Əqrəb X-1 — Əqrəb bürcündə təxminən 9000 işıq ili məsafədə olan bir Rentgen şüalanma mənbəyidir. Əqrəb X-1 aşkar edilən ilk ekstrasolyar rentgen mənbəyidir və Günəşdən kənarda göydə rentgen şüalarının ən güclü görünən mənbəyidir. Rentgen şüalanması axını gündən-günə dəyişir və optik olaraq vizual bir ulduzla-Əqrəb V818 ilə əlaqələndirilir , 12-13 ulduz ölçüsü aralığında dəyişən bir qiymətə malikdir.
Kəşfi və ilkin tədqiqatı
Zəif rentgen şüalarının olması ehtimalı əvvəlcə MIT professoru Bruno Rossi və Massachusetts ştatının Cambridge şəhərində Amerika Elm və Mühəndislik İdarə heyətinin sədri Martin Annis, AS & E-nin prezidenti tərəfindən ireəli sürülmüşdür. Onun çağırışından sonra, şirkət ABŞ-nin Hava Qüvvələri ilə astronavtların peykə enməsindən əvvəl peykin səthini araşdırılması üçün müqavilə bağladı və təsadüfən qalaktik rentgen şüalarının mənbələrini aşkar etdilər.
Sonradan, Əqrəb X-1, 1960-cı ildə Frank Paolini tərəfindən hazırlanmış yüksək həssas yumşaq rentgen detektorunu daşıyan Aerobee 150 meteoroloji raketini buraxan Riccardo Giacconin rəhbərlik etdiyi bir qrup tərəfindən aşkar edilmişdir. Raket traektoriyası bir qədər uzaqlaşdı, lakin hələ aydan gəlməyən zəif rentgen şüalarının əhəmiyyətli emissiyası aşkar edildi. Beləliklə, fortuitously, və ilk olaraq Frank Paolini tərəfindən göstərilən Əqrəb X-1, Günəş Sistemindən kənarda kəşf edilən ilk rentgen şüalanma mənbəyi oldu. Dedektorun açar qətnaməsi əvvəlcə Əqrəb X-1-in mövqeyini dəqiq müəyyənləşdirməyə imkan vermədi. Bu, mənbəyi Galaktik mərkəzin yaxınlığında yerləşdirilə biləcəyinə dair fikirlər gətirdi, lakin nəticədə bu Əqrəb bürcündə yerləşirdi. Əqrəb bürcündə ilk kəşfedilən rentgen mənbəyi olaraq, Əqrəb X-1 adını aldı.
1962-ci il iyunun 12-də fəaliyyətə başlayan Aerobee 150 raketi, göydə başqa bir mənbədən (Əqrəb X-1) gələn ilk rentgen şüalarını aşkar etdi. Əqrəb X-1 vizual qonşusu Əqrəb V818 ilə birlikdə kiçik kütləli qoşa rentgen mənbəyidir.
Yuxarıda göstərilən məlumatda raket başlanmasının 12 iyun 1962-ci ildə olduğunu göstərdiyinə baxmayaraq, qeyd etmək lazımdır ki digər mənbələrdə bu raketin 19 iyun 1969-cu il saat 06:59:00 (UTC) atıldığı qeyd olunur.
Tarixi qeyid: "Cihazlar aydan gələn rentgen şüaları müşahidə etmək cəhdi üçün nəzərdə tutulmuşdu və görünüşü dar bir şəkildə məhdudlaşdırmaq üçün collimation ilə təchiz olunmamışdır. Nəticədə, siqnal çox geniş idi və mənbənin ölçüsü və mövqeyi dəqiq bir şəkildə müəyyən edilə bilməzdi. Oxşar bir təcrübə, 1962-ci ilin oktyabrında qalaktik mərkəz üfüqün altında olduğunda və güclü mənbə mövcud olmadıqda təkrarlandı. Üçüncü cəhd 1963-cü ilin iyununda baş verdi və bu 1962-ci ilin iyununda uçuşların nəticələrini təsdiqlədi." Əqrəb X-1-dən düzdoğuşu 20 ° və meyli 20 °Fəqlidir, iki rentgen mənbəyi 20 ° arc ilə ayrılır və 1962-ci ilin iyununda bu aşkarlanmamışdır .
Əqrəb XR-1 J1950 RA 16h 15m Dekabr -15.2 ° da müşahidə edilmişdir.
Xüsusiyyətləri.
Bu rentgen şüalanmasının gücü W-dır , Günəşin ümumi parlaqlığının təxminən 60,000 qatıdır. Əqrəb X-1, 18.9 saatlik period ilə, intensivliyində 1 bal gücündə müntəzəm varyasiyalar göstərir. Mənbənin optik dalğa uzunluğu da qeyrimüntəzəm olaraq dəyişir, lakin bu dəyişikliklər rentgen varyasiyaları ilə əlaqəli deyil. Əqrəb X-1 özü neytron ulduzdur, o güclü cazibə sahəsi ilə akressiya diskindən maddə cəzb edir, nəhayət bu səthə düşdükdə böyük miqdarda enerji şüalandırır. Bu ulduzlararası maddə Əqrəb X-1-in cazibə sahəsində sürətləndikcə rentgen şüaları yayılır. Əqrəb X-1 üçün ölçülmüş parlaqlıq, Eddington limitində maddə cəzb edən neytron ulduza uyğun gəlir.
Bu sistem kiçik kütləli rentgen qoşa sistem kimi təsnif edilir; neytron ulduzun kütləsi təxminən 1.4 günəş kütləsi tərtibindədir, donor ulduz isə yalnız 0,42 günəş kütləsidir. İki ulduz yəqin ki, bir yerdə doğulmamışdı; son tədqiqatlar qoşa sistemlərin bir qlobal klasterin daxilində qapalı qarşılaşma ilə meydana gəldiyini göstərir.
İstinadlar
- Giacconi, R.; Gursky, H.; Paolini, F.R.; Rossi, B.B. (1962). "Evidence for X-rays from sources outside the solar system". Phys. Rev. Lett. 9 (11): 439–443. Bibcode:1962PhRvL...9..439G. doi:10.1103/PhysRevLett.9.439.
- Shklovskii, Iosif S. (1978). Stars: Their Birth, Life, and Death. W.H. Freeman. ISBN 978-0-7167-0024-1.
- Shklovskii, Iosif S. (1978). Stars: Their Birth, Life, and Death. W.H. Freeman. ISBN 978-0-7167-0024-1.
- Giacconi R (August 2003). "Nobel Lecture: The dawn of X-ray astronomy". Rev. Mod. Phys. 75 (3): 995–1010. Bibcode:2003RvMP...75..995G. doi:10.1103/RevModPhys.75.995.
- Drake SA (September 2006). "A Brief History of High-Energy Astronomy: 1960–1964" 2011-06-08 at the Wayback Machine.
- . Archived from the original on 2010-01-18.
- Bowyer S; Byram ET; Chubb TA; Friedman H (1965). Steinberg JL, ed. "Observational results of X-ray astronomy". Astronomical Observations from Space Vehicles, Proceedings from Symposium no. 23 held in Liege, Belgium, 17 to 20 August 1964. International Astronomical Union: 227–39.
- Bradshaw, C.F.; Fomalont, E.B.; Geldzahler, B.J. (1999). "High-Resolution Parallax measurements of Scorpius X-1". The Astrophysical Journal. 512 (2): L121–L124.
- Shklovskii, Iosif S. (1978). Stars: Their Birth, Life, and Death. W.H. Freeman. ISBN 978-0-7167-0024-1.
- Steeghs, D.; Casares, J. (2002). "The Mass Donor of Scorpius X-1 Revealed". The Astrophysical Journal. 568 (1): 273–278. arXiv:astro-ph/0107343 . Bibcode:2002ApJ...568..273S. doi:10.1086/339224.
- Mirabel, I. F.; Rodrogues, I. (2003). "The origin of Scorpius X-1". Astronomy and Astrophysics. 398 (3): L25–L28. arXiv:astro-ph/0301580 Bibcode:2003A&A...398L..25M. doi:10.1051/0004-6361:20021767.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eqreb X 1 Eqreb burcunde texminen 9000 isiq ili mesafede olan bir Rentgen sualanma menbeyidir Eqreb X 1 askar edilen ilk ekstrasolyar rentgen menbeyidir ve Gunesden kenarda goyde rentgen sualarinin en guclu gorunen menbeyidir Rentgen sualanmasi axini gunden gune deyisir ve optik olaraq vizual bir ulduzla Eqreb V818 ile elaqelendirilir 12 13 ulduz olcusu araliginda deyisen bir qiymete malikdir Kesfi ve ilkin tedqiqatiZeif rentgen sualarinin olmasi ehtimali evvelce MIT professoru Bruno Rossi ve Massachusetts statinin Cambridge seherinde Amerika Elm ve Muhendislik Idare heyetinin sedri Martin Annis AS amp E nin prezidenti terefinden ireeli surulmusdur Onun cagirisindan sonra sirket ABS nin Hava Quvveleri ile astronavtlarin peyke enmesinden evvel peykin sethini arasdirilmasi ucun muqavile bagladi ve tesadufen qalaktik rentgen sualarinin menbelerini askar etdiler Sonradan Eqreb X 1 1960 ci ilde Frank Paolini terefinden hazirlanmis yuksek hessas yumsaq rentgen detektorunu dasiyan Aerobee 150 meteoroloji raketini buraxan Riccardo Giacconin rehberlik etdiyi bir qrup terefinden askar edilmisdir Raket traektoriyasi bir qeder uzaqlasdi lakin hele aydan gelmeyen zeif rentgen sualarinin ehemiyyetli emissiyasi askar edildi Belelikle fortuitously ve ilk olaraq Frank Paolini terefinden gosterilen Eqreb X 1 Gunes Sisteminden kenarda kesf edilen ilk rentgen sualanma menbeyi oldu Dedektorun acar qetnamesi evvelce Eqreb X 1 in movqeyini deqiq mueyyenlesdirmeye imkan vermedi Bu menbeyi Galaktik merkezin yaxinliginda yerlesdirile bileceyine dair fikirler getirdi lakin neticede bu Eqreb burcunde yerlesirdi Eqreb burcunde ilk kesfedilen rentgen menbeyi olaraq Eqreb X 1 adini aldi 1962 ci il iyunun 12 de fealiyyete baslayan Aerobee 150 raketi goyde basqa bir menbeden Eqreb X 1 gelen ilk rentgen sualarini askar etdi Eqreb X 1 vizual qonsusu Eqreb V818 ile birlikde kicik kutleli qosa rentgen menbeyidir Yuxarida gosterilen melumatda raket baslanmasinin 12 iyun 1962 ci ilde oldugunu gosterdiyine baxmayaraq qeyd etmek lazimdir ki diger menbelerde bu raketin 19 iyun 1969 cu il saat 06 59 00 UTC atildigi qeyd olunur Tarixi qeyid Cihazlar aydan gelen rentgen sualari musahide etmek cehdi ucun nezerde tutulmusdu ve gorunusu dar bir sekilde mehdudlasdirmaq ucun collimation ile techiz olunmamisdir Neticede siqnal cox genis idi ve menbenin olcusu ve movqeyi deqiq bir sekilde mueyyen edile bilmezdi Oxsar bir tecrube 1962 ci ilin oktyabrinda qalaktik merkez ufuqun altinda oldugunda ve guclu menbe movcud olmadiqda tekrarlandi Ucuncu cehd 1963 cu ilin iyununda bas verdi ve bu 1962 ci ilin iyununda ucuslarin neticelerini tesdiqledi Eqreb X 1 den duzdogusu 20 ve meyli 20 Feqlidir iki rentgen menbeyi 20 arc ile ayrilir ve 1962 ci ilin iyununda bu askarlanmamisdir Eqreb XR 1 J1950 RA 16h 15m Dekabr 15 2 da musahide edilmisdir Xususiyyetleri Bu rentgen sualanmasinin gucu 2 3 1031 displaystyle 2 3 cdot 10 31 W dir Gunesin umumi parlaqliginin texminen 60 000 qatidir Eqreb X 1 18 9 saatlik period ile intensivliyinde 1 bal gucunde muntezem varyasiyalar gosterir Menbenin optik dalga uzunlugu da qeyrimuntezem olaraq deyisir lakin bu deyisiklikler rentgen varyasiyalari ile elaqeli deyil Eqreb X 1 ozu neytron ulduzdur o guclu cazibe sahesi ile akressiya diskinden madde cezb edir nehayet bu sethe dusdukde boyuk miqdarda enerji sualandirir Bu ulduzlararasi madde Eqreb X 1 in cazibe sahesinde suretlendikce rentgen sualari yayilir Eqreb X 1 ucun olculmus parlaqliq Eddington limitinde madde cezb eden neytron ulduza uygun gelir Bu sistem kicik kutleli rentgen qosa sistem kimi tesnif edilir neytron ulduzun kutlesi texminen 1 4 gunes kutlesi tertibindedir donor ulduz ise yalniz 0 42 gunes kutlesidir Iki ulduz yeqin ki bir yerde dogulmamisdi son tedqiqatlar qosa sistemlerin bir qlobal klasterin daxilinde qapali qarsilasma ile meydana geldiyini gosterir IstinadlarGiacconi R Gursky H Paolini F R Rossi B B 1962 Evidence for X rays from sources outside the solar system Phys Rev Lett 9 11 439 443 Bibcode 1962PhRvL 9 439G doi 10 1103 PhysRevLett 9 439 Shklovskii Iosif S 1978 Stars Their Birth Life and Death W H Freeman ISBN 978 0 7167 0024 1 Shklovskii Iosif S 1978 Stars Their Birth Life and Death W H Freeman ISBN 978 0 7167 0024 1 Giacconi R August 2003 Nobel Lecture The dawn of X ray astronomy Rev Mod Phys 75 3 995 1010 Bibcode 2003RvMP 75 995G doi 10 1103 RevModPhys 75 995 Drake SA September 2006 A Brief History of High Energy Astronomy 1960 1964 2011 06 08 at the Wayback Machine Archived from the original on 2010 01 18 Bowyer S Byram ET Chubb TA Friedman H 1965 Steinberg JL ed Observational results of X ray astronomy Astronomical Observations from Space Vehicles Proceedings from Symposium no 23 held in Liege Belgium 17 to 20 August 1964 International Astronomical Union 227 39 Bradshaw C F Fomalont E B Geldzahler B J 1999 High Resolution Parallax measurements of Scorpius X 1 The Astrophysical Journal 512 2 L121 L124 Shklovskii Iosif S 1978 Stars Their Birth Life and Death W H Freeman ISBN 978 0 7167 0024 1 Steeghs D Casares J 2002 The Mass Donor of Scorpius X 1 Revealed The Astrophysical Journal 568 1 273 278 arXiv astro ph 0107343 Bibcode 2002ApJ 568 273S doi 10 1086 339224 Mirabel I F Rodrogues I 2003 The origin of Scorpius X 1 Astronomy and Astrophysics 398 3 L25 L28 arXiv astro ph 0301580 Bibcode 2003A amp A 398L 25M doi 10 1051 0004 6361 20021767