Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . |
Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi — Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi (bundan sonra - Nazirlik) qanunvericiliklə müəyyən edilmiş fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq ədliyyə sahəsində dövlət siyasətini və tənzimlənməsini həyata keçirən, hüquq-mühafizə orqanı statusu olan mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır.
| Ədliyyə Nazirliyi | |
|---|---|
| |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Yurisdiksiya | Azərbaycan Respublikası |
| Yaradılma tarixi | 22 noyabr 1918 |
| Baş qərargah |  Bakı |
| Ünvan | İnşaatçılar prospekti 1 |
| Rəhbərlik | |
| Nazir | Fərid Əhmədov |
| | |
| Rəsmi saytı | justice.gov.az |
Tarixi
1918-ci il may ayının 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə Azərbaycanda dövlətçiliyin yeni mərhələsi-demokratik idarəçilik ənənələrinin formalaşması prosesi başlandı, bəşəri inkişafın yaratdığı mütərəqqi ictimai-siyasi görüşlərə söykənən dövlətçilik ənənələrinin nəhəng Şərqdə təməli atıldı.
Şərqdə yaranan bu ilk respublika həm də milli mədəniyyətimizin üzərində qurularaq, xalqımızın milli şüurunun inkişafını, milli varlığımızın qorunub saxlanmasını öz siyasətində prioritet məsələyə çevirdi.
Xalq Cümhuriyyəti yarandığı ilk dövrdən dövlət mexanizmini sürətlə formalaşdırılmağa başladı. Cümhuriyyətin ilk parlamenti və hökuməti yaradıldı. Eyni zamanda, yeni hüquq sisteminin formalaşdırılması istiqamətində işlər aparılmış, dövlət qurumları qanunvericilik aktlarının qəbulu və ictimai həyatın yeni normalara uyğun tənzimlənməsi ilə bağlı mühüm tədbirlər həyata keçirə bildi. Bu istiqamətdə hökumətlə yanaşı, parlamentin gördüyü işlər dövlətçiliyin möhkəmləndirilməsinə xidmət edirdi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin mövcud olduğu dövrdə parlament tərəfindən ictimai həyatın müxtəlif sahələri üzrə münasibətləri tənzimləyən, iqtisadiyyatın, mədəniyyətin, bütövlükdə cəmiyyətin inkişafını ehtiva edən 230-a yaxın qanun qəbul olundu.
Hüquq sisteminin inkişafına verilən əhəmiyyətə görədir ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə bir gündə Ədliyyə Nazirliyi də təsis edildi. 1918-ci ilin noyabr ayının 22-də isə Ədliyyə Nazirliyinin funksiyalarını, fəaliyyət istiqamətlərini və səlahiyyətlərini müəyyən edən mühüm akt-nazirliyin Əsasnaməsi təsdiq olundu. Beləliklə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qoyduğu təməl əsasında müasir dövlətçilik ənənələrinə və konsepsiyasına söykənən Azərbaycan ədliyyəsinin tarixi yazılmağa başlandı.
Ədliyyə Nazirliyi Xalq Cümhuriyyətinin mövcud olduğu qısa dövr ərzində digər hüquq-mühafizə orqanları ilə qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyət göstərməklə yanaşı, qanunvericilik, normativ aktların hazırlanması və tətbiqi, hüquq mühafizə fəaliyyəti sahəsində önəmli işlər həyata keçirmişdir. Nazirlik ölkədə qanunçuluğun təmin edilməsi üçün qısa müddət ərzində müstəqil məhkəmə sisteminin formalaşması baxımından mühüm işlər görə bilmişdir. Nazirlər Şurasının qərarları ilə 1918-ci il oktyabr ayının 1-də Bakı Dairə Məhkəməsinin və onun tərkibində prokurorluğun fəaliyyəti bərpa edilmiş, Məhkəmə Palatasının təsis edilməsinin labüdlüyü nəzərə alınaraq noyabr ayının 14-də Azərbaycan Məhkəmə Palatasının Əsasnaməsi qəbul olunmuşdur.
Hökümətin 1919-cu il 11 avqust tarixli qərarı ilə Daxili İşlər Nazirliyinin tərkibində olan həbsxanalar Ədliyyə Nazirliyinin tabeliyinə verilmiş və bu sahədə iş təkmilləşdirilmişdir.
Bu müddət ərzində, Ədliyyə Nazirliyinin təşəbbüsü ilə "Məhkəmə idarəsində vəzifələrə namizədlər haqqında" "Azərbaycanın andlı iclasçılar məhkəməsinin təsis edilməsi haqqında" və digər qanunlar parlamentdə müzakirəyə çıxarılması da nazirliyin dövlətçiliyin əsaslarının möhkəmləndirilməsi istiqamətində apardığı işlərin mühüm göstəricilərindəndir.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Sovet Rusiyası tərəfindən işğal edildikdən sonra 13 may 1920-ci il tarixdə Ədliyyə Nazrliyi ləğv edilmiş və əvəzində Xalq Ədliyyə Komissarlığı qurulmuşdur. 1933-cü ildə Xalq Ədliyyə Komissarlığının yenidən təşkili nəticəsində qanun layihələrinin hazırlanması, qanunların şərhi, məhkəmə kadrlarının hazırlanması, Ali Məhkəməyə, prokurorluq orqanlarına və vəkillərə nəzarət edilməsi kimi bir sıra yeni səlahiyyətlər Komissarlığa həvalə olunmuşdur. 1937-ci ildə təsdiq olunmuş Xalq Ədliyyə Komissarlığının yeni Əsasnaməsinə görə Komissarlığın fəaliyyəti bir xeyli məhdudlaşdırıldığından səlahiyyətlərinin əsas predmetini məhkəmə və notariat orqanlarının işinin təşkili və onlara nəzarət təşkil etmişdir. 7 dekabr 1959-cu il tarixdə isə Ədliyyə Komissarlığı ləğv edilərək səlahiyyətləri digər dövlət orqanları arasında bölüşdürülmüşdür.
Sovet hakimiyyəti illərində Azərbaycanda ədliyyə sisteminin yenidən inkişafı Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərlik etdiyi dövrə təsadüf edir. 27 oktyabr 1970-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin qərarı ilə Ədliyyə Nazirliyinin yenidən yaradılması Azərbaycan ədliyyəsinin tarixində mühüm rol oynamış və bu sahədə formalaşan təcrübə bugünkü ədliyyə sisteminin qurulmasına öz töhfəsini vermişdir. O dövrdən başlayaraq ədliyyə sistemi dövlət mexanizminin mühüm elementi kimi öz rolunu artırmış, hüquq-mühafizə fəaliyyəti, struktur formalaşması, digər orqanlarla qarşılıqlı əlaqənin səmərəli və operativ təmin edilməsi istiqamətində işlərin normativ və praktiki təşkili üzrə mühüm təcrübə formalaşmışdır. Həmin bu təcrübə Azərbaycanda müstəqilliyin ilk illərində ədliyyə sisteminin gələcək inkişafını qura bilmək üçün mühüm baza rolunu oynamışdır.
SSRİ-nin dağılması ilə yenidən müstəqilliyə nail olmuş Azərbaycan xalqı tez bir zamanda dövlətçiliyin itirilməsi, Azərbaycanın parçalanması təhlükəsi ilə üz-üzə qaldıqda Ümummilli liderin yenidən hakimiyyətə gəlməsinə zərurət yaranmışdır. Azərbaycanda müstəqil dövlətin mövcud ola bilməsi və cəmiyyətin xaosdan qurtulması Ümummilli lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlməsində görülürdü. Beləliklə, anarxiya və müharibə şəraitində Heydər Əliyev hakimiyyətə qayıtdı. Ümummilli liderin yenidən hakimiyyətə gəlməsi ilə cəmiyyətin və dövlətin həyatında sürətli dəyişikliklər, quruculuq işləri başladı. Müstəqil dövlət quruculuğu istiqamətində görülən işlər, aparılan islahatlar bir-neçə il ərzində sabit və dinamik inkişaf xəttini tuta bilən dövlət aparatının formalaşmasına, bu inkişafa imkan verən qanuvericlik bazasının, hüquq sisteminin yaradılmasına səbəb oldu. Bu cür dinamik dəyişikliklər nəticəsində Ədliyyə Nazirliyi zəngin və şərəfli inkişaf yolu keçərək cəmiyyətimizin həyatında qanunçuluğun, hüququn aliliyinin, ictimai-siyasi sabitliyin, insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsində əsas rol oynayan orqanlardan birinə çevrildi.
Ümummilli liderin islahatların sürətlə aparıldığı bir dövrdə ədliyyə sisteminin dövlət mexanizmininin işləkliyinin təmin olunmasında oynadığı rola verdiyi əhəmiyyətə görədir ki, 11 noyabr 2000-ci il tarixli sərəncamla 22 noyabr-Ədliyyə Nazirliyinin ilk Əsasnaməsinin təsdiqləndiyi gün, Respublikamızda ədliyyə işçilərinin peşə bayramı kimi qeyd olunmağa başlanmışdır. Bu sərəncamla dövlət başçısı özünün və dövlətimizin siyasətində mütərəqqi tarixi ənənələrin qırılmazlığına, milli şüurun, müstəqillik ideyasının inkişafına verdiyi diqqətin bir nümunəsini sərgiləmiş, ədliiyyə işçilərinin peşə fəaliyyətinin xalqımızın tarixində yer alan qürur verici hadisələrlə və ənənələrlə qırılmaz əlaqəsini hüquqi müstəvisinə ötürmüşdür. 16 avqust 2001-ci ildə Azərbaycanın Ədliyyə tarixi ilə bağlı muzeyin yaradılması da dövlət başçısı tərəfindən ədliyyəyə verilən dəyərin göstərici idi. Ümummilli liderin təşəbbüsü əsasında muzeyin açılışı Xalq Cümhuriyyəti zamanından bu günə qədər gəlib çıxan ədliyyəmizin tarixi ənənəsinə varisliyin dövlət tərəfindən qəbul edilməsi adına atılmış önəmli və dəyərli addım olmuşdur.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin yaratdığı siyasi xətti uğurla davam etdirən ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan ədliyyəsinin inkişafı yolunda yeni nailiyyətlər əldə edilmiş, həyata keçirilən ardıcıl və məqsədyönlü islahatlar nəticəsində nazirliyin cəmiyyətin idarə olunmasında yeri və rolu daha da artmış, nüfuzu və mövqeyi möhkəmlənmişdir. 2006-cı ildə Prezident İlham Əliyev tərəfindən Ədliyyə Nazirliyi haqqında Əsasnamə təsdiq edilməklə Ədliyyə Nazirliyinə hüquq-mühafizə orqanı statusunun verilməsi bu gün böyük səlahiyyətlərə malik olan Ədliyyə Nazirliyinin fəaliyyət istiqamətlərinin, onun qarşısında duran mühüm vəzifələrin miqyasının ciddi şəkildə genişlənməsinin hüquqi təsbiti, dövlətin hüquq siyasətini həyata keçirən orqan kimi cəmiyyətdə ciddi nüfuza malik olmasının göstəricisidir. 26 may və 17 avqust 2006-cı il tarixlərində dövlət başçısı tərəfindən müvafiq Fərmanlar imzalanmaqla "Ədliyyə orqanlarında qulluq keçmə haqqında" və "Ədliyyə orqanlarının inkişafı haqqında" Qanunlar qəbul olunmuşdur. Həyata keçirilmiş islahatlar nəticəsində Ədliyyə orqanlarına qəbul prosesi durmadan inkişaf etdirilmiş və 2006-cı ildən sonra isə ədliyyə orqanlarında xidmətə qəbul prosesi şəffaf müsabiqə yolu ilə aparılmağa başlanmışdır. Sənədlərin qəbul edilməsi prosesinin optimallaşdırılması və imtahan prosesinin internet üzərindən canlı yayımlanması ədliyyə orqanlarında qulluğa qəbulun təkmilləşdirilməsinin təzahürüdür. "Açıq hökumət" prinsiplərinin ədliyyə sistemində geniş tətbiqi, nazirliyin internet saytlarının interaktiv rejimdə fəaliyyəti, ədliyyə saytlarının mobil versiyalarının istifadəyə verilməsi, əhaliyə göstərilən elektron xidmətlər də ədliyyə fəaliyyətində şəffaflığın artırılmasına yönələn mühüm tədbirlərdəndir.
Prezident İlham Əliyevin 2009-cu il 6 fevral tarixli sərəncamına əsasən isə Azərbaycanda ədliyyənin inkişafına dair Dövlət Proqramı təsdiq olunmuş və icra edilməyə başlanmışdır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə təsdiq olunmuş "Azərbaycan ədliyyəsinin inkişafına dair 2009-2013-cü illər üçün Dövlət Proqramı" ölkəmizdə ədliyyə sisteminin daha da təkmilləşməsində, işinin müasir tələblərə uyğun qurulmasında, ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsində iştirak edən orqanların fəaliyyətindəki səmərəliliyin artırılmasında önəmli rol oynamışdır. Eyni zamanda, Azərbaycan Respublikasında aparılan uğurlu siyasət nəticəsində Ədliyyə Nazirliyinin beynəlxalq əlaqələri dərinləşmiş, dövlətimiz nüfuzlu beynəlxalq qurumlarda böyük uğurlara nail olmuşdur.
Fəaliyyəti
II. NAZİRLİYİN FƏALİYYƏT İSTİQAMƏTLƏRİ
8. Nazirliyin fəaliyyət istiqamətləri aşağıdakılardır:
8.1. ədliyyə sahəsində vahid dövlət siyasətinin formalaşmasında iştirak edir və bu siyasətin həyata keçirilməsini təmin edir;
8.2. ədliyyə sahəsinin inkişafını təmin edir;
8.3. hüquq-mühafizə fəaliyyətini həyata keçirir;
8.4. qanunvericilik aktlarının layihələrini hazırlayır, layihələr üzrə rəy verir, normativ hüquqi aktların və normativ xarakterli aktların hüquqi ekspertizasını, dövlət uçotunu və dövlət qeydiyyatını aparır;
8.5. vətəndaşlıq vəziyyəti aktlarının dövlət qeydiyyatının aparılmasını təşkil edir;[3]
8.6. notariat fəaliyyətini təşkil edir;
8.7. qeyri-kommersiya hüquqi şəxslərin, “xarici qeyri-kommersiya hüquqi şəxslərin nümayəndəlik və filiallarının, habelə təhsil müəssisələrinin dövlət qeydiyyatını həyata keçirir və qeyri-kommersiya hüquqi şəxslərin, “xarici qeyri-kommersiya hüquqi şəxslərin nümayəndəlik və filiallarının, habelə təhsil müəssisələrinin dövlət reyestrini aparır;[4]
8.7-1. sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların vahid məlumat reyestrini aparır;[5]
8.8. Azərbaycan Respublikası əhalisinin dövlət reyestrini aparır;
8.8-1. dəfnlərin vahid dövlət reyestrini aparır;[6]
8.8-2. daimi arbitraj təşkilatı kimi fəaliyyət göstərmək üçün qeyri-kommersiya hüquqi şəxslərini akkreditasiyadan keçirir;[7]
8.9. qanunvericiliyə uyğun olaraq müvafiq məhkəmələrin fəaliyyətinin təşkilati təminatını həyata keçirir;
8.10. məhkəmə qərarlarının icrasını təmin edir;
8.10-1. probasiya nəzarətinin həyata keçirilməsini təmin edir;[8]
8.11. penitensiar müəssisələrin fəaliyyətini təşkil edir və nəzarəti həyata keçirir;
8.12. bələdiyyələrin işinin təşkilinə kömək edir və onlara metodoloji yardım göstərir, bələdiyyələrin fəaliyyətinə inzibati nəzarəti həyata keçirir;
8.13. qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hallarda cinayət işləri üzrə ibtidai istintaqı aparır;
8.14. hüquq sahələrinə dair elmi tədqiqat işlərini aparır;
8.15. tabeliyində olan məhkəmə ekspertizası idarəsində məhkəmə ekspertizası fəaliyyətini təşkil edir;[9]
8.15-1. özəl məhkəmə eksperti şəhadətnaməsini verir; [10]
8.15-2. Məhkəmə Ekspertlərinin Reyestrini, Məhkəmə Ekspertizası Tədqiqat Metodlarının Dövlət Reyestrini və Məhkəmə Ekspertizasının Elmi-Metodiki Fondunu aparır;
8.16. hakimlərin, ədliyyə işçilərinin, vəkillərin əlavə təhsilini, habelə müxtəlif sahələrdə çalışan işçilərin hüquq peşəsi üzrə əlavə təhsilini təmin edir;[11]
8.16-1. ilk dəfə ədliyyə, prokurorluq orqanlarına qulluğa qəbul edilən namizədlərin, habelə vəkilliyə namizədlərin icbari təliminin həyata keçirilməsini təmin edir;[12]
8.16-2. hakim vəzifəsinə namizədlərin ilkin uzunmüddətli tədrisinin həyata keçirilməsini təmin edir;[13]
8.17. hüquqi maarifləndirmə işini həyata keçirir;
8.18. Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələri ilə tənzimlənən və Nazirliyin səlahiyyətinə aid olan məsələlər üzrə Azərbaycan Respublikasının götürdüyü öhdəliklərin yerinə yetirilməsini təmin edir;
8.19. qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər istiqamətlərdə fəaliyyət göstərir.
Strukturu
Ədliyyə Nazirliyinə 5 müavini olan ədliyyə naziri (hazırda Fərid ƏHMƏDOV) rəhbərlik edir.
STRUKTUR
1. Rəhbərlik
Nazir
Nazir müavini
Nazir müavini
Nazir müavini
Nazir müavini[5]
Nazir müavini - Penitensiar xidmətin rəisi
2. Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin aparatı [6]
Strateji planlaşdırma və monitorinq baş idarəsi
Qanunvericilik baş idarəsi
Ədliyyə sahəsində xidmətlər baş idarəsi
İcra baş idarəsi
Probasiya xidməti (baş idarə səlahiyyətli)
Bələdiyyələrlə iş mərkəzi (baş idarə səlahiyyətli)
İnsan resursları baş idarəsi
Beynəlxalq əməkdaşlıq idarəsi
İnsan hüquqları və kommunikasiya idarəsi
İstintaq idarəsi
Cəzaların icrasına nəzarət üzrə müfəttişlik (idarə səlahiyyətli)
İnformasiya texnologiyaları və innovasiyalar idarəsi
Katiblik (idarə səlahiyyətli)
Maliyyə və təminat idarəsi
3. Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin strukturuna daxil olan ədliyyə orqanları və təşkilatlar
Penitensiar xidmət (baş idarə səlahiyyətli)
Ədliyyə Akademiyası (baş idarə səlahiyyətli)
Məhkəmə Ekspertizası Mərkəzi (baş idarə səlahiyyətli)
Tibb baş idarəsi
Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Dövlət Reyestri Xidməti (idarə səlahiyyətli)
Regional, yerli və digər qurumlar [7]
İstinadlar
- Crocusoft. "E-QANUN". e-qanun.az (ingilis). 2023-04-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-19.
- Crocusoft. "E-QANUN". e-qanun.az (ingilis). 2023-04-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-19.
- Crocusoft. "E-QANUN". e-qanun.az (ingilis). 2023-08-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-19.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Azerbaycan Respublikasi Edliyye Nazirliyi Azerbaycan Respublikasinin Edliyye Nazirliyi bundan sonra Nazirlik qanunvericilikle mueyyen edilmis fealiyyet istiqametlerine uygun olaraq edliyye sahesinde dovlet siyasetini ve tenzimlenmesini heyata keciren huquq muhafize orqani statusu olan merkezi icra hakimiyyeti orqanidir Edliyye NazirliyiAzerbaycan Respublikasi Edliyye NazirliyiUmumi melumatlarOlke AzerbaycanYurisdiksiya Azerbaycan RespublikasiYaradilma tarixi 22 noyabr 1918Bas qerargah Baki BakiUnvan Insaatcilar prospekti 1RehberlikNazir Ferid EhmedovResmi sayti justice gov azTarixi1918 ci il may ayinin 28 de Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin yaranmasi ile Azerbaycanda dovletciliyin yeni merhelesi demokratik idarecilik enenelerinin formalasmasi prosesi baslandi beseri inkisafin yaratdigi mutereqqi ictimai siyasi goruslere soykenen dovletcilik enenelerinin neheng Serqde temeli atildi Serqde yaranan bu ilk respublika hem de milli medeniyyetimizin uzerinde qurularaq xalqimizin milli suurunun inkisafini milli varligimizin qorunub saxlanmasini oz siyasetinde prioritet meseleye cevirdi Xalq Cumhuriyyeti yarandigi ilk dovrden dovlet mexanizmini suretle formalasdirilmaga basladi Cumhuriyyetin ilk parlamenti ve hokumeti yaradildi Eyni zamanda yeni huquq sisteminin formalasdirilmasi istiqametinde isler aparilmis dovlet qurumlari qanunvericilik aktlarinin qebulu ve ictimai heyatin yeni normalara uygun tenzimlenmesi ile bagli muhum tedbirler heyata kecire bildi Bu istiqametde hokumetle yanasi parlamentin gorduyu isler dovletciliyin mohkemlendirilmesine xidmet edirdi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin movcud oldugu dovrde parlament terefinden ictimai heyatin muxtelif saheleri uzre munasibetleri tenzimleyen iqtisadiyyatin medeniyyetin butovlukde cemiyyetin inkisafini ehtiva eden 230 a yaxin qanun qebul olundu Huquq sisteminin inkisafina verilen ehemiyyete goredir ki Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin yaranmasi ile bir gunde Edliyye Nazirliyi de tesis edildi 1918 ci ilin noyabr ayinin 22 de ise Edliyye Nazirliyinin funksiyalarini fealiyyet istiqametlerini ve selahiyyetlerini mueyyen eden muhum akt nazirliyin Esasnamesi tesdiq olundu Belelikle Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin qoydugu temel esasinda muasir dovletcilik enenelerine ve konsepsiyasina soykenen Azerbaycan edliyyesinin tarixi yazilmaga baslandi Edliyye Nazirliyi Xalq Cumhuriyyetinin movcud oldugu qisa dovr erzinde diger huquq muhafize orqanlari ile qarsiliqli elaqede fealiyyet gostermekle yanasi qanunvericilik normativ aktlarin hazirlanmasi ve tetbiqi huquq muhafize fealiyyeti sahesinde onemli isler heyata kecirmisdir Nazirlik olkede qanunculugun temin edilmesi ucun qisa muddet erzinde musteqil mehkeme sisteminin formalasmasi baximindan muhum isler gore bilmisdir Nazirler Surasinin qerarlari ile 1918 ci il oktyabr ayinin 1 de Baki Daire Mehkemesinin ve onun terkibinde prokurorlugun fealiyyeti berpa edilmis Mehkeme Palatasinin tesis edilmesinin labudluyu nezere alinaraq noyabr ayinin 14 de Azerbaycan Mehkeme Palatasinin Esasnamesi qebul olunmusdur Hokumetin 1919 cu il 11 avqust tarixli qerari ile Daxili Isler Nazirliyinin terkibinde olan hebsxanalar Edliyye Nazirliyinin tabeliyine verilmis ve bu sahede is tekmillesdirilmisdir Bu muddet erzinde Edliyye Nazirliyinin tesebbusu ile Mehkeme idaresinde vezifelere namizedler haqqinda Azerbaycanin andli iclascilar mehkemesinin tesis edilmesi haqqinda ve diger qanunlar parlamentde muzakireye cixarilmasi da nazirliyin dovletciliyin esaslarinin mohkemlendirilmesi istiqametinde apardigi islerin muhum gostericilerindendir Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Sovet Rusiyasi terefinden isgal edildikden sonra 13 may 1920 ci il tarixde Edliyye Nazrliyi legv edilmis ve evezinde Xalq Edliyye Komissarligi qurulmusdur 1933 cu ilde Xalq Edliyye Komissarliginin yeniden teskili neticesinde qanun layihelerinin hazirlanmasi qanunlarin serhi mehkeme kadrlarinin hazirlanmasi Ali Mehkemeye prokurorluq orqanlarina ve vekillere nezaret edilmesi kimi bir sira yeni selahiyyetler Komissarliga hevale olunmusdur 1937 ci ilde tesdiq olunmus Xalq Edliyye Komissarliginin yeni Esasnamesine gore Komissarligin fealiyyeti bir xeyli mehdudlasdirildigindan selahiyyetlerinin esas predmetini mehkeme ve notariat orqanlarinin isinin teskili ve onlara nezaret teskil etmisdir 7 dekabr 1959 cu il tarixde ise Edliyye Komissarligi legv edilerek selahiyyetleri diger dovlet orqanlari arasinda bolusdurulmusdur Sovet hakimiyyeti illerinde Azerbaycanda edliyye sisteminin yeniden inkisafi Umummilli lider Heyder Eliyevin Azerbaycana rehberlik etdiyi dovre tesaduf edir 27 oktyabr 1970 ci ilde Azerbaycan SSR Ali Sovetinin qerari ile Edliyye Nazirliyinin yeniden yaradilmasi Azerbaycan edliyyesinin tarixinde muhum rol oynamis ve bu sahede formalasan tecrube bugunku edliyye sisteminin qurulmasina oz tohfesini vermisdir O dovrden baslayaraq edliyye sistemi dovlet mexanizminin muhum elementi kimi oz rolunu artirmis huquq muhafize fealiyyeti struktur formalasmasi diger orqanlarla qarsiliqli elaqenin semereli ve operativ temin edilmesi istiqametinde islerin normativ ve praktiki teskili uzre muhum tecrube formalasmisdir Hemin bu tecrube Azerbaycanda musteqilliyin ilk illerinde edliyye sisteminin gelecek inkisafini qura bilmek ucun muhum baza rolunu oynamisdir SSRI nin dagilmasi ile yeniden musteqilliye nail olmus Azerbaycan xalqi tez bir zamanda dovletciliyin itirilmesi Azerbaycanin parcalanmasi tehlukesi ile uz uze qaldiqda Umummilli liderin yeniden hakimiyyete gelmesine zeruret yaranmisdir Azerbaycanda musteqil dovletin movcud ola bilmesi ve cemiyyetin xaosdan qurtulmasi Umummilli lider Heyder Eliyevin hakimiyyete gelmesinde gorulurdu Belelikle anarxiya ve muharibe seraitinde Heyder Eliyev hakimiyyete qayitdi Umummilli liderin yeniden hakimiyyete gelmesi ile cemiyyetin ve dovletin heyatinda suretli deyisiklikler quruculuq isleri basladi Musteqil dovlet quruculugu istiqametinde gorulen isler aparilan islahatlar bir nece il erzinde sabit ve dinamik inkisaf xettini tuta bilen dovlet aparatinin formalasmasina bu inkisafa imkan veren qanuvericlik bazasinin huquq sisteminin yaradilmasina sebeb oldu Bu cur dinamik deyisiklikler neticesinde Edliyye Nazirliyi zengin ve serefli inkisaf yolu kecerek cemiyyetimizin heyatinda qanunculugun huququn aliliyinin ictimai siyasi sabitliyin insan ve vetendas huquq ve azadliqlarinin temin edilmesinde esas rol oynayan orqanlardan birine cevrildi Umummilli liderin islahatlarin suretle aparildigi bir dovrde edliyye sisteminin dovlet mexanizmininin islekliyinin temin olunmasinda oynadigi rola verdiyi ehemiyyete goredir ki 11 noyabr 2000 ci il tarixli serencamla 22 noyabr Edliyye Nazirliyinin ilk Esasnamesinin tesdiqlendiyi gun Respublikamizda edliyye iscilerinin pese bayrami kimi qeyd olunmaga baslanmisdir Bu serencamla dovlet bascisi ozunun ve dovletimizin siyasetinde mutereqqi tarixi enenelerin qirilmazligina milli suurun musteqillik ideyasinin inkisafina verdiyi diqqetin bir numunesini sergilemis edliiyye iscilerinin pese fealiyyetinin xalqimizin tarixinde yer alan qurur verici hadiselerle ve enenelerle qirilmaz elaqesini huquqi mustevisine oturmusdur 16 avqust 2001 ci ilde Azerbaycanin Edliyye tarixi ile bagli muzeyin yaradilmasi da dovlet bascisi terefinden edliyyeye verilen deyerin gosterici idi Umummilli liderin tesebbusu esasinda muzeyin acilisi Xalq Cumhuriyyeti zamanindan bu gune qeder gelib cixan edliyyemizin tarixi enenesine varisliyin dovlet terefinden qebul edilmesi adina atilmis onemli ve deyerli addim olmusdur Umummilli lider Heyder Eliyevin yaratdigi siyasi xetti ugurla davam etdiren olke Prezidenti cenab Ilham Eliyevin rehberliyi ile Azerbaycan edliyyesinin inkisafi yolunda yeni nailiyyetler elde edilmis heyata kecirilen ardicil ve meqsedyonlu islahatlar neticesinde nazirliyin cemiyyetin idare olunmasinda yeri ve rolu daha da artmis nufuzu ve movqeyi mohkemlenmisdir 2006 ci ilde Prezident Ilham Eliyev terefinden Edliyye Nazirliyi haqqinda Esasname tesdiq edilmekle Edliyye Nazirliyine huquq muhafize orqani statusunun verilmesi bu gun boyuk selahiyyetlere malik olan Edliyye Nazirliyinin fealiyyet istiqametlerinin onun qarsisinda duran muhum vezifelerin miqyasinin ciddi sekilde genislenmesinin huquqi tesbiti dovletin huquq siyasetini heyata keciren orqan kimi cemiyyetde ciddi nufuza malik olmasinin gostericisidir 26 may ve 17 avqust 2006 ci il tarixlerinde dovlet bascisi terefinden muvafiq Fermanlar imzalanmaqla Edliyye orqanlarinda qulluq kecme haqqinda ve Edliyye orqanlarinin inkisafi haqqinda Qanunlar qebul olunmusdur Heyata kecirilmis islahatlar neticesinde Edliyye orqanlarina qebul prosesi durmadan inkisaf etdirilmis ve 2006 ci ilden sonra ise edliyye orqanlarinda xidmete qebul prosesi seffaf musabiqe yolu ile aparilmaga baslanmisdir Senedlerin qebul edilmesi prosesinin optimallasdirilmasi ve imtahan prosesinin internet uzerinden canli yayimlanmasi edliyye orqanlarinda qulluga qebulun tekmillesdirilmesinin tezahurudur Aciq hokumet prinsiplerinin edliyye sisteminde genis tetbiqi nazirliyin internet saytlarinin interaktiv rejimde fealiyyeti edliyye saytlarinin mobil versiyalarinin istifadeye verilmesi ehaliye gosterilen elektron xidmetler de edliyye fealiyyetinde seffafligin artirilmasina yonelen muhum tedbirlerdendir Prezident Ilham Eliyevin 2009 cu il 6 fevral tarixli serencamina esasen ise Azerbaycanda edliyyenin inkisafina dair Dovlet Proqrami tesdiq olunmus ve icra edilmeye baslanmisdir Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti cenab Ilham Eliyevin serencami ile tesdiq olunmus Azerbaycan edliyyesinin inkisafina dair 2009 2013 cu iller ucun Dovlet Proqrami olkemizde edliyye sisteminin daha da tekmillesmesinde isinin muasir teleblere uygun qurulmasinda edalet muhakimesinin heyata kecirilmesinde istirak eden orqanlarin fealiyyetindeki semereliliyin artirilmasinda onemli rol oynamisdir Eyni zamanda Azerbaycan Respublikasinda aparilan ugurlu siyaset neticesinde Edliyye Nazirliyinin beynelxalq elaqeleri derinlesmis dovletimiz nufuzlu beynelxalq qurumlarda boyuk ugurlara nail olmusdur FealiyyetiII NAZIRLIYIN FEALIYYET ISTIQAMETLERI 8 Nazirliyin fealiyyet istiqametleri asagidakilardir 8 1 edliyye sahesinde vahid dovlet siyasetinin formalasmasinda istirak edir ve bu siyasetin heyata kecirilmesini temin edir 8 2 edliyye sahesinin inkisafini temin edir 8 3 huquq muhafize fealiyyetini heyata kecirir 8 4 qanunvericilik aktlarinin layihelerini hazirlayir layiheler uzre rey verir normativ huquqi aktlarin ve normativ xarakterli aktlarin huquqi ekspertizasini dovlet ucotunu ve dovlet qeydiyyatini aparir 8 5 vetendasliq veziyyeti aktlarinin dovlet qeydiyyatinin aparilmasini teskil edir 3 8 6 notariat fealiyyetini teskil edir 8 7 qeyri kommersiya huquqi sexslerin xarici qeyri kommersiya huquqi sexslerin numayendelik ve filiallarinin habele tehsil muessiselerinin dovlet qeydiyyatini heyata kecirir ve qeyri kommersiya huquqi sexslerin xarici qeyri kommersiya huquqi sexslerin numayendelik ve filiallarinin habele tehsil muessiselerinin dovlet reyestrini aparir 4 8 7 1 sahibkarliq sahesinde aparilan yoxlamalarin vahid melumat reyestrini aparir 5 8 8 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin dovlet reyestrini aparir 8 8 1 defnlerin vahid dovlet reyestrini aparir 6 8 8 2 daimi arbitraj teskilati kimi fealiyyet gostermek ucun qeyri kommersiya huquqi sexslerini akkreditasiyadan kecirir 7 8 9 qanunvericiliye uygun olaraq muvafiq mehkemelerin fealiyyetinin teskilati teminatini heyata kecirir 8 10 mehkeme qerarlarinin icrasini temin edir 8 10 1 probasiya nezaretinin heyata kecirilmesini temin edir 8 8 11 penitensiar muessiselerin fealiyyetini teskil edir ve nezareti heyata kecirir 8 12 belediyyelerin isinin teskiline komek edir ve onlara metodoloji yardim gosterir belediyyelerin fealiyyetine inzibati nezareti heyata kecirir 8 13 qanunvericilikle mueyyen edilmis hallarda cinayet isleri uzre ibtidai istintaqi aparir 8 14 huquq sahelerine dair elmi tedqiqat islerini aparir 8 15 tabeliyinde olan mehkeme ekspertizasi idaresinde mehkeme ekspertizasi fealiyyetini teskil edir 9 8 15 1 ozel mehkeme eksperti sehadetnamesini verir 10 8 15 2 Mehkeme Ekspertlerinin Reyestrini Mehkeme Ekspertizasi Tedqiqat Metodlarinin Dovlet Reyestrini ve Mehkeme Ekspertizasinin Elmi Metodiki Fondunu aparir 8 16 hakimlerin edliyye iscilerinin vekillerin elave tehsilini habele muxtelif sahelerde calisan iscilerin huquq pesesi uzre elave tehsilini temin edir 11 8 16 1 ilk defe edliyye prokurorluq orqanlarina qulluga qebul edilen namizedlerin habele vekilliye namizedlerin icbari teliminin heyata kecirilmesini temin edir 12 8 16 2 hakim vezifesine namizedlerin ilkin uzunmuddetli tedrisinin heyata kecirilmesini temin edir 13 8 17 huquqi maariflendirme isini heyata kecirir 8 18 Azerbaycan Respublikasinin beynelxalq muqavileleri ile tenzimlenen ve Nazirliyin selahiyyetine aid olan meseleler uzre Azerbaycan Respublikasinin goturduyu ohdeliklerin yerine yetirilmesini temin edir 8 19 qanunvericilikle mueyyen edilmis diger istiqametlerde fealiyyet gosterir StrukturuEdliyye Nazirliyine 5 muavini olan edliyye naziri hazirda Ferid EHMEDOV rehberlik edir STRUKTUR 1 Rehberlik Nazir Nazir muavini Nazir muavini Nazir muavini Nazir muavini 5 Nazir muavini Penitensiar xidmetin reisi 2 Azerbaycan Respublikasi Edliyye Nazirliyinin aparati 6 Strateji planlasdirma ve monitorinq bas idaresi Qanunvericilik bas idaresi Edliyye sahesinde xidmetler bas idaresi Icra bas idaresi Probasiya xidmeti bas idare selahiyyetli Belediyyelerle is merkezi bas idare selahiyyetli Insan resurslari bas idaresi Beynelxalq emekdasliq idaresi Insan huquqlari ve kommunikasiya idaresi Istintaq idaresi Cezalarin icrasina nezaret uzre mufettislik idare selahiyyetli Informasiya texnologiyalari ve innovasiyalar idaresi Katiblik idare selahiyyetli Maliyye ve teminat idaresi 3 Azerbaycan Respublikasi Edliyye Nazirliyinin strukturuna daxil olan edliyye orqanlari ve teskilatlar Penitensiar xidmet bas idare selahiyyetli Edliyye Akademiyasi bas idare selahiyyetli Mehkeme Ekspertizasi Merkezi bas idare selahiyyetli Tibb bas idaresi Azerbaycan Respublikasi Ehalisinin Dovlet Reyestri Xidmeti idare selahiyyetli Regional yerli ve diger qurumlar 7 IstinadlarCrocusoft E QANUN e qanun az ingilis 2023 04 09 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 19 Crocusoft E QANUN e qanun az ingilis 2023 04 09 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 19 Crocusoft E QANUN e qanun az ingilis 2023 08 06 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 19 Xarici kecidler