Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağaxan Ələsgər oğlu Ağabəyli (22 dekabr 1904, Kür Qaraqaşlı – 20 avqust 1980, Bakı) — kənd təssərrüfatı elmləri doktoru, professor, Ümumittifaq Kənd Təsərrüfatı Elmləri Akademiyasının (hal-hazırda Rusiya Kənd Təsərrüfatı Elmləri Akademiyası) müxbir üzvü (1956). AMEA-nın müxbir üzvü, Azərbaycanın Əməkdar elm hadimi (1964). Camışçılıq elminin banisi.
| Ağaxan Ağabəyli | |
|---|---|
| Ağaxan Ələskər oğlu Ağabəyli | |
 | |
| Doğum tarixi | 22 dekabr 1904 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 20 avqust 1980(75 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elmi dərəcəsi | |
| Elmi adı | |
| Tanınır | Camışçılıq elminin banisi |
| Mükafatları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Ağaxan Ağabəylinin atası Ələsgər Soltan oğlu Ağabəyli varlı, ziyalı, tacir və mülkədar olmuşdur. 1923-cü ildə Salyanda orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Politexnik İnstitutunun kənd təsərrüfat fakültəsinə daxil olur və oranı bitirdikdən sonra göndərişlə Xalq Torpaq Komitəsinin Kolxoz mərkəzi sistemindəki salyan peşə məktəbinin direktoru (1927–1929) təyin olunur, daha sonra bakı və Şəkidə aqronom – zootexnik (1929–1930) işləyir. Orta və ali məktəblərdə oxuduğu 1920–1927-ci illərdə təhsil almaqla paralel olaraq xalq məhkəməsinin istintaq şöbəsində kargüzar və Salyan şəhərinin sosial – təminat şöbəsində işaparıcı, Bakı və Salyan şəhərlərində müəllim vəzifələrində çalışmışdır.
1925–1926-cı illərdə o, tələbə elmi xətti ilə ətlik ingilis qoyun cinslərinin yetişdirilməsi tarixini öyrənmək məqsədilə Ukraniyadaki Ümumittifaq Hibridləşdirmə və İqlimləşdirmə İnstitutuna , onların yunluq və ətlik məhsuldarlığını öyrənmək məqsədilə Askaniya-Nova Hibridləşdirmə İnstitutuna, habelə professor N. D. Potyomkinin rəhbərliyi altında elmi tədqiqatlarla məşğul olmaq üçün Moskva və Leninqrad şəhərlərinə göndərilmişdir.
A. Ə. Ağabəyli 1930-cu ildə "İri buynuzlu qaramalın genetika və seleksiyası" ixtisası üzrə Moskva ümumittifaq Elmi-Tədqiqat Heyvandarlıq İnistitutunun aspiranturasına daxil olmuş və "Ləzgi cinsli qoyunlar və onların meronoslarla çarpazlaşdırılmasının nəticələri" mövzusunda tədqiqatlar aparmışdır.
A. Ə. Ağabəylinin bir alim kimi formalaşmasında N. D. Potyomkin, E. N. Liskin, A. S. Serebrovski, M. A. Dyakov, N. İ. Kalugin, İ. V. Fiqurovski, V. T. Smirnov-Loginov və b. Görkəmli alimlərin böyük rolu olmuşdur.
1932-ci ildə aspiranturanı müvəffəqiyyətlə bitirdikdən sonra ,36 il müddətinə AzKTİ-nin "Heyvanların yetişdirilməsi və genetikası"kafedrasına rəhbərlik etməklə yanaşı, "Zoologiya və darvinizm"kafedrasının müdiri, Azərbaycan Elmi Tədqiqat Heyvandarlıq İnistitutunda baş elmi işçi (1932–1946), AzKTİ-nun zootexnika fakültəsinin dekanı (1932–1996) işləmişdir.
1966-cı ildən həyatının son günlərinədək A. Ə. Ağabəyli Azərbaycan EA Genetika və seleksiya İnistitutunda yeni yaradılmış "Heyvanların genetikası və seleksiyası" şöbəsinə rəhbərlik etmişdir. O, 1938-ci ildə namizədlik, 1949-cu ildə doktorluq dissertasiyalarını müdafiə etmiş, 1939-cu ildə dosent, 1950-ci ildə professor adlarına layiq görülmüşdür. 1956-cı ildə A. Ə. Ağabəylinin ÜİKT EA –nın müxbir üzvü seçilməsi isə onun genetika, seleksiya və zootexnika elmlərinə gətirdiyi yeniliklərin yüksək səviyyədə dəyərləndirilməsinə dəlalət edirdi.
A. Ə. Ağabəyli apardığı elmi tədqiqatlar və əldə etdiyi elmi nəticələrə əsaslanaraq zootexniki tövsiyələr, camışların bonitirovkası üzrə təlimatlar hazırlamış və onların istehsalatda geniş tətbiqinə nail olmuşdur..
A. Ə. Ağabəylinin camışlığa aid 135-dən çox elmi əsəri, "Camışçılıq"(1948,1959, və 1964) dərs vəsaiti, "Camışlar"(1967) monoqrafiyası, camışların həm taksonomik vahid kimi, həm də ev heyvanı kimi öyrənilməsinin, ümumiyyətlə camışçılıq sahəsindəki apardığı çoxillik elmi tədqiqatların nəticəsidir.
A. Ə. Ağabəyli heyvandarlıq sahəsindəki elmi tədqiqatlarını çox böyük məharətlə pedaqoji fəaliyyəti ilə uzaqlaşdıra bilirdi. Yarım əsrlik bir dövrü əhatə elmi fəaliyyəti müddətində o, 220-dən çox elmi əsər, o cümlədən bir neçə fundamental monoqrafiyya və dərs vəsaiti çap etdirmişdir. Onun "Camışçılıq " adlı dərs vəsaiti olan kitabı bir neçə dəfə "Azərnəşr " nəşriyyatında, fundamental əsər olan "Camışlar" monoqrafiyası və Moskvada ("Kolos"1967) rus dilində nəşr edilmiş və sonradan Vyetnam dilinə tərcümə edilmişdir; Azərnəşrdə 1975-ci ildə "Kənd təsərrüfatı heyvanlarının yetişdirilməsi" dərsliyi,1980-ci ildə "Azərbaycan camışları monoqrafiyası", "Elm" nəşriyyatında isə 1981-ci ildə "Azərbaycanda iri buynuzlu qaramalın zebu ilə hibridləşdirilməsi"əsəri çap edilmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France Ağaxan Ağabəyli // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Агабейли Агахан Алескер оглы.
- "Агабейли Агахан Алескер оглы. Биографическая энциклопедия РАСХН, ВАСХНИЛ". 2014-04-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-24.
- Российская академия сельскохозяйственных наук: Биографическая энциклопедия / Отв. сост. И. В. Боровских; Под ред. Г. А. Романенко. — Тула: Гриф и К, 2004. — 616 с. — (Материалы к биобиблиографии академического состава Россельхозакадемии). — .
- "Aghabeyli Aghakhan. AI, Spring 2005. (13.1). pp. 28-31". 2014-04-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-13.
Mənbə
- Əli Hüseynov, Məcnun Babayev. "Məşhur biologiya alimləri", Bakı, "Maarif", 2002. səh.135–140
Xarici keçidlər
- Aghakhan Aghabeyli: Azerbaijani Genetist
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Agaxan Elesger oglu Agabeyli 22 dekabr 1904 Kur Qaraqasli 20 avqust 1980 Baki kend tesserrufati elmleri doktoru professor Umumittifaq Kend Teserrufati Elmleri Akademiyasinin hal hazirda Rusiya Kend Teserrufati Elmleri Akademiyasi muxbir uzvu 1956 AMEA nin muxbir uzvu Azerbaycanin Emekdar elm hadimi 1964 Camisciliq elminin banisi Agaxan AgabeyliAgaxan Elesker oglu AgabeyliDogum tarixi 22 dekabr 1904 1904 12 22 Dogum yeri Kur Qaraqasli AzerbaycanVefat tarixi 20 avqust 1980 1980 08 20 75 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIElmi derecesi kend teserrufati elmleri doktoruElmi adi professorTaninir Camisciliq elminin banisiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAgaxan Agabeylinin atasi Elesger Soltan oglu Agabeyli varli ziyali tacir ve mulkedar olmusdur 1923 cu ilde Salyanda orta mektebi bitirdikden sonra Azerbaycan Politexnik Institutunun kend teserrufat fakultesine daxil olur ve orani bitirdikden sonra gonderisle Xalq Torpaq Komitesinin Kolxoz merkezi sistemindeki salyan pese mektebinin direktoru 1927 1929 teyin olunur daha sonra baki ve Sekide aqronom zootexnik 1929 1930 isleyir Orta ve ali mekteblerde oxudugu 1920 1927 ci illerde tehsil almaqla paralel olaraq xalq mehkemesinin istintaq sobesinde karguzar ve Salyan seherinin sosial teminat sobesinde isaparici Baki ve Salyan seherlerinde muellim vezifelerinde calismisdir 1925 1926 ci illerde o telebe elmi xetti ile etlik ingilis qoyun cinslerinin yetisdirilmesi tarixini oyrenmek meqsedile Ukraniyadaki Umumittifaq Hibridlesdirme ve Iqlimlesdirme Institutuna onlarin yunluq ve etlik mehsuldarligini oyrenmek meqsedile Askaniya Nova Hibridlesdirme Institutuna habele professor N D Potyomkinin rehberliyi altinda elmi tedqiqatlarla mesgul olmaq ucun Moskva ve Leninqrad seherlerine gonderilmisdir A E Agabeyli 1930 cu ilde Iri buynuzlu qaramalin genetika ve seleksiyasi ixtisasi uzre Moskva umumittifaq Elmi Tedqiqat Heyvandarliq Inistitutunun aspiranturasina daxil olmus ve Lezgi cinsli qoyunlar ve onlarin meronoslarla carpazlasdirilmasinin neticeleri movzusunda tedqiqatlar aparmisdir A E Agabeylinin bir alim kimi formalasmasinda N D Potyomkin E N Liskin A S Serebrovski M A Dyakov N I Kalugin I V Fiqurovski V T Smirnov Loginov ve b Gorkemli alimlerin boyuk rolu olmusdur 1932 ci ilde aspiranturani muveffeqiyyetle bitirdikden sonra 36 il muddetine AzKTI nin Heyvanlarin yetisdirilmesi ve genetikasi kafedrasina rehberlik etmekle yanasi Zoologiya ve darvinizm kafedrasinin mudiri Azerbaycan Elmi Tedqiqat Heyvandarliq Inistitutunda bas elmi isci 1932 1946 AzKTI nun zootexnika fakultesinin dekani 1932 1996 islemisdir 1966 ci ilden heyatinin son gunlerinedek A E Agabeyli Azerbaycan EA Genetika ve seleksiya Inistitutunda yeni yaradilmis Heyvanlarin genetikasi ve seleksiyasi sobesine rehberlik etmisdir O 1938 ci ilde namizedlik 1949 cu ilde doktorluq dissertasiyalarini mudafie etmis 1939 cu ilde dosent 1950 ci ilde professor adlarina layiq gorulmusdur 1956 ci ilde A E Agabeylinin UIKT EA nin muxbir uzvu secilmesi ise onun genetika seleksiya ve zootexnika elmlerine getirdiyi yeniliklerin yuksek seviyyede deyerlendirilmesine delalet edirdi A E Agabeyli apardigi elmi tedqiqatlar ve elde etdiyi elmi neticelere esaslanaraq zootexniki tovsiyeler camislarin bonitirovkasi uzre telimatlar hazirlamis ve onlarin istehsalatda genis tetbiqine nail olmusdur A E Agabeylinin camisliga aid 135 den cox elmi eseri Camisciliq 1948 1959 ve 1964 ders vesaiti Camislar 1967 monoqrafiyasi camislarin hem taksonomik vahid kimi hem de ev heyvani kimi oyrenilmesinin umumiyyetle camisciliq sahesindeki apardigi coxillik elmi tedqiqatlarin neticesidir A E Agabeyli heyvandarliq sahesindeki elmi tedqiqatlarini cox boyuk meharetle pedaqoji fealiyyeti ile uzaqlasdira bilirdi Yarim esrlik bir dovru ehate elmi fealiyyeti muddetinde o 220 den cox elmi eser o cumleden bir nece fundamental monoqrafiyya ve ders vesaiti cap etdirmisdir Onun Camisciliq adli ders vesaiti olan kitabi bir nece defe Azernesr nesriyyatinda fundamental eser olan Camislar monoqrafiyasi ve Moskvada Kolos 1967 rus dilinde nesr edilmis ve sonradan Vyetnam diline tercume edilmisdir Azernesrde 1975 ci ilde Kend teserrufati heyvanlarinin yetisdirilmesi dersliyi 1980 ci ilde Azerbaycan camislari monoqrafiyasi Elm nesriyyatinda ise 1981 ci ilde Azerbaycanda iri buynuzlu qaramalin zebu ile hibridlesdirilmesi eseri cap edilmisdir Hemcinin baxRena AgabeyliIstinadlarBibliotheque nationale de France Agaxan Agabeyli BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Agabejli Agahan Alesker ogly Agabejli Agahan Alesker ogly Biograficheskaya enciklopediya RASHN VASHNIL 2014 04 14 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 24 Rossijskaya akademiya selskohozyajstvennyh nauk Biograficheskaya enciklopediya Otv sost I V Borovskih Pod red G A Romanenko Tula Grif i K 2004 616 s Materialy k biobibliografii akademicheskogo sostava Rosselhozakademii ISBN 5 8125 0460 1 Aghabeyli Aghakhan AI Spring 2005 13 1 pp 28 31 2014 04 16 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 13 MenbeEli Huseynov Mecnun Babayev Meshur biologiya alimleri Baki Maarif 2002 seh 135 140Xarici kecidlerAghakhan Aghabeyli Azerbaijani Genetist