Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əkrəm Məmmədəmin oğlu Şəkinski (16 noyabr 1929, Bakı – 25 iyun 1998, İstanbul) — Azərbaycan dövlət və siyasi xadimi, tanınmış mühəndis.
| Əkrəm Şəkinski | |
|---|---|
 | |
  | |
| 5 avqust 1991 – 25 iyun 1998 | |
| Əvvəlki | qurum yaradılıb |
| Sonrakı | qurum ləğv edilib |
  | |
| 5 aprel 1974 – 15 oktyabr 1987 | |
| Əvvəlki | Abdulla Bayramov |
| Sonrakı | qurum ləğv edilib |
| 1980 – 1990 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (68 yaşında) |
| Vəfat yeri | İstanbul, Türkiyə |
| Dəfn yeri | |
| Təhsili | |
| Atası | Məmmədəmin Şəkinski |
| Həyat yoldaşı | Fərəh Şəkinskaya |
| Uşağı | Emin Şəkinski |
| | |
| Təltifləri |   |
Həyatı
Əkrəm Məmmədəmin oğlu Şəkinski 1929-cu il noyabr ayının 16-da Bakı şəhərində bu gün də böyük hörmətlə xatırlanan əfsanəvi "çekist" Məmmədəmin Şəkinskinin ailəsində dünyaya göz açmışdır. Atasının repressiyaya məruz qalaraq həbs olunması balaca Əkrəmi hələ yeniyetməlik çağlarından əmək fəaliyyətinə başlamağa vadar etdi. O, Xəzər Donanmasının İstehsalat kombinatının çörəkxanasında usta köməkçisi işləyərək qazandığı cüzi vəsaitlə məhrumiyyətlərə düçar olmuş ailəni dolandırırdı. Bir qədər sonra SSRİ "Baştunelmetrotikinti" İdarəsinin Bakıdakı Baş Markşeyder İdarəsində böyük fəhlə, kiçik texnik-geodeziyaçı işləmişdir.
1954-cü ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun (indiki ADNA) geoloji-kəşfiyyat fakültəsini bitirib. "Azneft" birliyinin Dənizdə Geofiziki Kəşfiyyat İdarəsinə təyinat alan Əkrəm burada seysmik kəşfiyyat partiyasının böyük radiotexnikindən idarənin baş mühəndisliyinədək yüksəlir.
Əkrəm Şəkinski "Texnoeksport" Ümumittifaq Birliyi ilə İran neft kompaniyası arasında bağlanmış müqavilənin məsləhətçi-rəhbəri kimi 1966–1968-ci illərdə İrana xidməti ezamiyyətə gedir. Orada onun rəhbərliyi ilə Cənubi Xəzərin İran sektorunda aparılan seysmik kəşfiyyat sayəsində 30-dan artıq perspektivli neft-qaz strukturları aşkarlanaraq dərin qazma işləri üçün hazırlanır. Onun qonşu ölkədəki məhsuldar fəaliyyəti SSRİ Geologiya Nazirliyi tərəfindən yüksək qiymətləndirilir.
İrandan qayıtdıqdan sonra Ə. Şəkinski 1969-cu ildə SSRİ Neft Sənayesi Nazirliyinin "Azneftgeofizkəşfiyyat" Trestinin müdiri vəzifəsinə təyinat alır.
Ölkənin neft sənayesi sistemində seysmik kəşfiyyat dəstəsinin rəisi, baş mühəndis və trest müdiri vəzifələrində çalışdığı illərdə Ə. Şəkinskinin rəhbərliyi və birbaşa iştirakı ilə quruda və dənizdə bir sıra perspektivli neft-qaz strukturları (quruda Kürsəngi, Qarabağlı, Muradxanlı; dənizdə Bulla-dəniz, Bahar, "Günəşli", Livanov və başqaları) aşkar edilərək dərin kəşfiyyat qazması üçün təhvil verilmişdir. Adları çəkilən strukturların bir qismi sonradan Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin əsas istismar obyektlərinə çevrilmişdir.
Xarici ölkələrlə iqtisadi əməkdaşlığa dair danışıqlar aparmaq məqsədilə Ə. Şəkinski hökumət komissiyalarının heyətində — 1969-cu ildə İranda, 1973-cü ildə Nigeriyada olmuşdur.
1974-cü ilin aprelində Ə. Şəkinski respublika hökumətinin üzvü kimi Nazirlər Soveti Geologiya İdarəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilir və ömrünün sonunadək bu vacib dövlət qurumuna yüksək səriştəlilik, peşəkarlıqla rəhbərlik edir.
Ölkədə mineral-xammal bazasının genişləndirilməsi, faydalı qazıntı ehtiyatlarının artırılması Ə. Şəkinskinin fəaliyyətinin başlıca qayəsi idi. 1975–1990-cı illər ərzində polimetal filizlərinin, yodlu-bromlu suların, qara metallurgiya üçün xammalın resursları 2 dəfədən çox artırıldı. İnşaat materiallarının, üzlük və dekorativ daşların, yeraltı şirin, termomineral və müalicə sularının ehtiyatları yaradıldı.
SSRİ Dövlət Ehtiyatlar Komissiyasında 1976-cı ildə Katex, 1983-cü ildə Filizçay və Kasdağ yataqları polimetal filizlərinin sənaye ehtiyatlarının təsdiq edilməsi ilə respublikamızın şimali-qərb bölgəsində əlvan metallurgiyanın güclü mineral-xammal bazası yaradıldı.
1983–1990-cı illər ərzində ölkəmizin geoloji xidməti tarixində ilk dəfə iki mis-qızıl filizi yatağı kəşf olunaraq sənaye kateqoriyaları üzrə ehtiyatları təsdiq edilmişdir. Bunun sayəsində ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində respublika ərazisinin ümumi perspektivləri nəzərə alınmaqla "Azərqızıl" Dövlət şirkətinin yaradılması mümkün oldu.
Ə. Şəkinskinin geoloji-kəşfiyyat işlərinə rəhbərliyi dövründə onlarca müxtəlif növ qeyri-filiz xammalı və inşaat materialı yataqları kəşf edilmişdir. Bu müddət ərzində respublikada çoxsaylı inşaat materialı istehsalı kombinatları, tikinti daşı, bentonit gili, alüminium oksidi istehsalı üçün mexanikləşdirilmiş xammal karxanaları, Yeni Neftçala və Bakı Yod zavodları və texnoloji proseslərində mineral-xammal ehtiyatlarından istifadəyə əsaslanan bir çox müəssisə fəaliyyət göstərirdi.
Ekoloji və digər problemlərin həlli ilə bağlı məsələlər həmişə Ə. Şəkinskinin diqqət mərkəzində olmuşdur. Buraya, ilk növbədə, yüksək keyfiyyətli yeraltı şirin və müalicəvi mineral su ehtiyatlarının aşkar edilməsi, Bakı şəhərinin su təminatının əsaslandırılması, iqtisadiyyat üçün daim təhlükə mənbəyi olan ekzogen geoloji proseslərin (sürüşmələr, torpaq eroziyası və s.) aşkarlanaraq öyrənilməsi, binaların zirzəmilərində subasması ilə mübarizəyə dair təkliflərin verilməsi, ölkə paytaxtının sanitar-ekoloji şəraitinin yaxşılaşdırılması və başqa bu kimi məsələlər aid idi.
Əkrəm Şəkinskinin iştirakı ilə Şəki-Qəbələ bölgəsində kəşf olunmuş miqdarı saniyədə 15 kubmetr təşkil edən yeraltı su ehtiyatları hesabına Bakı şəhəri və Abşeron yarımadasının əlavə su təminatının alternativ variantı da yaradılmışdır. Artıq bu variantın tam gerçəkləşməsinə çox az müddət qalır.
Ə. Şəkinskinin elmi axtarışları nəticəsində Qanlı gölün ətraf mühitə, ilk növbədə, metro xəttinə və şəhər qəbiristanlığına zərərli təsiri öyrənilərək bunun ləğvi variantları təklif edilmişdi. Bu təklif də artıq öz müsbət həllini tapıb. Onun təşəbbüsü ilə və rəhbərliyi ilə 1988–1989-cu illər ərzində Bakı və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron yarımadası ərazilərinin radioaktiv çirklənməsinin səviyyəsi hərtərəfli öyrənilmişdir. Nəticə etibarilə fon göstəricilərini üstələyən 100-ə yaxın radioaktiv çirklənmə mənbəyi aşkarlanaraq ləğv edilmişdir.
Ə. Şəkinski bir sıra dövlət və hökumət komissiyalarının üzvü idi. Sovet İttifaqı nümayəndə heyətinin tərkibində 1989-cu ildə ABŞ-nin Vaşinqton şəhərində keçirilmiş XXVIII Ümumdünya Geoloji Konqresin işində fəal iştirak etmişdi.
X və XI çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. "Qırmızı Əmək Bayrağı" və "Şərəf nişanı" ordenləri, medallarla, respublika Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilmiş, "Azərbaycan SSR əməkdar geoloqu" və "SSRİ Yer təkinin fəxri kəşfiyyatçısı" fəxri adlarını almışdı.
Ə. Şəkinski iki dəfə — Kürsəngi neft-qaz yatağının aşkar olunması və kəşfiyyatına və Binə-Hövsan və Neftçala yodlu-bromlu su yataqlarının aşkar edilməsi, kəşfiyyatı və sənaye mənimsənilməsi üçün təhvil verilməsinə görə "Yatağın ilk açanı" diplomuna və fəxri nişanına layiq görülmüşdü.
Ə. Şəkinski Türkiyə Cümhuriyyətinin İstanbul şəhərində xidməti ezamiyyətdə olarkən — 1998-ci il iyun ayının 25-də vəfat edib. O, Bakıda, Fəxri xiyabanda dəfn edilib.
Xarici keçidlər
- [1] [ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ekrem Memmedemin oglu Sekinski 16 noyabr 1929 Baki 25 iyun 1998 Istanbul Azerbaycan dovlet ve siyasi xadimi taninmis muhendis Ekrem SekinskiAzerbaycan Respublikasi Dovlet Geologiya ve Mineral Ehtiyatlar Komitesinin sedri5 avqust 1991 25 iyun 1998Evvelkiqurum yaradilibSonrakiqurum legv edilibAzerbaycan SSR Geologiya Idaresinin reisi5 aprel 1974 15 oktyabr 1987EvvelkiAbdulla BayramovSonrakiqurum legv edilibAzerbaycan SSR Ali Sovetinin X ve IX cagiris deputati1980 1990Sexsi melumatlarDogum tarixi 16 noyabr 1929Dogum yeri Baki Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 25 iyun 1998 68 yasinda Vefat yeri Istanbul TurkiyeDefn yeri BakiII Fexri XiyabanTehsili Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye UniversitetiAtasi Memmedemin SekinskiHeyat yoldasi Fereh SekinskayaUsagi Emin SekinskiTeltifleriHeyatiEkrem Memmedemin oglu Sekinski 1929 cu il noyabr ayinin 16 da Baki seherinde bu gun de boyuk hormetle xatirlanan efsanevi cekist Memmedemin Sekinskinin ailesinde dunyaya goz acmisdir Atasinin repressiyaya meruz qalaraq hebs olunmasi balaca Ekremi hele yeniyetmelik caglarindan emek fealiyyetine baslamaga vadar etdi O Xezer Donanmasinin Istehsalat kombinatinin corekxanasinda usta komekcisi isleyerek qazandigi cuzi vesaitle mehrumiyyetlere ducar olmus aileni dolandirirdi Bir qeder sonra SSRI Bastunelmetrotikinti Idaresinin Bakidaki Bas Markseyder Idaresinde boyuk fehle kicik texnik geodeziyaci islemisdir 1954 cu ilde Azerbaycan Senaye Institutunun indiki ADNA geoloji kesfiyyat fakultesini bitirib Azneft birliyinin Denizde Geofiziki Kesfiyyat Idaresine teyinat alan Ekrem burada seysmik kesfiyyat partiyasinin boyuk radiotexnikinden idarenin bas muhendisliyinedek yukselir Ekrem Sekinski Texnoeksport Umumittifaq Birliyi ile Iran neft kompaniyasi arasinda baglanmis muqavilenin meslehetci rehberi kimi 1966 1968 ci illerde Irana xidmeti ezamiyyete gedir Orada onun rehberliyi ile Cenubi Xezerin Iran sektorunda aparilan seysmik kesfiyyat sayesinde 30 dan artiq perspektivli neft qaz strukturlari askarlanaraq derin qazma isleri ucun hazirlanir Onun qonsu olkedeki mehsuldar fealiyyeti SSRI Geologiya Nazirliyi terefinden yuksek qiymetlendirilir Irandan qayitdiqdan sonra E Sekinski 1969 cu ilde SSRI Neft Senayesi Nazirliyinin Azneftgeofizkesfiyyat Trestinin mudiri vezifesine teyinat alir Olkenin neft senayesi sisteminde seysmik kesfiyyat destesinin reisi bas muhendis ve trest mudiri vezifelerinde calisdigi illerde E Sekinskinin rehberliyi ve birbasa istiraki ile quruda ve denizde bir sira perspektivli neft qaz strukturlari quruda Kursengi Qarabagli Muradxanli denizde Bulla deniz Bahar Gunesli Livanov ve basqalari askar edilerek derin kesfiyyat qazmasi ucun tehvil verilmisdir Adlari cekilen strukturlarin bir qismi sonradan Azerbaycan Respublikasi Dovlet Neft Sirketinin esas istismar obyektlerine cevrilmisdir Xarici olkelerle iqtisadi emekdasliga dair danisiqlar aparmaq meqsedile E Sekinski hokumet komissiyalarinin heyetinde 1969 cu ilde Iranda 1973 cu ilde Nigeriyada olmusdur 1974 cu ilin aprelinde E Sekinski respublika hokumetinin uzvu kimi Nazirler Soveti Geologiya Idaresinin reisi vezifesine teyin edilir ve omrunun sonunadek bu vacib dovlet qurumuna yuksek seristelilik pesekarliqla rehberlik edir Olkede mineral xammal bazasinin genislendirilmesi faydali qazinti ehtiyatlarinin artirilmasi E Sekinskinin fealiyyetinin baslica qayesi idi 1975 1990 ci iller erzinde polimetal filizlerinin yodlu bromlu sularin qara metallurgiya ucun xammalin resurslari 2 defeden cox artirildi Insaat materiallarinin uzluk ve dekorativ daslarin yeralti sirin termomineral ve mualice sularinin ehtiyatlari yaradildi SSRI Dovlet Ehtiyatlar Komissiyasinda 1976 ci ilde Katex 1983 cu ilde Filizcay ve Kasdag yataqlari polimetal filizlerinin senaye ehtiyatlarinin tesdiq edilmesi ile respublikamizin simali qerb bolgesinde elvan metallurgiyanin guclu mineral xammal bazasi yaradildi 1983 1990 ci iller erzinde olkemizin geoloji xidmeti tarixinde ilk defe iki mis qizil filizi yatagi kesf olunaraq senaye kateqoriyalari uzre ehtiyatlari tesdiq edilmisdir Bunun sayesinde oten esrin 90 ci illerinin evvellerinde respublika erazisinin umumi perspektivleri nezere alinmaqla Azerqizil Dovlet sirketinin yaradilmasi mumkun oldu E Sekinskinin geoloji kesfiyyat islerine rehberliyi dovrunde onlarca muxtelif nov qeyri filiz xammali ve insaat materiali yataqlari kesf edilmisdir Bu muddet erzinde respublikada coxsayli insaat materiali istehsali kombinatlari tikinti dasi bentonit gili aluminium oksidi istehsali ucun mexaniklesdirilmis xammal karxanalari Yeni Neftcala ve Baki Yod zavodlari ve texnoloji proseslerinde mineral xammal ehtiyatlarindan istifadeye esaslanan bir cox muessise fealiyyet gosterirdi Ekoloji ve diger problemlerin helli ile bagli meseleler hemise E Sekinskinin diqqet merkezinde olmusdur Buraya ilk novbede yuksek keyfiyyetli yeralti sirin ve mualicevi mineral su ehtiyatlarinin askar edilmesi Baki seherinin su teminatinin esaslandirilmasi iqtisadiyyat ucun daim tehluke menbeyi olan ekzogen geoloji proseslerin surusmeler torpaq eroziyasi ve s askarlanaraq oyrenilmesi binalarin zirzemilerinde subasmasi ile mubarizeye dair tekliflerin verilmesi olke paytaxtinin sanitar ekoloji seraitinin yaxsilasdirilmasi ve basqa bu kimi meseleler aid idi Ekrem Sekinskinin istiraki ile Seki Qebele bolgesinde kesf olunmus miqdari saniyede 15 kubmetr teskil eden yeralti su ehtiyatlari hesabina Baki seheri ve Abseron yarimadasinin elave su teminatinin alternativ varianti da yaradilmisdir Artiq bu variantin tam gerceklesmesine cox az muddet qalir E Sekinskinin elmi axtarislari neticesinde Qanli golun etraf muhite ilk novbede metro xettine ve seher qebiristanligina zererli tesiri oyrenilerek bunun legvi variantlari teklif edilmisdi Bu teklif de artiq oz musbet hellini tapib Onun tesebbusu ile ve rehberliyi ile 1988 1989 cu iller erzinde Baki ve Sumqayit seherlerinin Abseron yarimadasi erazilerinin radioaktiv cirklenmesinin seviyyesi herterefli oyrenilmisdir Netice etibarile fon gostericilerini usteleyen 100 e yaxin radioaktiv cirklenme menbeyi askarlanaraq legv edilmisdir E Sekinski bir sira dovlet ve hokumet komissiyalarinin uzvu idi Sovet Ittifaqi numayende heyetinin terkibinde 1989 cu ilde ABS nin Vasinqton seherinde kecirilmis XXVIII Umumdunya Geoloji Konqresin isinde feal istirak etmisdi X ve XI cagiris Azerbaycan SSR Ali Sovetinin deputati olmusdur Qirmizi Emek Bayragi ve Seref nisani ordenleri medallarla respublika Ali Sovetinin Fexri fermani ile teltif edilmis Azerbaycan SSR emekdar geoloqu ve SSRI Yer tekinin fexri kesfiyyatcisi fexri adlarini almisdi E Sekinski iki defe Kursengi neft qaz yataginin askar olunmasi ve kesfiyyatina ve Bine Hovsan ve Neftcala yodlu bromlu su yataqlarinin askar edilmesi kesfiyyati ve senaye menimsenilmesi ucun tehvil verilmesine gore Yatagin ilk acani diplomuna ve fexri nisanina layiq gorulmusdu E Sekinski Turkiye Cumhuriyyetinin Istanbul seherinde xidmeti ezamiyyetde olarken 1998 ci il iyun ayinin 25 de vefat edib O Bakida Fexri xiyabanda defn edilib Xarici kecidler 1 olu kecid