Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İran jandarması (fars. ژاندارمری دولتی Jandarmirī-ye dövlətī) — 1910-cu ildən 1991-ci ilədək İranda olan hərbi birləşmə.
Tarixi
İran jandarması 1910-cu ildə İsveç dövləti tərəfindən yaradılıb. Belə ki, İran öz Jandarma və Polis təskilatını qurub, inkişaf etdirmək üçün həmin ildən etibarən İsveçli zabitləri ölkəsinə dəvət edir. İlk dəfə 36 zabit dəvət edilmişdi.
1924-cü ilə qədər İranda qalan bu zabitlərin təlim-tərbiyə verdikləri birliklər və yetisdirdikləri əsgərlər daha sonra İran sahının ordusunun əsasını təşkil etdilər.
1911–1924-cü illər arasında 49 orta rütbəli zabit və 5 aşağı rütbəli zabit, toplam 54 hərbi personel İsveç tərəfindən İrana yollanir.
1911-ci ilin may ayında Amerikalı müşavir Morqan Şuster köməkçiləri ilə İrana gəlir. Rəsmən o, dövlət xəzinəsində baş xəzinədar vəzifəsini tutmalı və maliyyə işi ilə məşğul olmalı idi. 12 iyun 1911-ci ildə İran Milli Məclisi Morqan Şusterin qanun layihəsini təsdiq etdi. Az müddətdən sonra İranın bütün maliyyə işləri Morqan Şusterin nəzarəti altında idi. Şusterin layihəsinə görə jandarm hissələrinin sayı 15 min nəfərə çatmalı idi.
Amerikalı müşavirlər 1912-ci ildə İrandan çıxarıldıqdan sonra jandarm hissələrinin bütün ixtiyarı isveçlilərə verildi.
Jandarmların təlim, tərbiyə və idarəsi üçün 1912-ci ildə Tehran şəhərində hərbi jandarm məktəbi təsis edildi.
1913-cü ilin əvvəlində jandarm qüvvələrin sayı 8 minə çatmışdı. Jandarm qüvvələrinin bütün xərci Qacarlar dövlətinin İngiltərədən aldığı borcun hesabına ödənilirdi.
I Dünya müharibəsi dövründə ingilislərə qarşı yaranan Milli Müdafiə komitəsinin üzvüləri arasında jandarm zabitləri də vardı.
Məhəmmədtağı xan Püsyan başçılıq etdiyi jandarm eskodronu ilə Luristana getmiş, Burucerd döyüşlərində quldurları dağıtmış, bəzi mürtəce xanları həbs etməklə əmin-amanlıq yarada bilmışdı. Bu çarpışmalarda yaralanan komandir sağaldıqdan sonra mayor rütbəsi almış və Həmədan batalyonunun rəisi təyin ədilərək 1915-ci ilin 14 dekabrınadək həmin vəzifədə çalışmışdı.
Əliqulu xan Püsyan 1913-cü ildə Tehranda jandarm zabitlik məktəbini bitirdikdən sonra, kapitan rütbəsilə İran jandarması qüvvələri sırasına qəbul olmuşdu. 1914-cü ilin ortalarında göndərilmiş Əliqulu xan əvvəlcə , Kazerun jandarm qüvvələrinin komandiri vəzifəsində çalışmış, sonra 1915-ci ilin əvvələrində Şiraza çağırılmış, isveçli zabitlər Şirazdan getdikdən sonra Əliqulu xan mayor rütbəsilə Şirazdan, sonra da bütün Fars əyalətinin jandarm qüvvələrinin komandiri vəzifəsinə qədər yüksəlmişdi.
Mayor Əliqulu xan 1915-ci ilin əvvəlindən İngiltərə təcavüzkarlarına nifrət bəsləmiş və ölkənin istiqlalını qorumaq üçün daim çarə yolları axtarmışdı. Mayor Əliqulu xan Borazcandan Şiraza getdikdən sonra IDP-nin fəal bir üzvü kimi ilk partiya təşkilatlarının güclənməsində var qüvvəsilə çalışmışdı. Mayor Əliqulu xan ölkənin xarici dövlətlər tərəfindən işğal edilməsini, onun müstəmləkəyə çevrilməsinin qarşısını almıq məqsədilə Fars əyalətində mütərəqqi və mübariz qüvvələri birləşdirməkdə, xüsüsilə jandarm zabitlərini, onun sıravi nəfərlərini vətəni müdafiə uğrunda mübarizə sıralarına sövq etdirməkdə fəaliyyət göstərmişdir. 1915-ci il noyabrın 10-da Şirazda başlanmış silahi üsyana, 1916-cı ilin aprelin 10-adək Şirazda yaranmış xalq hakimiyyətinin rəhbər orqanı olan vahid komitəyə mayor Əliqulu xan başçılıq etmişdir.
Yerləşmə mərkəzləri
- Mərkəzi
- Qarnizonları
Komandanları
- Qacarlar dövründə
| Adı | Komandanlıq tarixi |
|---|---|
 İsveç | avqust 1911 – fevral 1915 |
| İsveç | mart 1915 – 1916 |
| İsveç | avqust 1918 – 1921 |
- Pəhləvilər dövründə
- (Sərdari-Rəfət)
- Əhməd xan Əmir-Əhmədi
- Fəzlullah xan Zahidi
- Əzizulla xan Zərğami
- Əbdülməcid mirzə Firuz
- Fərəculla xan Ağevli
- Məhəmmədsadıq xan Kopal
- İİR dövründə
İstinadlar
- Şura məclisinin protokolları, II dövr, səh.805.
- Cahangir Qaemməqami, Tarixi təhəvvülati siyasiyi nazami-İran, Tehran, 1324, 134.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Iran jandarmasi fars ژاندارمری دولتی Jandarmiri ye dovleti 1910 cu ilden 1991 ci iledek Iranda olan herbi birlesme TarixiIran jandarmasi 1910 cu ilde Isvec dovleti terefinden yaradilib Bele ki Iran oz Jandarma ve Polis teskilatini qurub inkisaf etdirmek ucun hemin ilden etibaren Isvecli zabitleri olkesine devet edir Ilk defe 36 zabit devet edilmisdi 1924 cu ile qeder Iranda qalan bu zabitlerin telim terbiye verdikleri birlikler ve yetisdirdikleri esgerler daha sonra Iran sahinin ordusunun esasini teskil etdiler 1911 1924 cu iller arasinda 49 orta rutbeli zabit ve 5 asagi rutbeli zabit toplam 54 herbi personel Isvec terefinden Irana yollanir 1911 ci ilin may ayinda Amerikali musavir Morqan Suster komekcileri ile Irana gelir Resmen o dovlet xezinesinde bas xezinedar vezifesini tutmali ve maliyye isi ile mesgul olmali idi 12 iyun 1911 ci ilde Iran Milli Meclisi Morqan Susterin qanun layihesini tesdiq etdi Az muddetden sonra Iranin butun maliyye isleri Morqan Susterin nezareti altinda idi Susterin layihesine gore jandarm hisselerinin sayi 15 min nefere catmali idi Amerikali musavirler 1912 ci ilde Irandan cixarildiqdan sonra jandarm hisselerinin butun ixtiyari isveclilere verildi Jandarmlarin telim terbiye ve idaresi ucun 1912 ci ilde Tehran seherinde herbi jandarm mektebi tesis edildi 1913 cu ilin evvelinde jandarm quvvelerin sayi 8 mine catmisdi Jandarm quvvelerinin butun xerci Qacarlar dovletinin Ingiltereden aldigi borcun hesabina odenilirdi I Dunya muharibesi dovrunde ingilislere qarsi yaranan Milli Mudafie komitesinin uzvuleri arasinda jandarm zabitleri de vardi Mehemmedtagi xan Pusyan basciliq etdiyi jandarm eskodronu ile Luristana getmis Burucerd doyuslerinde quldurlari dagitmis bezi murtece xanlari hebs etmekle emin amanliq yarada bilmisdi Bu carpismalarda yaralanan komandir sagaldiqdan sonra mayor rutbesi almis ve Hemedan batalyonunun reisi teyin edilerek 1915 ci ilin 14 dekabrinadek hemin vezifede calismisdi Eliqulu xan Pusyan 1913 cu ilde Tehranda jandarm zabitlik mektebini bitirdikden sonra kapitan rutbesile Iran jandarmasi quvveleri sirasina qebul olmusdu 1914 cu ilin ortalarinda gonderilmis Eliqulu xan evvelce Kazerun jandarm quvvelerinin komandiri vezifesinde calismis sonra 1915 ci ilin evvelerinde Siraza cagirilmis isvecli zabitler Sirazdan getdikden sonra Eliqulu xan mayor rutbesile Sirazdan sonra da butun Fars eyaletinin jandarm quvvelerinin komandiri vezifesine qeder yukselmisdi Mayor Eliqulu xan 1915 ci ilin evvelinden Ingiltere tecavuzkarlarina nifret beslemis ve olkenin istiqlalini qorumaq ucun daim care yollari axtarmisdi Mayor Eliqulu xan Borazcandan Siraza getdikden sonra IDP nin feal bir uzvu kimi ilk partiya teskilatlarinin guclenmesinde var quvvesile calismisdi Mayor Eliqulu xan olkenin xarici dovletler terefinden isgal edilmesini onun mustemlekeye cevrilmesinin qarsisini almiq meqsedile Fars eyaletinde mutereqqi ve mubariz quvveleri birlesdirmekde xususile jandarm zabitlerini onun siravi neferlerini veteni mudafie ugrunda mubarize siralarina sovq etdirmekde fealiyyet gostermisdir 1915 ci il noyabrin 10 da Sirazda baslanmis silahi usyana 1916 ci ilin aprelin 10 adek Sirazda yaranmis xalq hakimiyyetinin rehber orqani olan vahid komiteye mayor Eliqulu xan basciliq etmisdir Yerlesme merkezleri MerkeziTehranQarnizonlariSiraz Kerman Qezvin Isfahan BurucerdKomandanlariQacarlar dovrundeAdi Komandanliq tarixi Isvec avqust 1911 fevral 1915 Isvec mart 1915 1916 Isvec avqust 1918 1921Pehleviler dovrunde Serdari Refet Ehmed xan Emir Ehmedi Fezlullah xan Zahidi Ezizulla xan Zergami Ebdulmecid mirze Firuz Fereculla xan Agevli Mehemmedsadiq xan KopalIIR dovrundeIstinadlarSura meclisinin protokollari II dovr seh 805 Cahangir Qaemmeqami Tarixi tehevvulati siyasiyi nazami Iran Tehran 1324 134 Hemcinin baxMehemmedtagi xan Pusyan Eliqulu xan Pusyan Hesen xan Erfe Mahmud xan Poladen Mehdiqulu xan Tacbexs