Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Ağa Məmməd oğlu Mustafayev (9 may 1942, Mağaracıq, Amasiya rayonu) — azərbaycanlı alim, kimya elmləri doktoru, professor.
| Ağa Mustafayev | |
|---|---|
| Ağa Məmməd oğlu Mustafayev | |
| Doğum tarixi | 9 may 1942 (82 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Elm sahəsi | kimya |
| Elmi dərəcəsi | |
| Elmi adı | professor |
| İş yeri | AMEA-nın Polimer Materialları İnstitutu |
| Təhsili | |
| Mükafatları | |
Həyatı
Mustafayev Ağa Məmməd oğlu 9 may 1942-ci ildə Ermənistan Respublikasının Amasiya rayonunda anadan olmuşdur. 1958-ci ildə Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetinin əczaçıllıq fakültəsinə qəbul olunmuş və 1963-cü ildə oranı bitirmişdir. Ali təhsili başa vurduqdan sonra təyinatla Sumqayıt Kimya zavoduna göndərilərək 1963–1966-cı illərdə orada kimyaçı vəzifəsində işləmişdir. O, 1966–1969-cu illərdə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Neft Kimya Prosesləri İnstitutunun (NKPİ) aspiranturasının əyani şöbəsində oxumuşdur. Mustafayev Ağa Məmməd oğlu 1969–1972-ci illərdə NKPİ-də kiçik elmi işçi kimi çalışmış, 1972-ci ildən AMEA-nın Polimer Materialları İnstitutuna keçirilərək kiçik elmi işçi, sonra böyük və aparıcı elmi işçi kimi fəaliyyət göstərmişdir. Mustafayev Ağa Məmməd oğlu 1997-ci ildən "Doymamış Poliefirlər" sektorunun, 2007–2014-cü illərdə "Doymamış Poliefirlər", 2014-cü ildən isə "Poliefir və polikarbonat materiallar" laboratoriyasının müdiridir.
O, 1971-ci ildə kimya elmləri üzrə namizədlik, 1991-ci ildə Kazan Dövlət Universitetinin nəzdində fəaliyyət göstərən Dissertasiya Şurasında doktorluq disseretasiyasını müdafiə etmişdir. 2007-ci ildə ona "Üzvi Kimya" ixtisası üzrə professor adı verilmişdir. Bakı Dövlət Universitetinin Üzvi Kimya kafedrasının professoru və universitetin nəzdində fəliyyət göstərən Dissertasiya Şurasının üzvüdür.
Elmi nailiyyətləri
Elmi fəaliyyəti halogen tərkibli mono və politsiklik quruluşlu birləşmələrin, doymamış poliefirlərin, çoxşaxəli epoksid qatranlarının, tsiklik karbonatların sintezinə və tədqiqinə həsr olunmuşdur. Çöxcəhətli elmi tədqiqat işlərinin nəticələri 180-dən çox elmi əsərdə, o cümlədən, 18 müəlliflik şəhadətnaməsində öz ifadəsini tapmışdır. Rəhbərliyi ilə 5 elmlər namizədi, 12 magistr dissertasiyası müdafiə olunmuşdur.
PMİ-nun yeni strukturunda bu laboratoriya əvvəllər fəaliyyət göstərmiş (2007–2014-cü illər) "Doymamış poliefirlər" laboratoriyasının yenidən qurulması nəticəsində yaradılmışdır. Laboratoriyanın rəhbəri k.e.d., professor A. M. Mustafayevin rəhbərliyi ilə polibromtərkibli funksionaləvəzli tsiklopentadienlərin səmərəli alınma üsullarının işlənməsi; tərkibində müxtəlif funksional qruplar olan dienofillərlə polibromtərkibli tsiklopentadienlərin dien sintezi reaksiyasının elmi əsaslarının işlənməsi, sintez edilmiş polibromtərkibli bitsiklik quruluşlu dikarbon turşusu və anhidridi əsasında doymamış poliefirlərin məqsədyönlü alınma üsullarının və kinetik qanunauyğunluqlarının öyrənilməsi, yüksək istismar göstəricilərinə malik yanmayan kompozisiyaların alınması, tərkibində üç epoksid qrupu olan polioksixlorpropilen oliqomerinin və onların əsasında epoksi(met)akrilat oliqoefirinin alınma üsulunun işlənməsi, onların "ED-20" qatranında aktiv durulaşdırıcı və modifikator kimi istifadəsi istiqamətlərində tədqiqatlar aparılmışdır.
Sistematik olaraq polibromtərkibli tsiklopentadien və onun törəmələrinin malein anhidridi ilə, N-arilmaleinimidlərlə, N, N-bisarilmaleinimidlərlə, alifatik- və aromatik quruluşlu akrilatlarla, akrilamidlərlə və akrilnitrillərlə Dils-Alder reaksiyaları aparılmış, funksionaləvəzli polibromtərkibli bitsiklik quruluşlu mono- və dikarbon turşusunun amidlərinin, imidlərinin, bisimidlərinin, nitrillərinin, xlor anhidridlərinin və efirlərinin səmərəli alınma usulları işlənmişdir. Polibromtsiklopentadienlərin dien sintezi reaksiyalarının kinetik qanunauyğunluqları öyrənilmiş və müəyyən edilmişdir ki, onların aktivliyinə donor-akseptor enerjisi ilə yanaşı, lokallaşma enerjisi də mühüm təsir göstərir. Təcrübə yolu ilə lik dəfə olaraq polibromtsiklopentadienlərin "normal", "çevrilmə" və "neytral" tip reaksiyalarla dien sintezi reaksiyasına girməsi aşkar edilmiş və bu reaksiyaların mexanizmləri öyrənilmişdir. Sintez olunan birləşmələr əsasında sənayenin müxtəlif sahələrində, sərt istismar şəraitində istifadə oluna bilən, yüksək termiki xassələrə malik yanmayan, xüsusi təyinatlı polimer materialların alınması istiqamətində məqsədyönlü tədqiqatlar aparılmışdır.
Oksidləşmə-reduksiya sistemində dien karbohidrogenlərinin aminləşməsi ilə alınan alifatik və tsiklik quruluşlu doymamış diaminlərin, bunların əsasında tərkibində polihalogen atomları saxlayan funksionaləvəzli tsiklik və alitsiklik quruluşlu amidlər, imidlər, öz-özünə bərkiyən aminoepoksid oliqomerləri, bərkidicilər və antipirenlər sintez edilmişdir.
Tərkibində polixlor-, polibrom atomları olan mono- və politsiklik dikarbon turşuları, anhidridləri, polimetilen və etilenoksid qrupları olan qlikollar, malein anhidridi, (met)akril turşuları əsasında tsiklik və alitsiklik quruluşa malik doymamış poliefirlərin məqsədyönlü alınma üsulları işlənilmiş və proseslərın kinetik qanunauyğunluqları öyrənilmişdir.
Tərkibində aktiv funksional qruplar saxlayan üçəvəzli tsikloheksan sırası ketonların sintezi və fəza quruluşlarından asılı olaraq bioloji aktivliyinin dəyişməsi və molekulun konformasiya tarazlığı öyrənilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, sintez olunan maddələrin içərisində heyvanlarda əmələ gəllmiş dəri xəstəliklərinin dəmiroy xəstəliyinin) müalicəsi üçün dərman maddəsi kimi istifadə etmək olar.
Qliserin əsasında tərkibində, epoksid qrupları saxlayan alifatik quruluşlu, şaxələnmiş epoksid oliqomerlərinin və bunların əsasında polioksipropilen əvəzli karbamid oliqomerlərinin və oksazolidin-2-onların, mono-, diepoksi(met)akrilat oliqoefirlərinin məqsədyönlü alınma üsullarının işlənilməsi, alınmış birləşmələrin istifadə imkanlarının müəyyən edilməsi istiqamətində də geniş, fundamental elmi tədqiqatlar aparılmış və aparılmaqdadır.
Qliserinlə karbamidin metal oksidlərinin iştirakı ilə reaksiyasından qliserin karbonat alınmış, onların əsasında metakrilat oliqomerləri sintez edilmişdir. Aparılmış elmi tədqiqatların nəticələri 180-dən çox elmi əsərdə, o cümlədən 18 müəlliflik şəhadətnaməsində öz əksini tapmışdır. Əldə edilən elmi nəticələr sistematik olaraq Beynəlxalq və Respublika səviyyəli elmi jurnallarda nəşr edilmiş, simpozium və konfransların materiallarında çap edilmiş, mühüm elmi nəticələr kimi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının illik məruzələr toplusunda 2006 və 2014-cü illərdə dərc olunmuşdur.
Laboratoriyanın fəaliyyəti dövründə Mustafayev Ağa Məmməd oğlunun rəhbərliyi altında elmi kadrların hazırlanması da özünəməxsus yer tutmuşdur, 5 namizədlik və 12 magistr dissertasiyası müdafiə olunmuşdur. Hal-hazırda laboratoriyada iki doktorant, bir dissertant, iki magistr dissertasiya işlərini yerinə yetirmək üçün fəaliyyət göstərirlər.
Əsas elmi nailiyyətlər
- А. М. Мустафаев, О. Б. Абдыев, А. Д. Алиев, Н. Б. Муталлимова Радикальная сополимеризация метил-2-хлоракрилата с карбонилсодержащими фенилметакрилатами [ölü keçid] // Высокомолекулярные соединения. — 2008. — Т. 50. — С. 1559–1562.
- A. M. Mustafaev, A. M. Magerramov, G. Kh. Velieva, S. D. Murshudova and M. A. Allakhverdiev Diels-Alder reaction of para-substituted allyl and 2-propynyl benzoates with hexabromo- and tetrabromo-5,5-dimethoxy- 1,3-cyclopentadienes [ölü keçid] // Russian Journal of Organic Chemistry. — Vol. 40. — P. 1274–1278.
- A. M. Mustafaev, A. M. Magerramov, G. Kh. Velieva, S. D. Murshudova and M. A. Allakhverdiev Polybromocyclopentadienes in Diels–Alder Reactions. Reactions of Hexabromo- and 5,5-Dimethoxytetrabromo-1,3-cyclopentadienes with para-Substituted Allyl Benzoates [ölü keçid] // Russian Journal of Organic Chemistry. — Vol. 40. — P. 482–488.
- A. M. Mustafaev, N. M. Seidov, R. Sh. Kuliev, A. I. Abasov, T. M. Abasova and V. A. Bairamov Production of high-v.i. oils by thermal decomposition of ethylene/propylene copolymer (англ.) // Chemistry and Technology of Fuels and Oils [ölü keçid]. — Springer New York Consultants Bureau. — Vol. 18. — P. 10–13.
- A. M. Mustafaev, R. Sh. Kuliev, N. I. Seidov, A. I. Abasov, T. M. Abasova, R. Z. Gasanova Viscosity index improver based on products from thermal decomposition of ethylene /propylene copolymer (англ.) // Chemistry and Technology of Fuels and Oils. — Springer New York Consultants Bureau, 1982. — Vol. 17. — P. 650–651. — ISSN 0009–3092.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanila bilmesi ucun elave menbelere ehtiyac var Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek onu tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Aga Memmed oglu Mustafayev 9 may 1942 Magaraciq Amasiya rayonu azerbaycanli alim kimya elmleri doktoru professor Aga MustafayevAga Memmed oglu MustafayevDogum tarixi 9 may 1942 1942 05 09 82 yas Dogum yeri Magaraciq Amasiya rayonu Ermenistan SSR SSRIMilliyyeti azerbaycanliElm sahesi kimyaElmi derecesi kimya elmleri doktoruElmi adi professorIs yeri AMEA nin Polimer Materiallari InstitutuTehsili Azerbaycan Tibb UniversitetiMukafatlariHeyatiMustafayev Aga Memmed oglu 9 may 1942 ci ilde Ermenistan Respublikasinin Amasiya rayonunda anadan olmusdur 1958 ci ilde Azerbaycan Dovlet Tibb Universitetinin eczacilliq fakultesine qebul olunmus ve 1963 cu ilde orani bitirmisdir Ali tehsili basa vurduqdan sonra teyinatla Sumqayit Kimya zavoduna gonderilerek 1963 1966 ci illerde orada kimyaci vezifesinde islemisdir O 1966 1969 cu illerde Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Neft Kimya Prosesleri Institutunun NKPI aspiranturasinin eyani sobesinde oxumusdur Mustafayev Aga Memmed oglu 1969 1972 ci illerde NKPI de kicik elmi isci kimi calismis 1972 ci ilden AMEA nin Polimer Materiallari Institutuna kecirilerek kicik elmi isci sonra boyuk ve aparici elmi isci kimi fealiyyet gostermisdir Mustafayev Aga Memmed oglu 1997 ci ilden Doymamis Poliefirler sektorunun 2007 2014 cu illerde Doymamis Poliefirler 2014 cu ilden ise Poliefir ve polikarbonat materiallar laboratoriyasinin mudiridir O 1971 ci ilde kimya elmleri uzre namizedlik 1991 ci ilde Kazan Dovlet Universitetinin nezdinde fealiyyet gosteren Dissertasiya Surasinda doktorluq disseretasiyasini mudafie etmisdir 2007 ci ilde ona Uzvi Kimya ixtisasi uzre professor adi verilmisdir Baki Dovlet Universitetinin Uzvi Kimya kafedrasinin professoru ve universitetin nezdinde feliyyet gosteren Dissertasiya Surasinin uzvudur Elmi nailiyyetleriElmi fealiyyeti halogen terkibli mono ve politsiklik quruluslu birlesmelerin doymamis poliefirlerin coxsaxeli epoksid qatranlarinin tsiklik karbonatlarin sintezine ve tedqiqine hesr olunmusdur Coxcehetli elmi tedqiqat islerinin neticeleri 180 den cox elmi eserde o cumleden 18 muelliflik sehadetnamesinde oz ifadesini tapmisdir Rehberliyi ile 5 elmler namizedi 12 magistr dissertasiyasi mudafie olunmusdur PMI nun yeni strukturunda bu laboratoriya evveller fealiyyet gostermis 2007 2014 cu iller Doymamis poliefirler laboratoriyasinin yeniden qurulmasi neticesinde yaradilmisdir Laboratoriyanin rehberi k e d professor A M Mustafayevin rehberliyi ile polibromterkibli funksionalevezli tsiklopentadienlerin semereli alinma usullarinin islenmesi terkibinde muxtelif funksional qruplar olan dienofillerle polibromterkibli tsiklopentadienlerin dien sintezi reaksiyasinin elmi esaslarinin islenmesi sintez edilmis polibromterkibli bitsiklik quruluslu dikarbon tursusu ve anhidridi esasinda doymamis poliefirlerin meqsedyonlu alinma usullarinin ve kinetik qanunauygunluqlarinin oyrenilmesi yuksek istismar gostericilerine malik yanmayan kompozisiyalarin alinmasi terkibinde uc epoksid qrupu olan polioksixlorpropilen oliqomerinin ve onlarin esasinda epoksi met akrilat oliqoefirinin alinma usulunun islenmesi onlarin ED 20 qatraninda aktiv durulasdirici ve modifikator kimi istifadesi istiqametlerinde tedqiqatlar aparilmisdir Sistematik olaraq polibromterkibli tsiklopentadien ve onun toremelerinin malein anhidridi ile N arilmaleinimidlerle N N bisarilmaleinimidlerle alifatik ve aromatik quruluslu akrilatlarla akrilamidlerle ve akrilnitrillerle Dils Alder reaksiyalari aparilmis funksionalevezli polibromterkibli bitsiklik quruluslu mono ve dikarbon tursusunun amidlerinin imidlerinin bisimidlerinin nitrillerinin xlor anhidridlerinin ve efirlerinin semereli alinma usullari islenmisdir Polibromtsiklopentadienlerin dien sintezi reaksiyalarinin kinetik qanunauygunluqlari oyrenilmis ve mueyyen edilmisdir ki onlarin aktivliyine donor akseptor enerjisi ile yanasi lokallasma enerjisi de muhum tesir gosterir Tecrube yolu ile lik defe olaraq polibromtsiklopentadienlerin normal cevrilme ve neytral tip reaksiyalarla dien sintezi reaksiyasina girmesi askar edilmis ve bu reaksiyalarin mexanizmleri oyrenilmisdir Sintez olunan birlesmeler esasinda senayenin muxtelif sahelerinde sert istismar seraitinde istifade oluna bilen yuksek termiki xasselere malik yanmayan xususi teyinatli polimer materiallarin alinmasi istiqametinde meqsedyonlu tedqiqatlar aparilmisdir Oksidlesme reduksiya sisteminde dien karbohidrogenlerinin aminlesmesi ile alinan alifatik ve tsiklik quruluslu doymamis diaminlerin bunlarin esasinda terkibinde polihalogen atomlari saxlayan funksionalevezli tsiklik ve alitsiklik quruluslu amidler imidler oz ozune berkiyen aminoepoksid oliqomerleri berkidiciler ve antipirenler sintez edilmisdir Terkibinde polixlor polibrom atomlari olan mono ve politsiklik dikarbon tursulari anhidridleri polimetilen ve etilenoksid qruplari olan qlikollar malein anhidridi met akril tursulari esasinda tsiklik ve alitsiklik qurulusa malik doymamis poliefirlerin meqsedyonlu alinma usullari islenilmis ve proseslerin kinetik qanunauygunluqlari oyrenilmisdir Terkibinde aktiv funksional qruplar saxlayan ucevezli tsikloheksan sirasi ketonlarin sintezi ve feza quruluslarindan asili olaraq bioloji aktivliyinin deyismesi ve molekulun konformasiya tarazligi oyrenilmisdir Mueyyen edilmisdir ki sintez olunan maddelerin icerisinde heyvanlarda emele gellmis deri xesteliklerinin demiroy xesteliyinin mualicesi ucun derman maddesi kimi istifade etmek olar Qliserin esasinda terkibinde epoksid qruplari saxlayan alifatik quruluslu saxelenmis epoksid oliqomerlerinin ve bunlarin esasinda polioksipropilen evezli karbamid oliqomerlerinin ve oksazolidin 2 onlarin mono diepoksi met akrilat oliqoefirlerinin meqsedyonlu alinma usullarinin islenilmesi alinmis birlesmelerin istifade imkanlarinin mueyyen edilmesi istiqametinde de genis fundamental elmi tedqiqatlar aparilmis ve aparilmaqdadir Qliserinle karbamidin metal oksidlerinin istiraki ile reaksiyasindan qliserin karbonat alinmis onlarin esasinda metakrilat oliqomerleri sintez edilmisdir Aparilmis elmi tedqiqatlarin neticeleri 180 den cox elmi eserde o cumleden 18 muelliflik sehadetnamesinde oz eksini tapmisdir Elde edilen elmi neticeler sistematik olaraq Beynelxalq ve Respublika seviyyeli elmi jurnallarda nesr edilmis simpozium ve konfranslarin materiallarinda cap edilmis muhum elmi neticeler kimi Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin illik meruzeler toplusunda 2006 ve 2014 cu illerde derc olunmusdur Laboratoriyanin fealiyyeti dovrunde Mustafayev Aga Memmed oglunun rehberliyi altinda elmi kadrlarin hazirlanmasi da ozunemexsus yer tutmusdur 5 namizedlik ve 12 magistr dissertasiyasi mudafie olunmusdur Hal hazirda laboratoriyada iki doktorant bir dissertant iki magistr dissertasiya islerini yerine yetirmek ucun fealiyyet gosterirler Esas elmi nailiyyetlerA M Mustafaev O B Abdyev A D Aliev N B Mutallimova Radikalnaya sopolimerizaciya metil 2 hlorakrilata s karbonilsoderzhashimi fenilmetakrilatami olu kecid Vysokomolekulyarnye soedineniya 2008 T 50 S 1559 1562 A M Mustafaev A M Magerramov G Kh Velieva S D Murshudova and M A Allakhverdiev Diels Alder reaction of para substituted allyl and 2 propynyl benzoates with hexabromo and tetrabromo 5 5 dimethoxy 1 3 cyclopentadienes olu kecid Russian Journal of Organic Chemistry Vol 40 P 1274 1278 A M Mustafaev A M Magerramov G Kh Velieva S D Murshudova and M A Allakhverdiev Polybromocyclopentadienes in Diels Alder Reactions Reactions of Hexabromo and 5 5 Dimethoxytetrabromo 1 3 cyclopentadienes with para Substituted Allyl Benzoates olu kecid Russian Journal of Organic Chemistry Vol 40 P 482 488 A M Mustafaev N M Seidov R Sh Kuliev A I Abasov T M Abasova and V A Bairamov Production of high v i oils by thermal decomposition of ethylene propylene copolymer angl Chemistry and Technology of Fuels and Oils olu kecid Springer New York Consultants Bureau Vol 18 P 10 13 A M Mustafaev R Sh Kuliev N I Seidov A I Abasov T M Abasova R Z Gasanova Viscosity index improver based on products from thermal decomposition of ethylene propylene copolymer angl Chemistry and Technology of Fuels and Oils Springer New York Consultants Bureau 1982 Vol 17 P 650 651 ISSN 0009 3092 Istinadlar