Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Argentinada "çirkli müharibə" (isp. Guerra Sucia en la Argentina) — Argentina hərbi diktaturaları tərəfindən həyata keçirilən və 1976-1983-cü illərdə XX əsrin sonuncu hərbi xuntasının hakimiyyəti dövründə ən yüksək həddə çatan dövlət terrorizmi tədbirlərinin (kütləvi adam oğurluğu, işgəncə, məhkəməsiz edamlar) ümumi adıdır. Kondor əməliyyatının bir hissəsi.
Tarixi
24 mart 1976-cı ildə Xorxe Videlanın başçılıq etdiyi ordu çevriliş edərək prezident İzabel Peronu devirdi. Hərbçilərin köməyi ilə Videla geniş səlahiyyətlər əldə etdi və bu, Argentinada insan hüquqlarının pozulmasına səbəb oldu. Kütləvi həbslər həyata keçirilir, məhbuslara işgəncə verilir, çox vaxt öldürülürdü. Xunta dövründə 10 min nəfər fiziki cəhətdən məhv edilmiş, 30 min nəfər itkin düşmüş, daha 60 min nəfər isə siyasi səbəblərdən uzun müddətə həbslərə, işgəncələrə və zorakılığa məruz qalmışdır. Çirkli müharibənin əsas qurbanları solçu fəallar, o cümlədən həmkarlar ittifaqı üzvləri, tələbələr, jurnalistlər, marksistlər və peronistlər idi.
Xunta 1983-cü ildə Argentinanın Folklend müharibəsindəki məğlubiyyətindən qısa müddət sonra süqut etdi.
Hökumət dəyişikliyindən sonra prezident Raul Alfonsinin tapşırığı ilə məşhur yazıçı Ernesto Sabatonun başçılıq etdiyi İnsanların Kütləvi İtkin Düşməsi İşləri üzrə Milli Komissiya ( CONADEP) yaradıldı. 1983-1984-cü illərdə aparılmış araşdırmanın nəticələrinə əsasən, o, “Bir daha heç vaxt” adlı hesabat dərc etdirmişdir .
2012-ci ilin iyulunda ölkənin keçmiş hökmdarları Xorxe Videla (1976–1981-ci illərdə hakimiyyətdə olub) və Reynaldo Biqnone (1982–1983) Argentina məhkəməsi tərəfindən qadın siyasi məhbuslardan uşaqların oğurlanmasını təşkil etməkdə təqsirli biliniblər. Müəyyən edilib ki, onların göstərişi ilə onlarla ana zorla övladlarından məhrum edilib (sonralar başqa ailələrə, əksər hallarda zabitlərə verilib), sonra isə öldürülüb. Videla və Bignone (hökm çıxarılarkən yaşı 80-dən yuxarı idi) cinayətlərinə görə müvafiq olaraq 50 və 30 il həbs cəzası aldılar.
İstinadlar
- Умер известный аргентинский писатель и правозащитник Эрнесто Сабато 2018-11-11 at the Wayback Machine // РИА Новости, 30.04.2011
- "Former dictators found guilty in Argentine baby-stealing trial". CNN. 2012-08-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-07-06.
- Лев Македонов. "Диктаторы сели за похищение детей". . 2012-08-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-07-06.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Argentinada cirkli muharibe isp Guerra Sucia en la Argentina Argentina herbi diktaturalari terefinden heyata kecirilen ve 1976 1983 cu illerde XX esrin sonuncu herbi xuntasinin hakimiyyeti dovrunde en yuksek hedde catan dovlet terrorizmi tedbirlerinin kutlevi adam ogurlugu isgence mehkemesiz edamlar umumi adidir Kondor emeliyyatinin bir hissesi Tarixi24 mart 1976 ci ilde Xorxe Videlanin basciliq etdiyi ordu cevrilis ederek prezident Izabel Peronu devirdi Herbcilerin komeyi ile Videla genis selahiyyetler elde etdi ve bu Argentinada insan huquqlarinin pozulmasina sebeb oldu Kutlevi hebsler heyata kecirilir mehbuslara isgence verilir cox vaxt oldurulurdu Xunta dovrunde 10 min nefer fiziki cehetden mehv edilmis 30 min nefer itkin dusmus daha 60 min nefer ise siyasi sebeblerden uzun muddete hebslere isgencelere ve zorakiliga meruz qalmisdir Cirkli muharibenin esas qurbanlari solcu feallar o cumleden hemkarlar ittifaqi uzvleri telebeler jurnalistler marksistler ve peronistler idi Xunta 1983 cu ilde Argentinanin Folklend muharibesindeki meglubiyyetinden qisa muddet sonra suqut etdi Hokumet deyisikliyinden sonra prezident Raul Alfonsinin tapsirigi ile meshur yazici Ernesto Sabatonun basciliq etdiyi Insanlarin Kutlevi Itkin Dusmesi Isleri uzre Milli Komissiya CONADEP yaradildi 1983 1984 cu illerde aparilmis arasdirmanin neticelerine esasen o Bir daha hec vaxt adli hesabat derc etdirmisdir 2012 ci ilin iyulunda olkenin kecmis hokmdarlari Xorxe Videla 1976 1981 ci illerde hakimiyyetde olub ve Reynaldo Biqnone 1982 1983 Argentina mehkemesi terefinden qadin siyasi mehbuslardan usaqlarin ogurlanmasini teskil etmekde teqsirli bilinibler Mueyyen edilib ki onlarin gosterisi ile onlarla ana zorla ovladlarindan mehrum edilib sonralar basqa ailelere ekser hallarda zabitlere verilib sonra ise oldurulub Videla ve Bignone hokm cixarilarken yasi 80 den yuxari idi cinayetlerine gore muvafiq olaraq 50 ve 30 il hebs cezasi aldilar IstinadlarUmer izvestnyj argentinskij pisatel i pravozashitnik Ernesto Sabato 2018 11 11 at the Wayback Machine RIA Novosti 30 04 2011 Former dictators found guilty in Argentine baby stealing trial CNN 2012 08 06 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 07 06 Lev Makedonov Diktatory seli za pohishenie detej 2012 08 09 tarixinde Istifade tarixi 2012 07 06