Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Suriyada Rusiyanın Su-24 təyyarəsinin vurulması — 24 noyabr 2015-ci il tarixində Türkiyə ilə Suriya sərhədinin yaxınlığlnda Türkiyə hərbi hava qüvvələrinin F-16 qırıcı təyyarəsi tərəfindən Rusiyanın Su-24 bombardmançı təyyarəsinin vurulması.
| Suriyada Rusiyanın Su-24 təyyarəsinin vurulması | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Tarix | 24 noyabr 2015 |
| Yer | |
| Ölü sayı |
|
| General Dynamics F-16 Fighting Falcon | |
| Havayolu şirkəti | |
| Qeydiyyat nömrəsi | RF-90932/83 white |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Hadisənin məzmunu
Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin açıqladığı radar analizinə görə, Rusiyaya məxsus təyyarə Türkiyə hava sərhədini pozaraq Türkiyə üçün təhlükə yaradıb. Türkiyə silahlı qüvvələri Su-24 təyyarəsi tərəfindən hava sərhədinin pozulduğu vaxt 5 dəqiqə ərzində 10 dəfə xəbərdarlıq edildiyini bildirib. Rusiya Müdafiə Nazirliyi isə Su-24 təyyarəsinin Suriya hava sərhədi daxilində uçduğunu bildirib.
Pilotlar paraşütlə tullanaraq təyyarədən evakuasiya olunsalar da, onlardan biri – Su-24 təyyarəsinin pilotu polkovnik-leytenant Oleq Peşkov yerli türkmanların yerdən açdıqları atəşlə havada öldürülüb. Kapitan Konstantin Muraxtin isə sağ tapılaraq Suriyadakı Rusiya hərbi bazasına aparılıb. Rusiya prezidenti Vladimir Putin Oleq Peşkova ölümündən sonra Rusiya Qəhrəmanı adını verib.
Ertəsi gün Rusiyanın Su-24 təyyarəsinin vurulması ilə bağlı Türkiyənin Moskvadakı diplomatik missiyasının qarşısına toplaşan yüzlərlə aksiya iştirakçısı səfirlik binasına yumurta, daş, butulka və boya qutuları atıblar. Səfirliyin bir neçə pəncərəsi sındırılıb. Polis aksiyaya müdaxilə etməyib və iştirakçılar arasında saxlanılan olmayıb.
Təyyarənin vurulması Türkiə ilə Rusiya arasında münasibətlərin pisləşməsinə səbəb olub. Noyabrın 27-si Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyev Türkiyənin xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlunu qəbul edərkən bildirib ki, "Azərbaycan tərəfi Türkiyə-Rusiya münasibətlərindəki gərginliyin azaldılması və aradan qaldırılması istiqamətində səylərini göstərməyə hazırdır".
Hadisədən sonra
2015-ci ilin dekabr ayında Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Aleksey Meşkov iki ölkə arasında münasibətlərin normallaşması üçün Rusiyanın iki şərti olduğunu açıqlayıb: Türkiyənin belə hadisənin təkrarlanmayacağına dair təminat verməsi və dəyən ziyana görə Rusiyaya təzminat ödəməsi. Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Tanju Bilgiç Rusiyanın bir daha belə bir böhran yaşanmayacağına dair təminat verilməsi tələbinə cavab olaraq deyib ki, bundan sonra dövlət sərhədi pozulmasa, problem yaranmayacaq: "Türkiyənin təzminat ödəməsi isə heç bir şəkildə mümkün deyil".
Hadisəyə münasibət
Rusiya prezidenti Vladimir Putin:
""Su-24" təyyarəsinin vurulması arxadan vurulan zərbə idi. Bu zərbə Rusiyaya terrorçuların əlbirləri ilə vurulub. Baş verənləri mən başqa cür dəyərləndirə bilmərəm".
Rusiya Baş naziri Dmitri Medvedyev:
"Rusiya təyyarəsini vuran Türkiyə iqtidarının törətdiyi cinayət 3 nəticəyə gətirib çıxardı. İlk olaraq bu hadisə sərhədlərin qorunması daxil heç bir milli maraqla izah olunmayacaq şəkildə Rusiya-NATO əlaqələrində təhlükəli bir vəziyyətə yol açdı. İkincisi, Türkiyə bu addımı ilə İŞİD terrorçularını qorumaq istədiyini göstərdi. Üçüncüsü isə Rusiya ilə Türkiyə arasındakı iqtisadi-siyasi, yaxın qonşuluq əlaqələrinə ziyan dəydi. Bu ziyanı kompensasiya etmək çətin olacaq. Bu addımın mühüm layihələrin ləğv edilməsi və Türkiyə şirkətlərinin Rusiya bazarındakı mövqelərini itirməsi kimi birbaşa nəticələri ola bilər"
Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan:
"Təyyarənin Rusiyaya məxsus olduğu bizə məlum olsaydı, biz Türkiyənin hava məkanının pozulmasının qarşısını başqa cür alardıq".
Türkiyə Baş naziri Əhməd Davudoğlu:
"Dünən hava məkanımıza girən qırıcı bütün xəbərdarlığa baxmayaraq, sərhədlərimizi pozmağa davam etdi. Keçirdiyimiz toplantıda nə edəcəyimizlə bağlı qərar Türkiyə Silahlı Qüvvələrinə mənim tərəfimdən verilib. Vurulan qırıcının Rusiyaya məxsus olmasını rəsmi Moskvanın açıqlamasından sonra öyrəndik. Su-24 Türkiyə sərhədlərini pozduğu üçün vurulub. Bu hadisənin baş verməsini heç arzulamırdıq. Hadisədən sonra lazım olan bütün diplomatik addımları atmışıq. Pozulan sərhədlər eyni zamanda NATO-nun hava məkanıdır. Rusiya rəsmilərinə hadisənin detalları barədə məlumat vermişik. Bizim Rusiya ilə siyasi-iqtisadi əlaqələrimiz olduqca güclüdür. Rusiya ilə vəziyyəti gərginləşdirmək istəmirik. Rusiya bizim dostumuzdur".
ABŞ prezidenti Barak Obama:
"Biz hadisənin təfərrüatları ilə bağlı məlumatları almaqda davam edirik. Türkiyə, hər bir ölkə kimi, öz sərhədlərini və hava məkanını qorumaq hüququna malikdir. Hesab edirəm ki, yaxın vaxtda Türkiyə və Rusiya arasında dialoq olmalıdır".
Qazaxıstan prezidenti Nursultan Nazarbayev:
"Rusiya ilə Türkiyə arasında baş verənlərdən çox məyus oldum. Hələlik baş verən hadisənin incəlikləri bizə aydın deyil. Ancaq fakt budur ki, Rusiya təyyarəsi Türkiyəyə hücum etməyib, Türkiyə sərhəddini keçməyib, terrorçularla savaşmağa gedib. Nə qədər çətin olsa da, hesab edirəm ki, birgə komissiya yaradılmalı, araşdırma aparılıb tez başa çatdırılmalı, günahkarlar müəyyənləşdirilməli, səhvlər etiraf olunmalı və münasibətlər bərpa edilməlidir. Mən dostlarımızı-Rusiya və Türkiyəni buna çağırıram".
İran prezidenti Həsən Ruhani:
İran lideri hər iki ölkəni soyuqqanlı olmağa çağıraraq, Türkiyə rəhbərliyinə təyyarə və raketlərin oyuncaq olmadığını vurğulayıb: "Türkiyə tərəfi deyir ki, Rusiyaya məxsus təyyarələr sərhədi keçdiyi üçün vurulub. Lakin, bu, sadəcə bir ehtimaldır. Türkiyə bunu sübut etməlidir. Ümumiyyətlə, Yaxın Şərqdə xaos hökm sürür. Bu da müxtəlif təhlükələrə gətirib çıxarır".
İstinadlar
- Потери российских Су-24 в зонах боевых действий. Досье (rus.). ТАСС, 2017.
- . 2015-11-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-25.
- "Putin türkmənləri bombalayan pilota milli qəhrəman adı verdi". 2021-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-25.
- "Moskva: Türkiyə səfirliyi yumurta, daş və butulka atəşinə tutulub". 2016-03-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-25.
- "İlham Əliyev Türkiyənin xarici işlər nazirinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib". 2021-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-12-01.
- . 2015-12-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-12-16.
- . 2015-12-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-12-16.
- "Medvedyev: "Türkiyə 3 böyük səhvə yol verdi"". 2015-11-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-12-16.
- "Türkiyə vurulan təyyarənin Rusiyaya məxsus olduğunu bilsəydi, başqa cür addım atardı". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-12-16.
- "Davudoğlu: "Təyyarənin vurulmasını mən əmr etdim"". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-12-16.
- "Obama Rusiya bombardmançısının vurulmasından danışdı". 2021-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-12-16.
- "Nazarbayev də Putini dəstəklədi: "Rusiya təyyarəsi Türkiyə sərhədini keçməyib"". 2016-08-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-12-16.
- "Ruhani: "Təyyarələr oyuncaq deyil"". 2021-10-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-12-16.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Suriyada Rusiyanin Su 24 teyyaresinin vurulmasi 24 noyabr 2015 ci il tarixinde Turkiye ile Suriya serhedinin yaxinliglnda Turkiye herbi hava quvvelerinin F 16 qirici teyyaresi terefinden Rusiyanin Su 24 bombardmanci teyyaresinin vurulmasi Suriyada Rusiyanin Su 24 teyyaresinin vurulmasiUmumi melumatlarTarix 24 noyabr 2015Yer Turkiye Suriya serhediOlu sayi 1General Dynamics F 16 Fighting FalconHavayolu sirketi Rusiya Herbi Hava QuvveleriQeydiyyat nomresi RF 90932 83 white Vikianbarda elaqeli mediafayllarHadisenin mezmunuTurkiye Silahli Quvvelerinin aciqladigi radar analizine gore Rusiyaya mexsus teyyare Turkiye hava serhedini pozaraq Turkiye ucun tehluke yaradib Turkiye silahli quvveleri Su 24 teyyaresi terefinden hava serhedinin pozuldugu vaxt 5 deqiqe erzinde 10 defe xeberdarliq edildiyini bildirib Rusiya Mudafie Nazirliyi ise Su 24 teyyaresinin Suriya hava serhedi daxilinde ucdugunu bildirib Pilotlar parasutle tullanaraq teyyareden evakuasiya olunsalar da onlardan biri Su 24 teyyaresinin pilotu polkovnik leytenant Oleq Peskov yerli turkmanlarin yerden acdiqlari atesle havada oldurulub Kapitan Konstantin Muraxtin ise sag tapilaraq Suriyadaki Rusiya herbi bazasina aparilib Rusiya prezidenti Vladimir Putin Oleq Peskova olumunden sonra Rusiya Qehremani adini verib Ertesi gun Rusiyanin Su 24 teyyaresinin vurulmasi ile bagli Turkiyenin Moskvadaki diplomatik missiyasinin qarsisina toplasan yuzlerle aksiya istirakcisi sefirlik binasina yumurta das butulka ve boya qutulari atiblar Sefirliyin bir nece penceresi sindirilib Polis aksiyaya mudaxile etmeyib ve istirakcilar arasinda saxlanilan olmayib Teyyarenin vurulmasi Turkie ile Rusiya arasinda munasibetlerin pislesmesine sebeb olub Noyabrin 27 si Azerbaycan Respublikasinin prezidenti Ilham Eliyev Turkiyenin xarici isler naziri Movlud Cavusoglunu qebul ederken bildirib ki Azerbaycan terefi Turkiye Rusiya munasibetlerindeki gerginliyin azaldilmasi ve aradan qaldirilmasi istiqametinde seylerini gostermeye hazirdir Hadiseden sonra2015 ci ilin dekabr ayinda Rusiya xarici isler nazirinin muavini Aleksey Meskov iki olke arasinda munasibetlerin normallasmasi ucun Rusiyanin iki serti oldugunu aciqlayib Turkiyenin bele hadisenin tekrarlanmayacagina dair teminat vermesi ve deyen ziyana gore Rusiyaya tezminat odemesi Turkiye Xarici Isler Nazirliyinin sozcusu Tanju Bilgic Rusiyanin bir daha bele bir bohran yasanmayacagina dair teminat verilmesi telebine cavab olaraq deyib ki bundan sonra dovlet serhedi pozulmasa problem yaranmayacaq Turkiyenin tezminat odemesi ise hec bir sekilde mumkun deyil Hadiseye munasibetRusiya prezidenti Vladimir Putin Su 24 teyyaresinin vurulmasi arxadan vurulan zerbe idi Bu zerbe Rusiyaya terrorcularin elbirleri ile vurulub Bas verenleri men basqa cur deyerlendire bilmerem Rusiya Bas naziri Dmitri Medvedyev Rusiya teyyaresini vuran Turkiye iqtidarinin toretdiyi cinayet 3 neticeye getirib cixardi Ilk olaraq bu hadise serhedlerin qorunmasi daxil hec bir milli maraqla izah olunmayacaq sekilde Rusiya NATO elaqelerinde tehlukeli bir veziyyete yol acdi Ikincisi Turkiye bu addimi ile ISID terrorcularini qorumaq istediyini gosterdi Ucuncusu ise Rusiya ile Turkiye arasindaki iqtisadi siyasi yaxin qonsuluq elaqelerine ziyan deydi Bu ziyani kompensasiya etmek cetin olacaq Bu addimin muhum layihelerin legv edilmesi ve Turkiye sirketlerinin Rusiya bazarindaki movqelerini itirmesi kimi birbasa neticeleri ola biler Turkiye prezidenti Receb Tayyib Erdogan Teyyarenin Rusiyaya mexsus oldugu bize melum olsaydi biz Turkiyenin hava mekaninin pozulmasinin qarsisini basqa cur alardiq Turkiye Bas naziri Ehmed Davudoglu Dunen hava mekanimiza giren qirici butun xeberdarliga baxmayaraq serhedlerimizi pozmaga davam etdi Kecirdiyimiz toplantida ne edeceyimizle bagli qerar Turkiye Silahli Quvvelerine menim terefimden verilib Vurulan qiricinin Rusiyaya mexsus olmasini resmi Moskvanin aciqlamasindan sonra oyrendik Su 24 Turkiye serhedlerini pozdugu ucun vurulub Bu hadisenin bas vermesini hec arzulamirdiq Hadiseden sonra lazim olan butun diplomatik addimlari atmisiq Pozulan serhedler eyni zamanda NATO nun hava mekanidir Rusiya resmilerine hadisenin detallari barede melumat vermisik Bizim Rusiya ile siyasi iqtisadi elaqelerimiz olduqca gucludur Rusiya ile veziyyeti gerginlesdirmek istemirik Rusiya bizim dostumuzdur ABS prezidenti Barak Obama Biz hadisenin teferruatlari ile bagli melumatlari almaqda davam edirik Turkiye her bir olke kimi oz serhedlerini ve hava mekanini qorumaq huququna malikdir Hesab edirem ki yaxin vaxtda Turkiye ve Rusiya arasinda dialoq olmalidir Qazaxistan prezidenti Nursultan Nazarbayev Rusiya ile Turkiye arasinda bas verenlerden cox meyus oldum Helelik bas veren hadisenin incelikleri bize aydin deyil Ancaq fakt budur ki Rusiya teyyaresi Turkiyeye hucum etmeyib Turkiye serheddini kecmeyib terrorcularla savasmaga gedib Ne qeder cetin olsa da hesab edirem ki birge komissiya yaradilmali arasdirma aparilib tez basa catdirilmali gunahkarlar mueyyenlesdirilmeli sehvler etiraf olunmali ve munasibetler berpa edilmelidir Men dostlarimizi Rusiya ve Turkiyeni buna cagiriram Iran prezidenti Hesen Ruhani Iran lideri her iki olkeni soyuqqanli olmaga cagiraraq Turkiye rehberliyine teyyare ve raketlerin oyuncaq olmadigini vurgulayib Turkiye terefi deyir ki Rusiyaya mexsus teyyareler serhedi kecdiyi ucun vurulub Lakin bu sadece bir ehtimaldir Turkiye bunu subut etmelidir Umumiyyetle Yaxin Serqde xaos hokm surur Bu da muxtelif tehlukelere getirib cixarir IstinadlarPoteri rossijskih Su 24 v zonah boevyh dejstvij Dose rus TASS 2017 2015 11 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 25 Putin turkmenleri bombalayan pilota milli qehreman adi verdi 2021 10 19 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 25 Moskva Turkiye sefirliyi yumurta das ve butulka atesine tutulub 2016 03 07 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 25 Ilham Eliyev Turkiyenin xarici isler nazirinin basciliq etdiyi numayende heyetini qebul edib 2021 10 23 tarixinde Istifade tarixi 2015 12 01 2015 12 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 12 16 2015 12 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 12 16 Medvedyev Turkiye 3 boyuk sehve yol verdi 2015 11 27 tarixinde Istifade tarixi 2015 12 16 Turkiye vurulan teyyarenin Rusiyaya mexsus oldugunu bilseydi basqa cur addim atardi 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 12 16 Davudoglu Teyyarenin vurulmasini men emr etdim 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2015 12 16 Obama Rusiya bombardmancisinin vurulmasindan danisdi 2021 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2015 12 16 Nazarbayev de Putini destekledi Rusiya teyyaresi Turkiye serhedini kecmeyib 2016 08 10 tarixinde Istifade tarixi 2015 12 16 Ruhani Teyyareler oyuncaq deyil 2021 10 26 tarixinde Istifade tarixi 2015 12 16 Xarici kecidlerVikianbarda Suriyada Rusiyanin Su 24 teyyaresinin vurulmasi ile elaqeli mediafayllar var