Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şövkət Həsən qızı Məmmədova (18 aprel 1897, Tiflis – 8 iyun 1981, Bakı) — Azərbaycanın ilk peşəkar qadın müğənnisi (lirik koloratur soprano), ilk opera aktrisası, teatr xadimi. SSRİ xalq artisti (1938), Azərbaycan SSR Ali Sovetinin (1–4 çağırış) deputatı olmuş, 2 dəfə Lenin ordeni, 2 Qırmızı Əmək Bayrağı və "Şərəf nişanı" ordenləri ilə təltif edilmişdir.
| Şövkət Məmmədova | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 18 aprel 1897 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 8 iyun 1981 (84 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | opera müğənnisi, musiqi pedaqoqu[d] |
| Fəaliyyət illəri | 1912-ci ildən |
| Janr | opera |
| Səs tembri | soprano |
| Təhsili |
|
| Mükafatları |    |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Şövkət Məmmədova indiki Gürcüstanın Tbilisi şəhərində kasıb pinəçi ailəsində anadan olub. Atası Şövkətin musiqiyə qarşı olan istəyi hiss edib, milyonçu H. Z. Tağıyevin köməkliyi ilə 1910-cu ildə onu Bakıya göndərir.
1911-ci ildə Zeynalabdin Tağıyev və həyat yoldaşı Sonanın köməyi ilə İtaliyanın Milan şəhərində musiqi məktəbinə daxil olur. Lakin 1912-ci ildə ona olan kömək kəsilir və Şövkət Məmmədova Rusiyaya qayıtmalı olur. O təhsilini Tbilisi musiqi məktəbində davam etdirirdi.
Həmin il Bakının Tağıyev teatrında ilk dəfə peşəkar ifaçı kimi çıxış edir. Üzeyir Hacıbəyovun "Ər və arvad" operettasından bir neçə parça ifa etdi. Konsertdən əldə olunan pul Şövkət Məmmədovanın İtaliyada təhsilini davam etmək üçün işlənməliydi. Lakin qadının örtüksüz səhnədə oxuması Bakının müsəlman icmasını xeyli qəzəbləndirdi. Namərd qoçular həm Şövkət Məmmədovanı, həm də onu səhnəyə buraxan dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovu öldürmək qərarına gəlirlər, lakin hər ikisi faytona minib Abşeron kəndlərinin birində gizlənirlər.
1915-ci ildə Şövkət Məmmədova Kiyev Konservatoriyasına (indiki Kiyev Musiqi Akademiyası) daxil oldu.
1915-ci ildə Kiyevdə oxuyarkən Milanda tanış olduğu mühəndis Yakov Lyubarski ilə ailə həyatı qurur.
Tiflisdə musiqi məktəbini bitirdikdən (1910) sonra təhsilini davam etdirmək üçün 1911-ci ildə Milana getmiş, burada məşhur müğənni D. Ambroziodan dərs almışdır (ikinci dəfə Milanda 1927–1929-cu illərdə olmuşdur). 1917–1921-ci illərdə Kiyev Konservatoriyasında oxumuş, burada R. Qlierlə birgə verdikləri konsertlərdə Azərbaycan musiqisini təbliğ etmişdir. Onun təşəbbüsü ilə 1923-cü ildə Bakı Teatr Texnikumu (1923–1925-ci illərdə direktor olmuşdur) açılmış və not nəşriyyatı təsis edilmişdir. Azərbaycan Opera və Balet Teatrının səhnəsində ilk dəfə 1921-ci ildə Violetta ("Traviata", C. Verdi) partiyasında çıxış etmiş, 1948-ci ilədək (fasilələrlə) teatrın solisti olmuşdur. Azərb. opera səhnəsində rus və dünya vokal sənətinin ən yaxşı ənənələrini milli musiqi xüsusiyyətləri ilə əlaqələndirmişdir.
Azərbaycan SSR Ali Sovetinin (1–4 çağırış) deputatı olmuşdur. 2 dəfə Lenin ordeni, 2 Qırmızı Əmək Bayrağı və "Şərəf nişanı" ordenləri ilə təltif edilmişdir.
Yaradıcılığı
1921-ci ildən başlayaraq o, Rusiyada, Fransada, İtaliyada, İranda və Gürcüstanda çıxışlar edir. İtaliyaya səfəri zamanı yenidən Milan musiqi məktəbinə daxil olub, orada 1912-ci ildə axıra çatdırılmamış təhsilini 1927–1930-cu illərdə tamamilə bitirdi.
Sonralar Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında çıxış edir. 1923-də Azərbaycanda ilk not nəşriyyat idarəsini və Bakı Ali Teatr məktəbini (indiki Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti) yaradır. Həmçinin Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında son günlərinədək tələbələrə peşəkar vokal dərsləri verirdi.
1923-cü ildə Şövkət Məmmədovanın təşəbbüsü ilə Bakı Teatr Texnikumu açılır və o 1923–1925-ci illərdə həm onun direktoru, həm də not nəşriyyatının müdiri vəzifəsində çalışır.
Əsas partiyaları: Rozina ("Sevilya bərbəri", C. Rossini), Lakme ("Lakme", L. Delib), Cilda ("Riqoletto", C. Verdi), Olimpiya ("Hofmanın nağılları", J. Offenbax), Marqarita Valua ("Hugenotlar", C. Meyerber), Qar qız ("Qar qız", N. Rimski-Korsakov), Antonida ("İvan Susanin", M. Qlinka), və s. Yaradıcılığında Şahsənəm ("Şahsənəm", R. Qlier), Nərgiz, Gülzar ("Nərgiz", "Şah İsmayıl", M. Maqomayev), Gülçöhrə ("Arşın mal alan", Ü. Hacıbəyli) partiyaları xüsusi yer tutmuşdur. Repertuarına Azərb. xalq mahnıları, rus və Qərb bəstəkarlarının kamera-vokal əsərləri daxil idi. Tbilisi, Odessa, Moskva, Kiyev, Leninqrad, Daşkənd, Paris və Təbrizdə çıxış etmişdir. Azərbaycan Teatr Cəmiyyətinin ilk sədri olmuşdur (1945–1952). 1981-ci ilədək Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında pedaqoji fəaliyyət göstərmişdir (1949–1981).
Onun ifa etdiyi Rozina ("Sevilya bərbəri" C. Rossini), Lakme ("Lakme" L. Delib), Cilda ("Riqoletto" C. Verdi), Şahsənəm ("Şahsənəm" R. Qlier), Nərgiz ("Nərgiz" M. Maqomayev), Gülçöhrə ("Arşın mal alan" Ü. Hacıbəyov) və digər partiyaları Azərbaycanın opera sənəti tarixində yeni səhifələr açmışdır.
Xatirəsi
1969-cu ildə Seyfulla Bədəlov tərəfindən Şövkət Məmmədovanın həyat və yaradıcılığından bəhs olunan Mahnıya həsr olunmuş həyat adlı qısametrajlı sənədli film çəkilmişdir.
Təltif və mükafatları
- "SSRİ xalq artisti" fəxri adı — 17 aprel 1938
- "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı — 25 may 1934
- "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 1933
- 2 dəfə — 27 oktyabr 1967, 22 iyun 1977
- 2 dəfə — 17 aprel 1938, 9 iyun 1959
- — 25 fevral 1946
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Şövkət Məmmədovanın həyatı haqqında". medeniyyet.az. 08-06-2011. 2022-03-28 tarixində arxivləşdirilib.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sovket Hesen qizi Memmedova 18 aprel 1897 Tiflis 8 iyun 1981 Baki Azerbaycanin ilk pesekar qadin mugennisi lirik koloratur soprano ilk opera aktrisasi teatr xadimi SSRI xalq artisti 1938 Azerbaycan SSR Ali Sovetinin 1 4 cagiris deputati olmus 2 defe Lenin ordeni 2 Qirmizi Emek Bayragi ve Seref nisani ordenleri ile teltif edilmisdir Sovket MemmedovaUmumi melumatlarDogum tarixi 18 aprel 1897 1897 04 18 Dogum yeri Tiflis Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 8 iyun 1981 1981 06 08 84 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIDefn yeri Fexri XiyabanVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIMusiqici melumatlariFealiyyeti opera mugennisi musiqi pedaqoqu d Fealiyyet illeri 1912 ci ildenJanr operaSes tembri sopranoTehsili Milan Konservatoriyasi d Kiyev konservatoriyasiMukafatlari 1977 1967 1959 1946 1938 1934 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSovket Memmedova indiki Gurcustanin Tbilisi seherinde kasib pineci ailesinde anadan olub Atasi Sovketin musiqiye qarsi olan isteyi hiss edib milyoncu H Z Tagiyevin komekliyi ile 1910 cu ilde onu Bakiya gonderir 1911 ci ilde Zeynalabdin Tagiyev ve heyat yoldasi Sonanin komeyi ile Italiyanin Milan seherinde musiqi mektebine daxil olur Lakin 1912 ci ilde ona olan komek kesilir ve Sovket Memmedova Rusiyaya qayitmali olur O tehsilini Tbilisi musiqi mektebinde davam etdirirdi Hemin il Bakinin Tagiyev teatrinda ilk defe pesekar ifaci kimi cixis edir Uzeyir Hacibeyovun Er ve arvad operettasindan bir nece parca ifa etdi Konsertden elde olunan pul Sovket Memmedovanin Italiyada tehsilini davam etmek ucun islenmeliydi Lakin qadinin ortuksuz sehnede oxumasi Bakinin muselman icmasini xeyli qezeblendirdi Namerd qocular hem Sovket Memmedovani hem de onu sehneye buraxan dahi bestekar Uzeyir Hacibeyovu oldurmek qerarina gelirler lakin her ikisi faytona minib Abseron kendlerinin birinde gizlenirler 1915 ci ilde Sovket Memmedova Kiyev Konservatoriyasina indiki Kiyev Musiqi Akademiyasi daxil oldu 1915 ci ilde Kiyevde oxuyarken Milanda tanis oldugu muhendis Yakov Lyubarski ile aile heyati qurur Tiflisde musiqi mektebini bitirdikden 1910 sonra tehsilini davam etdirmek ucun 1911 ci ilde Milana getmis burada meshur mugenni D Ambroziodan ders almisdir ikinci defe Milanda 1927 1929 cu illerde olmusdur 1917 1921 ci illerde Kiyev Konservatoriyasinda oxumus burada R Qlierle birge verdikleri konsertlerde Azerbaycan musiqisini teblig etmisdir Onun tesebbusu ile 1923 cu ilde Baki Teatr Texnikumu 1923 1925 ci illerde direktor olmusdur acilmis ve not nesriyyati tesis edilmisdir Azerbaycan Opera ve Balet Teatrinin sehnesinde ilk defe 1921 ci ilde Violetta Traviata C Verdi partiyasinda cixis etmis 1948 ci iledek fasilelerle teatrin solisti olmusdur Azerb opera sehnesinde rus ve dunya vokal senetinin en yaxsi enenelerini milli musiqi xususiyyetleri ile elaqelendirmisdir Azerbaycan SSR Ali Sovetinin 1 4 cagiris deputati olmusdur 2 defe Lenin ordeni 2 Qirmizi Emek Bayragi ve Seref nisani ordenleri ile teltif edilmisdir Yaradiciligi1921 ci ilden baslayaraq o Rusiyada Fransada Italiyada Iranda ve Gurcustanda cixislar edir Italiyaya seferi zamani yeniden Milan musiqi mektebine daxil olub orada 1912 ci ilde axira catdirilmamis tehsilini 1927 1930 cu illerde tamamile bitirdi Sonralar Azerbaycan Dovlet Akademik Opera ve Balet Teatrinda cixis edir 1923 de Azerbaycanda ilk not nesriyyat idaresini ve Baki Ali Teatr mektebini indiki Azerbaycan Dovlet Medeniyyet ve Incesenet Universiteti yaradir Hemcinin Azerbaycan Dovlet Konservatoriyasinda son gunlerinedek telebelere pesekar vokal dersleri verirdi 1923 cu ilde Sovket Memmedovanin tesebbusu ile Baki Teatr Texnikumu acilir ve o 1923 1925 ci illerde hem onun direktoru hem de not nesriyyatinin mudiri vezifesinde calisir Esas partiyalari Rozina Sevilya berberi C Rossini Lakme Lakme L Delib Cilda Riqoletto C Verdi Olimpiya Hofmanin nagillari J Offenbax Marqarita Valua Hugenotlar C Meyerber Qar qiz Qar qiz N Rimski Korsakov Antonida Ivan Susanin M Qlinka ve s Yaradiciliginda Sahsenem Sahsenem R Qlier Nergiz Gulzar Nergiz Sah Ismayil M Maqomayev Gulcohre Arsin mal alan U Hacibeyli partiyalari xususi yer tutmusdur Repertuarina Azerb xalq mahnilari rus ve Qerb bestekarlarinin kamera vokal eserleri daxil idi Tbilisi Odessa Moskva Kiyev Leninqrad Daskend Paris ve Tebrizde cixis etmisdir Azerbaycan Teatr Cemiyyetinin ilk sedri olmusdur 1945 1952 1981 ci iledek Azerbaycan Dovlet Konservatoriyasinda pedaqoji fealiyyet gostermisdir 1949 1981 Onun ifa etdiyi Rozina Sevilya berberi C Rossini Lakme Lakme L Delib Cilda Riqoletto C Verdi Sahsenem Sahsenem R Qlier Nergiz Nergiz M Maqomayev Gulcohre Arsin mal alan U Hacibeyov ve diger partiyalari Azerbaycanin opera seneti tarixinde yeni sehifeler acmisdir Xatiresi1969 cu ilde Seyfulla Bedelov terefinden Sovket Memmedovanin heyat ve yaradiciligindan behs olunan Mahniya hesr olunmus heyat adli qisametrajli senedli film cekilmisdir Teltif ve mukafatlari SSRI xalq artisti fexri adi 17 aprel 1938 Azerbaycan SSR xalq artisti fexri adi 25 may 1934 Azerbaycan SSR emekdar artisti fexri adi 1933 2 defe Lenin ordeni 27 oktyabr 1967 22 iyun 1977 2 defe Qirmizi emek bayragi ordeni 17 aprel 1938 9 iyun 1959 Seref nisani ordeni 25 fevral 1946Hemcinin baxAzerbaycan musiqisiIstinadlar Sovket Memmedovanin heyati haqqinda medeniyyet az 08 06 2011 2022 03 28 tarixinde arxivlesdirilib