Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Namazlıq — dini mərasimlərin yerinə yetirilməsi üçün istifadə olunan kiçik xalça növü.
| Xalça | |
| Namazlıq | |
|---|---|
    | |
 Namazlıq xalçaları | |
| Xalça haqqında məlumatlar | |
| Tam adı | Namazlıq xalçaları |
| Digər adları | "Ceynamaz" və ya "Canamaz" "Mehrabi" xalçası |
| Növü | Xovlu xalça |
| Ölkə | Azərbaycan |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Namazlıq xalçalar Dini mərasimlərin yerinə yetirilməsi üçün istifadə olunur. Adətən, namazlıqlar bir insanın namaz qılması üçün nəzərdə tutulurdu. 2-3 və daha çox adamın eyni zamanda namaz qılması üçün nəzərdə tutulan namazlıq xalçalar az-az istehsal olunurdu. Namazlıq xalçalar adətən format etibarilə kiçik xalçalardır (50x100sm-dən 80x130sm-ə qədər).
"Namazlıq xalçalar" İslam dininin meydana gəlməsindən sonra toxunmuş xalçalardır. Böyük ölçüdə toxunmuş "Namazlıq xalçaları" adətən "Kollektiv Naşazlıq xalçaları" adlandırılırdı. "Kollektiv Namazlıq xalçaları"nın toxunulmasında əsas məqsəd bir neçə nəfərin eyni zamanda ibadət etməsindən irəli gəlmişdir. Kollektiv Namazlıq xalçalarına xalq arasında "Ailəvi Namazlıq xalçaları"da deyilir.
Kollektiv Namazlıq xalçaları adətən, böyük ailələr üçün toxunulurdu (6 – 7 nəfərlik). Daha böyük ölçülü Kollektiv Namazlıq xalçaları isə adətən, məscidlər üçün toxunulurdu.
Azərbaycanın, Türkiyənin və Orta Asiyanın tədqiq olunmuş namazlıq xalçaları bu ərazilərdə yaşayan xalqların qədim dövrlərdən məhz, eyni soya, eyni kökə və ümumi bədii ənənələrə malik olmalarını bir daha təsdiq edirlər.
Əvvəllər "Ərdəbil xalçası" adlandırılan Şeyx Səfi xalçası 1539 cu ildə Səfəvi hökumdarı I Təhmasibin sifarişi ilə Kaşani Maqsud adlı bir şəxs tərəfindən Kollektiv namaz qılmaq və xeyriyəçilik məqsədi ilə "Şeyx Şəfi" məsçidi üçün toxunmuşdur. 1893 cü ildə həmin xalçanı ingilislər alaraq Londona aparmışlar.Hal-hazırda "Şeyx-Şəfi xalçası"nın orijinalı Londonda Viktoriya və Albert muzeyində saxlanılır.
"Namazlıq xalçaları" xalq arasında "Namazlıq", "Çaynamaz", "Ceynamaz" (namaz qılınan yer), "Ləçəkli", "Mehrabi" ("Mehrablı"), həmçinin (əsasən də Ərəbistanda) "Səccadə" ("Səcdacadə), İranda isə "Taqi", "Canamaz" adlandırılır, həm formatına, həm də kompozisiyasına görə digər xalçalardan fərqlənir. Şah Abbasın (XVI əsr) və onun oğullarının hakimiyyəti dövründə ibadət üçün "namazlıq" xalçalar toxunurdu, onları ərəb yazıları ilə – Qurandan ayələr, "Allahu Əkbər", "Ya Əli" sözləri ilə naxışlayırdılar. Bu naxışlar əvvəlki xalçanını yuxarı hissəsində yazılırdı. Şimali Azərbaycanda toxunan namazlıq xalçalar rəssamlıq nöqtəyi-nəzərindən Cənubi Azərbaycanda toxunan namazlıq xalçalardan fərqlənirdilər.
Cənubi Azərbaycanda toxunan namazlıqlarda dini mövzuda yazılan deyil, namaz zamanı zəruri olan əşyalar, yəni təsbeh, saqqal üçün daraq, möhür, dua kitabı təsvir olunurdu. Bəzən isə sol və sağ hissədən əlin şəklini toxuyurdular. Bununla belə nəticəyə gəlmək olar ki, namazlıqlar XIV əsrdə yaranıb, çünk, müsəlmanlar namaz qılmağa xüsusi diqqət yetirirdilər. Kompozisiyalarına görə namazlıqları iki qrupa bölmək olar:
- ərəblərin istilasından sonra xalq xalçaları tərəfindən müstəqil şəkildə hazırlanan xalçalar
- XVI əsrdən başlayaraq peşəkar ustaların eıkizləri əsasında toxunan xalçalar.
İstinadlar
- . 2011-08-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-09-25.
- "Moskva Şərq Xalqları İncəsənəti Dövlət Muzeyi" (PDF). 2021-10-17 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2012-02-12.
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, Bakı, 2007, səhifə.780-781.
- . 2012-06-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-02-12.
- Лятиф Керимов, "Азербайджанский ковер" (Том II). Баку, "Гянджлик", 1983, ст.67. (rus.) (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Namazliq dini merasimlerin yerine yetirilmesi ucun istifade olunan kicik xalca novu XalcaNamazliqNamazliq xalcalariXalca haqqinda melumatlarTam adi Namazliq xalcalariDiger adlari Ceynamaz ve ya Canamaz Mehrabi xalcasiNovu Xovlu xalcaOlke Azerbaycan Vikianbarda elaqeli mediafayllar Namazliq xalcalar Dini merasimlerin yerine yetirilmesi ucun istifade olunur Adeten namazliqlar bir insanin namaz qilmasi ucun nezerde tutulurdu 2 3 ve daha cox adamin eyni zamanda namaz qilmasi ucun nezerde tutulan namazliq xalcalar az az istehsal olunurdu Namazliq xalcalar adeten format etibarile kicik xalcalardir 50x100sm den 80x130sm e qeder Namazliq xalcalar Islam dininin meydana gelmesinden sonra toxunmus xalcalardir Boyuk olcude toxunmus Namazliq xalcalari adeten Kollektiv Nasazliq xalcalari adlandirilirdi Kollektiv Namazliq xalcalari nin toxunulmasinda esas meqsed bir nece neferin eyni zamanda ibadet etmesinden ireli gelmisdir Kollektiv Namazliq xalcalarina xalq arasinda Ailevi Namazliq xalcalari da deyilir Kollektiv Namazliq xalcalari adeten boyuk aileler ucun toxunulurdu 6 7 neferlik Daha boyuk olculu Kollektiv Namazliq xalcalari ise adeten mescidler ucun toxunulurdu Azerbaycanin Turkiyenin ve Orta Asiyanin tedqiq olunmus namazliq xalcalari bu erazilerde yasayan xalqlarin qedim dovrlerden mehz eyni soya eyni koke ve umumi bedii enenelere malik olmalarini bir daha tesdiq edirler Evveller Erdebil xalcasi adlandirilan Seyx Sefi xalcasi 1539 cu ilde Sefevi hokumdari I Tehmasibin sifarisi ile Kasani Maqsud adli bir sexs terefinden Kollektiv namaz qilmaq ve xeyriyecilik meqsedi ile Seyx Sefi mescidi ucun toxunmusdur 1893 cu ilde hemin xalcani ingilisler alaraq Londona aparmislar Hal hazirda Seyx Sefi xalcasi nin orijinali Londonda Viktoriya ve Albert muzeyinde saxlanilir Namazliq xalcalari xalq arasinda Namazliq Caynamaz Ceynamaz namaz qilinan yer Lecekli Mehrabi Mehrabli hemcinin esasen de Erebistanda Seccade Secdacade Iranda ise Taqi Canamaz adlandirilir hem formatina hem de kompozisiyasina gore diger xalcalardan ferqlenir Sah Abbasin XVI esr ve onun ogullarinin hakimiyyeti dovrunde ibadet ucun namazliq xalcalar toxunurdu onlari ereb yazilari ile Qurandan ayeler Allahu Ekber Ya Eli sozleri ile naxislayirdilar Bu naxislar evvelki xalcanini yuxari hissesinde yazilirdi Simali Azerbaycanda toxunan namazliq xalcalar ressamliq noqteyi nezerinden Cenubi Azerbaycanda toxunan namazliq xalcalardan ferqlenirdiler Cenubi Azerbaycanda toxunan namazliqlarda dini movzuda yazilan deyil namaz zamani zeruri olan esyalar yeni tesbeh saqqal ucun daraq mohur dua kitabi tesvir olunurdu Bezen ise sol ve sag hisseden elin seklini toxuyurdular Bununla bele neticeye gelmek olar ki namazliqlar XIV esrde yaranib cunk muselmanlar namaz qilmaga xususi diqqet yetirirdiler Kompozisiyalarina gore namazliqlari iki qrupa bolmek olar ereblerin istilasindan sonra xalq xalcalari terefinden musteqil sekilde hazirlanan xalcalar XVI esrden baslayaraq pesekar ustalarin eikizleri esasinda toxunan xalcalar Istinadlar 2011 08 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 09 25 Moskva Serq Xalqlari Inceseneti Dovlet Muzeyi PDF 2021 10 17 tarixinde PDF Istifade tarixi 2012 02 12 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Baki 2007 sehife 780 781 2012 06 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 02 12 Lyatif Kerimov Azerbajdzhanskij kover Tom II Baku Gyandzhlik 1983 st 67 rus ing