Çəhrayı qutan (lat. Pelecanus onocrotalus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qutankimilər dəstəsinin qutanlar fəsiləsinin qutan cinsinə aid heyvan növü.
Çəhrayı qutan | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Çəhrayı qutan | ||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Ümumi xarakteristikası və görkəmi
Kütləsi 7,5–9 kq-dır. Sürü halında yaşayırlar. Rəngi çəhrayıyaçalan-ağdır. Qanadlarının ucu qaradır. Başının arxa tərəfində bir topa sivri lələkdən ibarət tac var. Dimdiyi çox uzundur və altında boğaz kisəsi vardır. Suda üzərkən və uçuş zamanı boynunu "s" hərfi formasında saxlayır. Yaxşı üzür, lakin hava kisələrinin çoxluğu və skeletin pnevmatikliyinə görə suya dala bilmir. Quruda çətin gəzir. Səsi boğuq-bağırtılıdır.
Yayılması
Əsasən Afrikanın ekvatorial hissəsində, Cənubi Avropada, Ön və Mərkəzi Asiyada yuvalayır. Qara və Xəzər dənizində, İranda, İraqda, Misirdə qışlayır. Xəzər dənizinin Azərbaycan hissəsinin bütün sahil zolağı boyu rast gəlinir. Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğunun su hövzələri və Kürün mənsəbinə həmsərhəd Xəzərin sahil suları əsas qışlama yerləridir.
Sayı
Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğunun su hövzələrində qışda 1980-ci ildə 40, 1982-ci ildə 6, 1999-cu ildə 99, 2004-cü ildə 20, 2005-ci ildə 210, 2006-cı ildə 720 fərdi, Kürün mənsəbində isə 1999-cu ildə 40 fərdi qeydə alınmışdır. Xəzərin Cənubi-Şərqi Şirvan, Abşeron-Qobustan və Samur-Dəvəçi sahil zolağında tək-tək fərdlərinə rast gəlinir. Arealının şimal hissəsində qış sərt keçdikcə Xəzərin Azərbaycan hissəsində sayı artır.
Çoxalması
Əsasən koloniya halında, bəzən ayrı-ayrı cütlər şəklində yuvalayır. Yuvalarını su hövzələrinin qarğı və qamışlıqlarında qururlar. Yuvaya 2 ədəd ağ rəngli yumurta qoyur. Kürtyatma 33 gün davam edir. Əsasən dişi kürt yatır, erkək onu gecə və səhər əvəz edir. Balanın yumurtadan çıxdığı ilk gündən valideynlər onları qusuntu ilə qidalandırır. Balalar artıq 5-ci gün kiçik balıqlarla qidalana bilir.
Statusu
Qışlayan və ötüb keçən quşdur. Azərbaycanın Qırmızı kitabına daxil edilib.
Şəkillər
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cehrayi qutan lat Pelecanus onocrotalus heyvanlar aleminin xordalilar tipinin quslar sinfinin qutankimiler destesinin qutanlar fesilesinin qutan cinsine aid heyvan novu Cehrayi qutanElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarSinif QuslarInfrasinif YenidamaqlilarKlad Klad Klad Klad Deste QutankimilerFesile QutanlarCins QutanNov Cehrayi qutanBeynelxalq elmi adiPelecanus onocrotalus L 1758 Sekil axtarisiITIS 174693NCBI 36301EOL 45513853Umumi xarakteristikasi ve gorkemiKutlesi 7 5 9 kq dir Suru halinda yasayirlar Rengi cehrayiyacalan agdir Qanadlarinin ucu qaradir Basinin arxa terefinde bir topa sivri lelekden ibaret tac var Dimdiyi cox uzundur ve altinda bogaz kisesi vardir Suda uzerken ve ucus zamani boynunu s herfi formasinda saxlayir Yaxsi uzur lakin hava kiselerinin coxlugu ve skeletin pnevmatikliyine gore suya dala bilmir Quruda cetin gezir Sesi boguq bagirtilidir YayilmasiEsasen Afrikanin ekvatorial hissesinde Cenubi Avropada On ve Merkezi Asiyada yuvalayir Qara ve Xezer denizinde Iranda Iraqda Misirde qislayir Xezer denizinin Azerbaycan hissesinin butun sahil zolagi boyu rast gelinir Qizilagac Dovlet Tebiet Qorugunun su hovzeleri ve Kurun mensebine hemserhed Xezerin sahil sulari esas qislama yerleridir SayiQizilagac Dovlet Tebiet Qorugunun su hovzelerinde qisda 1980 ci ilde 40 1982 ci ilde 6 1999 cu ilde 99 2004 cu ilde 20 2005 ci ilde 210 2006 ci ilde 720 ferdi Kurun mensebinde ise 1999 cu ilde 40 ferdi qeyde alinmisdir Xezerin Cenubi Serqi Sirvan Abseron Qobustan ve Samur Deveci sahil zolaginda tek tek ferdlerine rast gelinir Arealinin simal hissesinde qis sert kecdikce Xezerin Azerbaycan hissesinde sayi artir CoxalmasiEsasen koloniya halinda bezen ayri ayri cutler seklinde yuvalayir Yuvalarini su hovzelerinin qargi ve qamisliqlarinda qururlar Yuvaya 2 eded ag rengli yumurta qoyur Kurtyatma 33 gun davam edir Esasen disi kurt yatir erkek onu gece ve seher evez edir Balanin yumurtadan cixdigi ilk gunden valideynler onlari qusuntu ile qidalandirir Balalar artiq 5 ci gun kicik baliqlarla qidalana bilir StatusuQislayan ve otub kecen qusdur Azerbaycanin Qirmizi kitabina daxil edilib SekillerIstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 IOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3Hemcinin bax