Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əhvali-ruhiyyə — davamlı psixi proseslər üçün emosional fon formalaşdıran, aşağı intensivliyə malik kifayət qədər uzunmüddətli emosional proses. Əhvali-ruhiyyə adətən affektlərdən]], hisslərdən və duyğulardan fərqlənir. Emosional tona görə bərabər (eytimik), aşağı (hipotimik), yüksək (hipertimik), narahat və s. ola bilər. Əhval-ruhiyyə aydın şəkildə müəyyən edilə bilən hallar kimi də çıxış edə bilər: sıxıntı, narahatlıq, qorxu, kədər, iztirab və ya ehtiras, eyforiya, sevinc və s.).
Terminin mənası və sərhədləri
Əhval-ruhiyyə insanın bütövlükdə həyat vəziyyətinə münasibətini ifadə edən emosional proses kimi başa düşülür. Adətən əhval-ruhiyyə sabit və uzunmüddətli, eləcə də aşağı intensivlikdədir. Əks halda, bu, əhval pozğunluğunun əlaməti ola bilər.
Mütəxəssislər "əhvali-ruhiyyə" anlayışı ilə "duyğu", "affekt", "emosiya" və "yaşantı" anlayışlarını fərqləndirirlər:
- Duyğulardan fərqli olaraq, əhval-ruhiyyənin obyektlə əlaqəsi yoxdur: onlar heç kimə və ya heç bir şeyə münasibətdə deyil, bütövlükdə həyat vəziyyətinə münasibətdə yaranır. Bu baxımdan, əhval-ruhiyyə hisslərdən fərqli olaraq ambivalent ola bilməz.
- Affektlərdən fərqli olaraq, əhval-ruhiyyə praktiki olaraq heç bir xarici təzahürlərə malik ola bilməz, vaxt baxımından əhəmiyyətli dərəcədə uzun və güc baxımından daha zəifdir.
- Emosiyalardan fərqli olaraq əhvali-ruhiyyə uzun müddət davam edir və daha az intensivliyə malikdir.
- Yaşantılar adətən emosional proseslərin yalnız subyektiv psixi tərəfi kimi başa düşülür, fizioloji komponentlər bura daxil deyil.
Əhval-ruhiyyəyə təsir edən amillər
Yuxu çatışmazlığı
Yuxunun çətin anlaşılan fenomen olmasına baxmayaraq, əhval-ruhiyyə ilə də əlaqəsi var. Çox vaxt yuxu çatışmazlığı səbəbindən bir insan çox əsəbi, qəzəbli, Stresə meylli və daha az enerjili olur. “Tədqiqatlar göstərib ki, hətta qismən yuxusuzluq belə əhval-ruhiyyəyə nəzərəçarpacaq dərəcədə təsir göstərir. Pensilvaniya Universitetinin tədqiqatçıları müəyyən ediblər ki, bir həftə ərzində hər gecə 4,5 saat yatan subyektlər daha çox stresli, qəzəbli, kədərli və zehni cəhətdən yorğun özlərini hiss edirlər. Subyektlər normal yuxuya qayıtdıqda, əhvallarının dramatik şəkildə yaxşılaşdığını bildirdilər". Ümumiyyətlə, axşam yönümlü insanlar səhər yönümlü insanlarla müqayisədə daha aşağı enerji səviyyələri ilə yanaşı, artan gərginliyə malik olurlar.
Bununla belə, bəzi hallarda yuxusuzluq, paradoksal olaraq, enerji və canlılığın artmasına, həmçinin əhval-ruhiyyənin yaxşılaşmasına səbəb ola bilər. Bu təsir daha çox "gecə bayquşları" adlanan axşam davranışı olan insanlarda və depressiyadan əziyyət çəkən insanlarda özünü göstərir. Bu səbəbdən yuxusuzluq bəzən əsas depressiv pozğunluğun müalicəsi kimi istifadə olunur.
Qidalanma
Tərəvəz, meyvə, ət, balıq və bütün dənli qidaların olması ilə səciyyələnən ənənəvi pəhriz nümunələri, emal edilmiş qidalar, şəkər tərkibli qidalar və pivə ilə qidalanmadan fərqli olaraq, qadınlarda depressiv pozğunluq pozğunluqları və ya distimiya (əhval pozğunluğu) və narahatlıq pozğunluqlarının inkişaf etməsi ehtimalının aşağı olması ilə əlaqələndirilir.
Üz ifadəsi
Tədqiqatlar göstərir ki, təbəssüm kimi üz emosiyalarının könüllü ifadəsi bədəndə təbəssüm zamanı xoşbəxtlik kimi faktiki hiss olunan emosiyaların nəticəsi kimi təsirlər yarada bilər. Pol Ekman və onun həmkarları üzlərdəki emosiyaların ifadəsini tədqiq edərək, xüsusi emosiyalar və bəzi üz əzələlərinin hərəkəti arasında əlaqə yaratdılar. Hər bir baza duyğusu müəyyən bir üz ifadəsi ilə əlaqələndirilir. Üzdəki duyğuların ifadəsindən yaranan həssas rəy emosional hissin yaranmasına kömək edir. Məsələn, özünüzü xoşbəxt hiss etmək istəyirsinizsə gülümsəyin. Üzünüzdə emosiyaların ifadə edilməsi, qəzəb və ya xoşbəxtlik kimi özünüz haqqında hisslərinizə böyük təsir göstərir ki, bu da öz növbəsində əhvalınıza təsir edir. Ekman kəşf etdi ki, bu duyğuların ifadəsi universaldır, onlar ən müxtəlif mədəniyyətlərdə də tanınır.
Xüsusiyyətləri
Əhval-ruhiyyə insan həyatının ümumi tonusunu müəyyən edir. Bu, subyektin şəxsi tərəflərinə, onun əsas dəyərlərinə təsir edən təsirlərdən asılıdır. Müəyyən bir əhval-ruhiyyənin səbəbi həmişə həyata keçirilmir, lakin həmişə oradadır. Uzun müddət davam edən pis əhval depressiyaya səbəb ola bilər.
Əhvalda fizioloji komponentin olması (hər hansı bir emosiyada olduğu kimi) onu bədəndəki sırf fizioloji proseslərin təsirinə məruz qoyur. Belə təsirin ən məşhur nümunələrindən biri premenstrual sindromdur.
Əhval-ruhiyyə insanların və hadisələrin qiymətləndirilməsinə, həmçinin fəaliyyətin mümkün nəticələrinin fərz edilməsinə və qiymətləndirilməsinə təsir göstərir. Beləliklə, "pis" əhval-ruhiyyədə olan insan "yaxşı" əhval-ruhiyyədən daha çox riskləri qiymətləndirməyə meyllidir.
Vladimir Levinin fikrincə, "asılılıqdan azad olan əhval-ruhiyyə özü yaxşı olur: şən deyilsə, hətta; sevinməsə də, sakit olur".
İstinadlar
- Березанская, Н. Б., Нуркова, В. В. Психология. — Юрайт-Издат, 2003. — 576 с. Sitat səhvi: Xətalı
<ref>etiketi; "Nurk" adı bir neçə dəfə müxtəlif məzmunla verilib - Словарь практического психолога.
- . Потребности, мотивы и эмоции. (rus). . 1971. 2009-12-23 tarixində .
- Epstein, Dr. Lawrence J. "Sleep and Mood". Get Sleep (ingilis). The Division of Sleep Medicine at Harvard Medical School. 2008-12-15. 2021-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-30.
- https://academic.oup.com/sleep/article/21/6/609/2725986 (#bare_url_missing_title). 2021-04-30 tarixində .
- Paul Ekman, Richard J. Davidson. Voluntary Smiling Changes Regional Brain Activity // Psychological Science . 4 (журнал) (ingilis). № 5. 1993. doi:10.1111/j.1467–9280.1993.tb00576.x (#bad_doi). ISSN 0956-7976.
- Не только депрессия: охота за настроением. Конкретная психология (10000 nüs.). М.: Торобоан. 2008. 126. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ehvali ruhiyye davamli psixi prosesler ucun emosional fon formalasdiran asagi intensivliye malik kifayet qeder uzunmuddetli emosional proses Ehvali ruhiyye adeten affektlerden hisslerden ve duygulardan ferqlenir Emosional tona gore beraber eytimik asagi hipotimik yuksek hipertimik narahat ve s ola biler Ehval ruhiyye aydin sekilde mueyyen edile bilen hallar kimi de cixis ede biler sixinti narahatliq qorxu keder iztirab ve ya ehtiras eyforiya sevinc ve s Terminin menasi ve serhedleriEhval ruhiyye insanin butovlukde heyat veziyyetine munasibetini ifade eden emosional proses kimi basa dusulur Adeten ehval ruhiyye sabit ve uzunmuddetli elece de asagi intensivlikdedir Eks halda bu ehval pozgunlugunun elameti ola biler Mutexessisler ehvali ruhiyye anlayisi ile duygu affekt emosiya ve yasanti anlayislarini ferqlendirirler Duygulardan ferqli olaraq ehval ruhiyyenin obyektle elaqesi yoxdur onlar hec kime ve ya hec bir seye munasibetde deyil butovlukde heyat veziyyetine munasibetde yaranir Bu baximdan ehval ruhiyye hisslerden ferqli olaraq ambivalent ola bilmez Affektlerden ferqli olaraq ehval ruhiyye praktiki olaraq hec bir xarici tezahurlere malik ola bilmez vaxt baximindan ehemiyyetli derecede uzun ve guc baximindan daha zeifdir Emosiyalardan ferqli olaraq ehvali ruhiyye uzun muddet davam edir ve daha az intensivliye malikdir Yasantilar adeten emosional proseslerin yalniz subyektiv psixi terefi kimi basa dusulur fizioloji komponentler bura daxil deyil Ehval ruhiyyeye tesir eden amillerYuxu catismazligi Yuxunun cetin anlasilan fenomen olmasina baxmayaraq ehval ruhiyye ile de elaqesi var Cox vaxt yuxu catismazligi sebebinden bir insan cox esebi qezebli Strese meylli ve daha az enerjili olur Tedqiqatlar gosterib ki hetta qismen yuxusuzluq bele ehval ruhiyyeye nezerecarpacaq derecede tesir gosterir Pensilvaniya Universitetinin tedqiqatcilari mueyyen edibler ki bir hefte erzinde her gece 4 5 saat yatan subyektler daha cox stresli qezebli kederli ve zehni cehetden yorgun ozlerini hiss edirler Subyektler normal yuxuya qayitdiqda ehvallarinin dramatik sekilde yaxsilasdigini bildirdiler Umumiyyetle axsam yonumlu insanlar seher yonumlu insanlarla muqayisede daha asagi enerji seviyyeleri ile yanasi artan gerginliye malik olurlar Bununla bele bezi hallarda yuxusuzluq paradoksal olaraq enerji ve canliligin artmasina hemcinin ehval ruhiyyenin yaxsilasmasina sebeb ola biler Bu tesir daha cox gece bayquslari adlanan axsam davranisi olan insanlarda ve depressiyadan eziyyet ceken insanlarda ozunu gosterir Bu sebebden yuxusuzluq bezen esas depressiv pozgunlugun mualicesi kimi istifade olunur Qidalanma Terevez meyve et baliq ve butun denli qidalarin olmasi ile seciyyelenen enenevi pehriz numuneleri emal edilmis qidalar seker terkibli qidalar ve pive ile qidalanmadan ferqli olaraq qadinlarda depressiv pozgunluq pozgunluqlari ve ya distimiya ehval pozgunlugu ve narahatliq pozgunluqlarinin inkisaf etmesi ehtimalinin asagi olmasi ile elaqelendirilir Uz ifadesi Tedqiqatlar gosterir ki tebessum kimi uz emosiyalarinin konullu ifadesi bedende tebessum zamani xosbextlik kimi faktiki hiss olunan emosiyalarin neticesi kimi tesirler yarada biler Pol Ekman ve onun hemkarlari uzlerdeki emosiyalarin ifadesini tedqiq ederek xususi emosiyalar ve bezi uz ezelelerinin hereketi arasinda elaqe yaratdilar Her bir baza duygusu mueyyen bir uz ifadesi ile elaqelendirilir Uzdeki duygularin ifadesinden yaranan hessas rey emosional hissin yaranmasina komek edir Meselen ozunuzu xosbext hiss etmek isteyirsinizse gulumseyin Uzunuzde emosiyalarin ifade edilmesi qezeb ve ya xosbextlik kimi ozunuz haqqinda hisslerinize boyuk tesir gosterir ki bu da oz novbesinde ehvaliniza tesir edir Ekman kesf etdi ki bu duygularin ifadesi universaldir onlar en muxtelif medeniyyetlerde de taninir XususiyyetleriEhval ruhiyye insan heyatinin umumi tonusunu mueyyen edir Bu subyektin sexsi tereflerine onun esas deyerlerine tesir eden tesirlerden asilidir Mueyyen bir ehval ruhiyyenin sebebi hemise heyata kecirilmir lakin hemise oradadir Uzun muddet davam eden pis ehval depressiyaya sebeb ola biler Ehvalda fizioloji komponentin olmasi her hansi bir emosiyada oldugu kimi onu bedendeki sirf fizioloji proseslerin tesirine meruz qoyur Bele tesirin en meshur numunelerinden biri premenstrual sindromdur Ehval ruhiyye insanlarin ve hadiselerin qiymetlendirilmesine hemcinin fealiyyetin mumkun neticelerinin ferz edilmesine ve qiymetlendirilmesine tesir gosterir Belelikle pis ehval ruhiyyede olan insan yaxsi ehval ruhiyyeden daha cox riskleri qiymetlendirmeye meyllidir Vladimir Levinin fikrince asililiqdan azad olan ehval ruhiyye ozu yaxsi olur sen deyilse hetta sevinmese de sakit olur IstinadlarBerezanskaya N B Nurkova V V Psihologiya Yurajt Izdat 2003 576 s Sitat sehvi Xetali lt ref gt etiketi Nurk adi bir nece defe muxtelif mezmunla verilib Slovar prakticheskogo psihologa Potrebnosti motivy i emocii rus 1971 2009 12 23 tarixinde Epstein Dr Lawrence J Sleep and Mood Get Sleep ingilis The Division of Sleep Medicine at Harvard Medical School 2008 12 15 2021 03 21 tarixinde Istifade tarixi 2021 04 30 https academic oup com sleep article 21 6 609 2725986 bare url missing title 2021 04 30 tarixinde Paul Ekman Richard J Davidson Voluntary Smiling Changes Regional Brain Activity Psychological Science 4 zhurnal ingilis 5 1993 doi 10 1111 j 1467 9280 1993 tb00576 x bad doi ISSN 0956 7976 Ne tolko depressiya ohota za nastroeniem Konkretnaya psihologiya 10000 nus M Toroboan 2008 126 ISBN 978 5 901226 16 2