Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycan ərazisində salınmış və geniş tədqiq olunmuş orta əsr şəhər qalalarından biri də Şətəl qalasıdır. Qala Goranboy rayonunun Rəhimli kəndi ərazisində yerləşirdi. Şəhər yerinin uzunluğu 7 km,eni 6 km olmaqla, dəniz səviyyəsindən 200–250 km yüksəklikdə yerləşir. Şəhərin ərazisi bütövlükdə 40 hektardan çox olub. Şəhər ərazisində ilk arxeoloji tədqiqat işlərini tarix elmləri doktoru Arif Məmmədov aparmışdır. Tədqiqat nəticəsində məlum olmuşdur ki, qala III-V əsrlərdə kiçik yaşayış məntəqəsi olmuşdur. Bərdə və Gəncə şəhərlərini birləşdirən əsas qədim karvan yolunun üstündə yerləşdiyinə görə VI-IX əsrlərdə şəhər xeyli böyümüş, X-XII əsrlərdə və XIII əsrin əvvəllərində özünün ən gur inkişaf dövrünü yaşamışdır. XIII əsrdə monqolların hücumu zamanı qala ciddi müqavimət göstərdiyindən dağıdılmışdır.
| Şətəl qalası | |
|---|---|
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Goranboy rayonu |
| Yerləşir | Rəhimli |
| Aidiyyatı | Bəndər üsyanı |
| Tikilmə tarixi | III – V əsrlər |
| Üslubu | Arran memarlıq məktəbi |
| Material | kərpic |
| İstinad nöm. | 4264 |
| Kateqoriya | Qala |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| | |
Şəhər adının etimologiyası müxtəlif cür izah olunur. Bəzi müəlliflərin fikrincə Şətəl həmin toponimin dilimizdə bu gün işlədilən variantıdır. Şadlıq, xoş əhvali-ruhiyyə anlamını daşıyır. Bu sözün ən qədim fonetik oxşarına eramızdan 3 min il əvvəl mövcud olmuş Elam dilində təsadüf edilir. Qədim Elamda dini ocaqlardan, səcdəgahlardan biri Şati adlanmışdır. Digər bir variantda isə Şətəl adını bu yerə ərəblərin nadinc, tabe olmayan mənasında verdikləri söylənilir. Şəhərin müxtəlif mənbələrdə Şatal, Şatar, Ştur adlandırılması isə sadəcə olaraq müəlliflərin səhvidir.
Şəhər ərazisində A.Məmmədovun başçılığı ilə 1988-ci ilin dekabr ayında arxeoloji qazıntılar aparılmışdır. Tədqiqat zamanı V-VIII əsrlərə aid edilən mədəni təbəqənin qalınlığı 1 metrdən 1,5 metrə qədər olduğu müəyyənləşdirilmişdir. Tapılan materiallar əsasən sümüklərdən və şirsiz saxsı məmulatından ibarətdir. IX-XII əsrlərə aid edilən təbəqənin qalınlığı 1,7-2 metr olub. Qazıntı zamanı divar qalıqları da aşkar edilmişdir. Divarların bünövrəsi çay daşından, divarlar özləri isə əhəng daşı və bişmiş kərpicdən hörülüb. Otaqların divarına üzlük çəkilib, döşəmələri şirlənib. İkinci təbəqədən saxsı bardaq, duzqabı, çıraq, sərnic, kasa və s. bu kimi saxsı məmulatı, dəmirdən düzəldilmiş bıçaq, dəryaz, mismar, mis üzük, daşdan hazırlanmış kirkirə və s. tapılıb.
Şəhərin giriş qapısının qalanın Şimal-Şərq tərəfində yerləşdiyi və eninin 3,5 metr olduğu qazıntı zamanı müəyyən edilmişdi. Şətəl şəhər qəbristanlığında olan qəbirlərin (uz.2,15, en.0,55 metr) kənarları kərpiclə hörülmüşdür. Ölülər isə Qərbdən Şərqə doğru dəfn edilib.
1231-ci ildə Gəncədə Xarəzmşahlar dövlətinin məmurlarına qarşı Usta Bəndərin başçılığı altında üsyan başlayır. Akademik Ziya Bünyadov göstərir ki, Xarəzmşah Cəlaləddin katibi Ən-Nəcəvini Usta Bəndərlə danışığa göndərir və bu danışıqlar Şətəl şəhərində keçirilir.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycan erazisinde salinmis ve genis tedqiq olunmus orta esr seher qalalarindan biri de Setel qalasidir Qala Goranboy rayonunun Rehimli kendi erazisinde yerlesirdi Seher yerinin uzunlugu 7 km eni 6 km olmaqla deniz seviyyesinden 200 250 km yukseklikde yerlesir Seherin erazisi butovlukde 40 hektardan cox olub Seher erazisinde ilk arxeoloji tedqiqat islerini tarix elmleri doktoru Arif Memmedov aparmisdir Tedqiqat neticesinde melum olmusdur ki qala III V esrlerde kicik yasayis menteqesi olmusdur Berde ve Gence seherlerini birlesdiren esas qedim karvan yolunun ustunde yerlesdiyine gore VI IX esrlerde seher xeyli boyumus X XII esrlerde ve XIII esrin evvellerinde ozunun en gur inkisaf dovrunu yasamisdir XIII esrde monqollarin hucumu zamani qala ciddi muqavimet gosterdiyinden dagidilmisdir Setel qalasiOlke AzerbaycanSeher Goranboy rayonuYerlesir RehimliAidiyyati Bender usyaniTikilme tarixi III V esrlerUslubu Arran memarliq mektebiMaterial kerpicAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 4264KateqoriyaQalaEhemiyyetiYerli ehemiyyetliSetel qalasi Seher adinin etimologiyasi muxtelif cur izah olunur Bezi muelliflerin fikrince Setel hemin toponimin dilimizde bu gun isledilen variantidir Sadliq xos ehvali ruhiyye anlamini dasiyir Bu sozun en qedim fonetik oxsarina eramizdan 3 min il evvel movcud olmus Elam dilinde tesaduf edilir Qedim Elamda dini ocaqlardan secdegahlardan biri Sati adlanmisdir Diger bir variantda ise Setel adini bu yere ereblerin nadinc tabe olmayan menasinda verdikleri soylenilir Seherin muxtelif menbelerde Satal Satar Stur adlandirilmasi ise sadece olaraq muelliflerin sehvidir Seher erazisinde A Memmedovun basciligi ile 1988 ci ilin dekabr ayinda arxeoloji qazintilar aparilmisdir Tedqiqat zamani V VIII esrlere aid edilen medeni tebeqenin qalinligi 1 metrden 1 5 metre qeder oldugu mueyyenlesdirilmisdir Tapilan materiallar esasen sumuklerden ve sirsiz saxsi memulatindan ibaretdir IX XII esrlere aid edilen tebeqenin qalinligi 1 7 2 metr olub Qazinti zamani divar qaliqlari da askar edilmisdir Divarlarin bunovresi cay dasindan divarlar ozleri ise eheng dasi ve bismis kerpicden horulub Otaqlarin divarina uzluk cekilib dosemeleri sirlenib Ikinci tebeqeden saxsi bardaq duzqabi ciraq sernic kasa ve s bu kimi saxsi memulati demirden duzeldilmis bicaq deryaz mismar mis uzuk dasdan hazirlanmis kirkire ve s tapilib Seherin giris qapisinin qalanin Simal Serq terefinde yerlesdiyi ve eninin 3 5 metr oldugu qazinti zamani mueyyen edilmisdi Setel seher qebristanliginda olan qebirlerin uz 2 15 en 0 55 metr kenarlari kerpicle horulmusdur Oluler ise Qerbden Serqe dogru defn edilib 1231 ci ilde Gencede Xarezmsahlar dovletinin memurlarina qarsi Usta Benderin basciligi altinda usyan baslayir Akademik Ziya Bunyadov gosterir ki Xarezmsah Celaleddin katibi En Necevini Usta Benderle danisiga gonderir ve bu danisiqlar Setel seherinde kecirilir Hemcinin bax