Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İsfəndiyar Əli oğlu Bərxu və ya İsfəndiyar Coşqun - Azərbaycan Milli-azadlıq Hərəkatının fəallarından biri, Azərbaycan Milli Hökümətinin fədai dəstələrinin üzvü, dissident, ustad qarmon ifaçısı və şair.
| İsfəndiyar Bərxu | |
|---|---|
 | |
| Digər adı | İsfəndiyar Coşqun |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Gəncə şəhəri |
| Vəfat tarixi | (61 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı şəhəri |
| Vəfat səbəbi | SSRİ təhlükəsizlik orqanları tərəfindən gördüyü işğəncələr nəticəsində səhhətində yaranan problemlər |
| Vətəndaşlığı | Azərbaycan SSR |
| Atası | Əli Bərxu |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Fəaliyyəti | Dissident Şair Qarmon ifaçısı Musiqiçi |
| Fəaliyyət illəri | 1941–1991 |
Həyatı
İsfəndiyar Əli oğlu Bərxu 1929-cu il (pasportda 1925-ci il) sentyabrın 14-də Gəncə şəhərində, Cənubi Azərbaycandan olan mühacir ailəsində anadan olmuş, uşaqlıq illərini isə Şəmkirdə keçirmişdir.
Sonradan Stalinin əmrinə əsasən İrandan və Cənubi Azərbaycandan olan mühacirlərin ölkədən çıxarılması zamanı İsfəndiyar Bərxunun da ailəsi Azərbaycan SSR-dən çıxarılmışdır.
Fəaliyyəti
Azərbaycan Milli Höküməti dövrü
1941-ci ilin iyun ayının 22-də alman-sovet müharibəsi başladıqdan sonra Qızıl Ordu hissələri (1921-ci il) 6-cı maddəsinə görə İrana daxil oldular. İranda siyasi iqlim yumşaldı və siyasi təşkilatlar fəaliyyətə başladı. 12 yaşlı İsfəndiyar Bərxu da bu təşkilatlardan birinə kömək edirdi.
1945-ci ilin dekabrın 12-də Təbrizdə Azərbaycanın Milli Hökuməti elan edildikdə, onu qorumaq məqsədi ilə fədai dəstələri yaradıldı. 16 yaşlı İsfəndiyar Bərxu da əlinə silah alaraq fədailərə qoşulmuşdur. Azərbaycan Milli Hökumətinə savadlı hərbi kadrlar lazım olduğundan 1946-cı ilin iyulunda bir qrup gənc Bakıya hərbi məktəbə oxumağa gəldi. Onların arasında İsfəndiyar da var idi.
1946-cı ilin dekabrın 21-də Azərbaycan Milli Hökuməti süqut etdi. Hökumət üzvləri və onları dəstəkləyən minlərlə insan qətlə yetirildi. 1947-ci ilin iyun ayında Milli Hökumətin rəhbəri S.C.Pişəvəri Yevlax rayonunda təşkil edilmiş sui-qəsd nəticəsində avtomobil qəzasında həlak oldu.
Sovet dövrü
1948-ci ilin əvvəllərində İsfəndiyar Bərxu və İsmayıl Təriqpeyman Bakıda "Gənc Qvardiçilər" (Qvardiyaçılar) adlı təşkilat yaratdılar. Təşkilatın əsas məqsədi Cənubi azərbaycanlı gənclər arasında siyasi təşviqat aparmaq olmuşdur.
1948-ci ilin sonlarında Nəcəf adlı bir nəfərin xəyanəti nəticəsində təşkilatın əksər üzvləri, başda İsmayıl Təriqpeyma olmaqla tutulub Sibirə göndərildilər. İsfəndiyarın adı təsadüf nəticəsində siyahıda olmadığından o, həbs edilmədi.
Azərbaycan Demokrat Firqəsinin, başda Qulam Yəhya Danişyan olmaqla, sovetpərəst siyasətini İsfəndiyar Bərxu və kimi inqilabçı gənclər xoşlamırdı və etiraz edirdilər. 1960-cı illərin əvvəllərində ADF-nin rəhbərliyinin M.Hatəmini partiya sıralarından çıxarmasına etiraz olaraq İsfəndiyar və bir qrup gənc partiya biletlərini təhvil verdilər.
Dissident fəaliyyəti
1960-cı illərin əvvəllərində ADF rəhbərliyinin Məhəmməd Hatəmini partiyadan çıxarmasına etiraz olaraq İsfəndiyar Burxu və bir necə gənc partiyadan çıxdılar. Bundan sonra İsfəndiyar Burxunun SSRİ əleyhinə dissident fəaliyyəti başlamışdır.
Bu illərdə İsfəndiyar Bərxu sovet sisteminə qarşı kəskin şeirlər yazmağa başladı və özünə təxəllüs də seçdi: "Coşğun". O, bu illərdə yazdığı "Yazmamışam, yazammaram", "Qorxulu heykəl", "Bəsdir daha yatdığımız", "Yest takaya partiya", "Vəzirov", "Hökmdar" və b. əsərlərində Kommunist Partiyasını və sovet rejimini tənqid etmişdir.
1987-ci ilin əvvəllərində Bəxtiyar Tuncay, rəssam , hüquqşünas Fuad Ağayev, və Məhəmməd Hatəmi Tantəkin birlikdə "Çənlibel" Elmi-Ədəbi Birliyini yaratmışdır.
1989-cu ilin mayın 21-də İ.Coşğunun ümumi rəhbərliyi altında "Birlik" Cəmiyyətinin təsis yığıncağı keçirildi.
1989-cu ilin iyunun 4-ü və 11-də "Spartak" stadionunda keçirilən mitinqin təşkilatçısı olan İsfəndiyar Bərxunun iyulun 8-də təşkil etdiyi mitinq əsgərlər tərəfindən dağıdıldı. İsfəndiyar Bərxunun da daxil olduğu 31 nəfər həbs edildi.
Musiqiçi fəaliyyəti
Ustad qarmon ifaçısı olan İsfəndiyar Bərxu radio üçün "Hümayun" muğamını qarmonda ifa edən ilk musiqiçidir. 1960-cı illərdə ən məşhur qarmon ifaçılarından olan İsfəndiyar Bərxu, bu musiqi alətində öz üslubunu yaratmışdır.
Şairlik fəaliyyəti
1960-cı illərdən şair kimi Sovetləri tənqid edən şerlər yazmağa başlayan İsfəndiyar Bərxunun şerləri ("Yazmamışam, yazammaram", "Qorxulu heykəl", "Bəsdir daha yatdığımız", "Yest takaya partiya", "Vəzirov", "Hökmdar" və b.) Azərbaycan Milli-azadlıq hərəkatı zamanı xeyli məşhurluq qazanmışdır. Meydan hərəkatı zamanı məşhur olan şerlərindən bəziləri bunlardır:
 | Ay İvan, sən gəl inan, biz daha o xamlar deyilik, Babanın aldatdığı o keçmiş adamlar deyilik! Bilmədik ki, sizi kim etdi böyük qardaşımız, Bu qohumluqda yaman işlərə düşdü başımız, Doğrudur, hələ var ortada beş-on naşımız, Ancaq hər halda tamam cahili-biar deyilik, Babanın aldatdığı o keçmiş adamlar deyilik! Bəs deyirdin ki, zavod fəhlələrin olmalıdır, Nə qədər olsa gəlir, işçilərə qalmalıdır, De niyə indi nə var, hamısı dövlət malıdır, Görürük aşkar, açıq, hamı rusun hambalıdır, Qanmışıq indi sən öl, baxma tələbkar deyilik, Babanın aldatdığı o keçmiş adamlar deyilik! Mən bilən ay camaat bəsdir daha yatdığımız, Əli qoynunda qalıb, dərdə, qəmə batdığımız, Yığılın bir yerə, əyri oturaq, düz danışaq, Çağırın gəlsin İvan, burda üzbəüz danışaq, Yetmiş ildir o deyir, bir kərə də biz danışaq! Məlum olsun ona da, əqli-huşa çatdığımız, Mən bilən ay camaat bəsdir daha yatdığımız! Fəhlənin işlədiyin büst-bütün ondan qoparır, Kəndlinin işlədiyin kolxoz adı ilə aparır, Üstəlik kim danışır, xox eləyir, bağrı yarır, Belədir, bəli bizim rus verən azadlığımız! Mən bilən ay camaat bəsdir daha yatdığımız! Rusiyanın ağalığından bəhs etdiyi şeri Söylə hardandır sənə bu qədər şan-şöhrət İvan, Şan və şöhrət olar, kimdə ki, var sərvət İvan, Hələlik istəmirəm çox şeyi aşkar eləyim, Əl atıb tarixinə varlığını xar eləyim, Sübut olsun deyə qoy bir neçəsin car eləyim, Get oxu Çexov ilə Qorkidən al ibrət İvan, Axı onlar da yazıb Rusiya bir vaxt nə imiş, Əcdadın it və pişik, qurbağa, siçan da yemiş, Babanız Lenin özü "Rusiya virandır" demiş, Ancaq odlar diyarı daim olub cənnət İvan, Siz bu odlar elinə qardaş adı verdiz ədə, Qardaşın var-yoxunu hərraca döndərdiz ədə, Bizi yox, kosmosa da yadları göndərdiz ədə, Belə qardaşlığa, yoldaşlığa min lənət İvan. Kim biqeyrət sizi dəvət elədi biz tərəfə, Hansı babam ağız açdı sizin tək bişərəfə, İşləyən indi bizik, daxmadayıq, sizsə kefdə, Üstəlik boynumuza qoymusunuz minnət, İvan. |  |
İsfəndiyar Bərxunun Sovetpərəst şairlər haqqında şeri:
| | İxtiyar olsa əlimdə bu şeir məktəbini, Bağlaram, ləğv edərəm bir kərə yazmaq dəbini, Ay canım, köhnə zamanlarda da şair var idi, Sərf edirdilər bunlar doğruluğa öz təbini, Yaradarkən "hop-hopu", bilmədi Sabir nədi pul, İndi isə şeir yazanlar güdür ancaq cibini, Vardısa sözlərimə bir balaca şübhələnən, Oxusun Müşfiqi, Cabiri, ya da Nəbini, Qoca kaftardır Süleyman, yenə də ar eləmir, Yetmiş ildir elə hey tərif edir əcnəbini, Elə bil ki, yaramaz lap bu rusun arvadıdır, Bir o çatmır ki, gedib kəsdirə rəsmən kəbini, Korlamaqdansa bu xalqın, bu mürəkkəb kağızın, Bir kərə ləğv eləmək yaxşıdır yazmaq dəbini! | |
İsfəndiyar Bərxu 1979-cu ildə yazdığı şeri:
| | Oyanın, ay camaat! Bəsdir daha yatdığımız! Əli qoynunda durub, Dərdə - qəmə batdığımız. Yığılaq bir yerə biz. Düz oturub, düz danışaq. Çağıraq gəlsin İvan, Burda üzbəüz danışaq. 60 ildir o deyir, Bir kərə də biz danışaq. Məlum olsun ona da, Əqlə, huşa çatdığımız! Oyanın, ay camaat! Bəsdir daha yatdığımız! Əcəba, söylədiyin Cənnəti-rizvan bumudur? Qəm, kədər bilməyəcək. Qayğısız insan bumudur? Hər şeyə sahib olan. Fəhlə və dehqan bumudu? Daha artıqdır susub, Başımızı qatdığınız! Oyanın, ay camaat. Bəsdir daha yatdığımız! Fəhlənin işlədiyin, Büsbütün ondan qoparır. Kəndlinin var-yoxunu, Kolxoz adıynan aparır. Üstəlik kim danışır, "Xox" eləyib bağrın yarır. Belədir, bəli, bizim Rus verən "azadlığımız"! Oyanın, ay camaat! Bəsdir daha yatdığımız. | |
İsfəndiyar Bərxunun 1982-ci ildə yazdığı və Kommunist partiyasını tənqid etdiyi şeri:
| | Yest takaya partiya Eşidin, ey insanlar! Eşidin, ey cavanlar! Belə bir partiya var, Böyükdür müddəası. Deyir – birləşməlidir Zəhmətkeşlər dünyada. Deyir – dağılmalıdır Zalımlığın yuvası. Deyir ki, marksizmin, Ədalətdir mənası. Deyir – gərək qələbə, Çalsın Lenin dühası. Deyir, deyir, hey deyir, Deyir, peydərpey deyir. Gah bağırtı salır hay, Gah edir giley deyir. Fəqət bu deyirlərin, Əgər düşünsək dərin, Hələ bu günə qədər Görən yoxdur səmərin. Budur, düz 150 il Çalınır bu boş təbil. Bəşəriyyət elə bil, Qayıtmış körpəliyə. Kommuna deyə - deyə, 150 il durmadan Axıdır nahaq qan. Adi bir yəhudinin Uydurduğu oyundan, Ölkələr olur viran. Yest takaya partiya! İnsanları o, guya, Azadlığa aparır. Durmadan hay qoparır, Bəli, bir partiya var, Hər şeyi edir inkar. Marksın uydurduğu Və Leninin qurduğu Kommunist Partiyası. Adi terror yuvası, Çaşdırır insanları Çaşdırır cavanları. Ölməyə, öldürməyə. Təşviq edir onları. Məzlumların qanıyla Boyanmış bayrağı var. Kreml meydanında Tilsimli çırağı var. Başçıdır sarı iblis, Hər yerdə casusu var. Hər yerdən sorağı var. Tiryəki əvəz etmiş Bolluca arağı var. Beyinləri qurudur, Məhv edir ağılları. Əməldə ancaq budur Kommuna nağılları. Bu gün bütün ölkələr, Dəyibdir bir-birinə. Dərin düşünsək əgər, Kommunizm yerinə Bəlaya düşüb bəşər, "Kommuna" adlı bu şər. Varlığı təhdid edir, Dünya kommunizmə yox, Məhvinə doğru gedir. Belə deyilsə əgər. Bəs bu qorxunc raketlər, Və atom bombaları. Cənabi Reyqanların, Neyçün olub şüarı? Onun da bəhanəsi, Qorxulu bayquş səsi Dəm vurur kommunadan. Məgər bilmir o nadan, Nə kommuna, nə filan? Bəli, bəli Rusiya, "Kommuma" deyə - deyə, Öz qanlı ordusunu Yeridir bir ölkəyə. Moskva yayır şayiə. Əgər biz olmasaydıq, Qonşu Əfqanıstanı O rduyla almasaydıq, Kommuna mənafeyi Orda əldən gedərdi. Var belə bir partiya! Hərbi bazalar qurur. Amma sülhdən dəm vurur. Dünya kommunistləri Ona havadar durur. Moskvanın səsinə Uyub inanmış onlar. Yest takaya partiya! İnsanları o, guya. Sakit sülhə çağırır. Fasiləsiz bağırır, Amma "sülh" deyə - deyə Artıq neçə ölkəyə, Yerləşdirib raketlər. Onlar işə salınsa, Dünyadan qalmaz əsər. Bəli, bir partiya var, Özü də etmir inkar. Lazım sayarsa hər an, Qorxulu knpkadan, İstifadə edəcək. Canlı, cansız nə varsa, Məhv olacaq, gedəcək. Eşidin, ey insanlar! Nə qədər ki, gec deyil. Nə qədər ki, imkan var, Kommunist Partiyası, O xəyanət yuvasın Tərk edin hər ölkədə, Beləliklə bəlkə də, Moskva və Vaşinqton, Atom yarışmasına Birdəfəlik qoya son. Susdurun Reyqanı da, Bəli, bəli onu da. Ağ Evdən edin kənar. Eşidin, ey insanlar! Nə qədər ki, Kreml var, Dünyamız qorxuludur. Bu qorxunu yaradan, Marksizmin təlimi, Leninizmin yoludur. | |
Ölümü
Həbs edildikdən sonra ona qarşı Azərbaycan SSR Cinayət Məcəlləsinin 188-ci maddəsinin 3-cü və 4-cü bəndinə və 189-cu maddəsinin 1-ci bəndinin 2-ci yarımbəndinə əsasən cinayət işi qaldırıldı. İyulun 21-də onu və digər dustaqları Şüvəlandakı 3 saylı istintaq təcridxanasına köçürdülər. Buradakı kameraya qaz buraxılması İsfəndiyar Bərxunun pisləşməkdə olan səhhətini daha da ağırlaşdırdı. Avqustun 9-da onu həbsxanadan buraxdılar. Həbsxana həyatı onun səhhətinə ağır təsir göstərdi və o, bir daha siyasi mübarizəyə qayıda bilmədi. 1991-ci ilin avqustun 23-də 62 yaşında (pasport üzrə 66) dünyasını dəyişdi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Qarmon ifaçılığı". 2022-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-22.
- "Azadlıq hərəkatı". 2021-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-22.
- Azərbaycanın dissident şairləri: Milli mücahid-İsfəndiyar Coşğun
- Azərbaycanın dissident şairləri: Milli mücahid-İsfəndiyar Coşğun[ölü keçid]
- "Ölümlə üz-üzə dayansaq da, biz dünyanın xoşbəxt insanları idik"
- . 2016-11-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-22.
- "Kor Əhədin məşhurlaşdırdığı qarmon - bu alət Azərbaycana necə gətirilib…". 2020-10-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-22.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Isfendiyar Eli oglu Berxu ve ya Isfendiyar Cosqun Azerbaycan Milli azadliq Herekatinin feallarindan biri Azerbaycan Milli Hokumetinin fedai destelerinin uzvu dissident ustad qarmon ifacisi ve sair Isfendiyar BerxuDiger adi Isfendiyar CosqunDogum tarixi 14 sentyabr 1929Dogum yeri Gence seheriVefat tarixi 23 avqust 1991 61 yasinda Vefat yeri Baki seheriVefat sebebi SSRI tehlukesizlik orqanlari terefinden gorduyu isgenceler neticesinde sehhetinde yaranan problemlerVetendasligi Azerbaycan SSRAtasi Eli BerxuMilliyyeti AzerbaycanliFealiyyeti Dissident Sair Qarmon ifacisi MusiqiciFealiyyet illeri 1941 1991HeyatiIsfendiyar Eli oglu Berxu 1929 cu il pasportda 1925 ci il sentyabrin 14 de Gence seherinde Cenubi Azerbaycandan olan muhacir ailesinde anadan olmus usaqliq illerini ise Semkirde kecirmisdir Sonradan Stalinin emrine esasen Irandan ve Cenubi Azerbaycandan olan muhacirlerin olkeden cixarilmasi zamani Isfendiyar Berxunun da ailesi Azerbaycan SSR den cixarilmisdir FealiyyetiAzerbaycan Milli Hokumeti dovru 1941 ci ilin iyun ayinin 22 de alman sovet muharibesi basladiqdan sonra Qizil Ordu hisseleri 1921 ci il 6 ci maddesine gore Irana daxil oldular Iranda siyasi iqlim yumsaldi ve siyasi teskilatlar fealiyyete basladi 12 yasli Isfendiyar Berxu da bu teskilatlardan birine komek edirdi 1945 ci ilin dekabrin 12 de Tebrizde Azerbaycanin Milli Hokumeti elan edildikde onu qorumaq meqsedi ile fedai desteleri yaradildi 16 yasli Isfendiyar Berxu da eline silah alaraq fedailere qosulmusdur Azerbaycan Milli Hokumetine savadli herbi kadrlar lazim oldugundan 1946 ci ilin iyulunda bir qrup genc Bakiya herbi mektebe oxumaga geldi Onlarin arasinda Isfendiyar da var idi 1946 ci ilin dekabrin 21 de Azerbaycan Milli Hokumeti suqut etdi Hokumet uzvleri ve onlari destekleyen minlerle insan qetle yetirildi 1947 ci ilin iyun ayinda Milli Hokumetin rehberi S C Piseveri Yevlax rayonunda teskil edilmis sui qesd neticesinde avtomobil qezasinda helak oldu Sovet dovru 1948 ci ilin evvellerinde Isfendiyar Berxu ve Ismayil Teriqpeyman Bakida Genc Qvardiciler Qvardiyacilar adli teskilat yaratdilar Teskilatin esas meqsedi Cenubi azerbaycanli gencler arasinda siyasi tesviqat aparmaq olmusdur 1948 ci ilin sonlarinda Necef adli bir neferin xeyaneti neticesinde teskilatin ekser uzvleri basda Ismayil Teriqpeyma olmaqla tutulub Sibire gonderildiler Isfendiyarin adi tesaduf neticesinde siyahida olmadigindan o hebs edilmedi Azerbaycan Demokrat Firqesinin basda Qulam Yehya Danisyan olmaqla sovetperest siyasetini Isfendiyar Berxu ve kimi inqilabci gencler xoslamirdi ve etiraz edirdiler 1960 ci illerin evvellerinde ADF nin rehberliyinin M Hatemini partiya siralarindan cixarmasina etiraz olaraq Isfendiyar ve bir qrup genc partiya biletlerini tehvil verdiler Dissident fealiyyeti 1960 ci illerin evvellerinde ADF rehberliyinin Mehemmed Hatemini partiyadan cixarmasina etiraz olaraq Isfendiyar Burxu ve bir nece genc partiyadan cixdilar Bundan sonra Isfendiyar Burxunun SSRI eleyhine dissident fealiyyeti baslamisdir Bu illerde Isfendiyar Berxu sovet sistemine qarsi keskin seirler yazmaga basladi ve ozune texellus de secdi Cosgun O bu illerde yazdigi Yazmamisam yazammaram Qorxulu heykel Besdir daha yatdigimiz Yest takaya partiya Vezirov Hokmdar ve b eserlerinde Kommunist Partiyasini ve sovet rejimini tenqid etmisdir 1987 ci ilin evvellerinde Bextiyar Tuncay ressam huquqsunas Fuad Agayev ve Mehemmed Hatemi Tantekin birlikde Cenlibel Elmi Edebi Birliyini yaratmisdir 1989 cu ilin mayin 21 de I Cosgunun umumi rehberliyi altinda Birlik Cemiyyetinin tesis yigincagi kecirildi 1989 cu ilin iyunun 4 u ve 11 de Spartak stadionunda kecirilen mitinqin teskilatcisi olan Isfendiyar Berxunun iyulun 8 de teskil etdiyi mitinq esgerler terefinden dagidildi Isfendiyar Berxunun da daxil oldugu 31 nefer hebs edildi Musiqici fealiyyeti Ustad qarmon ifacisi olan Isfendiyar Berxu radio ucun Humayun mugamini qarmonda ifa eden ilk musiqicidir 1960 ci illerde en meshur qarmon ifacilarindan olan Isfendiyar Berxu bu musiqi aletinde oz uslubunu yaratmisdir Sairlik fealiyyeti 1960 ci illerden sair kimi Sovetleri tenqid eden serler yazmaga baslayan Isfendiyar Berxunun serleri Yazmamisam yazammaram Qorxulu heykel Besdir daha yatdigimiz Yest takaya partiya Vezirov Hokmdar ve b Azerbaycan Milli azadliq herekati zamani xeyli meshurluq qazanmisdir Meydan herekati zamani meshur olan serlerinden bezileri bunlardir Ay Ivan sen gel inan biz daha o xamlar deyilik Babanin aldatdigi o kecmis adamlar deyilik Bilmedik ki sizi kim etdi boyuk qardasimiz Bu qohumluqda yaman islere dusdu basimiz Dogrudur hele var ortada bes on nasimiz Ancaq her halda tamam cahili biar deyilik Babanin aldatdigi o kecmis adamlar deyilik Bes deyirdin ki zavod fehlelerin olmalidir Ne qeder olsa gelir iscilere qalmalidir De niye indi ne var hamisi dovlet malidir Goruruk askar aciq hami rusun hambalidir Qanmisiq indi sen ol baxma telebkar deyilik Babanin aldatdigi o kecmis adamlar deyilik Men bilen ay camaat besdir daha yatdigimiz Eli qoynunda qalib derde qeme batdigimiz Yigilin bir yere eyri oturaq duz danisaq Cagirin gelsin Ivan burda uzbeuz danisaq Yetmis ildir o deyir bir kere de biz danisaq Melum olsun ona da eqli husa catdigimiz Men bilen ay camaat besdir daha yatdigimiz Fehlenin islediyin bust butun ondan qoparir Kendlinin islediyin kolxoz adi ile aparir Ustelik kim danisir xox eleyir bagri yarir Beledir beli bizim rus veren azadligimiz Men bilen ay camaat besdir daha yatdigimiz Rusiyanin agaligindan behs etdiyi seri Soyle hardandir sene bu qeder san sohret Ivan San ve sohret olar kimde ki var servet Ivan Helelik istemirem cox seyi askar eleyim El atib tarixine varligini xar eleyim Subut olsun deye qoy bir necesin car eleyim Get oxu Cexov ile Qorkiden al ibret Ivan Axi onlar da yazib Rusiya bir vaxt ne imis Ecdadin it ve pisik qurbaga sican da yemis Babaniz Lenin ozu Rusiya virandir demis Ancaq odlar diyari daim olub cennet Ivan Siz bu odlar eline qardas adi verdiz ede Qardasin var yoxunu herraca donderdiz ede Bizi yox kosmosa da yadlari gonderdiz ede Bele qardasliga yoldasliga min lenet Ivan Kim biqeyret sizi devet eledi biz terefe Hansi babam agiz acdi sizin tek biserefe Isleyen indi bizik daxmadayiq sizse kefde Ustelik boynumuza qoymusunuz minnet Ivan Isfendiyar Berxunun Sovetperest sairler haqqinda seri Ixtiyar olsa elimde bu seir mektebini Baglaram legv ederem bir kere yazmaq debini Ay canim kohne zamanlarda da sair var idi Serf edirdiler bunlar dogruluga oz tebini Yaradarken hop hopu bilmedi Sabir nedi pul Indi ise seir yazanlar gudur ancaq cibini Vardisa sozlerime bir balaca subhelenen Oxusun Musfiqi Cabiri ya da Nebini Qoca kaftardir Suleyman yene de ar elemir Yetmis ildir ele hey terif edir ecnebini Ele bil ki yaramaz lap bu rusun arvadidir Bir o catmir ki gedib kesdire resmen kebini Korlamaqdansa bu xalqin bu murekkeb kagizin Bir kere legv elemek yaxsidir yazmaq debini Isfendiyar Berxu 1979 cu ilde yazdigi seri Oyanin ay camaat Besdir daha yatdigimiz Eli qoynunda durub Derde qeme batdigimiz Yigilaq bir yere biz Duz oturub duz danisaq Cagiraq gelsin Ivan Burda uzbeuz danisaq 60 ildir o deyir Bir kere de biz danisaq Melum olsun ona da Eqle husa catdigimiz Oyanin ay camaat Besdir daha yatdigimiz Eceba soylediyin Cenneti rizvan bumudur Qem keder bilmeyecek Qaygisiz insan bumudur Her seye sahib olan Fehle ve dehqan bumudu Daha artiqdir susub Basimizi qatdiginiz Oyanin ay camaat Besdir daha yatdigimiz Fehlenin islediyin Busbutun ondan qoparir Kendlinin var yoxunu Kolxoz adiynan aparir Ustelik kim danisir Xox eleyib bagrin yarir Beledir beli bizim Rus veren azadligimiz Oyanin ay camaat Besdir daha yatdigimiz Isfendiyar Berxunun 1982 ci ilde yazdigi ve Kommunist partiyasini tenqid etdiyi seri Yest takaya partiya Esidin ey insanlar Esidin ey cavanlar Bele bir partiya var Boyukdur muddeasi Deyir birlesmelidir Zehmetkesler dunyada Deyir dagilmalidir Zalimligin yuvasi Deyir ki marksizmin Edaletdir menasi Deyir gerek qelebe Calsin Lenin duhasi Deyir deyir hey deyir Deyir peyderpey deyir Gah bagirti salir hay Gah edir giley deyir Feqet bu deyirlerin Eger dusunsek derin Hele bu gune qeder Goren yoxdur semerin Budur duz 150 il Calinir bu bos tebil Beseriyyet ele bil Qayitmis korpeliye Kommuna deye deye 150 il durmadan Axidir nahaq qan Adi bir yehudinin Uydurdugu oyundan Olkeler olur viran Yest takaya partiya Insanlari o guya Azadliga aparir Durmadan hay qoparir Beli bir partiya var Her seyi edir inkar Marksin uydurdugu Ve Leninin qurdugu Kommunist Partiyasi Adi terror yuvasi Casdirir insanlari Casdirir cavanlari Olmeye oldurmeye Tesviq edir onlari Mezlumlarin qaniyla Boyanmis bayragi var Kreml meydaninda Tilsimli ciragi var Bascidir sari iblis Her yerde casusu var Her yerden soragi var Tiryeki evez etmis Bolluca aragi var Beyinleri qurudur Mehv edir agillari Emelde ancaq budur Kommuna nagillari Bu gun butun olkeler Deyibdir bir birine Derin dusunsek eger Kommunizm yerine Belaya dusub beser Kommuna adli bu ser Varligi tehdid edir Dunya kommunizme yox Mehvine dogru gedir Bele deyilse eger Bes bu qorxunc raketler Ve atom bombalari Cenabi Reyqanlarin Neycun olub suari Onun da behanesi Qorxulu bayqus sesi Dem vurur kommunadan Meger bilmir o nadan Ne kommuna ne filan Beli beli Rusiya Kommuma deye deye Oz qanli ordusunu Yeridir bir olkeye Moskva yayir sayie Eger biz olmasaydiq Qonsu Efqanistani O rduyla almasaydiq Kommuna menafeyi Orda elden gederdi Var bele bir partiya Herbi bazalar qurur Amma sulhden dem vurur Dunya kommunistleri Ona havadar durur Moskvanin sesine Uyub inanmis onlar Yest takaya partiya Insanlari o guya Sakit sulhe cagirir Fasilesiz bagirir Amma sulh deye deye Artiq nece olkeye Yerlesdirib raketler Onlar ise salinsa Dunyadan qalmaz eser Beli bir partiya var Ozu de etmir inkar Lazim sayarsa her an Qorxulu knpkadan Istifade edecek Canli cansiz ne varsa Mehv olacaq gedecek Esidin ey insanlar Ne qeder ki gec deyil Ne qeder ki imkan var Kommunist Partiyasi O xeyanet yuvasin Terk edin her olkede Belelikle belke de Moskva ve Vasinqton Atom yarismasina Birdefelik qoya son Susdurun Reyqani da Beli beli onu da Ag Evden edin kenar Esidin ey insanlar Ne qeder ki Kreml var Dunyamiz qorxuludur Bu qorxunu yaradan Marksizmin telimi Leninizmin yoludur OlumuHebs edildikden sonra ona qarsi Azerbaycan SSR Cinayet Mecellesinin 188 ci maddesinin 3 cu ve 4 cu bendine ve 189 cu maddesinin 1 ci bendinin 2 ci yarimbendine esasen cinayet isi qaldirildi Iyulun 21 de onu ve diger dustaqlari Suvelandaki 3 sayli istintaq tecridxanasina kocurduler Buradaki kameraya qaz buraxilmasi Isfendiyar Berxunun pislesmekde olan sehhetini daha da agirlasdirdi Avqustun 9 da onu hebsxanadan buraxdilar Hebsxana heyati onun sehhetine agir tesir gosterdi ve o bir daha siyasi mubarizeye qayida bilmedi 1991 ci ilin avqustun 23 de 62 yasinda pasport uzre 66 dunyasini deyisdi Hemcinin baxMeydan herekatiIstinadlar Qarmon ifaciligi 2022 04 02 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 22 Azadliq herekati 2021 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 22 Azerbaycanin dissident sairleri Milli mucahid Isfendiyar Cosgun Azerbaycanin dissident sairleri Milli mucahid Isfendiyar Cosgun olu kecid Olumle uz uze dayansaq da biz dunyanin xosbext insanlari idik 2016 11 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 10 22 Kor Ehedin meshurlasdirdigi qarmon bu alet Azerbaycana nece getirilib 2020 10 30 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 22