Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Ədalət Vilayət oğlu Rəhimli — Kimya elmləri doktoru, professor, Nyu-York Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, Azərbaycan Respublikasının əməkdar ekoloqu.
| Ədalət Rəhimli | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 3 aprel 1937 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 2003 |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ Azərbaycan |
| Elm sahəsi | Kimya |
| Elmi dərəcəsi | Kimya üzrə elmlər doktoru |
| Elmi adı | Professor |
| Təhsili | |
Həyatı
Ədalət Vilayət oğlu Rəhimli 1937-ci ildə (3 aprel) Azərbaycan Respublikasının Naxçıvan ş. anadan olmuşdur. 1945-55-ci illərdə orta məktəbdə, 1955-1960-cı illərdə Azərbaycan dövlət Universitetinin kimya fakültəsində oxumuş, hər iki təhsil müəssisələrini əla qiymətlərlə bitirmiş və qızıl medal və fərqlənmə diplomu ilə təltif olunmuşdur.
Elmi fəaliyyəti
Universitetin 5-ci kursunda oxuyarkən o, ən görkəmli neft-kimya alimi, akademik Y.U.Məmmədəliyevin laboratoriyasına Azərbaycanın EA neft-kimya prosesləri İnstitutuna kiçik elmi əməkdaş vəzifəsinə qəbul edilmişdir. 1960-cı ildə Universitetdə təhsili başa vurmaq üzrə olarkən Rəhimli A.V. SSSR-nin EA kimyəvi fizika İnstitutunun aspiranturasına daxil olmuş və görkəmli kimyaçı-polimerçi alimin, professor A.A.Berlinin rəhbərliyi altında kimya sahəsində tədqiqata başlamışdır. Onun tərəfindən ilk dəfə p-benzoxinonun bisdiazotlaşmış diaromatik birləşmələrlə qarşılıqlı təsir reaksiyası üzrə poliarilenxinonların sintezi metodu işlənib hazırlanmış, bir sıra poliarilenxinonların struktur və xüsusiyyətləri alınıb və müəyyən edilmişdir. Onların əsasında stabil mikrosemixinon radikallar alınıb. Güclü turşulu qruplarla poliarilenxinonlar ilk dəfə son həddə çatmayan oliqoefirakrilatların sintez reaksiyasında hetereqon katalizator – ingibitor kimi tətbiq olunmuşdur. Ə.V. Rəhimli Kimyəvi fizika Elmi Şurasının və D.İ.Mendeleyev adına Kimyacı Cəmiyyətinin diplomu ilə mükafatlandırılmışdır. 1963-65-ci illərdə Ə.V Rəhimli Azərbaycanın EA neft-kimya prosesləri İnstitutunun kiçik elmi əməkdaşı işləyərkən, kimyəvi fizika İnstitutunda elmi araşdırmalarını davam etdirirmiş, 1965 –ci ildə namizədlik dissertasiyasını hazırlamış və elə bu institutun Elmi Şurasında onu müvəffəqiyyətlə müdafiə etmişdir. Ə.V. Rəhimli 1965-69-cu illərdə Azərbaycan SSR-nin kənd təsərrüfatı Nazirliyinin zona təcrübə stansiyasında aqro- və biokimya (Naxçıvan ş.) şöbəsinə rəhbərlik edir. 1983-cü ildə o, Kazan kimya texnologiya institutunda doktorluq dissertasiyasını tərtib etmiş və müvəffəqiyyətlə müdafiə etmişdir. Eyni zamanda bu dövr ərzində onun elmi rəhbərliyi altında 20-dən çox namizədlik dissertasiyası müdafiə olunmuş, elmi məktəb yaradılmış və buna görə də ona professor elmi adı verilmişdir. Alınan elmi nəticələrə əsasən onun tərəfindən 100-dən çox elmi ixtira (buna görə o, “SSSR-nin İxtiraçısı” nişanı ilə təltif olunmuşdur) edilmiş, ABŞ, Yaponiya, Rusiya və Finlandiya patentləri alınmış, ABŞ, Yaponiya, Böyük Britaniya, Rusiya və Azərbaycanın nüfuzlu elmi və tətbiqi jurnallarında çoxsaylı elmi məqalələri dərc olunmuş və Ümumittifaq və Beynəlxalq konqres və simpoziumlarda elmi məruzələr edilmişdir. A.V.Rəhimlinin elmi maraq dairəsi geniş olub. O, Sumqayıt sənaye rayonunun ekoloji problemlərinin həllində fəal iştirak edib. Ə.V.Rəhimli tərəfindən sufanolun istehsalında çoxtonajlı tullantı bazasında işlənib hazırlanmış yeni lak sənayedə öz istifadəsini tapmışdır və lak və boya materialları kimi tikintidə istifadə olunur. Ekologiya problemlərinin həllində onun yorulmaq bilməyən əməyi, ona respublikanın əməkdar ekoloqu fəxri adını verməklə qeyd edilmişdir. 1984-86-cı illərdə Azərbaycan SSR EA-nın rayəsət heyəti Ə.V. Rəhimlini rəhbər qismində Naxçıvan elmi mərkəzinə göndərmişdir. O, qısa zaman ərzində bu çoxprofilli elmi müəssisədə, Naxçıvan Muxtar Respublikasının zəngin təbii resurslarının effektiv istifadə olunması məsələlərinin həlli üçün yönələn, orijinal və faydalı elmi tədqiqatların reallaşması üçün yaxşı şərait və atmosfer yaratmışdır. O, yerli gənc elmi əməkdaşların hazırlanmasına xüsusi diqqət yetirmiş və hazırlanmaları üçün onları SSSR-nin aparıcı elmi-tədqiqat mərkəzlərinə yönəltmişdir. 1994-cü ildə Ə.V.Rəhimli Nyu-York Elmi Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmişdir. 1997-ci ildə professor Ə.V.Rəhimli “Kimya” kafedrasının professoru kimi Südçü-İmam Universitetinə ( Maraş ş., Türkiyə) işləməyə dəvət olunmuş və 1999-cu ilin sonunadək orada polimerlərin kimya və fizikasından dərs demişdir. Burada o, həmçinin elmi tədqiqatlara və gənc elmi kadrların hazırlanmasına böyük diqqət yetirmişdir. Onun tərəfindən orijinal çoxfunksiyalı kompleks əmələ gətirən oliqofenolların yeni sintez metodunun yaradılması üzrə yeni elmi mövzunun rəhbərliyi təklif olunmuş və həyata keçirilmişdir. Bu sahədə, onun elmi rəhbərliyi altında bir neçə dissertasiya hazırlanmış və müdafiə olunmuş, çoxsaylı elmi məruzələr və məqalələr tərtib olunmuşdur. 1999-cu ildə Ə.V. Rəhimli Azərbaycana qayıdaraq, öncə aparıcı elmi əməkdaş, sonra isə laboratoriya rəhbəri qismində “Olefinlər” İnstitutuna işə qəbul olunur. Qısa zaman ərzində o, yaxşı təchiz edilmiş və işləməyə qabil olan kimya laboratoriyası yaratmışdır, Azərbaycanın kimya sənayesinin inkişafı üçün çox vacib olan bir neçə elmi və dissertasiya mövzularını təklif etmiş və bir neçə aspirantın dissertasiya tədqiqatlarına başçılıq etmişdir. Professor Ə.V. Rəhimli elmi işlərlə paralel olaraq Respublikanın siyasi-sosial həyatı ilə də maraqlanırdı. 1985-ci ildə o, Naxçıvan MSSR-nin Ali sovetin deputatı seçilir, 1989-cu ildə respublikada milli-azadlıq hərəkatı sıralarına daxil olmuşdur, 1990-cı ildə Azərbaycan SSR-nin Ali Sovet deputatı seçilir və Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini alması məqsədilə fəal mübarizə aparır. Ə.V. Rəhimli öncə sədr, sonra isə müstəqil Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin nümayəndə qrupunun üzvü kimi Budapeştdə, Kopenhagendə, Venada və Ottavada ATƏT-in Parlament Assambleyasının işlərində fəal iştirak etmişdir. Müntəzəm olaraq ATƏT-in Parlament Assambleyasının iclaslarında iştirak edərək Ə.V. Rəhimli Azərbaycanın dinc əhalisinə qarşı saysız-hesabsız müsibətlər törətmiş, Respublikanın çoxsaylı mədəni, tədris, iqtisadi və s. müəssisələrini dağıtmış erməni separatçılarını ifşa etmişdir. O, Respublika üçün əhəmiyyətli olan çoxsaylı təkliflərin ATƏT-in Parlament Assambleyasının əsas sənədlərinə-qətnamələrinə daxil olmasına nail olub.
Ə.V.Rəhimli 2003-cü ildə dünyasını dəyişmişdir. 4 övladı var.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Edalet Vilayet oglu Rehimli Kimya elmleri doktoru professor Nyu York Elmler Akademiyasinin heqiqi uzvu Azerbaycan Respublikasinin emekdar ekoloqu Edalet RehimliDogum tarixi 3 aprel 1937 1937 04 03 Dogum yeri Naxcivan Naxcivan MSSR Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 2003Vetendasligi SSRI AzerbaycanElm sahesi KimyaElmi derecesi Kimya uzre elmler doktoruElmi adi ProfessorTehsili Azerbaycan Dovlet Universitetinin Kimya fakultesi 1955 1960 HeyatiEdalet Vilayet oglu Rehimli 1937 ci ilde 3 aprel Azerbaycan Respublikasinin Naxcivan s anadan olmusdur 1945 55 ci illerde orta mektebde 1955 1960 ci illerde Azerbaycan dovlet Universitetinin kimya fakultesinde oxumus her iki tehsil muessiselerini ela qiymetlerle bitirmis ve qizil medal ve ferqlenme diplomu ile teltif olunmusdur Elmi fealiyyetiUniversitetin 5 ci kursunda oxuyarken o en gorkemli neft kimya alimi akademik Y U Memmedeliyevin laboratoriyasina Azerbaycanin EA neft kimya prosesleri Institutuna kicik elmi emekdas vezifesine qebul edilmisdir 1960 ci ilde Universitetde tehsili basa vurmaq uzre olarken Rehimli A V SSSR nin EA kimyevi fizika Institutunun aspiranturasina daxil olmus ve gorkemli kimyaci polimerci alimin professor A A Berlinin rehberliyi altinda kimya sahesinde tedqiqata baslamisdir Onun terefinden ilk defe p benzoxinonun bisdiazotlasmis diaromatik birlesmelerle qarsiliqli tesir reaksiyasi uzre poliarilenxinonlarin sintezi metodu islenib hazirlanmis bir sira poliarilenxinonlarin struktur ve xususiyyetleri alinib ve mueyyen edilmisdir Onlarin esasinda stabil mikrosemixinon radikallar alinib Guclu tursulu qruplarla poliarilenxinonlar ilk defe son hedde catmayan oliqoefirakrilatlarin sintez reaksiyasinda hetereqon katalizator ingibitor kimi tetbiq olunmusdur E V Rehimli Kimyevi fizika Elmi Surasinin ve D I Mendeleyev adina Kimyaci Cemiyyetinin diplomu ile mukafatlandirilmisdir 1963 65 ci illerde E V Rehimli Azerbaycanin EA neft kimya prosesleri Institutunun kicik elmi emekdasi isleyerken kimyevi fizika Institutunda elmi arasdirmalarini davam etdirirmis 1965 ci ilde namizedlik dissertasiyasini hazirlamis ve ele bu institutun Elmi Surasinda onu muveffeqiyyetle mudafie etmisdir E V Rehimli 1965 69 cu illerde Azerbaycan SSR nin kend teserrufati Nazirliyinin zona tecrube stansiyasinda aqro ve biokimya Naxcivan s sobesine rehberlik edir 1983 cu ilde o Kazan kimya texnologiya institutunda doktorluq dissertasiyasini tertib etmis ve muveffeqiyyetle mudafie etmisdir Eyni zamanda bu dovr erzinde onun elmi rehberliyi altinda 20 den cox namizedlik dissertasiyasi mudafie olunmus elmi mekteb yaradilmis ve buna gore de ona professor elmi adi verilmisdir Alinan elmi neticelere esasen onun terefinden 100 den cox elmi ixtira buna gore o SSSR nin Ixtiracisi nisani ile teltif olunmusdur edilmis ABS Yaponiya Rusiya ve Finlandiya patentleri alinmis ABS Yaponiya Boyuk Britaniya Rusiya ve Azerbaycanin nufuzlu elmi ve tetbiqi jurnallarinda coxsayli elmi meqaleleri derc olunmus ve Umumittifaq ve Beynelxalq konqres ve simpoziumlarda elmi meruzeler edilmisdir A V Rehimlinin elmi maraq dairesi genis olub O Sumqayit senaye rayonunun ekoloji problemlerinin hellinde feal istirak edib E V Rehimli terefinden sufanolun istehsalinda coxtonajli tullanti bazasinda islenib hazirlanmis yeni lak senayede oz istifadesini tapmisdir ve lak ve boya materiallari kimi tikintide istifade olunur Ekologiya problemlerinin hellinde onun yorulmaq bilmeyen emeyi ona respublikanin emekdar ekoloqu fexri adini vermekle qeyd edilmisdir 1984 86 ci illerde Azerbaycan SSR EA nin rayeset heyeti E V Rehimlini rehber qisminde Naxcivan elmi merkezine gondermisdir O qisa zaman erzinde bu coxprofilli elmi muessisede Naxcivan Muxtar Respublikasinin zengin tebii resurslarinin effektiv istifade olunmasi meselelerinin helli ucun yonelen orijinal ve faydali elmi tedqiqatlarin reallasmasi ucun yaxsi serait ve atmosfer yaratmisdir O yerli genc elmi emekdaslarin hazirlanmasina xususi diqqet yetirmis ve hazirlanmalari ucun onlari SSSR nin aparici elmi tedqiqat merkezlerine yoneltmisdir 1994 cu ilde E V Rehimli Nyu York Elmi Akademiyasinin heqiqi uzvu secilmisdir 1997 ci ilde professor E V Rehimli Kimya kafedrasinin professoru kimi Sudcu Imam Universitetine Maras s Turkiye islemeye devet olunmus ve 1999 cu ilin sonunadek orada polimerlerin kimya ve fizikasindan ders demisdir Burada o hemcinin elmi tedqiqatlara ve genc elmi kadrlarin hazirlanmasina boyuk diqqet yetirmisdir Onun terefinden orijinal coxfunksiyali kompleks emele getiren oliqofenollarin yeni sintez metodunun yaradilmasi uzre yeni elmi movzunun rehberliyi teklif olunmus ve heyata kecirilmisdir Bu sahede onun elmi rehberliyi altinda bir nece dissertasiya hazirlanmis ve mudafie olunmus coxsayli elmi meruzeler ve meqaleler tertib olunmusdur 1999 cu ilde E V Rehimli Azerbaycana qayidaraq once aparici elmi emekdas sonra ise laboratoriya rehberi qisminde Olefinler Institutuna ise qebul olunur Qisa zaman erzinde o yaxsi techiz edilmis ve islemeye qabil olan kimya laboratoriyasi yaratmisdir Azerbaycanin kimya senayesinin inkisafi ucun cox vacib olan bir nece elmi ve dissertasiya movzularini teklif etmis ve bir nece aspirantin dissertasiya tedqiqatlarina basciliq etmisdir Professor E V Rehimli elmi islerle paralel olaraq Respublikanin siyasi sosial heyati ile de maraqlanirdi 1985 ci ilde o Naxcivan MSSR nin Ali sovetin deputati secilir 1989 cu ilde respublikada milli azadliq herekati siralarina daxil olmusdur 1990 ci ilde Azerbaycan SSR nin Ali Sovet deputati secilir ve Azerbaycan Respublikasinin musteqilliyini almasi meqsedile feal mubarize aparir E V Rehimli once sedr sonra ise musteqil Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisinin numayende qrupunun uzvu kimi Budapestde Kopenhagende Venada ve Ottavada ATET in Parlament Assambleyasinin islerinde feal istirak etmisdir Muntezem olaraq ATET in Parlament Assambleyasinin iclaslarinda istirak ederek E V Rehimli Azerbaycanin dinc ehalisine qarsi saysiz hesabsiz musibetler toretmis Respublikanin coxsayli medeni tedris iqtisadi ve s muessiselerini dagitmis ermeni separatcilarini ifsa etmisdir O Respublika ucun ehemiyyetli olan coxsayli tekliflerin ATET in Parlament Assambleyasinin esas senedlerine qetnamelerine daxil olmasina nail olub E V Rehimli 2003 cu ilde dunyasini deyismisdir 4 ovladi var