Əhməd Hikmət Müftüoğlu (3 iyun 1870, Konstantinopol – 19 may 1927, Konstantinopol) türkiyəli yazar və diplomat.
Əhməd Hikmət Müftüoğlu | |
---|---|
Müftüoğlu Ahmed Hikmet | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 3 iyun 1870 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 19 may 1927(56 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | yazıçı |
Diplomat işləyərkən ədəbiyyatla məşğul olan Əhməd Hikmət əvvəldə Sərvət-i Fünun ədəbi hərəkatında iştirak edib. O, daha sonra bu icma ilə bağlantısını qopararaq türkçülük axınını mənimsəyib. Hekayələrini topladığı “Çağlayanlar” kitabı oyandırdığı millətçilik hissləri ilə milli ədəbiyyatda mühüm yer tutur.
Həyatı
Əhməd Hikmət 1870-ci ildə İstanbulda anadan olub. Atası şair Yəhya Sezai Əfəndi idi. Ailəsi dövrün üləma təbəqəsindən olub. Babası Mora Müftüsü Əbdülhəlim Əfəndi idi. Atasını yeddi yaşında olanda itirmiş Əhməd, böyük qardaşının himayəsində böyüyüb. Təhsilinə Soğukçeşme Hərbi Orta Məktəbində başlayıb, Qalatasaray Sultanisində davam etdirib. Bu məktəbdə Tevfik Fikrət ilə tanış olub dostluq qurub. Ədəbiyyata marağı orta məktəb illərində başlayıb. Onun “Leyla yaxud bir Məcnunun qisası” adlı ilk əsəri orta məktəbdə oxuyarkən çap olunub. 1888-ci ildə təhsilini başa vurduqdan sonra Xarici İşlər Nazirliyində işə başlayıb, eyni zamanda da Qalatasaray Sultanisində müəllim olub. Pirey (Yunanıstan) və Poti (Qafqaz) konsulluqlarında çalışıb və bu müddətdə İstanbuldan uzaqda yaşayıb. 1896-cı ildə İstanbula qayıdıb və əvvəlki işinə davam edib.
Ədəbiyyata olan marağını tərcümə yolu ilə davam etdirən Əhməd Hikmət fransız dilindən kənd təsərrüfatı ilə bağlı "Kartof", qadın gözəlliyi və dəriyə qulluq haqqında “Tualet və ya Letâfet-i Aza” əsərlərini tərcümə edib nəşr etdirib. 1896-cı ildə “Sərvət-i Fünun” adlı ədəbiyyat cəmiyyətinə qoşulub. O, “İkdam” və “Sərvət-i Fünun” jurnallarında dərc olunmuş məqalələrini “Haristan və Gülüstan” adlı əsərdə toplayıb. Bu əsərlərdə anlaşılması çətin olan bir dildən istifadə edilib.
Əhməd Hikmət 1898-1908-ci illər ərzində Qalatasaray Sultanisində müəllim işləyib, digər yandan Xarici İşlər Nazirliyində işinə davam edib. Bu illərdə həm də Əhməd Həşimin müəllimi olub. İkinci Konstitusiya Monarxiyası elan edildikdən sonra o, Ticarət və Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində yeni işə başlayıb, lakin qısa müddətdən sonra yenidən Xarici İşlər Nazirliyinə qayıdıb. O, Tevfik Fikrət Qalatasaray Sultanisinə müdir təyin olunandan sonra buradakı işindən ayrılıb. Sonra o, Darülfünunun Ədəbiyyat fakültəsində fransız və alman ədəbiyyatından dərs deməyə başlayıb. Həmçinin bu illərdə o, dil və mövzu baxımından çox fərqli əsərlər yazıb. Həmin zaman o artıq türkçülüyü və yeni dil hərəkatını mənimsəmişdi. Əhməd Hikmət 1908-ci ildə Türk Dərnəyinin, 1911-ci ildə isə Türk Yurdu Dərnəyinin qurucu üzvü kimi fəaliyyət göstərib. O, türkçülük hərəkatı ilə bağlı hekayələrini 1922-ci ildə yazdığı "Çağlayanlar" kitabında toplayıb. Onun 1970-ci ildə yazdığı yeganə romanı “Könül xanım” “Təsvir-i Əfkar” qəzetində çap olunub. Bu əsərində o, turançılıq idealını müdafiə edib. O, 1913-1918-ci illərdə Peştdə Baş konsul olub. Sülh dönəmində isə İstanbula qayıdıb. Sonra Peştdə, Vyanada və Berlində müharibə materialları ilə bağlı komissiyanın rəhbəri olub. 1924-cü ildə xəlifə Əbdülməcid Əfəndinin yanında çalışıb. 1926-cı ildə Ankarada Xarici İşlər nazirinin müşaviri olub. Həmin ildə nazirlikdə də müşavir olaraq işləyib.
Ölümü
1927-ci ildə İstanbulda qaraciyər xərçəngindən vəfat edib və Maçka qəbiristanlığında dəfn edilib.
Əsərləri
Çağlayanlar (Çağlayanlar)
Könül xanım (Gönül Hanım)
Haristan və Gülüstan (Haristan ve Gülistan)
Leyla yaxud bir Məcnunun qisası (Leyla yahut Bir Mecnunun İntikamı)
Bir təsadüf (Bir Tesadüf)
Görünən Üzlər (Beliren Simalar)
Qəlbin təmizliyi (Bir Safha-i Kalb)
Bir damla qan (Bir Damla Kan)
Alparslan
- Deutsche Nationalbibliothek Record #133467988 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ehmed Hikmet Muftuoglu 3 iyun 1870 Konstantinopol 19 may 1927 Konstantinopol turkiyeli yazar ve diplomat Ehmed Hikmet MuftuogluMuftuoglu Ahmed HikmetSexsi melumatlarDogum tarixi 3 iyun 1870 1870 06 03 Dogum yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiVefat tarixi 19 may 1927 1927 05 19 56 yasinda Vefat yeri Konstantinopol Istanbul ili TurkiyeTehsili Qalatasaray Ali Mektebi d Fealiyyeti yazici Diplomat isleyerken edebiyyatla mesgul olan Ehmed Hikmet evvelde Servet i Funun edebi herekatinda istirak edib O daha sonra bu icma ile baglantisini qopararaq turkculuk axinini menimseyib Hekayelerini topladigi Caglayanlar kitabi oyandirdigi milletcilik hissleri ile milli edebiyyatda muhum yer tutur HeyatiEhmed Hikmet 1870 ci ilde Istanbulda anadan olub Atasi sair Yehya Sezai Efendi idi Ailesi dovrun ulema tebeqesinden olub Babasi Mora Muftusu Ebdulhelim Efendi idi Atasini yeddi yasinda olanda itirmis Ehmed boyuk qardasinin himayesinde boyuyub Tehsiline Sogukcesme Herbi Orta Mektebinde baslayib Qalatasaray Sultanisinde davam etdirib Bu mektebde Tevfik Fikret ile tanis olub dostluq qurub Edebiyyata maragi orta mekteb illerinde baslayib Onun Leyla yaxud bir Mecnunun qisasi adli ilk eseri orta mektebde oxuyarken cap olunub 1888 ci ilde tehsilini basa vurduqdan sonra Xarici Isler Nazirliyinde ise baslayib eyni zamanda da Qalatasaray Sultanisinde muellim olub Pirey Yunanistan ve Poti Qafqaz konsulluqlarinda calisib ve bu muddetde Istanbuldan uzaqda yasayib 1896 ci ilde Istanbula qayidib ve evvelki isine davam edib Edebiyyata olan maragini tercume yolu ile davam etdiren Ehmed Hikmet fransiz dilinden kend teserrufati ile bagli Kartof qadin gozelliyi ve deriye qulluq haqqinda Tualet ve ya Letafet i Aza eserlerini tercume edib nesr etdirib 1896 ci ilde Servet i Funun adli edebiyyat cemiyyetine qosulub O Ikdam ve Servet i Funun jurnallarinda derc olunmus meqalelerini Haristan ve Gulustan adli eserde toplayib Bu eserlerde anlasilmasi cetin olan bir dilden istifade edilib Ehmed Hikmet 1898 1908 ci iller erzinde Qalatasaray Sultanisinde muellim isleyib diger yandan Xarici Isler Nazirliyinde isine davam edib Bu illerde hem de Ehmed Hesimin muellimi olub Ikinci Konstitusiya Monarxiyasi elan edildikden sonra o Ticaret ve Kend Teserrufati Nazirliyinde yeni ise baslayib lakin qisa muddetden sonra yeniden Xarici Isler Nazirliyine qayidib O Tevfik Fikret Qalatasaray Sultanisine mudir teyin olunandan sonra buradaki isinden ayrilib Sonra o Darulfununun Edebiyyat fakultesinde fransiz ve alman edebiyyatindan ders demeye baslayib Hemcinin bu illerde o dil ve movzu baximindan cox ferqli eserler yazib Hemin zaman o artiq turkculuyu ve yeni dil herekatini menimsemisdi Ehmed Hikmet 1908 ci ilde Turk Derneyinin 1911 ci ilde ise Turk Yurdu Derneyinin qurucu uzvu kimi fealiyyet gosterib O turkculuk herekati ile bagli hekayelerini 1922 ci ilde yazdigi Caglayanlar kitabinda toplayib Onun 1970 ci ilde yazdigi yegane romani Konul xanim Tesvir i Efkar qezetinde cap olunub Bu eserinde o turanciliq idealini mudafie edib O 1913 1918 ci illerde Pestde Bas konsul olub Sulh doneminde ise Istanbula qayidib Sonra Pestde Vyanada ve Berlinde muharibe materiallari ile bagli komissiyanin rehberi olub 1924 cu ilde xelife Ebdulmecid Efendinin yaninda calisib 1926 ci ilde Ankarada Xarici Isler nazirinin musaviri olub Hemin ilde nazirlikde de musavir olaraq isleyib Olumu1927 ci ilde Istanbulda qaraciyer xercenginden vefat edib ve Macka qebiristanliginda defn edilib EserleriCaglayanlar Caglayanlar Konul xanim Gonul Hanim Haristan ve Gulustan Haristan ve Gulistan Leyla yaxud bir Mecnunun qisasi Leyla yahut Bir Mecnunun Intikami Bir tesaduf Bir Tesaduf Gorunen Uzler Beliren Simalar Qelbin temizliyi Bir Safha i Kalb Bir damla qan Bir Damla Kan Alparslan Deutsche Nationalbibliothek Record 133467988 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016