Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əyyub qəbiristanlığı (Əyyub Sultan qəbiristanlığı olaraq da tanınır) — İstanbulun Əyyub ilçəsində, Haliç sahilində olan məzarlıq. Əyyub səmti kimi Əyyub qəbiristanlığı da adını, Əməvilərin VII əsrdə Konstantinopola (İstanbul) təşkil etdiyi müvəffəqiyyətsiz səfərində (674–678) İstanbul divarları qarşısında şəhid olan Əbu Əyyub əl-Ənsaridən alır. Əbu Əyyub əl-Ənsarinin türbəsinin burada mövcudluğu və xalqın ona yaxın basdırılma istəyi Əyyub qəbiristanlığının meydana gəlməsinə səbəb olmuşdur.
| Qəbiristanlıq | |
| Əyyubsultan qəbiristanlığı | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Yerləşdiyi yer | Əyyubsultan |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İstanbuldakı ən böyük İslam qəbiristanlıqlarında biri olan Əyyub qəbiristanlığında padşahlar, sərəzəmlər, şeyhülislamlar, vəzirlər, sərkərdələr, xanım sultanlar, saray mənsubları, din, təsəvvüf, elm, fikir, sənət adamları, şairlər və xalqdan olan kəslər basdırılmışdır. Əyyub qəbiristanlığı Haliç sahillərindən, Qaryağdı çölündə, təpədəki sırtlara və oradan da Ədirnəqapı divarına çatmışdır. Ədirnəqapı ilə Alibəyköyə çatan yolların ətrafındakı məzar daşları da Əyyub qəbiristanlığının davamıdır. Haliç ətrafı ilə arxasında aparılan yol işləri və digər tikinti işləri buradakı məzarlara böyük zərər vermişdir.
İstanbulun fəthindən dərhal sonra Əyyub qəbiristanlığında ölülərin basdırılması ilə məzar daşlarında cəmiyyətin düşüncə quruluşu ortaya çıxmışdır. Anadolu məzar daşlarındakı müxtəliflik, burada da diqqəti cəlb edir. Başlıbaşına bir sənət əsəri xüsusiyyətindəki bu daşlar ölünün şəxsiyyəti mövzusunda da məlumat verir.
XVIII əsrin sonlarında yeni mərmər ocaqlarının ixtirasıyla Əyyub qəbiristanlığında mərmərdən daha çox yararlanmağa başlanılmışdır. Osmanlı türbə arxitekturasına məxsus plan tipləri, üslub və bəzəmə burada tətbiq olunmuşdur. Qəbiristanlıqdakı açıq və bağlı türbələrdə, mərmər, daş və kərpic ilə birlikdə istifadə edilmiş çini, qələm işi, ştuk, və yazı da onları tamamlamışdır.
Məzarlar
Əyyub qəbiristanlığında və yaxın ətrafında Abdurrahman Paşa, Adil Sultan, Alaeddin Ali Çələbi, Ayas Mehmed Paşa, Bulak Mustafa Paşa, Cəfər Paşa, Çifte Gəlinlər (Çiftə Gələnlər), dəftərdar Nazlı Mahmud Çələbi, Dukaginzad Mehmed Paşa, Əbud-Dərda, Hz Ədhəm, Fərhad Paşa, Feridun Əhməd Paşa, Şair Fıtnat Xanım, Hacı Bəşir Ağa, Hz Hafir, xəncərlə Sultan, Həsən Hüsnü Paşa, Xədicə Canan Xanım, Xubba Xatun, Xosrov Paşa, İzzət Əfəndi, Hz Kab, Qarabaş Əhməd Əfəndi, Kırımi Hüseyn Əfəndi, Lələ Mustafa Paşa, Lələ Hüseyn Paşa, Mahmud Ağa, Mahmud Cəlaləddin Əfəndi, Mehmed Çələbi, Mehrişah Validə Sultan, Mirimiran Mehmed Paşa, Nəqqaş Həsən Paşa, Pertev Mehmed Paşa, Siyavuş Paşa, Sokollu Mehmed Paşa, V. Mehmed (Rəşad), Şah Sultan, Şeyxülislam Uryanzadə Əhməd Əsəd Əfəndi və Zal Mahmud Paşa türbələri yerləşir.
Fransız yazar müxtəlif vaxtlarda gələrək qəhvə içdiyi deyilən qəhvəxanaya (Pierre Loti təpəsi) çıxan yoxuşun ətrafında tanınmış şəxslərin məzarları vardır. Yoxuşun dərhal başında, 1900-cü ildə cahan pəhlivanlığını qazanan, 1904-cü ildə də ölən dəmir barmaqlıqlı məzarı vardır. Oxşar yol üzərində Kaşğari təkkəsi ətrafındakı qəbiristanlıqlarda da Türk musiqisinin böyük ustadı Zəkai Dədə Əfəndi, xəttat Kamil Əfəndi, Ədirnə tarixi yazarı Badi Əhməd Əfəndi, Marşal Fevzi Çaxmak basdırılmışdır. Çaxmaq qəbirinin yaxınlığında Nəqşi şeyxi Kiçik Hüseyn Əfəndinin qəbiri yerləşir. Əyyub qəbiristanlığı Nəkşibəndilərin basdırıldığı bir yer olaraq köhnə istanbullular tərəfindən "Nəqşi tarlası" olaraq adlandırılırdı.
Kaşğari təkkəsindən yuxarıda, Qaryağdı adıyla tanınan Bəktaşi təkkəsinə uzanan yolun iki yanında daha köhnəyə enən məzar daşlarıyla qarşılaşılır. Qoca Sinan türbəsi yaxınlığında Əyyub Sultan türbəsinin ilk türbədar və eyni zamanda II Bəyazidin taxta çıxmasında ona köməklik edən Şeyx Baba Yusuf Əfəndinin, Vəzir Sinan Paşa türbəsi yanında Hacı Abdullah Paşanın məzarı vardır. Digər tərəfdən Əyyub qəbiristanlığında dəfn müqəddəsliyi inancı yeni basdırılanlar üçün köhnə məzarların itməsi ilə nəticələnmişdir. Bu səbəblə də Əyyub qəbiristanlığında bir çox məşhur adamın məzarı dağılmış və ya itmişdir. Əbul-Fazil Alaəddin Əfəndinin məzarı yerinə başqaları basdırılmış, Şeyxülislam Sədi Sadullah Əfəndinin, Ali Quşçunun məzar daşları məscidin arxasında qırıq olaraq tapılmış və yerinə yerləşdirilmişdir.
Əyyub qəbiristanlığında aparılan araşdırmalar ortaya maraqlı tarixi sənəd xüsusiyyətində məzar daşlarını çıxarmışdır. Krımın paytaxtı Baxçasarayda basdırılmış olduğu düşünülən II Qazi Gərayın oğlu Dövlət Xanın məzar daşı Əyyub qəbiristanlığında tapılmışdır. Qəbiristanlığın maraqlı bir hissəsi isə tapılab cəllad məzarlığıdı. Cəllad xalq arasında yaxşı qarşılanmadığından bu işi edənlər ayrı bir qəbiristanlıqda dəfn edilirdilər. Buradakı məzar daşları olduqca qalın və insan böyüklüyündəki daşlardan düzəldilmişdir. Pier Loti yaxınlarındakı cəllad qəbiristanlığı bu gün tamamilə yox olmuşdur. Normal məzarlıqla bir-birinə qarışmış və çox sayda yeni dövr məzarları yaradılmışdır. Çox az tapılan cəllad məzarlarının bir çoxu yeni məzarların arasında qalmış, bəziləri isə yox olmuşdur.
Qəbiristanlığa mistik bir görünüş verən qəbiristanlığın böyük bir hissəsi, təbiətin pozuntusuna, kamulaştırmalara, gecəqondu istehsalında yox olmalarına, qırılmalarına, müasir məzarların onların yeri almalarına qarşılıq yenə də qorunmuşdur. Ən gözəl Haliç mənzərələrindən birinə sahib olan Pierre Loti təpəsilə Haliç sahili arasında uzanan Əyyub-Piyerloti kanat yolu qəbiristanlığın üzərindən keçir. 2005-ci ildə xidmətə verilən 384 metr uzunluğundakı xətt Maçka-Daşqışla kanat yolundan sonra İstanbulun ikinci böyük kanat yolu xətdidir.
İstinadlar
- Eyüp 2014-03-28 at the Wayback Machine, istanbul.gov.tr
- , "Eyüp Mezarlığı", , , 1994. .
- Mareşal Fevzi Çakmak Eyüp’te Anıldı… [ölü keçid], http://eyup.bel.tr 2013-10-14 at the Wayback Machine, 10 Nisan 2013.
- Fevzi Çakmak Nakşibendi miydi? 2011-04-15 at the Wayback Machine, Murat Bardakçı, Hürriyet, 31 Ağustos 2001.
Mənbə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eyyub qebiristanligi Eyyub Sultan qebiristanligi olaraq da taninir Istanbulun Eyyub ilcesinde Halic sahilinde olan mezarliq Eyyub semti kimi Eyyub qebiristanligi da adini Emevilerin VII esrde Konstantinopola Istanbul teskil etdiyi muveffeqiyyetsiz seferinde 674 678 Istanbul divarlari qarsisinda sehid olan Ebu Eyyub el Ensariden alir Ebu Eyyub el Ensarinin turbesinin burada movcudlugu ve xalqin ona yaxin basdirilma isteyi Eyyub qebiristanliginin meydana gelmesine sebeb olmusdur QebiristanliqEyyubsultan qebiristanligiOlke TurkiyeYerlesdiyi yer Eyyubsultan41 03 08 sm e 28 56 00 s u Eyyubsultan qebiristanligi Vikianbarda elaqeli mediafayllarEyyub qebiristanligindan Halicin gorunusu Istanbuldaki en boyuk Islam qebiristanliqlarinda biri olan Eyyub qebiristanliginda padsahlar serezemler seyhulislamlar vezirler serkerdeler xanim sultanlar saray mensublari din tesevvuf elm fikir senet adamlari sairler ve xalqdan olan kesler basdirilmisdir Eyyub qebiristanligi Halic sahillerinden Qaryagdi colunde tepedeki sirtlara ve oradan da Edirneqapi divarina catmisdir Edirneqapi ile Alibeykoye catan yollarin etrafindaki mezar daslari da Eyyub qebiristanliginin davamidir Halic etrafi ile arxasinda aparilan yol isleri ve diger tikinti isleri buradaki mezarlara boyuk zerer vermisdir Istanbulun fethinden derhal sonra Eyyub qebiristanliginda olulerin basdirilmasi ile mezar daslarinda cemiyyetin dusunce qurulusu ortaya cixmisdir Anadolu mezar daslarindaki muxteliflik burada da diqqeti celb edir Baslibasina bir senet eseri xususiyyetindeki bu daslar olunun sexsiyyeti movzusunda da melumat verir XVIII esrin sonlarinda yeni mermer ocaqlarinin ixtirasiyla Eyyub qebiristanliginda mermerden daha cox yararlanmaga baslanilmisdir Osmanli turbe arxitekturasina mexsus plan tipleri uslub ve bezeme burada tetbiq olunmusdur Qebiristanliqdaki aciq ve bagli turbelerde mermer das ve kerpic ile birlikde istifade edilmis cini qelem isi stuk ve yazi da onlari tamamlamisdir MezarlarEyyub qebiristanliginda ve yaxin etrafinda Abdurrahman Pasa Adil Sultan Alaeddin Ali Celebi Ayas Mehmed Pasa Bulak Mustafa Pasa Cefer Pasa Cifte Gelinler Cifte Gelenler defterdar Nazli Mahmud Celebi Dukaginzad Mehmed Pasa Ebud Derda Hz Edhem Ferhad Pasa Feridun Ehmed Pasa Sair Fitnat Xanim Haci Besir Aga Hz Hafir xencerle Sultan Hesen Husnu Pasa Xedice Canan Xanim Xubba Xatun Xosrov Pasa Izzet Efendi Hz Kab Qarabas Ehmed Efendi Kirimi Huseyn Efendi Lele Mustafa Pasa Lele Huseyn Pasa Mahmud Aga Mahmud Celaleddin Efendi Mehmed Celebi Mehrisah Valide Sultan Mirimiran Mehmed Pasa Neqqas Hesen Pasa Pertev Mehmed Pasa Siyavus Pasa Sokollu Mehmed Pasa V Mehmed Resad Sah Sultan Seyxulislam Uryanzade Ehmed Esed Efendi ve Zal Mahmud Pasa turbeleri yerlesir Fransiz yazar muxtelif vaxtlarda gelerek qehve icdiyi deyilen qehvexanaya Pierre Loti tepesi cixan yoxusun etrafinda taninmis sexslerin mezarlari vardir Yoxusun derhal basinda 1900 cu ilde cahan pehlivanligini qazanan 1904 cu ilde de olen demir barmaqliqli mezari vardir Oxsar yol uzerinde Kasgari tekkesi etrafindaki qebiristanliqlarda da Turk musiqisinin boyuk ustadi Zekai Dede Efendi xettat Kamil Efendi Edirne tarixi yazari Badi Ehmed Efendi Marsal Fevzi Caxmak basdirilmisdir Caxmaq qebirinin yaxinliginda Neqsi seyxi Kicik Huseyn Efendinin qebiri yerlesir Eyyub qebiristanligi Neksibendilerin basdirildigi bir yer olaraq kohne istanbullular terefinden Neqsi tarlasi olaraq adlandirilirdi Kasgari tekkesinden yuxarida Qaryagdi adiyla taninan Bektasi tekkesine uzanan yolun iki yaninda daha kohneye enen mezar daslariyla qarsilasilir Qoca Sinan turbesi yaxinliginda Eyyub Sultan turbesinin ilk turbedar ve eyni zamanda II Beyazidin taxta cixmasinda ona komeklik eden Seyx Baba Yusuf Efendinin Vezir Sinan Pasa turbesi yaninda Haci Abdullah Pasanin mezari vardir Diger terefden Eyyub qebiristanliginda defn muqeddesliyi inanci yeni basdirilanlar ucun kohne mezarlarin itmesi ile neticelenmisdir Bu sebeble de Eyyub qebiristanliginda bir cox meshur adamin mezari dagilmis ve ya itmisdir Ebul Fazil Alaeddin Efendinin mezari yerine basqalari basdirilmis Seyxulislam Sedi Sadullah Efendinin Ali Quscunun mezar daslari mescidin arxasinda qiriq olaraq tapilmis ve yerine yerlesdirilmisdir Eyyub qebiristanliginda aparilan arasdirmalar ortaya maraqli tarixi sened xususiyyetinde mezar daslarini cixarmisdir Krimin paytaxti Baxcasarayda basdirilmis oldugu dusunulen II Qazi Gerayin oglu Dovlet Xanin mezar dasi Eyyub qebiristanliginda tapilmisdir Qebiristanligin maraqli bir hissesi ise tapilab cellad mezarligidi Cellad xalq arasinda yaxsi qarsilanmadigindan bu isi edenler ayri bir qebiristanliqda defn edilirdiler Buradaki mezar daslari olduqca qalin ve insan boyukluyundeki daslardan duzeldilmisdir Pier Loti yaxinlarindaki cellad qebiristanligi bu gun tamamile yox olmusdur Normal mezarliqla bir birine qarismis ve cox sayda yeni dovr mezarlari yaradilmisdir Cox az tapilan cellad mezarlarinin bir coxu yeni mezarlarin arasinda qalmis bezileri ise yox olmusdur Qebiristanliga mistik bir gorunus veren qebiristanligin boyuk bir hissesi tebietin pozuntusuna kamulastirmalara geceqondu istehsalinda yox olmalarina qirilmalarina muasir mezarlarin onlarin yeri almalarina qarsiliq yene de qorunmusdur En gozel Halic menzerelerinden birine sahib olan Pierre Loti tepesile Halic sahili arasinda uzanan Eyyub Piyerloti kanat yolu qebiristanligin uzerinden kecir 2005 ci ilde xidmete verilen 384 metr uzunlugundaki xett Macka Dasqisla kanat yolundan sonra Istanbulun ikinci boyuk kanat yolu xetdidir IstinadlarEyup 2014 03 28 at the Wayback Machine istanbul gov tr Eyup Mezarligi 1994 ISBN 975 7306 00 2 Maresal Fevzi Cakmak Eyup te Anildi olu kecid http eyup bel tr 2013 10 14 at the Wayback Machine 10 Nisan 2013 Fevzi Cakmak Naksibendi miydi 2011 04 15 at the Wayback Machine Murat Bardakci Hurriyet 31 Agustos 2001 Menbehttp www filozof net Turkce nedir ne demek 12493 eyup mezarligi nerede ozellikleri eyup mezarligindaki unluler htmlVikianbarda Eyyubsultan qebiristanligi ile elaqeli mediafayllar var