Ərəb atı — insan tərəfindən yaradılan çox qədim at cinslərindən biridir. Ərəb atının vətəni Ərəbistan yarımadasıdır.
Ərəb atı | |
---|---|
الحِصَانُ العَرَبِيُّ | |
Ölçüləri | hündürlüyü 153,4 sm, döş qucumu 178,9 sm, incik qucumunun çevrəsi 19,9 sm |
Yaranma tarixi | IV—VII əsrlər |
Yetişdirildiyi yer | Ərəbistan yarımadası |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Cins әrәb atı — әn qәdim minik atı cinslәrindәn biri. 7 әsrdә әrәb istilaları zamanı Ərәbistan y.-a.-nda yetişdirilmiş, Avropaya orta әsrlәrdә gәtirilmişdir. Qiymәtli minik (cins minik atı, Terek atı) vә löhrәm yerişli (Orlov löhrәmi) cinslәrinin yaradılmasında böyük rolu olmuşdur. Çox iri deyil (cidov hünd. 150-160 sm), zәrif skeletli (bilәk qucumu 18-20 sm) vә bәrk әzәlәlidir. Rәngi, әsasәn, kürәn, kәhәr, bozdur. Mәhsuldarlığı yüksәkdir. 3 yaşından müxtәlif at idmanı növlәrindә istifadә edilir. Hәrәkәti gözәldir. Az tәlәbkardır, uzun mәsafәlәrә (100–160 km) qaçışda dözümlüdür. Müasir Ərəb atının cәldliyi 1000 m-dә 1 dәq. 5,4 san, 10.000 m-dә 15 dәq. 25 san-dir. Damazlıq işi sürәtin vә 4 cinsdaxili tipin tәkmillәşmәsinә yönәldilmişdir. Ərəb atı Ümumdünya әrәb atıçılıq tәşkilatına (World Arabian Horse Orqanization) daxil olan 70 ölkәdә yetişdirilir. Bәzi ölkәlәrdә başqa minik atları cinslәrinin (Budyonnı atı, Don atı vә digәr) keyfiyyәtinin yaxşılaşdırılmasında Ərəb atından istifadә olunur.
Asiya və Avropada müxtəlif at cinslərinin yaradılmasında Ərəb atının çox böyük rolu vardır. Xüsusən Orlov at cinsinin yaradılmasında xüsusi rolu olmuşdur. Çox təsadüf edilən rəngi boz, kəhər və qızılı-parlaq kürəndir. Ərəb atı orta boylu, enli və dərin gövdəli, quru ətraflara malik bir atdır. Ərəb atı yüksək iş qabiliyyətinə malikdir. Təmizqanli minik atı yaradılana qədər, o sürətinə görə dünyada birinci yeri tuturdu. Hazıra isə qısa məsafələrdə ikinci yer tutduğu halda, uzaq məsafələrdə yenə də birinciliyi özündə saxlayır.
Tarixi
Qədim tarixi kitablarda Ərəb atının bizim eradan 1500 il əvvəl Ərəbistan yarımadasında yaradılması qeyd edilir.
Xüsusiyyəti
- Ərəb atı gözəl xarici görünüşə malikdir. Onun əsas xüsusiyyətləri belədir:
- başı kiçik;
- alnı enli;
- profili düz və ya bir qədər batıq;
- gözləri iri və hərəkətli;
- burun dəlikləri enli;
- boynu orta uzunluqda və enli;
- cidovu orta;
- ayaqları nazik;
- dalı düz;
- beli enli, gödək;
- sağrısı enli, azca maili;
- qabaq ətrafı düzgün duruşlu;
- dal ətrafı bəzən azca qılıncvari;
- dırnağı kiçik və möhkəm;
- dərisi nazik, tükləri incə və parlaqdır.
Cidov hündürlüyü ayğırlarda 150,8 sm, madyanlarda isə 148,9 sm-ə bərabərdir. Rekordçular iki yaşında 1200 metr məsafəni 1 dəqiqə 18 saniyəyə qət etmiĢdir. 3 yaşında isə 200 metr məsafəni 3dəqiqə 52 saniyəyə qət etmiĢdir. Ən yaxĢı sürəti 1600 metr məsafəyə 1 dəq. 50 san. (Skala), 300 metrə isə 3 dəq. 29,4 san-dir (Sputnik).Uzaq məsafəli yürüĢlərdə ərəb atı yüksək iĢ qabiliyyətli və davamlıdır. Bu atlar 644 km. məsafəni 5 sutkaya getmişdir.
Azərbaycanda dilboz atı cinsinin yaradılmasında Ərəb at cinsinin ayğırlarından istifadə olunmuşdur.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Ərəb atçılıq zavodu üzrə beynəlxalq təşkilat
- Arabian Horse site (AR) 2015-05-31 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ereb ati insan terefinden yaradilan cox qedim at cinslerinden biridir Ereb atinin veteni Erebistan yarimadasidir Ereb atiالح ص ان الع ر ب ي Olculeri hundurluyu 153 4 sm dos qucumu 178 9 sm incik qucumunun cevresi 19 9 smYaranma tarixi IV VII esrlerYetisdirildiyi yer Erebistan yarimadasi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Cins әrәb ati әn qәdim minik ati cinslәrindәn biri 7 әsrdә әrәb istilalari zamani Erәbistan y a nda yetisdirilmis Avropaya orta әsrlәrdә gәtirilmisdir Qiymәtli minik cins minik ati Terek ati vә lohrәm yerisli Orlov lohrәmi cinslәrinin yaradilmasinda boyuk rolu olmusdur Cox iri deyil cidov hund 150 160 sm zәrif skeletli bilәk qucumu 18 20 sm vә bәrk әzәlәlidir Rәngi әsasәn kurәn kәhәr bozdur Mәhsuldarligi yuksәkdir 3 yasindan muxtәlif at idmani novlәrindә istifadә edilir Hәrәkәti gozәldir Az tәlәbkardir uzun mәsafәlәrә 100 160 km qacisda dozumludur Muasir Ereb atinin cәldliyi 1000 m dә 1 dәq 5 4 san 10 000 m dә 15 dәq 25 san dir Damazliq isi surәtin vә 4 cinsdaxili tipin tәkmillәsmәsinә yonәldilmisdir Ereb ati Umumdunya әrәb aticiliq tәskilatina World Arabian Horse Orqanization daxil olan 70 olkәdә yetisdirilir Bәzi olkәlәrdә basqa minik atlari cinslәrinin Budyonni ati Don ati vә digәr keyfiyyәtinin yaxsilasdirilmasinda Ereb atindan istifadә olunur Asiya ve Avropada muxtelif at cinslerinin yaradilmasinda Ereb atinin cox boyuk rolu vardir Xususen Orlov at cinsinin yaradilmasinda xususi rolu olmusdur Cox tesaduf edilen rengi boz keher ve qizili parlaq kurendir Ereb ati orta boylu enli ve derin govdeli quru etraflara malik bir atdir Ereb ati yuksek is qabiliyyetine malikdir Temizqanli minik ati yaradilana qeder o suretine gore dunyada birinci yeri tuturdu Hazira ise qisa mesafelerde ikinci yer tutdugu halda uzaq mesafelerde yene de birinciliyi ozunde saxlayir TarixiQedim tarixi kitablarda Ereb atinin bizim eradan 1500 il evvel Erebistan yarimadasinda yaradilmasi qeyd edilir XususiyyetiEreb ati gozel xarici gorunuse malikdir Onun esas xususiyyetleri beledir basi kicik alni enli profili duz ve ya bir qeder batiq gozleri iri ve hereketli burun delikleri enli boynu orta uzunluqda ve enli cidovu orta ayaqlari nazik dali duz beli enli godek sagrisi enli azca maili qabaq etrafi duzgun duruslu dal etrafi bezen azca qilincvari dirnagi kicik ve mohkem derisi nazik tukleri ince ve parlaqdir Cidov hundurluyu aygirlarda 150 8 sm madyanlarda ise 148 9 sm e beraberdir Rekordcular iki yasinda 1200 metr mesafeni 1 deqiqe 18 saniyeye qet etmiGdir 3 yasinda ise 200 metr mesafeni 3deqiqe 52 saniyeye qet etmiGdir En yaxGi sureti 1600 metr mesafeye 1 deq 50 san Skala 300 metre ise 3 deq 29 4 san dir Sputnik Uzaq mesafeli yuruGlerde ereb ati yuksek iG qabiliyyetli ve davamlidir Bu atlar 644 km mesafeni 5 sutkaya getmisdir Azerbaycanda dilboz ati cinsinin yaradilmasinda Ereb at cinsinin aygirlarindan istifade olunmusdur Hemcinin baxVikianbarda Ereb ati ile elaqeli mediafayllar var Xarici kecidlerEreb atciliq zavodu uzre beynelxalq teskilat Arabian Horse site AR 2015 05 31 at the Wayback Machine