Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bayramov İsmayıl Xəlil oğlu (1900, Stavropol – 10 fevral 1945) — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
| İsmayıl Bayramov | |
|---|---|
| İsmayıl Xəlil oğlu Bayramov | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1900 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 10 fevral 1945 |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
| Qoşun növü | Qızıl Ordu |
| Rütbəsi | starşina[d] |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri |  |
Həyatı
Stavropol vilayətində azərbaycanlı ailəsində dünyaya göz açmış və doğulduğu Dolinovka kəndində kolxoz sədri vəzifəsindən 1941-ci ildə orduda xidmətə çağırılmışdır.
İsmayıl Bayramovun atası Xəlil kişi Borçalı nümayəndəliyinin Sarvan kəndindən, anası Tamam arvad isə həmin nümayəndəliyin kəndindən idi.
Kəndli ailəsində boya-başa çatan Xəlil kişi Tamamla ailə qurduqdan sonra Borçalıda yaşayış tərzinin çətinliyi gənc ailəni Şimali Qafqazda mulkədar kimi imkanlı, milliyyətcə rus olan Nemov, Bondarenko, Soljenıtsın, Bıkov və başqalarının qoyun sürülərinə çoban olmağa gətirib çıxartdı. Xəlil Stavropol diyarının Georgiyevski bölgəsində məskunlaşıb çobanlıq etməyə başladı.
Gələcəyin qəhrəman oğlu, Borçalı balası İsmayıl 1910-cu ildə dünyaya göz açdı. Hələ uşaq yaşlarından atasının yanında çobanlıq edib təsərrüfatda bərkdən-boşdan çıxırdı.
İsmayıl söyləmələrə görə, məktəb yaşlarında çox gözü açıq, qıvraq, qorxmaz və igid bir uşaq idi. Ailə vəziyyəti yeniyetmə İsmayıla yalnız 1922-ci ildə Georqovski şəhərində oxumağa imkan yaratdı. Burada cəmi beş il oxudu. 1927-ci ildə bu bölgədə məskunlaşan azərbaycanlılara dövlət torpaq, mal-qara və s. təsərrüfat imtiyazları verdi. Elə həmin illərdə burada Borçalı, Sarvan, Korarxı, Naxçıvan, Kürdəmir və Dağıstandan gələn azərbaycanlılardan ibarət xutor-yaşayış məntəqəsi yaradılır. 1929-cu ildə xutorda kollektiv təsərrüfatı yaradıb adına da dahi dövlət rəhbərimiz və həkim-pedaqoqumuz Nəriman Nərimanovun adını verirlər.
Xəlil və Tamamın İsmayıldan başqa bir neçə uşaqları – Məhərrəm, İsrafil, Cəlil, Cəbrayıl və Gülcahan dünyaya göz açırlar. Artıq İsmayılın uşaqlıq dövrü arxada qalmışdı. O, evin böyük övladı kimi kolxozda işləməyə başladı.
İsmayıl həddi-büluğa çatdıqda (1933), Məleykə adlı bir qızla toy edib ailə qurur. İsmayılın dünyagörüşü, onun insaniyyəti və işgüzarlığı yaşadığı və çalışdığı kolxozun camaatının gözündən yayınmadı. Onu elə cavan yaşlarında partiya sıralarına çəkib, təsərrüfata rəhbər qoyurlar. O, işlədiyi illərdə bütün zəhmətkeşlərin və dövlətin etimadını doğrultdu. Onun kolxozu ildən-ilə məhsuldarlığı inkişaf etdirib vilayətdə qabaqcıl yerlərə çıxmışdır.
Artıq Böyük Vətən müharibəsi başlanmışdı. İsmayıl da bir vətənpərvər oğul kimi müharibəyə gedib vuruşmaq istəyirdi. Lakin hökumət onu buraxmadı. O, arxada müharibə üçün ərzaq məhsullarının hasilatı ilə məşğul oldu. Nəhayət, 1943-cü ilin qızğın döyüşləri Stavropol torpağını da tapdalayıb quldur alman döyüşçüləri tərəfindən zəbt edilmişdi. Artıq qardaşı Məhərrəm müharibədə vuruşur, İsrafil isə kursant forması geyinirdi. Bu dəhşətli günləri İsmayılın həyat yoldaşı Məleykə belə xatırlayır: günlərin birində axşamüstü bizə bir nəfər qaraçaylı gəldi. O, İsmayıl ilə təkbətək gizli söhbətlər etdi. İsmayıl Telman adına xutor məntəqəsinə yaxın qohumu Hüseynov Qəmbərin yanına getdi. Sentyabr ayının başlanğıcı idi. Bizə bir nəfər ayaqqabı təmirçisi sifətində adam gəldi. Səhəri günü İsmayıl bütün xutorun kommunistlərini yığıb onlara müharibənin gedişatı haqqında xəbər verdi. Camaatı düz yola istiqamətləndirmək, bizim müharibəni uğurla başa vurmağımız haqqında geniş söhbətlər apardılar. Beləliklə, artıq 1943-cü il öz uğurlu addımlarını bizim bu torpaqda da atmağa başladı. Biri digərinin ardınca yanvarın 21-də Stavropol, 26-da Armavir, Kubanın çölləri, neft şəhəri olan Maykop və Krasnodar kimi şəhərlər azad edildi. Bu vaxt İsmayıl müharibəyə getmək üçün sənədlərini yerli hərbi komissarlığa təqdim etdi. Nəhayət, 1943-cü il iyunun 6-da bütün camaat onu müharibəyə yola saldı. İsmayıl Bayramov Qırmızı Bayraqlı atıcı diviziyasında qulluq edirdi. O, bu diviziyada ölüm-dirim yolu keçmişdi. Onun ən cəsur, igid, yenilməz və cəngavər bir döyüşçü kimi Citomir, Novqorod, Volınska, Rovno, Zdolbunov, Polşa, Dnepr sahilləri və s. şəhər və ərazilərin düşməndən azad edilməsində göstərdiyi qəhrəmanlıqlar heç vaxt yaddan çıxmayacaqdır. Onun bu döyüşlərdə rəhbərlik tərəfindən aldığı yeni-yeni tapşırıqlar İsmayıl Bayramov tərəfindən ustalıq və məharətlə yerinə yetirilirdi. Onun dəfələrlə düşmən əhatəsindən sağ-salamat çıxması bütün döyüş yoldaşlarını, rəhbərliyi və eyni zamanda düşməni belə mat-məəttəl qoymuşdu. İgid Borçalı balası Koroğlu, Cöyrə oğlu Qara, Səməd ağa kimi meydanda döyüşüb vuruşardı. Onun yaddaqalan döyüşlərindən biri də əlbəyaxa vuruşudur. 1944-cü ilin sonları idi. Torpaq və şəhərlərimizi düşməndən azad edən zaman İsmayıl öz rota yoldaşlarından ayrı düşüb alman döyüşçülərinin əhatəsində qalır. Belə yaxın əlbəyaxa döyüşdə İsmayıl 40 nəfər alman əsgərini, 1945-ci ildə isə yenə belə bir döyüşdə 80 nəfəri öldürmüşdür.
İsmayılın belə igidliyi və qəhrəmanlığı haqqında diviziyanın komandiri A.S.Sarayev öz çıxışlarının birində belə deyib:-Sovet hərbi dairələri və onun döyüşən əsgərləri çoxmillətli cəngavər millətin ən yaxşıları ilə təşkil olunmuşdur. Starşina İsmayıl Bayramov kimi belə qəhrəman döyüşçülərlə heç bir vaxt düşmənə tabe olmaq olmaz. Biz, azərbaycanlı balası İsmayılla fəxr edirik!..
Əlbəttə, bu sözlər İsmayılı daha da göylərə qaldırıb və onun müharibə şücaətini daha prinsipial etdi.
İsmayıl Bayramovun qəhrəmancasına ölümü haqqında ən dəqiq və ətraflı material onun döyüş komandirlərindən Dmitriya Sviridovun 9 may 1945-ci ildə göndərdiyi məktub və sonra həmin məktubun əsasında (1945) Novoselitskidə çıxan "Bolşevik tribunası" qəzetində dərc edilmiş materialdır. O, İsmayıl haqqında belə yazmışdır:
-"İsmayıl Bayramov yaxşıların yaxşısı, döyüş komandiri olmaqla yanaşı, həm də çox gərəkli və əla partiya rəhbəridir". Bu sözləri təmiz vicdanlı və əqidəli rus komandiri demişdir.
Artıq 1945-ci ilin qışı idi. Dəhşətli döyüşlər alman ərazisində gedirdi. İsmayıl Bayramovun rəhbərliyi ilə onun döyüşçüləri Almaniyanın Neymarnt dəmir yolu vağzalında döyüşürdülər. Kritik döyüşlərin birində yenə İsmayıl vuruşa-vuruşa öz döyüşçülərindən kənarda qalmış və yüngül zədə aldıqdan sonra baxıb gördü ki, artıq hər tərəfdən alman əsgərləri ilə əhatə olunmuşdur. Cəsur azərbaycanlı balası-Borçalı yetirməsi olan İsmayıl "Vətən uğrunda! Partiya uğrunda" deyib axırıncı gülləsini də düşmənə tuş etmişdir. Böyük alman ordusunu pərən-pərən edən gənc Borçalı-Sarvan övladı düşmənə əsir düşməkdənsə özünü qəhrəmancasına öldürməyi üstün tutmuşdur. O, üstündə olan üç qumbaranın ikisini arxadan ona yaxınlaşıb "təslim ol, əsgər" deyən bir qrup alman əsgərlərinin üstünə atıb partlatmış, üçüncüsünü isə üzbəüz gələn alman zabitlərini özü ilə birlikdə partlatmışdır. Bu hadisə 1945-ci il fevralın 10-da baş vermişdir. Sovet əsgərləri bu dəmiryol vağzalını ələ keçirdikdən sonra axtarış vaxtı qəhrəman Sarvan balasının cənazəsini tapırlar. Cənazənin ətrafında düz 80 nəfər alman-faşist meyidi qalmışdı.
SSRİ Ali Sovetinin məktubu
SSRİ Ali Sovetinin Məleykə xanıma göndərdiyi məktubda belə yazılmışdır: "Hörmətli Məleykə İsa qızı! SSRİ Hərbi Komandanlığının verdiyi xəbərə görə sizin həyat yoldaşınız və bizim qəhrəman döyüşçümüz İsmayıl Xəlil oğlu Bayramov düşmənə qarşı döyüşdə qəhrəmancasına həlak olmuşdur. SSRİ Ali Sevetinin 10 aprel 1945-ci il tarixli qərarına əsasən ona Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı verilir.
İstinadlar
Xarici keçidlər
- Borçalı vebsaytı
- 9may.az. Qəhrəmanlar. 2010-01-18 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu soyadli muxtelif adamlar haqqinda meqaleler var bax Bayramov Bayramov Ismayil Xelil oglu 1900 Stavropol 10 fevral 1945 Sovet Ittifaqi Qehremani Ismayil BayramovIsmayil Xelil oglu BayramovSexsi melumatlarDogum tarixi 1900Dogum yeri Stavropol Stavropol quberniyasi d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 10 fevral 1945 1945 02 10 Defn yeri PolsaVetendasligi SSRIHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Sovet Sosialist Respublikalari IttifaqiQosun novu Qizil OrduRutbesi starsina d Doyusler Boyuk Veten muharibesi Ikinci Dunya muharibesiTeltifleriHeyatiStavropol vilayetinde azerbaycanli ailesinde dunyaya goz acmis ve doguldugu Dolinovka kendinde kolxoz sedri vezifesinden 1941 ci ilde orduda xidmete cagirilmisdir Ismayil Bayramovun atasi Xelil kisi Borcali numayendeliyinin Sarvan kendinden anasi Tamam arvad ise hemin numayendeliyin kendinden idi Kendli ailesinde boya basa catan Xelil kisi Tamamla aile qurduqdan sonra Borcalida yasayis terzinin cetinliyi genc aileni Simali Qafqazda mulkedar kimi imkanli milliyyetce rus olan Nemov Bondarenko Soljenitsin Bikov ve basqalarinin qoyun surulerine coban olmaga getirib cixartdi Xelil Stavropol diyarinin Georgiyevski bolgesinde meskunlasib cobanliq etmeye basladi Geleceyin qehreman oglu Borcali balasi Ismayil 1910 cu ilde dunyaya goz acdi Hele usaq yaslarindan atasinin yaninda cobanliq edib teserrufatda berkden bosdan cixirdi Ismayil soylemelere gore mekteb yaslarinda cox gozu aciq qivraq qorxmaz ve igid bir usaq idi Aile veziyyeti yeniyetme Ismayila yalniz 1922 ci ilde Georqovski seherinde oxumaga imkan yaratdi Burada cemi bes il oxudu 1927 ci ilde bu bolgede meskunlasan azerbaycanlilara dovlet torpaq mal qara ve s teserrufat imtiyazlari verdi Ele hemin illerde burada Borcali Sarvan Korarxi Naxcivan Kurdemir ve Dagistandan gelen azerbaycanlilardan ibaret xutor yasayis menteqesi yaradilir 1929 cu ilde xutorda kollektiv teserrufati yaradib adina da dahi dovlet rehberimiz ve hekim pedaqoqumuz Neriman Nerimanovun adini verirler Xelil ve Tamamin Ismayildan basqa bir nece usaqlari Meherrem Israfil Celil Cebrayil ve Gulcahan dunyaya goz acirlar Artiq Ismayilin usaqliq dovru arxada qalmisdi O evin boyuk ovladi kimi kolxozda islemeye basladi Ismayil heddi buluga catdiqda 1933 Meleyke adli bir qizla toy edib aile qurur Ismayilin dunyagorusu onun insaniyyeti ve isguzarligi yasadigi ve calisdigi kolxozun camaatinin gozunden yayinmadi Onu ele cavan yaslarinda partiya siralarina cekib teserrufata rehber qoyurlar O islediyi illerde butun zehmetkeslerin ve dovletin etimadini dogrultdu Onun kolxozu ilden ile mehsuldarligi inkisaf etdirib vilayetde qabaqcil yerlere cixmisdir Artiq Boyuk Veten muharibesi baslanmisdi Ismayil da bir vetenperver ogul kimi muharibeye gedib vurusmaq isteyirdi Lakin hokumet onu buraxmadi O arxada muharibe ucun erzaq mehsullarinin hasilati ile mesgul oldu Nehayet 1943 cu ilin qizgin doyusleri Stavropol torpagini da tapdalayib quldur alman doyusculeri terefinden zebt edilmisdi Artiq qardasi Meherrem muharibede vurusur Israfil ise kursant formasi geyinirdi Bu dehsetli gunleri Ismayilin heyat yoldasi Meleyke bele xatirlayir gunlerin birinde axsamustu bize bir nefer qaracayli geldi O Ismayil ile tekbetek gizli sohbetler etdi Ismayil Telman adina xutor menteqesine yaxin qohumu Huseynov Qemberin yanina getdi Sentyabr ayinin baslangici idi Bize bir nefer ayaqqabi temircisi sifetinde adam geldi Seheri gunu Ismayil butun xutorun kommunistlerini yigib onlara muharibenin gedisati haqqinda xeber verdi Camaati duz yola istiqametlendirmek bizim muharibeni ugurla basa vurmagimiz haqqinda genis sohbetler apardilar Belelikle artiq 1943 cu il oz ugurlu addimlarini bizim bu torpaqda da atmaga basladi Biri digerinin ardinca yanvarin 21 de Stavropol 26 da Armavir Kubanin colleri neft seheri olan Maykop ve Krasnodar kimi seherler azad edildi Bu vaxt Ismayil muharibeye getmek ucun senedlerini yerli herbi komissarliga teqdim etdi Nehayet 1943 cu il iyunun 6 da butun camaat onu muharibeye yola saldi Ismayil Bayramov Qirmizi Bayraqli atici diviziyasinda qulluq edirdi O bu diviziyada olum dirim yolu kecmisdi Onun en cesur igid yenilmez ve cengaver bir doyuscu kimi Citomir Novqorod Volinska Rovno Zdolbunov Polsa Dnepr sahilleri ve s seher ve erazilerin dusmenden azad edilmesinde gosterdiyi qehremanliqlar hec vaxt yaddan cixmayacaqdir Onun bu doyuslerde rehberlik terefinden aldigi yeni yeni tapsiriqlar Ismayil Bayramov terefinden ustaliq ve meharetle yerine yetirilirdi Onun defelerle dusmen ehatesinden sag salamat cixmasi butun doyus yoldaslarini rehberliyi ve eyni zamanda dusmeni bele mat meettel qoymusdu Igid Borcali balasi Koroglu Coyre oglu Qara Semed aga kimi meydanda doyusub vurusardi Onun yaddaqalan doyuslerinden biri de elbeyaxa vurusudur 1944 cu ilin sonlari idi Torpaq ve seherlerimizi dusmenden azad eden zaman Ismayil oz rota yoldaslarindan ayri dusub alman doyusculerinin ehatesinde qalir Bele yaxin elbeyaxa doyusde Ismayil 40 nefer alman esgerini 1945 ci ilde ise yene bele bir doyusde 80 neferi oldurmusdur Ismayilin bele igidliyi ve qehremanligi haqqinda diviziyanin komandiri A S Sarayev oz cixislarinin birinde bele deyib Sovet herbi daireleri ve onun doyusen esgerleri coxmilletli cengaver milletin en yaxsilari ile teskil olunmusdur Starsina Ismayil Bayramov kimi bele qehreman doyusculerle hec bir vaxt dusmene tabe olmaq olmaz Biz azerbaycanli balasi Ismayilla fexr edirik Elbette bu sozler Ismayili daha da goylere qaldirib ve onun muharibe sucaetini daha prinsipial etdi Ismayil Bayramovun qehremancasina olumu haqqinda en deqiq ve etrafli material onun doyus komandirlerinden Dmitriya Sviridovun 9 may 1945 ci ilde gonderdiyi mektub ve sonra hemin mektubun esasinda 1945 Novoselitskide cixan Bolsevik tribunasi qezetinde derc edilmis materialdir O Ismayil haqqinda bele yazmisdir Ismayil Bayramov yaxsilarin yaxsisi doyus komandiri olmaqla yanasi hem de cox gerekli ve ela partiya rehberidir Bu sozleri temiz vicdanli ve eqideli rus komandiri demisdir Artiq 1945 ci ilin qisi idi Dehsetli doyusler alman erazisinde gedirdi Ismayil Bayramovun rehberliyi ile onun doyusculeri Almaniyanin Neymarnt demir yolu vagzalinda doyusurduler Kritik doyuslerin birinde yene Ismayil vurusa vurusa oz doyusculerinden kenarda qalmis ve yungul zede aldiqdan sonra baxib gordu ki artiq her terefden alman esgerleri ile ehate olunmusdur Cesur azerbaycanli balasi Borcali yetirmesi olan Ismayil Veten ugrunda Partiya ugrunda deyib axirinci gullesini de dusmene tus etmisdir Boyuk alman ordusunu peren peren eden genc Borcali Sarvan ovladi dusmene esir dusmekdense ozunu qehremancasina oldurmeyi ustun tutmusdur O ustunde olan uc qumbaranin ikisini arxadan ona yaxinlasib teslim ol esger deyen bir qrup alman esgerlerinin ustune atib partlatmis ucuncusunu ise uzbeuz gelen alman zabitlerini ozu ile birlikde partlatmisdir Bu hadise 1945 ci il fevralin 10 da bas vermisdir Sovet esgerleri bu demiryol vagzalini ele kecirdikden sonra axtaris vaxti qehreman Sarvan balasinin cenazesini tapirlar Cenazenin etrafinda duz 80 nefer alman fasist meyidi qalmisdi SSRI Ali Sovetinin mektubuSSRI Ali Sovetinin Meleyke xanima gonderdiyi mektubda bele yazilmisdir Hormetli Meleyke Isa qizi SSRI Herbi Komandanliginin verdiyi xebere gore sizin heyat yoldasiniz ve bizim qehreman doyuscumuz Ismayil Xelil oglu Bayramov dusmene qarsi doyusde qehremancasina helak olmusdur SSRI Ali Sevetinin 10 aprel 1945 ci il tarixli qerarina esasen ona Sovet Ittifaqi Qehremani adi verilir IstinadlarXarici kecidlerBorcali vebsayti 9may az Qehremanlar 2010 01 18 at the Wayback Machine