Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ubeydullah ibn Hüseyn ibn Əbu Həsən əl-Kərxi əl-Hənəfi (ərəbcə: أبوالحسن الكرخي), (874, Kərx, İran, Abbasilər - 951, Bağdad, İraq, Abbasilər) — Hənəfi məzhəbini sistemləşdirən fəqihlərdən biri.
| Əbu Həsən əl-Kərxi | |
|---|---|
| ərəbcə: أبوالحسن الكرخي | |
 | |
| Doğum tarixi | 874 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 952 |
| Vəfat yeri | |
Həyatı və Xarakteri
Əbu Həsən əl-Kərxi 874-cü ildə İraq-İran sərhədində olan Şəhrəzur şəhərinin yaxınlığındakı Kərxdə dünyaya gəlmişdir. Mənbələrin yazdığına görə o, ibadətə, xüsusi ilə də namaza və oruca son dərəcə düşkün, vəra sahibi (günahdan həssaslıqla qaçan kəs) bir şəxs olmuşdur. Quran olan otağa dəstəmazsız girməyən, kasıblığa dözən, insanların sahib olduğu şeylərə paxıllıq etməyən bir şəxs olan əl-Kərxi, 951-ci ildə Bağdadda vəfat etmişdir.
Müəllimləri
Əbu Hazim Abdullah ibn Əbdüləziz, Əbu Səid əl-Bərdəi, İsmayıl ibn Həmmad ibn Əbu Hənifə, Əbu Hənifə, İsmayıl ibn İshaq əl-Qazi, Əhməd Yəhya əl Hulvani, Məhəmməd ibn Abdillah ibn Süleyman əl-Hadrami kimi alimlərdən dərs almışdır.
Tələbələri
Əli ibn Məhəmməd ət-Tənuhi, Əbu Həmid əl-Mərvəzi (İbnüt-Təbəri deyə məşhurdur), Əbu Bəkr Əhməd ibn Məhəmməd Dəməğani, Əbu Bəkr əl-Cəssas, Əbu Əli Əhməd ibn Məhəmməd əş-Şaşi, Əbu Hüseyn əl-Quduri, Əbu Ömər ibn Hayuyə, Əbu Həfs ibn Şahin, İbnus-Səllac, Əbu Məhəmməd b. Əqfani, Əbu Səhl əz-Zücaci, Yusif ibn Əli ibn Məhəmməd əl-Cürcani, Yəhya ibn Məhəmməd ət-Darir əl-Bəsri, Əli ibn əl-Həsən əl-Sərdari, Məhəmməd ibn əl-Həsən əş-Şəcəri, Əhməd ibn Əli ibn Məhəmməd ibn Musa kimi alimlərə də müdərrislik (müəllimlik) və ustadlıq etmişdir.
Hənəfi məzhəbinin sistemləşdirməsindəki rolu
Hənəfi fiqh üsulunun böyük ölçüdə ilk dəfə əl-Kərxi tərəfindən sistemləşdirildiyini söyləmək mümkündür. əl-Kərxi bu sistemləşdirmə müddətində tək olmayıb özündən əvvəlki İsa ibn Əbanın özündən sonrakı dövrdə tamamlamaq məqsədli olmaq üzrə əl-Cəssas və Dəbusi ilə Şəmsul Əimmə əs-Səraxsi və Əbul-Usr əl-Pəzdəvinin rolu olmuşdur.
Əsərləri
- əl-Müxtəsər - Əbu Bəkr əl-Cəssas, Quduri, İsbicabi, Rüqnəddin əl-Kirmani və Əbu Abdullah əl-Bəsri tərəfindən şərh edilmişdir.
- Şərhul Cəmius-Sağir.
- Şərhul Cəmiul-Kəbir.
- əl-Üsul.
- Məsələ fil-Əşribə və Təxlili Nəbizit-Təmr.
- ǝr-Risalə.
Haqqındakı fikirlər
Hənəfi məzhəbində həm üsul həm furu sahəsində müstəqil görüşlərə malik olan Əbul Həsən əl-Kərxini əl-Xətib başda olmaqla İbn Cövzi, İbn Kəsir kimi müəlliflər mötəzilə olmaqda ittiham etmişdilər. İbn Həcərə görə isə onu mötəzilə olmaqda ilk ittiham edən Həsən ibn Furat olmuşdur. Onu Hənəfi məzhəbinə mənsub alimlərin ağası sayırlar. Ləknəvinin qiymətləndirməsinə görə ictihadddaki dərəcəsi "müctəhid fil-məzhəb" idi. əl-Kərxinin üsula bağlı olaraq açıqladığı prinsiplərin əvvəlki imamların söz və həllindən hərəkətlə olduğu şübhəsizdir. Sonrakı üsulçuların əl-Kərxinin üsula dair fikirlərinə ad verərək işarə etmişlər.
İstinadlar
- Mikail, Rədail. Dəlilləri ilə İslam fiqhi (az.). Bakı: Şərq-Qərb. 2014. 205. ISBN .
- əl-Haməvi, Yəqut. Mucəmul buldan, cild IV, (ərəb). Beyrut. 1957. 449.
- Mikail, Rəfail. Dəlilləri ilə İslam fiqhi (az.). Bakı: Şərq-Qərb. 2014. 204. ISBN .
- Çələbi. Kəşfuzzunun, cild II,. 563–564.
- İbn Həcər. Lisanul-Mizən, cild IV, (ərəb). Beyrut. 1971. 98–99.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ubeydullah ibn Huseyn ibn Ebu Hesen el Kerxi el Henefi erebce أبوالحسن الكرخي 874 Kerx Iran Abbasiler 951 Bagdad Iraq Abbasiler Henefi mezhebini sistemlesdiren feqihlerden biri Ebu Hesen el Kerxierebce أبوالحسن الكرخيDogum tarixi 874Dogum yeri Kerx d Bagdad muhafezesi IraqVefat tarixi 952Vefat yeri BagdadHeyati ve XarakteriEbu Hesen el Kerxi 874 cu ilde Iraq Iran serhedinde olan Sehrezur seherinin yaxinligindaki Kerxde dunyaya gelmisdir Menbelerin yazdigina gore o ibadete xususi ile de namaza ve oruca son derece duskun vera sahibi gunahdan hessasliqla qacan kes bir sexs olmusdur Quran olan otaga destemazsiz girmeyen kasibliga dozen insanlarin sahib oldugu seylere paxilliq etmeyen bir sexs olan el Kerxi 951 ci ilde Bagdadda vefat etmisdir MuellimleriEbu Hazim Abdullah ibn Ebduleziz Ebu Seid el Berdei Ismayil ibn Hemmad ibn Ebu Henife Ebu Henife Ismayil ibn Ishaq el Qazi Ehmed Yehya el Hulvani Mehemmed ibn Abdillah ibn Suleyman el Hadrami kimi alimlerden ders almisdir TelebeleriEli ibn Mehemmed et Tenuhi Ebu Hemid el Mervezi Ibnut Teberi deye meshurdur Ebu Bekr Ehmed ibn Mehemmed Demegani Ebu Bekr el Cessas Ebu Eli Ehmed ibn Mehemmed es Sasi Ebu Huseyn el Quduri Ebu Omer ibn Hayuye Ebu Hefs ibn Sahin Ibnus Sellac Ebu Mehemmed b Eqfani Ebu Sehl ez Zucaci Yusif ibn Eli ibn Mehemmed el Curcani Yehya ibn Mehemmed et Darir el Besri Eli ibn el Hesen el Serdari Mehemmed ibn el Hesen es Seceri Ehmed ibn Eli ibn Mehemmed ibn Musa kimi alimlere de muderrislik muellimlik ve ustadliq etmisdir Henefi mezhebinin sistemlesdirmesindeki roluHenefi fiqh usulunun boyuk olcude ilk defe el Kerxi terefinden sistemlesdirildiyini soylemek mumkundur el Kerxi bu sistemlesdirme muddetinde tek olmayib ozunden evvelki Isa ibn Ebanin ozunden sonraki dovrde tamamlamaq meqsedli olmaq uzre el Cessas ve Debusi ile Semsul Eimme es Seraxsi ve Ebul Usr el Pezdevinin rolu olmusdur Eserleriel Muxteser Ebu Bekr el Cessas Quduri Isbicabi Ruqneddin el Kirmani ve Ebu Abdullah el Besri terefinden serh edilmisdir Serhul Cemius Sagir Serhul Cemiul Kebir el Usul Mesele fil Esribe ve Texlili Nebizit Temr ǝr Risale Haqqindaki fikirlerHenefi mezhebinde hem usul hem furu sahesinde musteqil goruslere malik olan Ebul Hesen el Kerxini el Xetib basda olmaqla Ibn Covzi Ibn Kesir kimi muellifler motezile olmaqda ittiham etmisdiler Ibn Hecere gore ise onu motezile olmaqda ilk ittiham eden Hesen ibn Furat olmusdur Onu Henefi mezhebine mensub alimlerin agasi sayirlar Leknevinin qiymetlendirmesine gore ictihadddaki derecesi muctehid fil mezheb idi el Kerxinin usula bagli olaraq aciqladigi prinsiplerin evvelki imamlarin soz ve hellinden hereketle oldugu subhesizdir Sonraki usulcularin el Kerxinin usula dair fikirlerine ad vererek isare etmisler IstinadlarMikail Redail Delilleri ile Islam fiqhi az Baki Serq Qerb 2014 205 ISBN 978 9952 489 89 7 el Hamevi Yequt Mucemul buldan cild IV ereb Beyrut 1957 449 Mikail Refail Delilleri ile Islam fiqhi az Baki Serq Qerb 2014 204 ISBN 978 9952 489 89 7 Celebi Kesfuzzunun cild II 563 564 Ibn Hecer Lisanul Mizen cild IV ereb Beyrut 1971 98 99