Çonqoni qaya təsvirləri — Malavidə, Malavi yaylasının meşəli təpələrində yerləşən 127 ərazidən ibarət qaya təsvirləri və Son daş, Dəmir dövrü fermer cəmiyyətinin şəkilləri. Mədəniyyət tarixinin bu qədim qeydləri hələ də dəyişməzdir.
Çonqoni qaya təsvirləri | |
Chongoni Rock Art Area | |
![]() | |
Ölkə | |
---|---|
Tip | Mədəni |
(Kriteriya) | iii, vi |
Keçid | 467rev |
Region | Afrika |
Daxil edilməsi | 2006 (30-cu sessiya) |
| |
|
Bu mədəni əhəmiyyətinə görə ərazi, mövcud cəmiyyətlə davamlı əlaqəsi və qaya sənətinin zəngin mədəni ənənələrinə görə 2006-cı ildə vı meyraı altında UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir. Ayin və mərasimləri simvolizə edən qaya təsvirləri, əsasən Şeva qəbiləsindən olan qadınların yaradıcılığıdır. Qəbilələrin təbii yaşayış yerlərindən istifadə və idarəetmə tərzlərini təmsil edən üslub, Çanqoni yaşayış məskənində Bantu qəbilələri tərəfindən də davam etdirilmişdir.
Coğrafiya
Qaya təsvirlərin yayıldığı ərazi ibtidai icma dövründə məskunlaşılmış və Malavinin ən yüksək şəhəri olan Dedza ( 1,600 metr (5,200 ft)) dağlıq bölgəsinə yaxındır. Buranın Mərkəzi Afrikadakı "qaya təsvirlərinin ən sıx toplusu" olduğu bildirilir. Malavi yaylasında müəyyən edilmiş 127 yer, 125.4 kvadrat kilometr əraziyə yayılmışdır. Meşəli ərazinin təpəlik yamaclarında yerləşən bəzi qayalar layihə çərçivəsində qorunur. 127 ərazidən beşi Çonqoni Meşə Qoruğunun ayrılmış hüdudlarından kənardadır.
Hüquqi vəziyyət
Çonqoni qaya təsvirləri və arxeoloji yerləri qaya təsvirlərinin qorunmasını təmin edən 1990-cı il tarixli Memarlıqlar və Reliktlər Qanununa əsasən qorunur. Bundan əlavə, 1997-ci il Meşə Qanunu ilə qorunan bir sahə elan edilən Çongoni Meşə Qoruğu, qaya sənət sahələrinin çoxunu əhatə edir. Bu iki qanun müddəası mədəni irsin qorunması ilə bağlı Hökumətin siyasətinə uyğundur.
Tarix
Ərazidə tapılan erkən Daş dövrünə aid arxeoloji tapıntılar Yuxarı Pleystosen dövrünə aiddir. Ərazidə tapılan maddi tapıntılara görə e.ə 2500-ci ildə qaya təvirlərinin yaradıcıları olaraq düşünülən insanlar burada yaşayış məskəni qurmuşlar.
Dəmir dövrünə aid yaşayış məntəqələri eramızın I minilliyindən başlayır və fermerlər tərəfindən ağ qaya şəkillərinin təsvir edildiyi zamanlara təsadüf edilir. Təbii fiqurlar ağ gildən hazırlanmışdı. Təsərrüfat icması və ovçu-yığıcılar sonuncu qrupun əkinçilik qrupuna verildiyi 19-cu əsrə qədər bir yerdə çalışırdılar. XV əsrdə Maravi Çeva xalqı Lubalandın şimal-qərb bölgəsindən buraya köçməsi, bütün qrupları birləşdirərək Maravi İmperiyasının qurulması ilə nəticələndi.
Ərazi 1924-cü ildə Meşə Qoruğu elan edildikdən və kəndlərin sərhədləri ayrıldıqdan sonra 1930-cu illərdə ilk qaya təsvirlərinin tapıldığı bildirildi və daha sonra 1950-ci illərdə bir neçə ərazinin təfərrüatları dərc olundu. 1969-cu ildə ümumilikdə 127 ərazidən beş qaya təsviri qorunan milli abidə elan edildi və ictimaiyyət tərəfindən ziyarətə açıldı.
Xüsusiyyətləri
Sələfləri rəsmlərində qırmızı rəng istifadə etmək ənənəsinə sahib olduğu halda, Çeva xalqının əraziyə köçməsindən sonra ağ gil təsvirlər üçün istifadə olunan əsas vasitə idi. Bu ənənə indi də aktualdır və qadınların təşəbbüsü, yağış yağması və digər dəfn mərasimləri ilə bağlıdır.
Qalereya
- Qırmızı zolaqlar
- Qırmızı heyvan təsvirləri
- Ağ heyvanlar və qırmızı spiral
- Ağ heyvanlar
- Ağ heyvanlar
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Chongoni Rock Art Area". UNESCO Organization. 21 May 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 11 November 2013.
- Frankel, Lawrence, 2013. səh. 2
- Bolger, 2012. səh. 332
- Capua, 2009. səh. 72
- "Chongoni Rock-Art Area (Malawi)". Trust for African Rock Art. İstifadə tarixi: 11 November 2013.[ölü keçid]
Ədəbiyyat
- Bolger, Diane. A Companion to Gender Prehistory. John Wiley & Sons. 25 sentyabr 2012. ISBN .
- Capua, Sarah De. Malawi in Pictures. Twenty-First Century Books. 2009. ISBN .
- Frankel, David; Lawrence, Susan; Jennifer Webb. Archaeology in Environment and Technology: Intersections and Transformations. Routledge. 2 may 2013. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Conqoni qaya tesvirleri Malavide Malavi yaylasinin meseli tepelerinde yerlesen 127 eraziden ibaret qaya tesvirleri ve Son das Demir dovru fermer cemiyyetinin sekilleri Medeniyyet tarixinin bu qedim qeydleri hele de deyismezdir Conqoni qaya tesvirleriChongoni Rock Art Area Olke MalaviTip MedeniKriteriya iii viKecid 467revRegion Afrika Daxil edilmesi 2006 30 cu sessiya Conqoni qaya tesvirleriIngilis dilindeki resmi siyahi UNESCO nun tesnifatina gore bolge Bu medeni ehemiyyetine gore erazi movcud cemiyyetle davamli elaqesi ve qaya senetinin zengin medeni enenelerine gore 2006 ci ilde vi meyrai altinda UNESCO nun Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmisdir Ayin ve merasimleri simvolize eden qaya tesvirleri esasen Seva qebilesinden olan qadinlarin yaradiciligidir Qebilelerin tebii yasayis yerlerinden istifade ve idareetme terzlerini temsil eden uslub Canqoni yasayis meskeninde Bantu qebileleri terefinden de davam etdirilmisdir CografiyaQaya tesvirlerin yayildigi erazi ibtidai icma dovrunde meskunlasilmis ve Malavinin en yuksek seheri olan Dedza 1 600 metr 5 200 ft dagliq bolgesine yaxindir Buranin Merkezi Afrikadaki qaya tesvirlerinin en six toplusu oldugu bildirilir Malavi yaylasinda mueyyen edilmis 127 yer 125 4 kvadrat kilometr eraziye yayilmisdir Meseli erazinin tepelik yamaclarinda yerlesen bezi qayalar layihe cercivesinde qorunur 127 eraziden besi Conqoni Mese Qorugunun ayrilmis hududlarindan kenardadir Huquqi veziyyetConqoni qaya tesvirleri ve arxeoloji yerleri qaya tesvirlerinin qorunmasini temin eden 1990 ci il tarixli Memarliqlar ve Reliktler Qanununa esasen qorunur Bundan elave 1997 ci il Mese Qanunu ile qorunan bir sahe elan edilen Congoni Mese Qorugu qaya senet sahelerinin coxunu ehate edir Bu iki qanun muddeasi medeni irsin qorunmasi ile bagli Hokumetin siyasetine uygundur TarixErazide tapilan erken Das dovrune aid arxeoloji tapintilar Yuxari Pleystosen dovrune aiddir Erazide tapilan maddi tapintilara gore e e 2500 ci ilde qaya tevirlerinin yaradicilari olaraq dusunulen insanlar burada yasayis meskeni qurmuslar Demir dovrune aid yasayis menteqeleri eramizin I minilliyinden baslayir ve fermerler terefinden ag qaya sekillerinin tesvir edildiyi zamanlara tesaduf edilir Tebii fiqurlar ag gilden hazirlanmisdi Teserrufat icmasi ve ovcu yigicilar sonuncu qrupun ekincilik qrupuna verildiyi 19 cu esre qeder bir yerde calisirdilar XV esrde Maravi Ceva xalqi Lubalandin simal qerb bolgesinden buraya kocmesi butun qruplari birlesdirerek Maravi Imperiyasinin qurulmasi ile neticelendi Erazi 1924 cu ilde Mese Qorugu elan edildikden ve kendlerin serhedleri ayrildiqdan sonra 1930 cu illerde ilk qaya tesvirlerinin tapildigi bildirildi ve daha sonra 1950 ci illerde bir nece erazinin teferruatlari derc olundu 1969 cu ilde umumilikde 127 eraziden bes qaya tesviri qorunan milli abide elan edildi ve ictimaiyyet terefinden ziyarete acildi XususiyyetleriSelefleri resmlerinde qirmizi reng istifade etmek enenesine sahib oldugu halda Ceva xalqinin eraziye kocmesinden sonra ag gil tesvirler ucun istifade olunan esas vasite idi Bu enene indi de aktualdir ve qadinlarin tesebbusu yagis yagmasi ve diger defn merasimleri ile baglidir QalereyaQirmizi zolaqlar Qirmizi heyvan tesvirleri Ag heyvanlar ve qirmizi spiral Ag heyvanlar Ag heyvanlarHemcinin baxDedza rayonuIstinadlar Chongoni Rock Art Area UNESCO Organization 21 May 2018 tarixinde Istifade tarixi 11 November 2013 Frankel Lawrence 2013 seh 2 Bolger 2012 seh 332 Capua 2009 seh 72 Chongoni Rock Art Area Malawi Trust for African Rock Art Istifade tarixi 11 November 2013 olu kecid EdebiyyatBolger Diane A Companion to Gender Prehistory John Wiley amp Sons 25 sentyabr 2012 ISBN 978 1 118 29427 7 Capua Sarah De Malawi in Pictures Twenty First Century Books 2009 ISBN 978 0 8225 8575 6 Frankel David Lawrence Susan Jennifer Webb Archaeology in Environment and Technology Intersections and Transformations Routledge 2 may 2013 ISBN 978 1 134 62615 1