Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şıx Baba piri — Qəbələnin Həmzəlli kəndi ərazisində yerləşəir. . Qəbələ rayonunun qədim tarixə malik kəndlərindən olan Həmzəlli kəndi özünün gözəl təbiəti, həm də tarixi abidələri ilə məşhurdur. Belə tarixi abidələrdən biri də el arasında Şıx baba kimi tanınan Seyyid Şeyx Molla Məhəmməd piridir. O, həm rayona gələn qonaqlar, həm də turistlərin diqqət mərkəzində olan abidələrdəndir. Abidənin əsas özəlliyi məhz bu abidədə olan ağacların "Qırmızı kitab"a düşməsi və abidənin cox qədim tarixə malik olmasıdır.
| Şıx Baba piri | |
|---|---|
 Şıx Baba Qəbiristanlığında tikili | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Qəbələ |
| Yerləşir | Həmzəli kəndi |
| Aidiyyatı | sufizm |
| Tikilmə tarixi | XVI əsr |
| İstinad nöm. | 5870 |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| | |
Tarixi
El dilində İşıq baba kimi tanınan ən ağır ocaq Həmzəlli kəndindədir. Şıx Baba piri XVI əsrin abidəsidir. Pirdəki şeyxə məxsus məqbərə, içəridəki məzar və üzərindəki kitabələr hazırda mühafizə olunur. Bu abidələr kompleksinin yaranması tarixi haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Məqbərədə saxlanılan Şeyxə aid sənəd oxunarkən məlum olub ki, şəhadətnamə hicri tarixi ilə 1283-cü ilin ramazan ayının əvvəllərində (7.1–6. 11. 1867 ildə) yazılıb. Şəhadətnamədə Həmzəlli kənd sakinlərindən Seyyid Hacı Əli Əfəndi və Seyyid Lütfəli qardaşlarının əsrlərdən bəri ziyarətgah kimi şöhrət tapmış məqbərədə dəfn olunmuş alimin nəslindən olmaları və pirdə mücövürlük haqqına malik olmaları göstərilib. Şəhadətnamə Nuxa qəzasının Qəbələ mahalına daxil olan Qəbələ, Vəndam, Bum, Mıxlıqovaqlı, Tikanlı kəndlərindən olan 33–dən çox yüzbaşı, kəndxuda, ruhani və bəylərin möhür və imzası ilə təsdiq edilmişdir. Sənəddə şeyxin adı — deyə qeyd edilib.
 | Ariflərin qütbü, mövlana, Seyyid Şeyx Məhəmməd |  |
Beləliklə, Şeyx Məhəmmədin sağlığında daşıdığı "ariflərin qütbü, "mövlana", "şeyx" ləqəb-lərinə, məqbərəsinin müqəddəs məkan kimi ziyarətgaha çevrilməsi və digər amillərə görə, onun ruhani-alim, ictimai-siyasi xadim kimi xalq kütlələri arasında böyük nüfuza malik olduğunu göstərir.
Qəbiristanlıq
Bu bir daha şeyxin məqbərəsi ətrafında böyük bir qəbiristanın meydana gəlməsi ilə izah edilə bilər. Ətrafda Şirvan-Abşeron bədii daşyonma sənəti və xəttatlıq məktəbi ustalarına məxsus XV–XVI əsrə aid sənduqə formalı xatirə abidələri mövcuddur. Məqbərənin şərq divarı önündə alim Mövlana Sədrəddin dəfn olunub. Onun qəbri üzərində mərmər başdaşı və sinə daşı qoyulub. Abidə çox nəfis işlənmiş nəbati naxışlarla və kitabə motivləri ilə bəzədilmişdir. Sinə daşının haşiyəsində Qurandan 2-ci surənin 39-cu ayəsi, 29-cu surənin 56-cı ayəsi yazılıb. Haşiyədən içəri xalça ornamentləri həkk olunub. Düzbucaqlı kitabə motivində ərəbcə mərhumun adı və vəfatı tarixi yazılıb. "Bu qəbir alim, fazil Mövlana Sədrəddinindir. 1012 il" (1603/1604). Başdaşında (0,95X0,41X0,5 m) Qurandan 97, 1–5; 29, 56 ayələr yazılıb. Alimlərin qənaətinə görə yüksək dərəcəli alimlərə məxsus ləqəblərlə qeyd edilmiş Şeyx Sədrəddin Mövlana Şeyx Məhəmmədin davamçılarındandır. Ətrafdakı abidələrə əsasən qeyd edilir ki, məqbərə sosial-siyasi və iqtisadi əhəmiyyəti olan bir mərkəz kimi XIV əsrin əvvəllərindən fəaliyyət göstərib (Müasir dövrdə bu ocağa göz xəstəliklərinə düçar olan insanlar daha çox niyyət olunurlar).
Aparılan tədqiqatar
Abidə Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbinə aid türbədən və sənduqələrdən ibarətdir. Orada olan qəbirlərin üstündə və sənduqələrin üzərində nəfis işlənən kitabələr və yazılar həkk olunub. Burada çox nəfis surətdə müxtəlif mürəkkəb çiçək və həndəsi naxışlarla işlənən qəbir daşlarına və yazılı sənduqələrə rast gəlmək mümkündür. Bu abidələrin təqribən XV–XVI əsrlərə aid olması haqqında fikir söylənilir. Lakin türbələrin ətrafında aparılan arxeoloji qazıntılar və tədqiqatlar zamanı təxminən 2000 il bundan əvvəllərə aid edilən qəbirlər də aşkarlanıb. Həmzəlli kəndində dövlət tərəfindən qorunan bu tarixi abidə demək olar ki, dağılmaq üzrədir. Sonuncu dəfə 1976-cı ildə akademik Həsən Əliyev tərəfindən burada araşdırmalar aparılıb və abidənin həm yaşı, həm də onunla bağlı digər maraqlı nüanslar ortaya çıxıb. İnsanların inanc yeri olan bu tarixi abidə özünün 1200–1500 yaşlı iynəyarpaqlı ağacları ilə də diqqəti cəlb edir. Bu abidəni hər il Azərbaycanla yanaşı Türkiyə, Özbəkistan, Rusiya və ərəb ölkələrindən gələn minlərlə turist ziyarət edir. Burada bitən ağacları çoxaltmaq məqsədilə digər yerlərə əksələr də, onlar ya bitmir, ya da öz təbii strukturunu dəyişir.
İstinadlar
- Şəlalə Məhyəddinqızı, "Qəbələ Qafqazın incisi", Bakı, "Oğuz Eli", 2009.
- "Toponimlər xalqın milli sərvətidir" (PDF). sdf.gov.az. 2021-09-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 28 sentyabr 2021.
- . az.freejournal.org. 2021-09-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 sentyabr 2021.
- "Mədəniyyət abidələri". bakuforum.az. 2021-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 28 sentyabr 2021.
- "Azərbaycanın gözəllik məbədi - Qəbələ". azertag.az. 2021-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 28 sentyabr 2021.
- "Qəbələdə möcüzəli ağaclar: onları başqa yerə aparanda dəyişirlər". https://sputnik.az. 2021-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 28 sentyabr 2021.
Xarici keçidlər
- "Abidənin əsas özəlliyi". sputnik.az. İstifadə tarixi: 28 sentyabr 2021.
- . ismayilli.mctgov.az. 2021-09-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 sentyabr 2021.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Sixbaba deqiqlesdirme Six Baba piri Qebelenin Hemzelli kendi erazisinde yerleseir Qebele rayonunun qedim tarixe malik kendlerinden olan Hemzelli kendi ozunun gozel tebieti hem de tarixi abideleri ile meshurdur Bele tarixi abidelerden biri de el arasinda Six baba kimi taninan Seyyid Seyx Molla Mehemmed piridir O hem rayona gelen qonaqlar hem de turistlerin diqqet merkezinde olan abidelerdendir Abidenin esas ozelliyi mehz bu abidede olan agaclarin Qirmizi kitab a dusmesi ve abidenin cox qedim tarixe malik olmasidir Six Baba piriSix Baba Qebiristanliginda tikiliOlke AzerbaycanSeher QebeleYerlesir Hemzeli kendiAidiyyati sufizmTikilme tarixi XVI esrAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 5870EhemiyyetiYerli ehemiyyetliSix Baba piriTarixiEl dilinde Isiq baba kimi taninan en agir ocaq Hemzelli kendindedir Six Baba piri XVI esrin abidesidir Pirdeki seyxe mexsus meqbere icerideki mezar ve uzerindeki kitabeler hazirda muhafize olunur Bu abideler kompleksinin yaranmasi tarixi haqqinda deqiq melumat yoxdur Meqberede saxlanilan Seyxe aid sened oxunarken melum olub ki sehadetname hicri tarixi ile 1283 cu ilin ramazan ayinin evvellerinde 7 1 6 11 1867 ilde yazilib Sehadetnamede Hemzelli kend sakinlerinden Seyyid Haci Eli Efendi ve Seyyid Lutfeli qardaslarinin esrlerden beri ziyaretgah kimi sohret tapmis meqberede defn olunmus alimin neslinden olmalari ve pirde mucovurluk haqqina malik olmalari gosterilib Sehadetname Nuxa qezasinin Qebele mahalina daxil olan Qebele Vendam Bum Mixliqovaqli Tikanli kendlerinden olan 33 den cox yuzbasi kendxuda ruhani ve beylerin mohur ve imzasi ile tesdiq edilmisdir Senedde seyxin adi deye qeyd edilib Ariflerin qutbu movlana Seyyid Seyx Mehemmed Belelikle Seyx Mehemmedin sagliginda dasidigi ariflerin qutbu movlana seyx leqeb lerine meqberesinin muqeddes mekan kimi ziyaretgaha cevrilmesi ve diger amillere gore onun ruhani alim ictimai siyasi xadim kimi xalq kutleleri arasinda boyuk nufuza malik oldugunu gosterir QebiristanliqBu bir daha seyxin meqberesi etrafinda boyuk bir qebiristanin meydana gelmesi ile izah edile biler Etrafda Sirvan Abseron bedii dasyonma seneti ve xettatliq mektebi ustalarina mexsus XV XVI esre aid senduqe formali xatire abideleri movcuddur Meqberenin serq divari onunde alim Movlana Sedreddin defn olunub Onun qebri uzerinde mermer basdasi ve sine dasi qoyulub Abide cox nefis islenmis nebati naxislarla ve kitabe motivleri ile bezedilmisdir Sine dasinin hasiyesinde Qurandan 2 ci surenin 39 cu ayesi 29 cu surenin 56 ci ayesi yazilib Hasiyeden iceri xalca ornamentleri hekk olunub Duzbucaqli kitabe motivinde erebce merhumun adi ve vefati tarixi yazilib Bu qebir alim fazil Movlana Sedreddinindir 1012 il 1603 1604 Basdasinda 0 95X0 41X0 5 m Qurandan 97 1 5 29 56 ayeler yazilib Alimlerin qenaetine gore yuksek dereceli alimlere mexsus leqeblerle qeyd edilmis Seyx Sedreddin Movlana Seyx Mehemmedin davamcilarindandir Etrafdaki abidelere esasen qeyd edilir ki meqbere sosial siyasi ve iqtisadi ehemiyyeti olan bir merkez kimi XIV esrin evvellerinden fealiyyet gosterib Muasir dovrde bu ocaga goz xesteliklerine ducar olan insanlar daha cox niyyet olunurlar Aparilan tedqiqatarAbide Sirvan Abseron memarliq mektebine aid turbeden ve senduqelerden ibaretdir Orada olan qebirlerin ustunde ve senduqelerin uzerinde nefis islenen kitabeler ve yazilar hekk olunub Burada cox nefis suretde muxtelif murekkeb cicek ve hendesi naxislarla islenen qebir daslarina ve yazili senduqelere rast gelmek mumkundur Bu abidelerin teqriben XV XVI esrlere aid olmasi haqqinda fikir soylenilir Lakin turbelerin etrafinda aparilan arxeoloji qazintilar ve tedqiqatlar zamani texminen 2000 il bundan evvellere aid edilen qebirler de askarlanib Hemzelli kendinde dovlet terefinden qorunan bu tarixi abide demek olar ki dagilmaq uzredir Sonuncu defe 1976 ci ilde akademik Hesen Eliyev terefinden burada arasdirmalar aparilib ve abidenin hem yasi hem de onunla bagli diger maraqli nuanslar ortaya cixib Insanlarin inanc yeri olan bu tarixi abide ozunun 1200 1500 yasli iyneyarpaqli agaclari ile de diqqeti celb edir Bu abideni her il Azerbaycanla yanasi Turkiye Ozbekistan Rusiya ve ereb olkelerinden gelen minlerle turist ziyaret edir Burada biten agaclari coxaltmaq meqsedile diger yerlere ekseler de onlar ya bitmir ya da oz tebii strukturunu deyisir IstinadlarSelale Mehyeddinqizi Qebele Qafqazin incisi Baki Oguz Eli 2009 Toponimler xalqin milli servetidir PDF sdf gov az 2021 09 28 tarixinde PDF Istifade tarixi 28 sentyabr 2021 az freejournal org 2021 09 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 sentyabr 2021 Medeniyyet abideleri bakuforum az 2021 09 28 tarixinde Istifade tarixi 28 sentyabr 2021 Azerbaycanin gozellik mebedi Qebele azertag az 2021 09 28 tarixinde Istifade tarixi 28 sentyabr 2021 Qebelede mocuzeli agaclar onlari basqa yere aparanda deyisirler https sputnik az 2021 09 28 tarixinde Istifade tarixi 28 sentyabr 2021 Xarici kecidler Abidenin esas ozelliyi sputnik az Istifade tarixi 28 sentyabr 2021 ismayilli mctgov az 2021 09 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 sentyabr 2021 Hemcinin baxSixbabali turbesi Agdam Qebele Six Baba piri