Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əziz Mahmud Xudayi (1541, Şərəfliqoçhisar, Ankara ili – 1628, Konstantinopol) — 948-ci ildə (1541) Şərəfliqoçhisarda anadan olub. Qanuninin nəvəsi Mehrimah Sultandan olan nəvəsi Aişə Sultan(ö. 1598) ilə də evləndiyi rəvayət edilən Əziz Mahmud Xudayi hicri Səfər ayı 1038-ci ildə (Oktyabr 1628) vəfat edib. Altısı qız olmaqla on bir övladı var idi və nəsli qızları Ümmügülsüm (ö. 1641), Zeynəb(ö. 1642) və Fatma Zəhra (ö. 1675) vasitəsilə davam edib.
| Əziz Mahmud Xudayi | |
|---|---|
Qazı, Cəlvəti təriqətinin qurucusu, mütəsəvvüf, şair | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1541 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1628 |
| Vəfat yeri | |
| Atası | Fədlullah bin Mahmud |
| Həyat yoldaşı | Aişə Hümaşah Sultan |
| Uşaqları | Ümmügülsüm, Zeynəb, Fatma Zəhra və daha 8 övlad |
| Dini | İslam |
Əsl adı Mahmuddur. "Xudayi" adı və "Əziz" sifəti ona sonradan ona verilib. Cüneyd əl-Bağdadinin nəslindən olub "Seyyid"dir.
Həyatı
1541-ci ildə Şərəfliqoçhisarda anadan olan şair mütəsəvvif, Cəlvətiyyə təriqətinin qurucusu Mahmud Xudayi uşaqlığını keçirdiyi Sivrihisarda ilk təhsilini almağa başladı. Sonra İstanbula gəlib və Kiçikayasofya mədrəsəsinə daxil oldu.
Mədrəsədə təhsilini başa vurduqdan sonra müəllimi Nazirzadə Ramazan əfəndinin köməkçisi oldu. Təhsil aldığı və oxuduğu illərdə Xəlvətiyyə təriqətinə mənsub olan Kiçikayasofa məscidinin şeyxi Nurəddinzadə Müslixuddin əfəndi ilə ünsiyyət qurmağa davam etdi. Müəllimi Nazirzadə Ədirnədəki Səlimiyyə mədrəsəsinə müəllim, Misirdə və Dəməşqdə Qazı təyin olunduğu illərdə belə onu yanından ayırmadı.
Mahmud Xudayi Misirdə müəllimi ilə birlikdə olduğu dövrdə, Xəlvətiyyə təriqətinin Dəmirdaşiyyə qolundan Kərimuddin əl-Xəlvətidən "üsül-i əsma" təhsili aldı. 1573-cü ildə Misirdən qayıtdıqdan sonra Bursadakı Fərhadiyə mədrəsəsinə müəllim və Cami-Ətiq məhkəməsinə naib kimi təyin edildi. Onun müəllimi Nazirzadə Bursa mövləviyətinə gətirildi. Bursaya gəlişinin üçüncü ilində müəllimi vəfat etdi.
Tələbəlik və müridlik illərindən bəri təsəvvüf çevrəsi ilə sıx təmasda olan Xudayi, müəlliminin ölümünə göstərdiyi dərin təsir səbəbiylə rəsmi vəzifələrini tərk etdi və əvvəllər xütbələrində və söhbətlərində iştirak etdiyi Mühyəddin Üftadəyə müraciət etdi. Onun Seyri-sülukunu cəmi üç ildə başa vurdu.
Şeyx Üftadə onu məmləkəti Sivrihisara xəlifə təyin etdi. Yalnız altı ay burada qalan Xudayi şeyxi Üftadəni ziyarət etmək üçün təkrar Bursaya geri qayıtdı, lakin bu vaxt şeyxi vəfat etdiyi üçün Rumelinə qayıtdı. Bir müddət Trakya və Balkanlarda qaldıqdan sonra İstanbula gəldi.
Səkkiz il Şeyxülislam Xoca Sadəddin əfəndinin göstərişi ilə təyin olunduğu Kiçikayasofya məscidinin Təkkəsində Şeyx vəzifəsini icra etdi. Digər tərəfdən, Fateh Məscidində təbliğçi olub, təfsir və hədis oxuyurdu. Daha sonra 1589-cu ildə Üsküdarda Xudayi Dərgahın yerləşdiyi yeri satın aldı.
Dərgahın tikintisində daha yaxından iştirak etmək üçün iqamətgahını Rum Mehmet Paşa Məscidinin ətrafına köçürdü. 1595-ci ildə dərgachın inşası başa çatdı. 1599-cu ildə Fatih Məscidində vaizlikdən çıxıb, Üsküdar Mehrimah Sultan məscidində cümə axşamları vəz verməyə başladı. Əziz Mahmud Xudayi Sultan Əhməd məscidinin açılışında (1616) ilk xütbəsini oxudu və hər ayın ilk bazar ertəsi burada vəz razı oldu.
Əziz Mahmud Xudayi 1628-ci ilin oktyabrında vəfat etdi.
Qalereya
-
![image]()
Mahmud Xudayi Came içərisi -
![image]()
Mahmud Xudayi Came həyəti -
![image]()
Mahmud Xudayi Came -
![image]()
Mahmud Xudayi Came köməkçi tikilisi -
![image]()
Mahmud Xudayi Came dəstəmaz yeri
İstinadlar
- "AZİZ MAHMUD HÜDÂYÎ". islamansiklopedisi.org.tr. 1991. 11 aprel 2023 tarixində arxivləşdirilib.
- "AZÎZ MAHMÛD HÜDÂYİ HAZRETLERİ'NİN HAYATI". www.hudayivakfi.org. 11 aprel 2023 tarixində arxivləşdirilib.
- "Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri Kimdir?". www.islamveihsan.com. 11 aprel 2023 tarixində arxivləşdirilib.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eziz Mahmud Xudayi 1541 Serefliqochisar Ankara ili 1628 Konstantinopol 948 ci ilde 1541 Serefliqochisarda anadan olub Qanuninin nevesi Mehrimah Sultandan olan nevesi Aise Sultan o 1598 ile de evlendiyi revayet edilen Eziz Mahmud Xudayi hicri Sefer ayi 1038 ci ilde Oktyabr 1628 vefat edib Altisi qiz olmaqla on bir ovladi var idi ve nesli qizlari Ummugulsum o 1641 Zeyneb o 1642 ve Fatma Zehra o 1675 vasitesile davam edib Eziz Mahmud XudayiQazi Celveti teriqetinin qurucusu mutesevvuf sairSexsi melumatlarDogum tarixi 1541Dogum yeri Serefliqochisar Ankara ili TurkiyeVefat tarixi 1628Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiAtasi Fedlullah bin MahmudHeyat yoldasi Aise Humasah SultanUsaqlari Ummugulsum Zeyneb Fatma Zehra ve daha 8 ovladDini Islam Esl adi Mahmuddur Xudayi adi ve Eziz sifeti ona sonradan ona verilib Cuneyd el Bagdadinin neslinden olub Seyyid dir Heyati1541 ci ilde Serefliqochisarda anadan olan sair mutesevvif Celvetiyye teriqetinin qurucusu Mahmud Xudayi usaqligini kecirdiyi Sivrihisarda ilk tehsilini almaga basladi Sonra Istanbula gelib ve Kicikayasofya medresesine daxil oldu Medresede tehsilini basa vurduqdan sonra muellimi Nazirzade Ramazan efendinin komekcisi oldu Tehsil aldigi ve oxudugu illerde Xelvetiyye teriqetine mensub olan Kicikayasofa mescidinin seyxi Nureddinzade Muslixuddin efendi ile unsiyyet qurmaga davam etdi Muellimi Nazirzade Edirnedeki Selimiyye medresesine muellim Misirde ve Demesqde Qazi teyin olundugu illerde bele onu yanindan ayirmadi Mahmud Xudayi Misirde muellimi ile birlikde oldugu dovrde Xelvetiyye teriqetinin Demirdasiyye qolundan Kerimuddin el Xelvetiden usul i esma tehsili aldi 1573 cu ilde Misirden qayitdiqdan sonra Bursadaki Ferhadiye medresesine muellim ve Cami Etiq mehkemesine naib kimi teyin edildi Onun muellimi Nazirzade Bursa movleviyetine getirildi Bursaya gelisinin ucuncu ilinde muellimi vefat etdi Telebelik ve muridlik illerinden beri tesevvuf cevresi ile six temasda olan Xudayi muelliminin olumune gosterdiyi derin tesir sebebiyle resmi vezifelerini terk etdi ve evveller xutbelerinde ve sohbetlerinde istirak etdiyi Muhyeddin Uftadeye muraciet etdi Onun Seyri sulukunu cemi uc ilde basa vurdu Seyx Uftade onu memleketi Sivrihisara xelife teyin etdi Yalniz alti ay burada qalan Xudayi seyxi Uftadeni ziyaret etmek ucun tekrar Bursaya geri qayitdi lakin bu vaxt seyxi vefat etdiyi ucun Rumeline qayitdi Bir muddet Trakya ve Balkanlarda qaldiqdan sonra Istanbula geldi Sekkiz il Seyxulislam Xoca Sadeddin efendinin gosterisi ile teyin olundugu Kicikayasofya mescidinin Tekkesinde Seyx vezifesini icra etdi Diger terefden Fateh Mescidinde tebligci olub tefsir ve hedis oxuyurdu Daha sonra 1589 cu ilde Uskudarda Xudayi Dergahin yerlesdiyi yeri satin aldi Dergahin tikintisinde daha yaxindan istirak etmek ucun iqametgahini Rum Mehmet Pasa Mescidinin etrafina kocurdu 1595 ci ilde dergachin insasi basa catdi 1599 cu ilde Fatih Mescidinde vaizlikden cixib Uskudar Mehrimah Sultan mescidinde cume axsamlari vez vermeye basladi Eziz Mahmud Xudayi Sultan Ehmed mescidinin acilisinda 1616 ilk xutbesini oxudu ve her ayin ilk bazar ertesi burada vez razi oldu Eziz Mahmud Xudayi 1628 ci ilin oktyabrinda vefat etdi QalereyaMahmud Xudayi Came icerisi Mahmud Xudayi Came heyeti Mahmud Xudayi Came Mahmud Xudayi Came komekci tikilisi Mahmud Xudayi Came destemaz yeriIstinadlar AZIZ MAHMUD HUDAYI islamansiklopedisi org tr 1991 11 aprel 2023 tarixinde arxivlesdirilib AZIZ MAHMUD HUDAYI HAZRETLERI NIN HAYATI www hudayivakfi org 11 aprel 2023 tarixinde arxivlesdirilib Aziz Mahmud Hudayi Hazretleri Kimdir www islamveihsan com 11 aprel 2023 tarixinde arxivlesdirilib Xarici kecidler