Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şahin Gəray (1745, Ədirnə – 7 avqust 1787, Rodos) — Krımın sonuncu xanı. Birinci dəfə 1777–1782, ikinci dəfə isə 1782–1783-cü illərdə hakimiyyətdə olmuşdu. Gəraylardan şahzadə Topal Əhmədin (ö. 1750) oğlu və Krım xanı II Dövlət Gərayın nəvəsi idi.
| Şahin Gəray | |
|---|---|
 | |
| yanvar 1777 – 14 may 1782 | |
| Əvvəlki | IV Dövlət Gəray |
| Sonrakı | II Bahadır Gəray |
| noyabr 1782 – 14 aprel 1783 | |
| Əvvəlki | II Bahadır Gəray |
| Sonrakı | rus işğalı |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1745 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 7 avqust 1787 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | suveren[d] |
| Ailəsi | Gəraylar |
| Dini | sünni islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Şahin Gəray 1745-ci ildə Ədirnədə anadan olmuşdur. Yunanıstan və İtaliyada təhsil almış, Krım tatarcası və osmanlıcayla yanaşı yunanca və italyancanı da öyrənmişdi.
Şahin Gərayın gənclik illərinə təsadüf edən Rus-türk müharibəsi (1768-1774) Krım tatarları üçün büyük itkilərlə nəticələnmişdi. Xüsusilə, 21 iyul 1770-ci il tarixində baş vermiş Osmanlı-Tatar ordusu ağır məğlubiyyətə uğradı. Bü döyüş nəticəsində ruslar Krımdakı bütün strateji qalaları ələ keçirdilər. Döyüşün sonunda — 21 iyul 1774-cü il tarixində, imzalanmış Kiçik Qaynarca sülh müqaviləsinə görə isə Krım Osmanlı dövlətinin nüfuz dairəsindən çıxdı və Rusiyanın nəzarətinə keçdi.
Şahin Gəray 1777-ci ildə Krım taxtına oturduqda, artıq Krım xanlığının tənəzzül dövrü idi. Rusiya Krımda öz modernləşmə proqramlarını həyata keçirməyə başlamışdı. Fabriklər qurulmuş, paytaxt Bağçasaraydan Kəfəyə köçürülmüşdü. Rusiyanın təzyiqlərinə dözə bilməyən Şahin Gəray 1783-ci ilin fevral ayında hakimiyyətdən əl çəkib Rusiyaya getdi. 8 (19) aprel tarixdə Rus çarı II Yekaterina Krımın Rusiyaya birləşdirilməsi barədə manifest imzaladı. Şahin Gəray isə 1787-ci ilə qədər Rusiyanın müxtəlif şəhərlərində yaşadı, daha sonra Türkiyəyə üz tutdu. Lakin Türkiyədə Sultan I Əbdülhəmidinin göstərişi ilə onu tutub Rodos adalarına apardılar və elə həmin 1787-ci ildə orada edam etdilər.
İstinadlar
- Şahin Giray // NUKAT. 2002.
Xarici keçidlər
- Kırım’ı kaybettiren Şahin Giray
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sahin Geray 1745 Edirne 7 avqust 1787 Rodos Krimin sonuncu xani Birinci defe 1777 1782 ikinci defe ise 1782 1783 cu illerde hakimiyyetde olmusdu Geraylardan sahzade Topal Ehmedin o 1750 oglu ve Krim xani II Dovlet Gerayin nevesi idi Sahin GerayXXXXVII Krim xaniyanvar 1777 14 may 1782EvvelkiIV Dovlet GeraySonrakiII Bahadir Geraynoyabr 1782 14 aprel 1783EvvelkiII Bahadir GeraySonrakirus isgaliSexsi melumatlarDogum tarixi 1745Dogum yeri Edirne Osmanli imperiyasiVefat tarixi 7 avqust 1787 1787 08 07 Vefat yeri Rodos Osmanli imperiyasiFealiyyeti suveren d Ailesi GeraylarDini sunni islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSahin Geray 1745 ci ilde Edirnede anadan olmusdur Yunanistan ve Italiyada tehsil almis Krim tatarcasi ve osmanlicayla yanasi yunanca ve italyancani da oyrenmisdi Sahin Gerayin genclik illerine tesaduf eden Rus turk muharibesi 1768 1774 Krim tatarlari ucun buyuk itkilerle neticelenmisdi Xususile 21 iyul 1770 ci il tarixinde bas vermis Osmanli Tatar ordusu agir meglubiyyete ugradi Bu doyus neticesinde ruslar Krimdaki butun strateji qalalari ele kecirdiler Doyusun sonunda 21 iyul 1774 cu il tarixinde imzalanmis Kicik Qaynarca sulh muqavilesine gore ise Krim Osmanli dovletinin nufuz dairesinden cixdi ve Rusiyanin nezaretine kecdi Sahin Geray 1777 ci ilde Krim taxtina oturduqda artiq Krim xanliginin tenezzul dovru idi Rusiya Krimda oz modernlesme proqramlarini heyata kecirmeye baslamisdi Fabrikler qurulmus paytaxt Bagcasaraydan Kefeye kocurulmusdu Rusiyanin tezyiqlerine doze bilmeyen Sahin Geray 1783 ci ilin fevral ayinda hakimiyyetden el cekib Rusiyaya getdi 8 19 aprel tarixde Rus cari II Yekaterina Krimin Rusiyaya birlesdirilmesi barede manifest imzaladi Sahin Geray ise 1787 ci ile qeder Rusiyanin muxtelif seherlerinde yasadi daha sonra Turkiyeye uz tutdu Lakin Turkiyede Sultan I Ebdulhemidinin gosterisi ile onu tutub Rodos adalarina apardilar ve ele hemin 1787 ci ilde orada edam etdiler IstinadlarSahin Giray NUKAT 2002 Xarici kecidlerKirim i kaybettiren Sahin Giray