Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İsa bəy Aşurbəyov (tam adı: İsa bəy Hacı Mehdiqulu bəy oğlu Aşurbəyli; 1878, Bakı – 1938, Bakı) — ictimai-siyasi xadim, publisist, pedaqoq, jurnalist, naşir, neft milyonçusu, xeyriyyəçi.
| İsa bəy Aşurbəyov | |
|---|---|
| İsa bəy Hacı Mehdiqulu bəy oğlu Aşurbəyli | |
 | |
| Doğum tarixi | 1878 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1938 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | repressiya |
| Həyat yoldaşı | Balacaxanım Rzaqulu bəy qızı Aşurbəyova |
| Uşaqları | Süleyman, Davud |
| Atası | |
| Fəaliyyəti | iş adamı |
Həyatı
İsa bəy Aşurbəyov 1878-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. O, 1878-ci ildə Bakının Sabunçu kəndində uzun illər övladsızlıqdan əziyyət çəkən, Azərbaycanın tanınmış milyonçusu Hacı Mehdiqulu bəy Aşurbəyovun ailəsində doğulmuşdu. İlk təhsilə Bakıda mollaxanada başlayan İsa bəy altı sinifli şəhər məktəbini bitirmişdir. Atası bircə oğlunu gözündən kənar buraxmaq istəmədiyindən onun ali təhsil alması üçün tanınmış din və elm xadimlərini evinə dəvət edirdi. Repressiyadan yaxa qurtara bilməyən İsa bəy "xarici ölkələrlə casusluq əlaqələrinə və millətçi hərəkatda iştirakına görə" 1937-ci il dekabrın 31-də həbs edilir və 1938-ci ilin oktyabrında millətçi kimi güllələnmişdir.
Ailəsi
1902-ci ildə İ. Aşurbəyli əmisi Rzaqulu bəy Aşurbəyovun qızı Balacaxanımla ailə qurur. Onların iki oğlu dünyaya gəlir.
- Süleyman 1903-cü il
- Davud 1904-cü il
Atası
Əsrin sonlarında 1890-cı ildə İsa bəy Aşurbəyovun atası Mehdiqulu bəyin torpaq sahəsindəki 27 metrlik quyudan fontan vuran neft onu böyük dövlət sahibinə çevirmişdi.
Fəaliyyəti
Aşurbəyov gənclik illərində sosial-demokrat ideyalarına meyil etmişdir. 1905-ci il hadisələrindən sonra bir sıra ziyalılar kimi İsa bəy də çarizmin müstəmləkə zülmünə qarşı mübarizə aparan sosialistlərə yaxınlaşaraq sosial demokrat "Difai", "İttihad" və "Hümmət" partiyalarına üzv olmuşdur. İ. Aşurbəyli 1905-ci ildə nəşr edilən Ə. Ağaoğlunun "İrşad"ında naşirlik fəaliyyətinə başlayır və qəzeti maliyyələşdirir, həmçinin 1906-cı ildə sosial-demokrat qəzeti "Dəvət"in redaktor naşiri olur. O 1910-cu ildə dörd il müddətinə Bakı şəhər dumasının üzvü seçilən İsa bəy müsəlmanların "Nicat" maarif təşkilatının, Bakı quberniyası əhalisinin savadsızlığının ləğvi üçün yaradılmış H. Z. Tağıyevin başçılıq etdiyi "Nəşrimaarif"in, "Səadət" ruhani və uşaqları aclıqdan və ölümdən xilas edən "Bir damla süd" cəmiyyətlərinin işində fəal iştirak edir. Birinci dünya müharibəsi illərində (1914–18) isə İ. Aşurbəyli türk əsirlərinə kömək məqsədilə yaradılmış, qeyri-qanuni fəaliyyət göstərən "Qırmızı xaç" cəmiyyətinin işinə də yaxından köməklik edirdi.
Aşurbəyov tanınmış xeyriyyəçi idi. Üzeyir Hacıbəylinin "Leyli və Məcnun" operasının ilk tamaşalarından biri Aşurbəyovun Persidski (indiki Murtuza Muxtarov) küçəsindəki evində olmuşdur. 1912-ci ildə Aşurbəyov Hacı Zeynalabdin Tağıyevin "Kaspi" qəzetinin mətbəəsində fəaliyyət göstərmiş, sonradan həmin mətbəəni icarəyə götürərək şəxsi mülkünün zirzəmisində yerləşdirmiş, Mirzə Ələkbər Sabirin satirik şeirlərini, müəllimlər üçün həftəlik "Şəlalə" və "Vodopad", şagirdlər üçün isə "Məktəb" jurnallarını Azərbaycan və rus dillərində nəşr etdirmişdir.
1918-ci ildə mart soyqırımı zamanı Aşurbəyov şəxsi əlaqələrindən istifadə edərək türk qoşunlarının Bakıya daxil olmasına fəal kömək göstərmişdi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Xalq Maarifi Nazirliyinin nəzdindəki nəşriyyata rəhbərlik etmişdir. Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra yenidən nəşriyyata rəhbərlik etməyə dəvət olunmuş, lakin keçmiş fəaliyyətinə görə 1925-ci ildə N. Nərimanovun ölümündən sonra tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırılan İ. Aşurbəyov dostlarının köməyilə Səhiyyə Nazirliyinin dərman bitkiləri şöbəsinə işə düzəlir və uzun müddət Naxçıvanda ezamiyyətdə olur. Daha sonralar Ərəb və fars dillərini mükəmməl bildiyinə görə, SSRİ EA Azərbaycan Filialına işə dəvət edilmiş və 1937-ci il dekabnn 31-dək (türk qoşunlarının Bakıya dəvət olunmasında iştirakına görə həbs olunanadək) tərcüməçi kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Aşurbəyovlar BÖYÜK INSANLAR, ŞƏXSIYYƏTLƏR
- Aşurbəyovların aqibəti 2011-08-23 at the Wayback Machine
Mənbə
\
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, I cild, "Lider nəşriyyat", Bakı-2004, səh. 126
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Isa bey Asurbeyov tam adi Isa bey Haci Mehdiqulu bey oglu Asurbeyli 1878 Baki 1938 Baki ictimai siyasi xadim publisist pedaqoq jurnalist nasir neft milyoncusu xeyriyyeci Isa bey AsurbeyovIsa bey Haci Mehdiqulu bey oglu AsurbeyliDogum tarixi 1878Dogum yeri Baki Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1938Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVefat sebebi repressiyaHeyat yoldasi Balacaxanim Rzaqulu bey qizi AsurbeyovaUsaqlari Suleyman DavudAtasiFealiyyeti is adamiHeyatiIsa bey Asurbeyov 1878 ci ilde Baki seherinde anadan olmusdur O 1878 ci ilde Bakinin Sabuncu kendinde uzun iller ovladsizliqdan eziyyet ceken Azerbaycanin taninmis milyoncusu Haci Mehdiqulu bey Asurbeyovun ailesinde dogulmusdu Ilk tehsile Bakida mollaxanada baslayan Isa bey alti sinifli seher mektebini bitirmisdir Atasi birce oglunu gozunden kenar buraxmaq istemediyinden onun ali tehsil almasi ucun taninmis din ve elm xadimlerini evine devet edirdi Repressiyadan yaxa qurtara bilmeyen Isa bey xarici olkelerle casusluq elaqelerine ve milletci herekatda istirakina gore 1937 ci il dekabrin 31 de hebs edilir ve 1938 ci ilin oktyabrinda milletci kimi gullelenmisdir Ailesi1902 ci ilde I Asurbeyli emisi Rzaqulu bey Asurbeyovun qizi Balacaxanimla aile qurur Onlarin iki oglu dunyaya gelir Suleyman 1903 cu il Davud 1904 cu ilAtasi Esrin sonlarinda 1890 ci ilde Isa bey Asurbeyovun atasi Mehdiqulu beyin torpaq sahesindeki 27 metrlik quyudan fontan vuran neft onu boyuk dovlet sahibine cevirmisdi FealiyyetiAsurbeyov genclik illerinde sosial demokrat ideyalarina meyil etmisdir 1905 ci il hadiselerinden sonra bir sira ziyalilar kimi Isa bey de carizmin mustemleke zulmune qarsi mubarize aparan sosialistlere yaxinlasaraq sosial demokrat Difai Ittihad ve Hummet partiyalarina uzv olmusdur I Asurbeyli 1905 ci ilde nesr edilen E Agaoglunun Irsad inda nasirlik fealiyyetine baslayir ve qezeti maliyyelesdirir hemcinin 1906 ci ilde sosial demokrat qezeti Devet in redaktor nasiri olur O 1910 cu ilde dord il muddetine Baki seher dumasinin uzvu secilen Isa bey muselmanlarin Nicat maarif teskilatinin Baki quberniyasi ehalisinin savadsizliginin legvi ucun yaradilmis H Z Tagiyevin basciliq etdiyi Nesrimaarif in Seadet ruhani ve usaqlari acliqdan ve olumden xilas eden Bir damla sud cemiyyetlerinin isinde feal istirak edir Birinci dunya muharibesi illerinde 1914 18 ise I Asurbeyli turk esirlerine komek meqsedile yaradilmis qeyri qanuni fealiyyet gosteren Qirmizi xac cemiyyetinin isine de yaxindan komeklik edirdi Asurbeyov taninmis xeyriyyeci idi Uzeyir Hacibeylinin Leyli ve Mecnun operasinin ilk tamasalarindan biri Asurbeyovun Persidski indiki Murtuza Muxtarov kucesindeki evinde olmusdur 1912 ci ilde Asurbeyov Haci Zeynalabdin Tagiyevin Kaspi qezetinin metbeesinde fealiyyet gostermis sonradan hemin metbeeni icareye goturerek sexsi mulkunun zirzemisinde yerlesdirmis Mirze Elekber Sabirin satirik seirlerini muellimler ucun heftelik Selale ve Vodopad sagirdler ucun ise Mekteb jurnallarini Azerbaycan ve rus dillerinde nesr etdirmisdir 1918 ci ilde mart soyqirimi zamani Asurbeyov sexsi elaqelerinden istifade ederek turk qosunlarinin Bakiya daxil olmasina feal komek gostermisdi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovrunde Xalq Maarifi Nazirliyinin nezdindeki nesriyyata rehberlik etmisdir Sovet hakimiyyeti qurulduqdan sonra yeniden nesriyyata rehberlik etmeye devet olunmus lakin kecmis fealiyyetine gore 1925 ci ilde N Nerimanovun olumunden sonra tutdugu vezifeden uzaqlasdirilan I Asurbeyov dostlarinin komeyile Sehiyye Nazirliyinin derman bitkileri sobesine ise duzelir ve uzun muddet Naxcivanda ezamiyyetde olur Daha sonralar Ereb ve fars dillerini mukemmel bildiyine gore SSRI EA Azerbaycan Filialina ise devet edilmis ve 1937 ci il dekabnn 31 dek turk qosunlarinin Bakiya devet olunmasinda istirakina gore hebs olunanadek tercumeci kimi fealiyyet gostermisdir Hemcinin baxNicat cemiyyeti AsurbeyovlarXarici kecidlerAsurbeyovlar BOYUK INSANLAR SEXSIYYETLER Asurbeyovlarin aqibeti 2011 08 23 at the Wayback MachineMenbe Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild Lider nesriyyat Baki 2004 seh 126