Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Bu məqalə Ərdəbil xalçası haqqındadır. Digər mənalar üçün Ərdəbil (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın. |
"Şeyx Səfi xalçası" və ya "Ərdəbil xalçası" — Təbrizdə toxunmuş "Ləçəktürünc" kompozisiyalı məşhur xalı (ölçüsü 56,12 m², 1539-cu il, "Viktoriya və Albert" muzeyi, London) ornamental xalçaların ən gözəl nümunəsi, Təbriz xalçaçılıq məktəbinin şah əsəri.
| Xalça | |
| Şeyx Səfi | |
|---|---|
    | |
 "Ləçəktürünc" kompozisiyası | |
| Xalça haqqında məlumatlar | |
| Tam adı | Şeyx Səfi xalçası |
| Məktəbi | Təbriz xalçaçılıq məktəbi |
| Növü | Xovlu |
| Ölkə | Cənubi Azərbaycan |
| Şəhər | Təbriz |
| Toxunması haqqında məlumatlar | |
| Tarixi | XVI əsr (1539-cu il) |
| Sifarişçi | I Təhmasib |
| Üslubu | Səfəvi dövrü incəsənəti |
| Digər məlumatlar | |
| Sahəsi | 56,12 m² |
| Uzunluğu | 10,51 m |
| Eni | 5,34 m |
| Material | Yun |
| Saxlanıldığı yer | |
| Vəziyyəti | Şeyx Səfi kompleksi üçün toxunulmuşdur. 1893 cü ildə ingilislər alaraq Londona aparmışlar. Muzey eksponatıdır. |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Təbriz xalçalarının özünəməxsusluğu və səciyyəviliyi bir də ondadır ki, bu xalçalarda Azərbaycan memarlığının Göy məscid, Ucaytu Sultaniyyə kimi abidələrin təsviri verilir. Çox vaxt xalça rəsmlərində Əhəmənilər sülaləsi dövrünün əfsanəvi saray kompleksi — "Təxti-Cəmşid"in xarabalıqları, Şeyx Səfi məqbərəsinin, görkəmli din xadimlərinin və Şərq ədəbiyyatı dahilərinin portretləri canlandırılıb.
1539-cu ildə Səfəvi hökmdarı I Təhmasibin sifarişi ilə Şeyx Səfi məscidi üçün toxunmuşdur.
1891-ci ildə tavanı çökmüş namaz otağını və məscidi təmir etmək üçün böyük maliyyə vəsaitinə ehtiyac olduğuna görə Şeyx Səfi məscidinin rəhbərliyi İngiltərənin xalça ticarəti ilə məşğul olan "Vincent Robinson & Co." şirkətinə muzeyin ekisponatı olan iki xalça satır. Onlardan biri Şeyx Şəfi xalçası idi. 1892-ci ildə Londonda "Vincent Robinson & Co." şirkəti tərəfindən Londonda ticarət evində Şeyf Səfi (Ərdəbil) xalçası satışa cıxarılmışdır. Xalçanın satışına o dövr üçün yüksək qiymət qoyulur. Viktoriya və Albert muzeyinin dizayneri Vilyam Morrisin təşəbbüsü ilə muzey rəhbərliyi tələb olunan pulu toplamaq üçün londonlulara müraciət edir, xalçanın İngiltərədə qalmasını xahiş edir. Qısa müddət ərzində, 1893-cü ildə pul toplanır (2000 funt sterlinq) və xalça həmin dövrdə Con Henri Middletonun (1893–1896-cı illərdə muzeyə rəhbərlik edib) rəhbərlik etdiyi Viktoriya və Albert muzeyinin ən qiymətli eksponatlarından birinə çevrilir.
Eni 5,34 m, uzunluğu 10,51 m, sahəsi 56,12 m² olan xalça dünya muzeylərində saxlanılan ən nadir xalq sənəti nümunələrindəndir. Bəzəkləri gül-çiçək rəsmlərindən ibarətdir. Zəngin rəng çalarları vəhdət təşkil edir. Xalının mərkəzində yerləşən qönçə Günəşi, onun ətrafında dairə şəklində düzülmüş xırda güllər haləni, yaşıl, qırmızı, sarı rəngli 16 kiçik dairəvi qübbə isə Günəş şüalarını əks etdirir. Həmin kompozisiyanın yuxarı və aşağı hissələrində zəngin bəzəkli, qırmızı və şəkəri rəngli qəndil təsviri vardır. Ətrafdakı saysız hesabsız əlvan naxışlar kainatdakı ulduzların rəmzidir.
Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə xalçanın təkrar nüsxəsi yaradılmışdır. Hazırda həmin üzü köçürülmüş nüsxə nümayiş etdirilir.
Qalereya
-
![image]()
Köşə, London -
![image]()
Cartouche seksiyası, London -
![image]()
Sərhəd detalı, Los Angeles -
![image]()
Çıraq, Los Angeles
İstinadlar
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, Bakı, 2007, səhifə.781.
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, Bakı, 2007, səhifə.780.
- https://iranicaonline.org/articles/ardabil-carpet-persian-carpet-acquired-by-the-victoria-and-albert-museum-in-1893.
- https://collections.vam.ac.uk/item/O54307/the-ardabil-carpet-carpet-unknown/.
- Azərbaycan tarixi (yeddi cilddə), III cild, Bakı, 2007, səh 563
- Rasim Əfəndi – Azərbaycan İncəsənəti, Bakı, 2008, səh 326
- "The Ardabil Carpets". 2007-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-04-27.
- Savalan Fərəcov. "Milli xalça sənətimiz". medeniyyet.az (az.). 2023-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-06.
- "İradə Sarıyeva, "Azərilmə" müxtəlif yollarla xaricə aparılmış xalçalarımızın təkrar nüsxələrini toxuyur, Bakı xəbər, səh. 15, 17 fevral 2011". 2020-08-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-06-13.
Mənbə
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, Bakı, 2007, səhifə 780–781.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- "Dünya xalçaçılığının "Şeyx Səfi" möcüzəsi" ( (az.)). azertag.az. 2017-04-26. 2017-04-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-26.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Erdebil xalcasi haqqindadir Diger menalar ucun Erdebil deqiqlesdirme sehifesine baxin Seyx Sefi xalcasi ve ya Erdebil xalcasi Tebrizde toxunmus Lecekturunc kompozisiyali meshur xali olcusu 56 12 m 1539 cu il Viktoriya ve Albert muzeyi London ornamental xalcalarin en gozel numunesi Tebriz xalcaciliq mektebinin sah eseri XalcaSeyx Sefi Lecekturunc kompozisiyasiXalca haqqinda melumatlarTam adi Seyx Sefi xalcasiMektebi Tebriz xalcaciliq mektebiNovu XovluOlke Cenubi AzerbaycanSeher TebrizToxunmasi haqqinda melumatlarTarixi XVI esr 1539 cu il Sifarisci I TehmasibUslubu Sefevi dovru incesenetiDiger melumatlarSahesi 56 12 m Uzunlugu 10 51 mEni 5 34 mMaterial YunSaxlanildigi yer Viktoriya ve Albert muzeyiVeziyyeti Seyx Sefi kompleksi ucun toxunulmusdur 1893 cu ilde ingilisler alaraq Londona aparmislar Muzey eksponatidir Vikianbarda elaqeli mediafayllar Tebriz xalcalarinin ozunemexsuslugu ve seciyyeviliyi bir de ondadir ki bu xalcalarda Azerbaycan memarliginin Goy mescid Ucaytu Sultaniyye kimi abidelerin tesviri verilir Cox vaxt xalca resmlerinde Ehemeniler sulalesi dovrunun efsanevi saray kompleksi Texti Cemsid in xarabaliqlari Seyx Sefi meqberesinin gorkemli din xadimlerinin ve Serq edebiyyati dahilerinin portretleri canlandirilib 1539 cu ilde Sefevi hokmdari I Tehmasibin sifarisi ile Seyx Sefi mescidi ucun toxunmusdur 1891 ci ilde tavani cokmus namaz otagini ve mescidi temir etmek ucun boyuk maliyye vesaitine ehtiyac olduguna gore Seyx Sefi mescidinin rehberliyi Ingilterenin xalca ticareti ile mesgul olan Vincent Robinson amp Co sirketine muzeyin ekisponati olan iki xalca satir Onlardan biri Seyx Sefi xalcasi idi 1892 ci ilde Londonda Vincent Robinson amp Co sirketi terefinden Londonda ticaret evinde Seyf Sefi Erdebil xalcasi satisa cixarilmisdir Xalcanin satisina o dovr ucun yuksek qiymet qoyulur Viktoriya ve Albert muzeyinin dizayneri Vilyam Morrisin tesebbusu ile muzey rehberliyi teleb olunan pulu toplamaq ucun londonlulara muraciet edir xalcanin Ingilterede qalmasini xahis edir Qisa muddet erzinde 1893 cu ilde pul toplanir 2000 funt sterlinq ve xalca hemin dovrde Con Henri Middletonun 1893 1896 ci illerde muzeye rehberlik edib rehberlik etdiyi Viktoriya ve Albert muzeyinin en qiymetli eksponatlarindan birine cevrilir Eni 5 34 m uzunlugu 10 51 m sahesi 56 12 m olan xalca dunya muzeylerinde saxlanilan en nadir xalq seneti numunelerindendir Bezekleri gul cicek resmlerinden ibaretdir Zengin reng calarlari vehdet teskil edir Xalinin merkezinde yerlesen qonce Gunesi onun etrafinda daire seklinde duzulmus xirda guller haleni yasil qirmizi sari rengli 16 kicik dairevi qubbe ise Gunes sualarini eks etdirir Hemin kompozisiyanin yuxari ve asagi hisselerinde zengin bezekli qirmizi ve sekeri rengli qendil tesviri vardir Etrafdaki saysiz hesabsiz elvan naxislar kainatdaki ulduzlarin remzidir Viktoriya ve Albert muzeyi Seyx Sefi xalcasi Heyder Eliyev Fondunun tesebbusu ile xalcanin tekrar nusxesi yaradilmisdir Hazirda hemin uzu kocurulmus nusxe numayis etdirilir QalereyaKose London Cartouche seksiyasi London Serhed detali Los Angeles Ciraq Los AngelesIstinadlarAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi Baki 2007 sehife 781 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Baki 2007 sehife 780 https iranicaonline org articles ardabil carpet persian carpet acquired by the victoria and albert museum in 1893 https collections vam ac uk item O54307 the ardabil carpet carpet unknown Azerbaycan tarixi yeddi cildde III cild Baki 2007 seh 563 Rasim Efendi Azerbaycan Inceseneti Baki 2008 seh 326 The Ardabil Carpets 2007 02 09 tarixinde Istifade tarixi 2011 04 27 Savalan Ferecov Milli xalca senetimiz medeniyyet az az 2023 03 06 tarixinde Istifade tarixi 2023 03 06 Irade Sariyeva Azerilme muxtelif yollarla xarice aparilmis xalcalarimizin tekrar nusxelerini toxuyur Baki xeber seh 15 17 fevral 2011 2020 08 07 tarixinde Istifade tarixi 2013 06 13 MenbeAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi Baki 2007 sehife 780 781 Hemcinin baxAzerbaycan xalcalari Tebriz xalcaciliq mektebi Erdebil xalcalariXarici kecidler Dunya xalcaciliginin Seyx Sefi mocuzesi az azertag az 2017 04 26 2017 04 26 tarixinde Istifade tarixi 2017 04 26