Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əntərə ibn Şəddad (525-608) — ərəb şairi.
| Əntərə ibn Şəddad | |
|---|---|
| Əntərə ibn Şəddad əl-Absi عنترة بن شداد العبسي | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | , |
| Vəfat tarixi | (83 yaşında) |
| Fəaliyyəti | |
| Tanınır | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Şairin atası Şəddad Əbs qəbiləsinin başçısı idi. Anası həbəşistanlı bir kölə olduğundan Əntərə uzun müddət qəbilənin tam hüquqlu üzvü olmamış, onunla bir qul kimi rəftar edilmiş, onu ən ağır işlərə göndərmişlər. Əntərə böyüdükcə onda öz kölə vəziyyətinə olan etiraz da artır, o başa düşünür ki, atası onu bir oğul kimi qəbul etməyənədək bir qul olaraq qalacaq.
Şairin mənsub olduğu Əbs qəbiləsi ərəb qəbilələri içərisində öz döyüşkənliyi və mübarizliyi ilə seçilirdi. Bu qəbilə uzun müddət Zübyan qəbiləsi ilə müharibə aparmışdır. Aramsız müharibələr Əntərənin də bir igid cəngavər kimi formalaşmasına gətirib çıxarır. Cəsur bir döyüşçü kimi tanındıqca Əntərənin azadlıq istəyi də artır və o, köləlikdən qurtarmaq üçün fürsət axtarır.
Rəvayətə görə, bir gün Əbs qəbiləsinin kişiləri ovda olarkən, Tayy qəbiləsi hücum edib çoxlu mal-qara, sərvət ələ keçirir. Şəddad Əntərəyə düşməni təqib etməyi əmr etsə də, Əntərə bir kölə olduğu üçün və bu səbəbdən də əsas məşğuliyyətinin mal-qara otarmaq olduğunu bildirib bu yürüşdən imtina edir. Şəddad Əntərənin məqsədini anlayır və əgər bu döyüşdə şücaət göstərərsə, ona azadlıq vəd edir. Atasının vədindən daha da cəsurlaşan Əntərə böyük igidlik göstərir və arzusunda olduğu azadlığı qazanır. Çox keçmir ki, o, Əbs qəbiləsinin igid sərkərdəsinə çevrilir.
Onun poeziyasının da əsas ruhunu döyüşkənlik, igidlik təşkil edir. O, "həmasə" (qəhrəmanlıq) janrının böyük ustası sayılır. Əntərənin, hətta, qocalanda da döyüşdən əl çəkmədiyi göstərilir.
Uzun ömür sürmüş Əntərənin ölümü barədə iki fikir var. Bir məlumata görə, o, döyüş meydanında ölmüşdü. İkinci rəvayətdə, onun səhrada tufana düşüb öldüyü bildirilir. Ümumiyyətlə, o dövrdə qocaların döyüşdə iştirak etməsinin bəyənilmədiyini və səhralarda əsən səmum küləklərinin məhvedici gücünü nəzərə alsaq ikinci rəvayəti daha ağılabatan hesab etmək olar.
Əntərə öz müəlləqəsini Əblə adlı əmisi qızına həsr edib. Şair kölə olduğundan Əbləyə olan sevgisini uzun müddət gizləmiş, ancaq azadlıq qazandıqdan sonra eşqini açmış və nəhayət Əblənin məhəbbətini qazanmışdır. Şair öz müəlləqəsində ilk növbədə öz igidlik və şücaəti ilə öyünür, özünü mədh edir. Fiziki və məvəvi gücünü misilsiz qəhrəmanlıq ruhunu tərənnüm edir. Onun hər bir misrasına orta əsr cəngavərinin psixologiyasına xas olan qürur və təkəbbür hakimdir. Şairi təkəbbürlü edən isə, hər şeydən əvvəl, uzun müddət təhqir və tənələrə məruz qalan bir kölənin özünü müdafiə instinkti idi.
O, uzun müddət qəbilə üzvləri tərəfindən təhqir olunmuş, adamlar ona həqarətlə baxmış, onun kölə anasını, qara dərisini, qalın dodaqlarını ələ salmışlar. Ərəb qəbilə psixologiyası uzun müddət adamlara Əntərəni bir igid sərkərdə kimi tanımağa imkan vermişdir. Bu, onu sarsıdır, şair qəzəblənir, coşur və bu qəzəbini poetik kəlama çevirməklə öz rəqiblərindən intiqam alırdı.
Əntərə öz müəlləqəsinin ilk beytini şikayətli, təəssüflü bir ahənglə başlayır. Lakin ilk beytdə şairin özünə olan inamı da hiss olunur.
هل غادر الشعراء من متردم أم هل عرفت الدار بعد توهم
"Şairlər deyilməmiş söz qoyublarmı? Yaxud unutduğun obanı bir daha tanıya bilərsənmi?"
Müəlləqəsini tərk edilmiş obanın təsviri ilə başlayan Əntərə keçmiş günlərindən narazılığını ifadə edir və sonra özü barədə mühakimələrə keçir. Əntərə şerində qılıncların səsi, atların kişnəməsi və dəvələrin nərəsi eşidilir. Əntərə döyüşdə qızğın şirə bənzəyir. Onun hər bir zərbəsi bir insan ömrünü aparır. Əntərə ilə rastlaşan hər bir döyüşçü qalib gəlmək fikrini bir tərəfə atıb ancaq xilas yolu axtarır.
Əntərənin məhəbbət lirikası da əyilməzlikdir, yenilməzdir. O, sevgilisin qarşısında belə əyilmir. Şairə görə, Əblə belə bir igidin onu sevməsi ilə fəxr etməlidir. Buna görə də, onun sevgisinə cəngavərlik ruhu hakimdir. Əntərə müəlləqəsi başdan-ayağadək müharibə səhnəsinin təsviri, igid bir cəngavərin döyüş ruhunun tərənnümü ilə xarakterikdir.
Əntərə müəlləqəsinə xas olan qəhrəmanlıq, yenilməzlik, eşqdə dözümlülük, məğrurluq kimi cəhətlər onun bütün poeziyasında özünə yer tapıb.
Həmçinin bax
Esat Ayyıldız, Abbasî Dönemine Kadar 'Uzrî Gazel, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2016. s.21.
Esat Ayyıldız, Klasik Arap Şiirinde Emevî Dönemine Kadar Hiciv. Ankara: Gece Kitaplığı, 2020. s.120.
İstinadlar
Xarici keçidlər
- English translation of Antara's Hanged Poem
- another link to the same
- The Hanged Poem of Antara (Arabic)
- The Hanged Poem of Antara "another version" (Arabic) 2007-09-27 at the Wayback Machine
- Antara the Lion: Father of Heroes
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Entere ibn Seddad 525 608 ereb sairi Entere ibn SeddadEntere ibn Seddad el Absi عنترة بن شداد العبسيDogum tarixi 525Dogum yeri Vefat tarixi 608 83 yasinda FealiyyetiTaninir Vikianbarda elaqeli mediafayllarEntere ve Eble 19 cu esr Misir doyme modeli uzerinde tesvir edilmis HeyatiSairin atasi Seddad Ebs qebilesinin bascisi idi Anasi hebesistanli bir kole oldugundan Entere uzun muddet qebilenin tam huquqlu uzvu olmamis onunla bir qul kimi reftar edilmis onu en agir islere gondermisler Entere boyudukce onda oz kole veziyyetine olan etiraz da artir o basa dusunur ki atasi onu bir ogul kimi qebul etmeyenedek bir qul olaraq qalacaq Sairin mensub oldugu Ebs qebilesi ereb qebileleri icerisinde oz doyuskenliyi ve mubarizliyi ile secilirdi Bu qebile uzun muddet Zubyan qebilesi ile muharibe aparmisdir Aramsiz muharibeler Enterenin de bir igid cengaver kimi formalasmasina getirib cixarir Cesur bir doyuscu kimi tanindiqca Enterenin azadliq isteyi de artir ve o kolelikden qurtarmaq ucun furset axtarir Revayete gore bir gun Ebs qebilesinin kisileri ovda olarken Tayy qebilesi hucum edib coxlu mal qara servet ele kecirir Seddad Entereye dusmeni teqib etmeyi emr etse de Entere bir kole oldugu ucun ve bu sebebden de esas mesguliyyetinin mal qara otarmaq oldugunu bildirib bu yurusden imtina edir Seddad Enterenin meqsedini anlayir ve eger bu doyusde sucaet gostererse ona azadliq ved edir Atasinin vedinden daha da cesurlasan Entere boyuk igidlik gosterir ve arzusunda oldugu azadligi qazanir Cox kecmir ki o Ebs qebilesinin igid serkerdesine cevrilir Onun poeziyasinin da esas ruhunu doyuskenlik igidlik teskil edir O hemase qehremanliq janrinin boyuk ustasi sayilir Enterenin hetta qocalanda da doyusden el cekmediyi gosterilir Uzun omur surmus Enterenin olumu barede iki fikir var Bir melumata gore o doyus meydaninda olmusdu Ikinci revayetde onun sehrada tufana dusub olduyu bildirilir Umumiyyetle o dovrde qocalarin doyusde istirak etmesinin beyenilmediyini ve sehralarda esen semum kuleklerinin mehvedici gucunu nezere alsaq ikinci revayeti daha agilabatan hesab etmek olar Entere oz muelleqesini Eble adli emisi qizina hesr edib Sair kole oldugundan Ebleye olan sevgisini uzun muddet gizlemis ancaq azadliq qazandiqdan sonra esqini acmis ve nehayet Eblenin mehebbetini qazanmisdir Sair oz muelleqesinde ilk novbede oz igidlik ve sucaeti ile oyunur ozunu medh edir Fiziki ve mevevi gucunu misilsiz qehremanliq ruhunu terennum edir Onun her bir misrasina orta esr cengaverinin psixologiyasina xas olan qurur ve tekebbur hakimdir Sairi tekebburlu eden ise her seyden evvel uzun muddet tehqir ve tenelere meruz qalan bir kolenin ozunu mudafie instinkti idi O uzun muddet qebile uzvleri terefinden tehqir olunmus adamlar ona heqaretle baxmis onun kole anasini qara derisini qalin dodaqlarini ele salmislar Ereb qebile psixologiyasi uzun muddet adamlara Entereni bir igid serkerde kimi tanimaga imkan vermisdir Bu onu sarsidir sair qezeblenir cosur ve bu qezebini poetik kelama cevirmekle oz reqiblerinden intiqam alirdi Entere oz muelleqesinin ilk beytini sikayetli teessuflu bir ahengle baslayir Lakin ilk beytde sairin ozune olan inami da hiss olunur هل غادر الشعراء من متردم أم هل عرفت الدار بعد توهم Sairler deyilmemis soz qoyublarmi Yaxud unutdugun obani bir daha taniya bilersenmi Muelleqesini terk edilmis obanin tesviri ile baslayan Entere kecmis gunlerinden naraziligini ifade edir ve sonra ozu barede muhakimelere kecir Entere serinde qilinclarin sesi atlarin kisnemesi ve develerin neresi esidilir Entere doyusde qizgin sire benzeyir Onun her bir zerbesi bir insan omrunu aparir Entere ile rastlasan her bir doyuscu qalib gelmek fikrini bir terefe atib ancaq xilas yolu axtarir Enterenin mehebbet lirikasi da eyilmezlikdir yenilmezdir O sevgilisin qarsisinda bele eyilmir Saire gore Eble bele bir igidin onu sevmesi ile fexr etmelidir Buna gore de onun sevgisine cengaverlik ruhu hakimdir Entere muelleqesi basdan ayagadek muharibe sehnesinin tesviri igid bir cengaverin doyus ruhunun terennumu ile xarakterikdir Entere muelleqesine xas olan qehremanliq yenilmezlik esqde dozumluluk megrurluq kimi cehetler onun butun poeziyasinda ozune yer tapib Hemcinin baxEsat Ayyildiz Abbasi Donemine Kadar Uzri Gazel Yuksek Lisans Tezi Ankara 2016 s 21 Esat Ayyildiz Klasik Arap Siirinde Emevi Donemine Kadar Hiciv Ankara Gece Kitapligi 2020 s 120 IstinadlarXarici kecidlerVikianbarda Entere ibn Seddad ile elaqeli mediafayllar var English translation of Antara s Hanged Poem another link to the same The Hanged Poem of Antara Arabic The Hanged Poem of Antara another version Arabic 2007 09 27 at the Wayback Machine Antara the Lion Father of Heroes