Əmtəə nişanı – hüquqi cəhətdən qorunan firma adı, firma nişanı, əmtəə nümunəsi və ya onların əlaqələndirilməsidir, başqa sözlə müəyyən firmanın əmtəələrinin digər firmanın məlumatlarından fərqləndirmək üçün xidmət göstərən müəyyən edilmiş qaydada qeydiyyatdan keçən nişandır (işarədir, əlamətdir). Əmtəə nişanı – sahibkarın əmtəələrini və ya xidmətlərini digər sahibkarın əmtəələrindən və ya xidmətlərindən fərqləndirən və qrafik təsvir edilən nişan və ya nişanların hər hansı bir uzlaşması.
Ticarət markasını (bəzən onu firma nişanı adlandırırlar) – malın (əmtəənin) hazırlayanı göstərən, məhsulu onu hazırlayanla və satıcısı ilə eyniləşdirən simvol işarəsi (nişanı), müəssisələrin adı, termin, şəkil, emblem və s. Bu zaman buraxılan məhsula yox, onu buraxan firmaya aid olan ticarət adını fərqləndirmək olar. Əmtəə nişanı geraldika işarələrini, coğrafi adları və s. ehtiva etmir, çünki onlar müstəsna mülkiyyət obyekti ola bilməzlər. Əmtəə nişanında istifadə hüquqlarına aiddir: o, hallanmır (təsir altına düşmür). Həmişə mətndə eyni üsulla fərqləndirilir (böyük hərflə, dırnaq işarəsi ilə, kursivlə, üslublaşmış şriftlə və s.); qeydiyyatdan keçmiş əmtəə nişanı xüsusi nişanla C (kopirayt) təchiz olunur (əmtəənin, yaxud malın olduğu ölkədə qəbul edilən).
Əmtəə nişanının sahibi eyni məhsul və xidmətlər üçün əmtəə nişanından və onun variantlarından istifadə edilməsi üçün müstəsna hüquqa malikdir. Əmtəə nişanı istehsalçıya bir hüquqi və ya fiziki şəxs tərəfindən təklif edilən əmtəə və xidmətlərin digər şəxslərin yekcins əmtəə və xidmətlərin fərqlənməsinə imkan verir, onların dəyərinə təsir edir, rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsinə səbəb olur. Dünya bazarında markalanmış əmtəələr adətən markalanmamış əmtəələrə nisbətən 15-20% bahadır. Əmtəə nişanı qanunla qorunur və digər şəxslər, məsələn, lisenziya sazişləri əsasında öz qiyməti ilə başqasına verilə (satıla) bilər.
Əmtəə nişanından beynəlxalq təcrübədə istifadə edilməsi bir sıra sazişlərlə tənzimlənir: Sənaye mülkiyyətinin qorunması üzrə Paris konvensiyası ilə, Əmtəə nişanlarının beynəlxalq qeydiyyatı haqqında beynəlxalq konvensiya ilə, Nişanların qeydiyyatı üçün məlumatların və xidmətlərin beynəlxalq təsnifatı haqqında sazişlə və s.
Mülki-hüquqi təsnifata görə əmtəə nişanı hüquqi müstəsna hüquqlara aiddir. Qanunla müəyyən edilir ki, əmtəə nişanı sahibi əmtəə nişanından istifadə etməyə görə, ondan sərəncamlıq etməyə görə eləcə də digər şəxslər tərəfindən əmtəə nişanından istifadə edilməsinə qadağan qoymağa görə müstəsna hüquqa malikdir.
Əmtəələr üçün əmtəə nişanının qeydiyyatdan keçmədiyi əmtəələrdə və əmtəə nişanı məxsus olmayan şəxs tərəfindən və ya əmtəə nişanından istifadə edilməsi üçün müəyyən edilmiş qaydada lisenziya (icazə) almayan şəxs tərəfindən onların qablaşmasında əmtəə nişanının icazə verilmədən tətbiq olunması onun (əmtəə nişanının) sahibinin hüquqlarının pozulması kimi qəbul olunur. Bununla belə "istifadə" sözü geniş mənada dərk olunur: onun reklamda, nəşrlərdə, rəsmi blanklarda, lövhələrdə, eksponatların nümayiş etdirilməsi zamanı sərgilərdə, yarmarkalarda və s.-də istifadə edilməsi kimi.
Yalnız əmtəə nişanı ondan istifadə edilməsi üçün firmaya müstəsna hüququ təmin edir və firmanı "oxşarları çaşdıran" nişanların rəqiblər tərəfindən tətbiqini qoruyur. Məşhur firmalar firma adını və ya nişanını çox zaman görünən yerdə yerləşdirirlər. Bu xüsusilə dəbdə olan paltarda, avtomobillərdə qəbul olunmuşdur. Dilerlərin, topdansatış və pərakəndə ticarət firmalarının markaları çox zaman malın qabında (qablaşmasında) yerləşdirilir.
Geniş miqyasda məşhur olan və bazarda möhkəm nüfuza malik olan digər firmanın əmtəə nişanından istifadə etməyi arzu edən firma yalnız müqavilə lisenziya ayırmalarına görə bu marka üçün patentin sahibinin icazəsi ilə bunu edə bilər.
Əmtəə nişanının güzəştləri və ondan istifadə edilməsi üçün lisenziyaya verilməsi mümkündür. Lisenziya müqaviləsində lisenziya üzrə aparılan əmtəələrin (malların) keyfiyyəti sahibin əmtəələrinin (mallarının) keyfiyyətindən az olmayan şərt ehtiva olunmalıdır. Əmtəə nişanının işlənib hazırlanması kommersiya sirri sayılır.
Ədəbiyyat
- Əliquliyev R.M., Ağayev N.B., Alıquliyev R.M., Plagiatlıqla mübarizə texnologiyaları // Bakı. İnformasiya Texnologiyaları nəşriyyatı. 2015. 146
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Emtee nisani huquqi cehetden qorunan firma adi firma nisani emtee numunesi ve ya onlarin elaqelendirilmesidir basqa sozle mueyyen firmanin emteelerinin diger firmanin melumatlarindan ferqlendirmek ucun xidmet gosteren mueyyen edilmis qaydada qeydiyyatdan kecen nisandir isaredir elametdir Emtee nisani sahibkarin emteelerini ve ya xidmetlerini diger sahibkarin emteelerinden ve ya xidmetlerinden ferqlendiren ve qrafik tesvir edilen nisan ve ya nisanlarin her hansi bir uzlasmasi Emtee nisanin remzi Ticaret markasini bezen onu firma nisani adlandirirlar malin emteenin hazirlayani gosteren mehsulu onu hazirlayanla ve saticisi ile eynilesdiren simvol isaresi nisani muessiselerin adi termin sekil emblem ve s Bu zaman buraxilan mehsula yox onu buraxan firmaya aid olan ticaret adini ferqlendirmek olar Emtee nisani geraldika isarelerini cografi adlari ve s ehtiva etmir cunki onlar mustesna mulkiyyet obyekti ola bilmezler Emtee nisaninda istifade huquqlarina aiddir o hallanmir tesir altina dusmur Hemise metnde eyni usulla ferqlendirilir boyuk herfle dirnaq isaresi ile kursivle uslublasmis sriftle ve s qeydiyyatdan kecmis emtee nisani xususi nisanla C kopirayt techiz olunur emteenin yaxud malin oldugu olkede qebul edilen Emtee nisaninin sahibi eyni mehsul ve xidmetler ucun emtee nisanindan ve onun variantlarindan istifade edilmesi ucun mustesna huquqa malikdir Emtee nisani istehsalciya bir huquqi ve ya fiziki sexs terefinden teklif edilen emtee ve xidmetlerin diger sexslerin yekcins emtee ve xidmetlerin ferqlenmesine imkan verir onlarin deyerine tesir edir reqabet qabiliyyetinin yukseldilmesine sebeb olur Dunya bazarinda markalanmis emteeler adeten markalanmamis emteelere nisbeten 15 20 bahadir Emtee nisani qanunla qorunur ve diger sexsler meselen lisenziya sazisleri esasinda oz qiymeti ile basqasina verile satila biler Emtee nisanindan beynelxalq tecrubede istifade edilmesi bir sira sazislerle tenzimlenir Senaye mulkiyyetinin qorunmasi uzre Paris konvensiyasi ile Emtee nisanlarinin beynelxalq qeydiyyati haqqinda beynelxalq konvensiya ile Nisanlarin qeydiyyati ucun melumatlarin ve xidmetlerin beynelxalq tesnifati haqqinda sazisle ve s Mulki huquqi tesnifata gore emtee nisani huquqi mustesna huquqlara aiddir Qanunla mueyyen edilir ki emtee nisani sahibi emtee nisanindan istifade etmeye gore ondan serencamliq etmeye gore elece de diger sexsler terefinden emtee nisanindan istifade edilmesine qadagan qoymaga gore mustesna huquqa malikdir Emteeler ucun emtee nisaninin qeydiyyatdan kecmediyi emteelerde ve emtee nisani mexsus olmayan sexs terefinden ve ya emtee nisanindan istifade edilmesi ucun mueyyen edilmis qaydada lisenziya icaze almayan sexs terefinden onlarin qablasmasinda emtee nisaninin icaze verilmeden tetbiq olunmasi onun emtee nisaninin sahibinin huquqlarinin pozulmasi kimi qebul olunur Bununla bele istifade sozu genis menada derk olunur onun reklamda nesrlerde resmi blanklarda lovhelerde eksponatlarin numayis etdirilmesi zamani sergilerde yarmarkalarda ve s de istifade edilmesi kimi Yalniz emtee nisani ondan istifade edilmesi ucun firmaya mustesna huququ temin edir ve firmani oxsarlari casdiran nisanlarin reqibler terefinden tetbiqini qoruyur Meshur firmalar firma adini ve ya nisanini cox zaman gorunen yerde yerlesdirirler Bu xususile debde olan paltarda avtomobillerde qebul olunmusdur Dilerlerin topdansatis ve perakende ticaret firmalarinin markalari cox zaman malin qabinda qablasmasinda yerlesdirilir Genis miqyasda meshur olan ve bazarda mohkem nufuza malik olan diger firmanin emtee nisanindan istifade etmeyi arzu eden firma yalniz muqavile lisenziya ayirmalarina gore bu marka ucun patentin sahibinin icazesi ile bunu ede biler Emtee nisaninin guzestleri ve ondan istifade edilmesi ucun lisenziyaya verilmesi mumkundur Lisenziya muqavilesinde lisenziya uzre aparilan emteelerin mallarin keyfiyyeti sahibin emteelerinin mallarinin keyfiyyetinden az olmayan sert ehtiva olunmalidir Emtee nisaninin islenib hazirlanmasi kommersiya sirri sayilir EdebiyyatEliquliyev R M Agayev N B Aliquliyev R M Plagiatliqla mubarize texnologiyalari Baki Informasiya Texnologiyalari nesriyyati 2015 146