Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Əmir Kəbirin islahatları — İranın birinci naziri (atabəyi) olmuş Mirzə Tağı xan Əmir Kəbirin dövlətin modernləşdirilməsi yolunda başladığı islahat.
İslahatlara ehtiyac
XVIII-ci əsrin 40-cı illərin sonuna doğru daxili siyasi vəziyət gərgin olaraq qalırdı. Tamamilə xəstə və fəaliyətsiz Məhəmməd şah Qacar dövlət işləri ilə məşğul ola bilmirdi. Dövlətdə hərc-mərclik artırdı. Xanların separatizmi artırdı. Ticarət və sənətkar zümrələr İranın köhnə idarə üsulundan narazı idi. İran getdikcə İngiltərə ilə Rusiyanın Yaxın və Orta Şərq uğrunda mübarizələrində oyuncağa çevrilirdi. Ölkənin şimalı sayılan Azərbaycan, Gilan, Mazandaran - daha çox Avropa bazarları ilə əlaqəli olduğuna görə dəyişikliklərdə ehtiyac buralarda daha çox duyulurdu. Bu əyalətlərdə vəziyət getdikcə gərginləşirdi. Bir neçə quraq il, vəba və taun epidemiyaları, Təbrizin və onun ətraf rayonlarının çörək ticarətində əks olunan osmanlılarla çoxillik müharibələr, bir çox tayfaların özbaşınalığı, yollarda quldurluq və elatın törətdiyi yağmalar, eləcə də Azərbaycanın daxili işinə ingilis və rusların üzrsüz müdaxilələri və bununla bərabər Qərbin vəli-əhdin sarayına iqtisadi və siyasi təsirləri, tənzimat keçirən osmanlılarla daha sıx əlaqələr, vəli-əhdin Abbas mirzə kimi sərt siyasət aparmaq bacarığında olmaması, vəli-əhdin əvəz olunması - bütün bu amillər əhaliyə ağır təsir bağışlayırdı, Təbrizdə və başqa şəhərlərdə üsyanlara gətirirdi, kafirlərə və gavurlara müqavimət göstərə bilməyən şah hökumətinə qarşı olan şiə ruhanilərini fəallaşdırırdı. Qacarlara marifçilik bazasında olan müxalifət ilk dəfə XIX-cu əsrin ortalarında formalaşmağa başlayır. Qeyd etmək lazımdır ki, bu marifçilik və yenilənmə ideyaları hakim zümrələr arasında yayılmağa başlayır. İslahatların ən fəal tərəfdarı, Azərbaycandakı vəli-əhdin qoşunlarının hərbi naziri(vəzir nizam), sonra isə baş komandan(əmir nizam) və nəhayət Nasirəddin şah Qacarın sədr-əzəmi olmuş Mirzə Tağı xan Fərəhani idi.
Mirzə Tağı xan Əmir Kəbir
Vəli-əhdinin hərbi nazirliyin katibi olaraq, Mirzə Tağı hərbi işlər barədə dolğun məlumatlar almışdır.
Vaqiye İttifaqiye qəzetinin buraxılması
Mənbələr
- Очерки новой истории Ирана Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1978
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleye hansisa kateqoriya elave edilmemisdir Meqaleye kateqoriyalar elave ederek tohfe vere bilersiz Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Emir Kebirin islahatlari Iranin birinci naziri atabeyi olmus Mirze Tagi xan Emir Kebirin dovletin modernlesdirilmesi yolunda basladigi islahat Islahatlara ehtiyacXVIII ci esrin 40 ci illerin sonuna dogru daxili siyasi veziyet gergin olaraq qalirdi Tamamile xeste ve fealiyetsiz Mehemmed sah Qacar dovlet isleri ile mesgul ola bilmirdi Dovletde herc merclik artirdi Xanlarin separatizmi artirdi Ticaret ve senetkar zumreler Iranin kohne idare usulundan narazi idi Iran getdikce Ingiltere ile Rusiyanin Yaxin ve Orta Serq ugrunda mubarizelerinde oyuncaga cevrilirdi Olkenin simali sayilan Azerbaycan Gilan Mazandaran daha cox Avropa bazarlari ile elaqeli olduguna gore deyisikliklerde ehtiyac buralarda daha cox duyulurdu Bu eyaletlerde veziyet getdikce gerginlesirdi Bir nece quraq il veba ve taun epidemiyalari Tebrizin ve onun etraf rayonlarinin corek ticaretinde eks olunan osmanlilarla coxillik muharibeler bir cox tayfalarin ozbasinaligi yollarda quldurluq ve elatin toretdiyi yagmalar elece de Azerbaycanin daxili isine ingilis ve ruslarin uzrsuz mudaxileleri ve bununla beraber Qerbin veli ehdin sarayina iqtisadi ve siyasi tesirleri tenzimat keciren osmanlilarla daha six elaqeler veli ehdin Abbas mirze kimi sert siyaset aparmaq bacariginda olmamasi veli ehdin evez olunmasi butun bu amiller ehaliye agir tesir bagislayirdi Tebrizde ve basqa seherlerde usyanlara getirirdi kafirlere ve gavurlara muqavimet gostere bilmeyen sah hokumetine qarsi olan sie ruhanilerini feallasdirirdi Qacarlara marifcilik bazasinda olan muxalifet ilk defe XIX cu esrin ortalarinda formalasmaga baslayir Qeyd etmek lazimdir ki bu marifcilik ve yenilenme ideyalari hakim zumreler arasinda yayilmaga baslayir Islahatlarin en feal terefdari Azerbaycandaki veli ehdin qosunlarinin herbi naziri vezir nizam sonra ise bas komandan emir nizam ve nehayet Nasireddin sah Qacarin sedr ezemi olmus Mirze Tagi xan Ferehani idi Mirze Tagi xan Emir KebirEsas meqale Mirze Tagi xan Emir Kebir Veli ehdinin herbi nazirliyin katibi olaraq Mirze Tagi herbi isler barede dolgun melumatlar almisdir Vaqiye Ittifaqiye qezetinin buraxilmasiMenbelerOcherki novoj istorii Irana Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1978