çox zəif nəzərə çarpır və xronik pnevmoniyaya keçərək aylarla davam edir.
- Pneumocystis carinii. Bu tip pnevmoniyalar AİDS-li xəstələrdə daha çox rast gəlinir. İmmun sistemi orqan transplantasiyası, kimyəvi terapiya, kortikosteroidlərlə müalicə, və ya digər immun zəiflədici dərmanlarla zədələnmiş xəstələr də risk altındadırlar. Əlamətləri kəsilməyən öskürək, qızdırma və qısalmış tənəffüsdür.
Səbəbləri
Sizin ağciyərləriniz membranla əhatə olunmuşdur ki, bu da plevra adlanır. Hər ağciyər paylara bölünüb: sağ 3 paya, sol isə 2 paya. Nəfəs alarkən hava traxeya vasitəsilə ağciyərlərə dolur. Ağciyərləriniz daxilində bronx adlanan havaaparıcı yollar var. Bronxlar özləri də alveollarla bitən bronxiollara bölünür.
Sizin orqanizminiz ağciyərlərinizi qorumaq funksiyası ilə təchiz olunub. Adətən insanlar tez-tez müxtəlif infeksiyalara yoluxurlar, lakin orqanizmimizin müdafiə funksiyası xəstəliyin əmələ gəlməsinin qarşısını alır. Məsələn burun seliyi özü bir çox mikroorqanizmləri ağciyərlərə keçməkdən saxlayır.
Hətta mikroorqanizm daxilə keçəndən sonra belə ağ qan hüceyrələri, yəni leykositlər bu mikroorqanizmi məhv edirlər. Lakin yığılıb qalmış patogen mikroorqanizmlər, ağ qan hüceyrələri alveollarda iltihab törədir. Bu da tənəffüsdə olan çətinliyə gətirib çıxarır. Pnevmoniyaların təsnifatı:
Çox vaxt törədiciyə görə təsnif olunur:
- Cəmiyyət pnevmoniyası. Bura gündəlik həyatda- məktəbdə, iş yerində yoluxa biləcəyiniz pnevmoniyalar aiddir.
- Xəstəxana (nosocomial) pnevmoniyaları. Xəstəxana pnevmoniyaları süni tənəffüsdə olan, intensiv terapiyada müalicə alan xəstələr üçün təhlükəli ola bilər. Bu tip pnevmoniyalar xüsusən də yaşlılar, AİDS xəstələri, uşaqlar, xronik xəstələr üçün çox ciddi ola bilər.
Belə xəstələr üçün səbəblərdən biri də qastroezofageal reflux ola bilər. Bu mədənizin möhtəviyyatının nefes borusuna düşdüyü zaman baş verir. Və bu da pnevmoniyaya səbəb ola bilər.
- Aspirasiom pnevmoniya. Bu o zaman baş verir ki, yad cisimlər sizin ağciyərlərinizə nəfəs vasitəsilə düşür. Məsələn sizin mədənizdə olan qida qalıqları, adətən qusmadan sonra baş verir. Bu adətən beyin zədələnmələri və s. refleksləri zədələyəndə əmələ gəlir.
Digər səbəb çox alkohol içmək ola bilər. Huşsuz adam görsəniz, nəfəs borusuna yemək qalıqlarının aspirasiyası ola biləcəyini ehtimal edin. Opportunistik organizmlər tərəfindən törənən pnevmoniyalar. Bu tip pnevmoniyalar immun sistemi zədəli olan xəstələr üçün təhlükəlidir. Belə ki, bu tip pnevmoniyalarda sağlam insanlar üçün təhlükəli olmayan mikroorqanizmlər, AİDS-li xəstələrdə, transplantasiya olunan xəstələrdə çox təhlükəli ola bilər.
Müxtəlif patogenlər. Quş qripi və bir sıra kəskin respirator sindrom yaradan viruslar bəzən sağlam insanlar üçün də ölümcül təhlükə yarada bilər. Risk faktorları
- 65 və daha çox yaşı olanlar və kiçik uşaqlar risk qrupudurlar. Eyni zamanda risk qrupuna daxildir:
- Müəyyən xəstəliyi olanlar. AİDS, xronik ürək-ağciyər, emfizema, diabet və s. Eyni zamanda əgər dalağınız çıxarılıbsa, immun sisteminiz kimyəvi terapiya ilə zədəlidirsə, bu da xəstəliyə həssas olmanıza səbəb ola bilər.
- Siqaret və alkohol.
- Hospitalizasiya olunmuş intensiv terapiya xəstələri.
- Kimyəvi maddələrlə və zəhərlərlə kontakda olan müəssisələrin işçiləri.
- Cərrahi əməliyyata məruz qalmış xəstələr.
Həkimə nə zaman getməli?
Ciddi pnevmoniya həyati təhlükəli ola bilər. Odur ki, həkimə müraciət etməkdən çəkinməyin. Əgər öskürək, təngnəfəslik, sinədə ağrı, qızdırmanız varsa, mütləq həkimə müraciət edin. Xüsusən də əgər sizin 60-dan çox yaşınız varsa, orqanizminiz alkohol, siqaret, kimyəvi terapiya ilə zədəlidirsə, həkimə müraciət etməyə yubanmayın.
Diaqnostika
Həkim sizin ağciyərlərinizə qulaq asacaq. Sonra çox ehtimal ki, döş qəfəsinizi rentgen etməyi təklif edəcək. Siz həm də qan testləri edəsi olacaqsınız.
Ağırlaşmalar
Pnevmoniyanın sizin üçün nə dərəcədə ağır olub-olmaması sizin ümumi sağlamlığınızdan və pnevmoniyanın tipindən asılıdır. Əgər siz cavan və sağlamsınızsa, pnevmoniyanız asanlıqla müalicə oluna bilər. Amma, əgər ürək və ağciyər problemləriniz varsa, xüsusən də siqaret çəkirsinizsə, onda xəstəliyin müalicəsi uzun çəkə bilər. Bə'zi hallarda isə ağırlaşmalarla üzləşə bilərsiniz ki, bu da həyati təhlükəli ola bilər.
- Bə'zi hallarda xəstəlik elə ağırlaşır ki, bakteriyalar qana keçir və bakteremiya yaradır. Bundan sonra mikroblar digər orqanlara keçir və orada da iltihab yaradır.
- Ağciyərlər ətrafında maye toplanması və iltihablanma.
Bəzən maye plevranın ağciyərləri və döş qəfəsini örtən hissələri arasında normadan artıq yığılaraq plevrit əmələ gətirir. Bu adətən pnevmoniyalar zamanı baş verir ki, həmin maye iltihablanır və normadan artıq toplanır. Bu halda həmin mayeni xaric etmək üçün qabırğalar arası boru yerləşdirilir. Ağciyər absesi. İrin ilə dolu boşluqdur. Adətən pnevmoniya olan sahənin ətrafında əmələ gəlir. Antibiotiklərlə müalicə olunur, lakin bəzən cərrahi əməliyyata ehtiyac olur.
Əgər hər iki ağciyər prosesə qoşulubsa bəzən süni tənəffüsə ehtiyac olur.
Müalicə və dərmanlar
Müalicə pnevmoniyanın növündən asılıdır:
- Bakterial. əsasən antibiotiklərlə müalicə olunur. Lakin müalicə müddəti düzgün seçilməlidir.
- Viral. Antibiotiklər effektiv deyil. Müalicə çox həcmdə maye qəbul etmək və dincəlməkdən ibarətdir.
- Mycoplasma. Antibiotiklə müalicə olunur. Lakin sağalma bir qədər uzun çəkə bilər.
- Fungal. Müalicə göbələk əleyhinə dərmanlarla gedir.
Əlavə olaraq temperatur salan dərmanlar, ağrını azaldan dərmanlar, öskürək əleyhinə dərmanlar verilə bilər. Lakin öskürək əleyhinə dərmanları çox vermək olmaz, çünki öskürək özü bəlğəmi təmizləmək üçün mühüm vasitədir.
Əgər sizdə kəskin pnevmoniyadırsa xəstəxanada yerləşdirilib tənəffüsünüz rahatlaşması üçün sizə oksigen verilə bilər. Oksigenə ehtiyac yoxsa evdə də müalicə ala bilərsiniz.
Müalicədən bir müddət sonra tam müalicə olunanadək bir neçə dəfə müayinəyə getməyiniz məsləhətdir.
Profilaktika
Adətən xəstəlik sizin immun sisteminizin zəifliyindən əmələ gəlir. Və xəstəlik adətən başqalarından sizə yoluxmur. Bunu qarşısını almaq üçün:
- Vaksinasiya olunmaq
- Əlləri yumaq.
- Siqaret çəkməmək.
- Düzgün qidalanmaq.
- Digərlərini qorumaq. Öskürərkən dəsmalla ağızı tutmaq.
Həyat tərzi
- Çoxlu dincəlmək
- Çoxlu maye qəbul etmək
- Dərmanları qəbul etmək
- Həkimlə vaxtı-vaxtında görüşmək
İstinadlar
- Murray and Nadel's textbook of respiratory medicine (5th). Philadelphia, PA: Saunders/Elsevier. 2010. ISBN . (#first_missing_last)
- Edited by Burke A. Cunha. Pneumonia essentials (3rd). Sudbury, MA: Physicians' Press. 2010. ISBN . ([[:Category:|link]])[[Category:]]
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- "Quru öskürəyin səbəbləri". 2021-05-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-06.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Agciyer iltihabi setelcem pnevmoniya agciyerin tez tez tesaduf edilen xesteliyi Pnevmoniyayun pneymonia Pnevmoniyanin toredicisi XBT 10 J12 J13 J14 J15 J16 J17 J18 P23 XBT 9 480 486 770 0XBT 9 KM 483 8 486 484 8 483DiseasesDB 10166MedlinePlus 000145eMedicine topic listMeSH D011014 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Gedisine gore keskin ve xronik olur Krupoz ocaqli intersisial ve s formalari var Krupoz pnevmoniya keskin agciyer xesteliyidir bakterial pnevmoniyalarin en tehlukelisidir Krupoz pnevmoniyada agciyerin bir bezen de bir nece payinda patoloji deyisiklik olur xesteliyi esasen pnevmokoklar toredir Xestelik basagrisi yuksek heraret 39 40 S quru ve belgemli oskurekle baslayir dos qefesi sancir oskurdukde ve derin nefes aldiqda artir Xesteliyin ikinci gununden baslayaraq selikli belgem ifraz olunur Sonralar qan qarisdigindan belgem pas rengi alir Ilk gunler xestenin yanaqlari qizarir dodagi burnunun ucu bezen boyun ve qulagi ucuqlayir nebzi deqiqede 100 120 vurur arterial tezyiqi asagi dusur Yuxusu cekilir dilinin ustu quru erple ortulur sayiqlama istahasizliq urekbulanma ve qusma musahide olunur Qanda leykositlerin sayi artir eritrositlerin cokme reaksiyasi suretlenir sidiyin miqdari azalir xususi cekisi ise artir Krupoz pnevmoniyada bezi agirlasmalar meselen plevranin quru ve ya eksudatli iltihabi agciyerin irinlemesi kollaps urek catismazligi ve s musahide oluna biler Ocaqli pnevmoniyada iltihab prosesi agciyerin mueyyen nahiyesinde gedir Bu xesteliyi stafilokoklar streptokoklar Fridlender copleri ve s toredir Qizilca goyoskurek qarin yatalagi ve s infeksion xestelikler elece de be zi viruslar ocaqli pnevmoniyaya sebeb ola biler Soyuqdeyme yorgunluq ve s de xesteliye serait yaradir Ocaqli pnevmoniya basladiqda temperatur yukselir 37 39 S xeste sustlesir oskurur belgem ifraz edir istahasi pozulur bezen uzu ve dodaqlari ucuqlayir Viruslu ocaqli pnevmoniyalardan qripoz pnevmoniya ornitoz ve psittakoz pnevmoniyalara tesaduf edilir Psittakoz insana tutuqusudan ornitoz ise goyercin ordek ve s quslardan kecir Viruslar qus zili ile xarici muhite dusur ve quruyub toz halina kecdikde havadan insanin teneffus yollarina daxil olub agciyer iltihabini toredir Ocaqli pnevmoniyalar infeksiyasiz da bas vere biler Interstisial pnevmoniyada iltihab prosesi agciyerin birlesdirici ara toxumasinda gedir Hemin xestelik agciyer iltihabinin basqa formalarina nisbeten uzun surur Quru oskurek bu xesteliyin baslangic merhelesi ucun xarakterikdir Bir layman bunu adi bronxit ile qarisdira biler bir nece gunden sonra belgem gorunecek xeste ozunu daha yaxsi hiss edecek SimptomlarPnevmoniyani te yin etmek cetin ola biler Adeten soyuqdeymeye oxsar simptomlarla kecir ve xesteler adeten daha agir halda olduqlarini te yin ede bilmirler Dos qefesinde agri bir cox pnevmoniyalarin umumi simptomudur Pnevmoniya simptomlari onun toredicisinden asili olaraq deyise bilir Bakteriya Bakteriyalarin bir cox novleri pnevmoniyaya sebeb olur Bakterial pnevmoniyalar oz ozune yarana biler eyni zamanda xestelik yuxari teneffus yollarinin virus infeksiyalarindan sonra inkisaf ede biler Simptomlar titretme yuksek temperatur terleme dos qefesinde agri qisalmis teneffus oskurek yasil ve ya sari belgem Maraqlidir ki yuksek risk qrupuna daxil olan yasli immun sistemi zeif xestelerde simptomlar ferqli ola biler meselen temperatur yukselme evezine asagi duse biler Bakterial pnevmoniya adeten agciyerin ancaq bir payina aid ola bilir Bu lobar pnevmoniya adlanir Viruslar Pnevmoniyalarin texminen 50 i viruslar terefinden toredilir Viral pnevmoniyalar soyuqdeyme tipli simptomlarla baslayir Adeten quru oskurekle baslayir basagrisi qizdirma ezele agrisi uzulme kimi simptomlar rast gelinir Xestelik inkisaf etdikce tenginefeslik emele gelir az hecmde olan ag ve ya rengsiz belgemle xarakterize olunur Virus menseli pnevmoniyalar zamani ikincili olaraq bakterial pnevmoniyalar da emele gele biler Mikoplazma Bu orqanizmlerin toretdikleri pnevmoniyalar ozlerinde hem bakterial hem de virus menseli pnevmoniyalarin elametlerini birlesdirir Lakin bu elametler daha mulayim olur ve daha gec inkisaf edir Yataqda qalacaq qeder xeste olmaya bilersiniz ve hetta pnevmoniya kecirdiyinizi bilmeye de bilersiniz Mikoplazam pnevmoniyalari mekteb usaqlari ve gencler arasinda daha cox yayilib Antibiotiklerle mualiceye hessadirlar Lakin quru oskurek ve zeiflik bir muddet davam ede biler Gobelek Bir sira gobelek novleri pnevmoniyaya sebeb ola biler Bezi insanlar bunu keskin pnevmoniya seklinde kecirir bezilerinde ise simptomlar cox zeif nezere carpir ve xronik pnevmoniyaya kecerek aylarla davam edir Pneumocystis carinii Bu tip pnevmoniyalar AIDS li xestelerde daha cox rast gelinir Immun sistemi orqan transplantasiyasi kimyevi terapiya kortikosteroidlerle mualice ve ya diger immun zeifledici dermanlarla zedelenmis xesteler de risk altindadirlar Elametleri kesilmeyen oskurek qizdirma ve qisalmis teneffusdur SebebleriSizin agciyerleriniz membranla ehate olunmusdur ki bu da plevra adlanir Her agciyer paylara bolunub sag 3 paya sol ise 2 paya Nefes alarken hava traxeya vasitesile agciyerlere dolur Agciyerleriniz daxilinde bronx adlanan havaaparici yollar var Bronxlar ozleri de alveollarla biten bronxiollara bolunur Sizin orqanizminiz agciyerlerinizi qorumaq funksiyasi ile techiz olunub Adeten insanlar tez tez muxtelif infeksiyalara yoluxurlar lakin orqanizmimizin mudafie funksiyasi xesteliyin emele gelmesinin qarsisini alir Meselen burun seliyi ozu bir cox mikroorqanizmleri agciyerlere kecmekden saxlayir Hetta mikroorqanizm daxile kecenden sonra bele ag qan huceyreleri yeni leykositler bu mikroorqanizmi mehv edirler Lakin yigilib qalmis patogen mikroorqanizmler ag qan huceyreleri alveollarda iltihab toredir Bu da teneffusde olan cetinliye getirib cixarir Pnevmoniyalarin tesnifati Cox vaxt torediciye gore tesnif olunur Cemiyyet pnevmoniyasi Bura gundelik heyatda mektebde is yerinde yoluxa bileceyiniz pnevmoniyalar aiddir Xestexana nosocomial pnevmoniyalari Xestexana pnevmoniyalari suni teneffusde olan intensiv terapiyada mualice alan xesteler ucun tehlukeli ola biler Bu tip pnevmoniyalar xususen de yaslilar AIDS xesteleri usaqlar xronik xesteler ucun cox ciddi ola biler Bele xesteler ucun sebeblerden biri de qastroezofageal reflux ola biler Bu medenizin mohteviyyatinin nefes borusuna dusduyu zaman bas verir Ve bu da pnevmoniyaya sebeb ola biler Aspirasiom pnevmoniya Bu o zaman bas verir ki yad cisimler sizin agciyerlerinize nefes vasitesile dusur Meselen sizin medenizde olan qida qaliqlari adeten qusmadan sonra bas verir Bu adeten beyin zedelenmeleri ve s refleksleri zedeleyende emele gelir Diger sebeb cox alkohol icmek ola biler Hussuz adam gorseniz nefes borusuna yemek qaliqlarinin aspirasiyasi ola bileceyini ehtimal edin Opportunistik organizmler terefinden torenen pnevmoniyalar Bu tip pnevmoniyalar immun sistemi zedeli olan xesteler ucun tehlukelidir Bele ki bu tip pnevmoniyalarda saglam insanlar ucun tehlukeli olmayan mikroorqanizmler AIDS li xestelerde transplantasiya olunan xestelerde cox tehlukeli ola biler Muxtelif patogenler Qus qripi ve bir sira keskin respirator sindrom yaradan viruslar bezen saglam insanlar ucun de olumcul tehluke yarada biler Risk faktorlari 65 ve daha cox yasi olanlar ve kicik usaqlar risk qrupudurlar Eyni zamanda risk qrupuna daxildir Mueyyen xesteliyi olanlar AIDS xronik urek agciyer emfizema diabet ve s Eyni zamanda eger dalaginiz cixarilibsa immun sisteminiz kimyevi terapiya ile zedelidirse bu da xesteliye hessas olmaniza sebeb ola biler Siqaret ve alkohol Hospitalizasiya olunmus intensiv terapiya xesteleri Kimyevi maddelerle ve zeherlerle kontakda olan muessiselerin iscileri Cerrahi emeliyyata meruz qalmis xesteler Normal sertlerde ag rengdeki alveol da rahatliqla gorunduyu bir agciyerin mikroskop goruntusu yuxarida ve setelcem kecirib iltihabla ortulmus bir agciyerin mikroskop goruntusu Altda Hekime ne zaman getmeli Ciddi pnevmoniya heyati tehlukeli ola biler Odur ki hekime muraciet etmekden cekinmeyin Eger oskurek tengnefeslik sinede agri qizdirmaniz varsa mutleq hekime muraciet edin Xususen de eger sizin 60 dan cox yasiniz varsa orqanizminiz alkohol siqaret kimyevi terapiya ile zedelidirse hekime muraciet etmeye yubanmayin DiaqnostikaHekim sizin agciyerlerinize qulaq asacaq Sonra cox ehtimal ki dos qefesinizi rentgen etmeyi teklif edecek Siz hem de qan testleri edesi olacaqsiniz AgirlasmalarPnevmoniyanin sizin ucun ne derecede agir olub olmamasi sizin umumi saglamliginizdan ve pnevmoniyanin tipinden asilidir Eger siz cavan ve saglamsinizsa pnevmoniyaniz asanliqla mualice oluna biler Amma eger urek ve agciyer problemleriniz varsa xususen de siqaret cekirsinizse onda xesteliyin mualicesi uzun ceke biler Be zi hallarda ise agirlasmalarla uzlese bilersiniz ki bu da heyati tehlukeli ola biler Be zi hallarda xestelik ele agirlasir ki bakteriyalar qana kecir ve bakteremiya yaradir Bundan sonra mikroblar diger orqanlara kecir ve orada da iltihab yaradir Agciyerler etrafinda maye toplanmasi ve iltihablanma Bezen maye plevranin agciyerleri ve dos qefesini orten hisseleri arasinda normadan artiq yigilaraq plevrit emele getirir Bu adeten pnevmoniyalar zamani bas verir ki hemin maye iltihablanir ve normadan artiq toplanir Bu halda hemin mayeni xaric etmek ucun qabirgalar arasi boru yerlesdirilir Agciyer absesi Irin ile dolu bosluqdur Adeten pnevmoniya olan sahenin etrafinda emele gelir Antibiotiklerle mualice olunur lakin bezen cerrahi emeliyyata ehtiyac olur Eger her iki agciyer prosese qosulubsa bezen suni teneffuse ehtiyac olur Mualice ve dermanlarMualice pnevmoniyanin novunden asilidir Bakterial esasen antibiotiklerle mualice olunur Lakin mualice muddeti duzgun secilmelidir Viral Antibiotikler effektiv deyil Mualice cox hecmde maye qebul etmek ve dincelmekden ibaretdir Mycoplasma Antibiotikle mualice olunur Lakin sagalma bir qeder uzun ceke biler Fungal Mualice gobelek eleyhine dermanlarla gedir Elave olaraq temperatur salan dermanlar agrini azaldan dermanlar oskurek eleyhine dermanlar verile biler Lakin oskurek eleyhine dermanlari cox vermek olmaz cunki oskurek ozu belgemi temizlemek ucun muhum vasitedir Eger sizde keskin pnevmoniyadirsa xestexanada yerlesdirilib teneffusunuz rahatlasmasi ucun size oksigen verile biler Oksigene ehtiyac yoxsa evde de mualice ala bilersiniz Mualiceden bir muddet sonra tam mualice olunanadek bir nece defe muayineye getmeyiniz meslehetdir ProfilaktikaAdeten xestelik sizin immun sisteminizin zeifliyinden emele gelir Ve xestelik adeten basqalarindan size yoluxmur Bunu qarsisini almaq ucun Vaksinasiya olunmaq Elleri yumaq Siqaret cekmemek Duzgun qidalanmaq Digerlerini qorumaq Oskurerken desmalla agizi tutmaq Heyat terzi Coxlu dincelmek Coxlu maye qebul etmek Dermanlari qebul etmek Hekimle vaxti vaxtinda gorusmekIstinadlarMurray and Nadel s textbook of respiratory medicine 5th Philadelphia PA Saunders Elsevier 2010 ISBN 1416047107 first missing last Edited by Burke A Cunha Pneumonia essentials 3rd Sudbury MA Physicians Press 2010 ISBN 0763772208 Category link Category Monarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 Quru oskureyin sebebleri 2021 05 16 tarixinde Istifade tarixi 2020 03 06