Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İvan Yakovleviç Yakovlev (çuvaş Иван Яковлевич Яковлев, 25 aprel 1848 - 23 oktyabr 1930) — Çuvaşıstan maarifçisi.
| İvan Yakovlev | |
|---|---|
| rus. Ива́н Я́ковлевич Я́ковлев, çuvaş Иван Яковлевич Яковлев | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Vəfat tarixi | (82 yaşında) |
| Vəfat yeri | Moskva |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | dilçi, tərcüməçi, müəllim, pedaqoq, yazıçı, aktyor |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İvan Yakovleviç Yakovlev 25 aprel 1848-ci ildə Rusiya imperiyasının Buin qəzasının Koşki-Novotimbayevo kəndində anadan olmuşdu. Hələ uşaqkən valideynsiz qalmışdı. Paxomov soyadlı bir çuvaş kəndlisi onu övladlığa götürmüşdü. Öz ata adını xaç atasından almışdı.
İvan Yakovlev 1856-cı ildə Udel məktəbinə getmişdi.1860-cı ildə bu məktəbi əla qiymətlərlə bitirərək qəza məktəbinə daxil olmuşdu. 1867–1870-ci illərdə Simbirsk gimnaziyasında orta təhsilini davam etdirmişdi.
İvan Yakovlev 1870-ci ildə Gimnaziyanı qızıl medalla tamamladıqdan sonra Kazan Universitetinə daxil olmuşdu.
İvan Yakovlev 1871-ci ildə hazırlamışdı. 1872-ci ildə əlifba nəşr olunmuşdu.
Udel idarəsində işə düzəlmişdi. İşlə bağlı tatarların, çuvaşların məişətləri, mədəniyyətləri ilə daha yaxından tanış olmuşdu.
İvan Yakovlev 1875-ci ildə Kazan universitetini bitirəndən sonra qəza idarəsinin çuvaş məktəbləri üzrə müfəttişi kimi işə başlamışdı.
XIX əsrin II yarısında görkəmli maarifçi, Simbirski mərkəzi məktəbinin rəhbəri İvan Yakovleviç Yakovlev Çuvaşıstanda maarifin inkişafında, çuvaş müəllim kadrlarının və dərsliklərin hazırlanmasında böyük xidməti olmuşdu. Yakovlev özünün ictimai hərəkətlərində, 3 əsas prnsipi götürmüşdü: 137 1) Çuvaş əhalisi ilə Rus əhalisinin bir-birinə dini yaxınlığı və birləşməsi surətdə olmalıdır və bu sahədə heç bir zorakılığa yol verilməməlidir; 2) Məktəblərdə dərslər doğma dildə aparılmalıdır; 3) Kəndlilərə mədəni və iqtisadi həyatlarında kömək etmək lazımdır 1905-ci ilin 9 yanvarında Rusiyada baş vermiş qanlı hadisə Çeboksar fəhlələri içərisində həyəcana səbəb oldu. Yefremovun meşə doğrama zavodunun fəhlələri Peterburqda həlak olan fəhlələrin ailələrinə maddi kömək məqsədilə pul yığıb göndərdilər. Kəndlilər də çıxışlara başladılar. Alatır, Sivil, Çeboksar və digər qəzaların kəndliləri özbaşına mülkədarların, xəzinənin, udellərin meşələrini doğrayaraq, icarə haqlarının aşağı salınmasını tələb etdilər. 1905-ci ilin payızında Çuvaşıstanda "Kəndlilərin və Müəllimlərin İttifaqı demokratik təşkilatı" yaradıldı. İttifaqın 113 kənddə şöbələri yaradıldı. İttifaqın əsas məqsədi torpaq və demokratik azadlıq əldə etmək idi. 27 noyabr 1905-ci ildə Çeboksar qəzasının Biçurino kəndində toplanmış yığıncaqda tələblər qoyuldu: 1) torpaqlar ödənşsiz kəndlilərə verilməli; 2)vergilərin bütün növləri ləğv edilməli; 3) Müəssislər Məclisi çağırmaq; 4) Dövlət hesabına məktəblər açılmalı; 5) bütün vətəndaşların bərabər hüquqlu dili olmalı; 6) azad mətbuat olmalı və vəzifələr seçkili olmalı; 7) Uzaq Şərqdən əsgərlər təcili geri qaytarılmalı, daimi ordu, polis və jandarm ləğv olunmalı. Bu cür tələblər ölkənin gələcəkdə demokratik quruluşlu bir dövlətə çevirmək məqsədi güdürdü. 1905-ci ilin dekabrında Çuvaş ziyalılarının tələbkarlığı nəticəsində həftəlik "Xıpar" (Xəbər) qəzetinin (Çuvaş dilində) çıxarılmasına icazə alındı. Qəzetin ilk nömrəsi isə 1906-cı ilin 8 yanvarında çıxdı. 1906-cı 138 ilin iyun ayına qədər qəzetin redaktoru müəllim N.V.Nikolski olmuşdu. Qəzetin əməkdaşları isə Simbirski çuvaş məktəbinin müəllimləri Timotey Semyenov (Taup Timski), Yefim Profimov və Vasili Volkov idilər. İlkin vaxtlarda liberal mövqe tutuan qəzet, tezliklə inqilabi-demokratik mövqeyə keçdi.
İvan Yakovlev 23 oktyabr 1930-cu ildə vəfat edib.
Ədəbiyyat
- Дело его жизни. Сборник научных статей. Издатель — фонд им. Яковлева. Редактор Кириллов И. П. — Чебоксары 2008.
- Итоги юбилейной научной сессии, посвященной столетию со дня рождения И. Я. Яковлева, "Записки Чувашского н.-и. института языка, литературы и истории", 1949. в. 3;
- Краснов Н. Г. Иван Яковлевич Яковлев. Жизнь. Деятельность. Педагогические идеи. Очерки. — Чебоксары, 1976.
- Этнопедагогический манифест И. Я. Яковлева. — Чебоксары 2003. —
- Волков Г. Н. Жизнь, смерть и бессмертие патриарха. — Чебоксары 2004. —
- Симбирская чувашская школа. Квартира И. Я. Яковлева. Путеводитель. — Ульяновск: Издательство "Корпорация технологий продвижения", 2003. — 24 с.
- Александров Г. А. Иван Яковлевич Яковлев в 1917—1920 годы. — Чебоксары: Изд-во Чуваш. ун-та, 1992.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ivan Yakovlevic Yakovlev cuvas Ivan Yakovlevich Yakovlev 25 aprel 1848 23 oktyabr 1930 Cuvasistan maarifcisi Ivan Yakovlevrus Iva n Ya kovlevich Ya kovlev cuvas Ivan Yakovlevich YakovlevDogum tarixi 25 aprel 1848Vefat tarixi 23 oktyabr 1930 82 yasinda Vefat yeri MoskvaDefn yeri Vaqankovo qebiristanligiFealiyyeti dilci tercumeci muellim pedaqoq yazici aktyor Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIvan Yakovlevic Yakovlev 25 aprel 1848 ci ilde Rusiya imperiyasinin Buin qezasinin Koski Novotimbayevo kendinde anadan olmusdu Hele usaqken valideynsiz qalmisdi Paxomov soyadli bir cuvas kendlisi onu ovladliga goturmusdu Oz ata adini xac atasindan almisdi Ivan Yakovlev 1856 ci ilde Udel mektebine getmisdi 1860 ci ilde bu mektebi ela qiymetlerle bitirerek qeza mektebine daxil olmusdu 1867 1870 ci illerde Simbirsk gimnaziyasinda orta tehsilini davam etdirmisdi Ivan Yakovlev 1870 ci ilde Gimnaziyani qizil medalla tamamladiqdan sonra Kazan Universitetine daxil olmusdu Ivan Yakovlev 1871 ci ilde hazirlamisdi 1872 ci ilde elifba nesr olunmusdu Udel idaresinde ise duzelmisdi Isle bagli tatarlarin cuvaslarin meisetleri medeniyyetleri ile daha yaxindan tanis olmusdu Ivan Yakovlev 1875 ci ilde Kazan universitetini bitirenden sonra qeza idaresinin cuvas mektebleri uzre mufettisi kimi ise baslamisdi XIX esrin II yarisinda gorkemli maarifci Simbirski merkezi mektebinin rehberi Ivan Yakovlevic Yakovlev Cuvasistanda maarifin inkisafinda cuvas muellim kadrlarinin ve dersliklerin hazirlanmasinda boyuk xidmeti olmusdu Yakovlev ozunun ictimai hereketlerinde 3 esas prnsipi goturmusdu 137 1 Cuvas ehalisi ile Rus ehalisinin bir birine dini yaxinligi ve birlesmesi suretde olmalidir ve bu sahede hec bir zorakiliga yol verilmemelidir 2 Mekteblerde dersler dogma dilde aparilmalidir 3 Kendlilere medeni ve iqtisadi heyatlarinda komek etmek lazimdir 1905 ci ilin 9 yanvarinda Rusiyada bas vermis qanli hadise Ceboksar fehleleri icerisinde heyecana sebeb oldu Yefremovun mese dograma zavodunun fehleleri Peterburqda helak olan fehlelerin ailelerine maddi komek meqsedile pul yigib gonderdiler Kendliler de cixislara basladilar Alatir Sivil Ceboksar ve diger qezalarin kendlileri ozbasina mulkedarlarin xezinenin udellerin meselerini dograyaraq icare haqlarinin asagi salinmasini teleb etdiler 1905 ci ilin payizinda Cuvasistanda Kendlilerin ve Muellimlerin Ittifaqi demokratik teskilati yaradildi Ittifaqin 113 kendde sobeleri yaradildi Ittifaqin esas meqsedi torpaq ve demokratik azadliq elde etmek idi 27 noyabr 1905 ci ilde Ceboksar qezasinin Bicurino kendinde toplanmis yigincaqda telebler qoyuldu 1 torpaqlar odenssiz kendlilere verilmeli 2 vergilerin butun novleri legv edilmeli 3 Muessisler Meclisi cagirmaq 4 Dovlet hesabina mektebler acilmali 5 butun vetendaslarin beraber huquqlu dili olmali 6 azad metbuat olmali ve vezifeler seckili olmali 7 Uzaq Serqden esgerler tecili geri qaytarilmali daimi ordu polis ve jandarm legv olunmali Bu cur telebler olkenin gelecekde demokratik quruluslu bir dovlete cevirmek meqsedi gudurdu 1905 ci ilin dekabrinda Cuvas ziyalilarinin telebkarligi neticesinde heftelik Xipar Xeber qezetinin Cuvas dilinde cixarilmasina icaze alindi Qezetin ilk nomresi ise 1906 ci ilin 8 yanvarinda cixdi 1906 ci 138 ilin iyun ayina qeder qezetin redaktoru muellim N V Nikolski olmusdu Qezetin emekdaslari ise Simbirski cuvas mektebinin muellimleri Timotey Semyenov Taup Timski Yefim Profimov ve Vasili Volkov idiler Ilkin vaxtlarda liberal movqe tutuan qezet tezlikle inqilabi demokratik movqeye kecdi Ivan Yakovlev 23 oktyabr 1930 cu ilde vefat edib EdebiyyatDelo ego zhizni Sbornik nauchnyh statej Izdatel fond im Yakovleva Redaktor Kirillov I P Cheboksary 2008 Itogi yubilejnoj nauchnoj sessii posvyashennoj stoletiyu so dnya rozhdeniya I Ya Yakovleva Zapiski Chuvashskogo n i instituta yazyka literatury i istorii 1949 v 3 Krasnov N G Ivan Yakovlevich Yakovlev Zhizn Deyatelnost Pedagogicheskie idei Ocherki Cheboksary 1976 Etnopedagogicheskij manifest I Ya Yakovleva Cheboksary 2003 ISBN 5 86765 253 X Volkov G N Zhizn smert i bessmertie patriarha Cheboksary 2004 ISBN 5 86765 268 8 Simbirskaya chuvashskaya shkola Kvartira I Ya Yakovleva Putevoditel Ulyanovsk Izdatelstvo Korporaciya tehnologij prodvizheniya 2003 24 s Aleksandrov G A Ivan Yakovlevich Yakovlev v 1917 1920 gody Cheboksary Izd vo Chuvash un ta 1992