Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əbülfət xan Tuti (1766, Şuşa – 1839, Təbriz) — dövlət xadimi, şair, İbrahimxəlil xan Cavanşirin oğlu.
| Əbülfət xan Tuti | |
|---|---|
| Əbülfət xan İbrahimxəlil xan oğlu Sarıcalı-Cavanşir | |
| Doğum tarixi | 1766 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1839 |
| Vəfat yeri | |
| Həyat yoldaşı | Bədirxan bəyim |
| Uşaqları | Məhəmmədəli xan, Abbasqulu xan, Məhəmmədqulu xan, Məhəmmədtağı xan, Əbdülhüsеyn xan, Məhəmmədibrahim xan, Gövhərnisə bəyim |
| Atası | İbrahimxəlil xan Cavanşir |
| Fəaliyyəti | şair |
 Əbülfət xan Cavanşir Vikimənbədə | |
Həyatı
Əbülfət xan Tuti Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Mükəmməl saray təhsili görmüşdü. Özünü tanıyandan saray işlərində atasına kömək edirdi. 1796-cı ildə qraf Valerian Zubov çoxsaylı rus qoşununun başında Azərbaycana gəlir. Kür çayının yaxasında düşərgə qurur. İbrahimxəlil xan Cavanşir Ağaməhəmməd şah Qacarın yeni yürüşündən əndişələnib V. Zubovla ilişki qurmaq qərarına gəlir. Qərarını saray adamlarına bildirib, gənəşik istəyir. Baş vəziri Molla Pənah Vaqifin məsləhəti ilə oğlu Əbülfət ağanı V. Zubovun yanına göndərir. Tarixçi Mirzə Camal Cavanşir Qarabaği yazır: "Mərhum İbrahim xan oğlu Əbülfət xanı Qarabağın bir neçə bəyzadəsi ilə birlikdə töhfə, hədiyyələr və cins atlarla, tam bir razılıq və rəğbətlə, böyük sərdar Valeryan Zubovun hüzuruna göndərib, yüksək Rusiya dövlətinə səmimi qəlbdən itaət edəcəyini və sədaqətini bildirdi".
Əbülfət ağa missiyasını yerinə yetirib, atasının yanına qayıdır. 1797-ci ildə Şuşada Ağaməhəmməd şahın qətlindən sonra taxt-taca Fətəli şah yiyələnir. Taxta çıxan kimi İbrahimxəlil xandan əmisinin qatillərini və sarayda saxlamaq üçün girov istəyir. İbrahimxəlil xan oğlu Əbülfət ağanı və qızı Ağabəyim ağanı Tehrana göndərir.
Əbülfət ağa İrana girov kimi gəlir. Şah onu sarayda saxlamayıb, oğlu Abbas Mirzəyə yardımçı verir. Vəliəhd Abbas Mirzə Naibəssəltənə Əbülfət ağaya xan ünvanı verib, qoşun başçısı təyin edir.
İbrahimxəlil xan oğlu Məhəmmədhəsən ağadan incik düşəndə Əbülfət xana sifariş göndərib, Qarabağa dəvət edir. Fətəli şah xanın sifarişindən hədsiz sevincək olub qiymətli ərməğanlarla Əbülfət xanı Qarabağa yola salır. Dayaq və dəstək üçün beş min nəfər qoşun verir. də yardımçı sifəti ilə ona qoşur.
Əbülfət xan Qarabağın sınırına çatıb şahın istəyini atasına yazır. Fətəli şah Əbülfət xana göstəriş vermişdi ki, Məhəmmədhəsən ağanı Tehrana göndərib, özü Qarabağda atasının qulluğunda qalsın. Məktubun məzmunundan xəbərdar olan xanzadələr (Məhəmmədhəsən ağa, Mehdiqulu ağa və Xanlar ağa) atalarını məcbur etdilər ki, Əbülfət xanı geri göndərsin. İbrahimxəlil xan Əbülfət xana yazıb bildirdi ki, gəldiyi kimi geri dönsün.
Əbülfət xan məktubun qırımından bilir ki, işin içində qardaşlarının barmağı var. Ona görə də geri dönməyib Qapan, Güney, Çulundur və Bərgüşad mahallarını tutur. Atasının mahallara təyin etdiyi naibləri, kənxudaları, kovxaları, darğaları və yüzbaşıları çıxarıb, iş başına öz adamlarını qoyur. Bərgüşad çayının yaxasında düşərgə qurub əyləşir. Dizaq, Xırdapara-Dizaq və Cavanşir-Dizaq mahallarının naiblərinə, el-oba başçılarına məktub yazıb yanına çağırır. Çox keçmir ki, el böyükləri başlarının dəstələriylə Əbülfət xanın yanına gəlirlər.
Əbülfət xan qardaşı Məhəmmədhəsən ağanı əsir almaq üçün Tuğ kəndinə yürüş edir. Kəşfiyyatı bilgi gətirmişdi ki, Məhəmmədhəsən ağa az bir qoşunla Tuğda təkdir. Qəfil hücum olsa yardımına qardaşları yetməyəcəklər. Qış günü, duman-çənlə bir təhər Tuğa yetişən Əbülfət xan aldandığını duyur. Mehdiqulu ağa və Xanlar ağa böyük qoşunla səngər tutub onu gözləyirdi. Qayıtmağı qüruruna sığışdırmayan Əbülfət xan savaş əmrini verir. Elə birinci döyüşdə yenilir. İkinci həmlədə xeyli adam itirir. Qacar ordusunun adlı-sanlı başbuğları əsir düşür. Beş min qoşundan qalan beş yüz nəfərlə Arazı adlayıb Qaradağa çəkilir.
1805-ci ildə Əbülfət xan yenidən Qarabağa gəlir. Bu dəfə o, Abbas Mirzənin başçılığı altında gəlmişdi. Çox keçmir ki, Fətəli şah da böyük bir ordunun başında Qarabağa yürüş edir, lakin rus ordusunun və Qarabağ qoşunun təzyiqi nəticəsində geri çəkilirlər.
1806-cı ildə Əbülfət xan Abbas Mirzə ilə Qarabağa yürüş edir. Naibəssəltənə Əbülfət xana tapşırıq verir ki, Qarabağ ellərini Qaradağa köçürsün. Bir çox el böyükləri, seçkin bəylər Əbülfət xanın tərəfini saxlayırdı. Hətta bəzi bilginlərə görə, İbrahimxəlil xan da İrana keçmək istəyirmiş. Elə bu xəbərlər də İbrahimxəlil xanın axırına çıxdı.
İran tarixçiləri yazırlar ki, İbrahimxəlil xanın oğlu Əbülfətdən və qızı Ağabəyim Cavanşirdən ona xəbər çatdı ki, o, İranla dostluğa cəlb olunsun. Nəhayət, İbrahimxəlil xan Abbas Mirzəyə məktub yazıb öz bəxşişini tələb edib Şuşanı işğal etmiş bir qrup rus əsgər və zabitini çıxarmaq üçün İran dövlətindən kömək istədi.
1806-cı ildə Fətəli şah İbrahimxəlil xanın oğlu, İrana tabe olan Mehri mahalının başçısı Əbülfət xanı 5 min nəfərlik qoşunla Qarabağa göndərdi. Əbülfət xanın yeznəsi Fərəculla xan Sarıxanbəyli-Şahsevəni də ona yardımçı təyin etdi. İranın adlı-sanlı sərkərdələri, o cümlədən Qəzvinli sərdar , Damğanlı İsmayıl xan, Xəmsəli (Zəncanlı) Əmənulla xan Avşar və başqaları Əbülfət xanın başçılığı altında idi. Onlar Qarabağa çatanda artıq ruslar İbrahimxəlil xanı öldürmüşdülər.
Əbülfət xan Cavanşir məsələdən xəbərdar olub öldürülmüş insanların parçalarını kəfən-dəfn etdikdən sonra buranın rəhbərliyini Mehdiqulu xanın (İbrahimxəlil xanın böyük oğlu) öhdəsinə qoyub özü qalan başçılarla Naibüssəltənənin yanına tələsdi. O, şahzadəni ruslar tərəfindən törədilmiş bu faciəli əməldən xəbərdar etdi.
Əbülfət xan Qapana gələndə onu Satur hampa Tatevli, Ohancan kovxa Xınzırəkli və qarşılayır. Əbülfət xan Qarabağ ellərini köçürüb, Qapan mahalına gətirir. Hazırlaşıb, öncə Ordubada, ordan da Qaradağa keçirmək istəyir. Elə bu çağda qardaşı oğlu Cəfərqulu ağa üstünü alır. Savaşda yenilib, qaçır.
1811-ci ildə Əbülfət xan Qarabağa gəlir. Bu dəfə bir neçə obanı aparmağa müvəffəq olur.
1813-cü ildə İranla Rusiya arasında Gülüstan sülh müqaviləsi imzalanır. Müqavilə nəticəsində Qarabağın Çulundur mahalının bir hissəsi, Güney və Mehri mahalları İran tərəfdə qalır. Əbülfət xan bu ərazinin hakimi təyin edilir.
1826-cı ildə Abbas Mirzə Əbülfət xanı da götürüb Qarabağa gəlir. Bu yürüş də uğursuzluqla sonuclanır.
1828-ci ildə İranla Rusiya arasında yeni sülh müqaviləsi bağlanır. Bu dəfə sərhəd Araz çayı olur Əbülfət xanın torpaqları əldən çıxır.
1833-cü ildə Abbas Mirzənin vəfatından sonra Əbülfət xan ordudan tərxis olunub, istefaya çıxıb dinc yaşama başlayır.
Əbülfət xan 1839-cu ildə vəfat edib.
Ailəsi
Əbülfət xan Ismayılxan ağa Sarıcalı-Cavanşirin qızı Bədirxan bəyimi, Mirzə Rəbi Tiflislinin qızını almışdı. Məhəmmədəli xan, Abbasqulu xan, Məhəmmədqulu xan, Məhəmmədtağı xan, Əbdülhüseyn xan, Məhəmmədibrahim xan adlı oğulları, Gövhərnisə bəyim adlı qızı vardı.
Yaradıcılığı
Əbülfət xan şair idi. Tuti təxəllüsü ilə şeirlər yazırdı. Yazdıqlarının çoxu türk, bir qismi isə fars dilindədir. Bir çox ünlü təzkirələrdə Əbülfət xan Tutidən istedadlı şair kimi danışılır və qoşqularından örnəklər verilir. Əbülfət xan Tutinin Məhəmməd ağa Müctəhidzadənin "Riyaz ül-aşiqin" təzkirəsində bəllənən bir qəzəli:
O gün kim həsrət ilə ol büti-zibadan ayrıldım, Qalıb bir surəti-bihiss kimi mənadan ayrıldım.
Çəkib əl xəlqdən Məcnunsifət səhraya üz qoydum, Kəsilmiş səbrü tabım vəsləti-Leyladan ayrıldım.
Məna şümşad sərvi, bağban, ərz etmə kim hərgiz, Yoxumdur meyli-gülşən qaməti-tubadan ayrıldım.
Nolur şamü səhər ney tək sızıldar sineyi-zarim, Mərizi-bəstəri-hicrəm dəmi-İsadan ayrıldım.
Fərağın şiddətindən lal olur bu Tutiyi-təbim, Məzacım təlxdir kim ləli-şəkərxadan ayrıldım.
Əbdürrəzzaq bəy Dünbili öz əsərində Əbülfət xan haqqında yazır: "Elə şirin kəlamları var idi ki, Hindistan tutuquşuları onun bəlağətini şəkər süzülən bu beytlə söyləyirdilər:
Tuti səndən gözəl söz deyə bilməz, Sənin ağzından söz şəhdilə çıxar.
Nami-şərifi Əbülfət xandır. Qarabağ valisi İbrahimxəlil xan Cavanşirin adlı-sanlı və əziz xələfidir. Tərifi layiq zatı istənilən qədər yaxşılıq etməkdə məşhur, xoşagələn sifətləri o qədərdir ki, kəramət və şərafət arxı kimi vəsf olunur. Dövrün dövlətinin şahənşahlıq müddətinin əvvəlindən yüksək mərtəbəli atasınan işarəsi ilə Darül-Xəlifədə xidmətə tələsdi və inayət və tərbiyəsi şərəfinə nail oldu, şahlıq qayda-qanunu öyrəndi.
Böyük əmirlərdəndir, quzunu canavarın əlindən xilas edəndir. Əlçatmaz sədaqəti və böyüklüyü var. Əli boş olanlara səxavətli və cəsurdu. Ərmən valisinin nəcib övladı və xanların nəslidir. Düşməni məğlub edəndir. Müəllifin qədim zamanlardan onlara və onların şanlı və cəlallı atası ilə son dərəcə sədaqət və məhəbbətləri var. Əhdinə düzgün böyüklərdən və pak etiqadlı əmirlərdəndir. Sədaqətlidir, süfrə və nemət sahibləridir. Qəribpərəst, mehr və vəfa sahibidir. Cəlallı əmir sülaləsindəndir. Xoş əxlaqı ilə bənzərsizdir. Bu əmirin nəzm və nəsrdə də bənzəri yoxdür. Hərdən qələmin köməyi ilə yaxın dostlarına lətif məktublar yazar, nüdrətən şeir də deyər. Bu iki beyt onundur.
Sənigörüb, sənə ürək bağlamaq mənim günahım, Ürəyi sözlə kimin sındırmaq kimin günahıdır?
Vüsal həvəsində əcəb xəyalım var, Nə əcəb xəyaldır, əcəb mümkün olmayan xəyaldır.
Qarabağ hakimi İbrahimxəlil xan Cavanşirin kiçik oğlu, Abbasqulu xan Cavanşir Mötəmüddövlənin atası Əbülfət xan, Məhəmməd şah və Nəsrəddin şah Qacarın səltənəti zamanında məşhur xadimlərdən biridir və o, bir neçə dəfə vilayət hakimi olmuşdur".
İstinadlar
- Qarabağnamələr. I kitab. Bakı: Yazıçı, 1989, səh.124.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu. Əbülfət xan Qarabağlının törəməsi. ATŞS-nin xəbərləri. VI buraxılış, Bakı: Adiloğlu, 2007, səh.3.
Xarici keçidlər
- Əbülfət xan Cavanşir (fars.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ebulfet xan Tuti 1766 Susa 1839 Tebriz dovlet xadimi sair Ibrahimxelil xan Cavansirin oglu Ebulfet xan TutiEbulfet xan Ibrahimxelil xan oglu Saricali CavansirDogum tarixi 1766Dogum yeri Susa Qarabag xanligiVefat tarixi 1839Vefat yeri Tebriz Tebriz sehristani Serqi Azerbaycan ostani IranHeyat yoldasi Bedirxan beyimUsaqlari Mehemmedeli xan Abbasqulu xan Mehemmedqulu xan Mehemmedtagi xan Ebdulhuseyn xan Mehemmedibrahim xan Govhernise beyimAtasi Ibrahimxelil xan CavansirFealiyyeti sairEbulfet xan Cavansir VikimenbedeHeyatiEbulfet xan Tuti Susa seherinde anadan olmusdu Mukemmel saray tehsili gormusdu Ozunu taniyandan saray islerinde atasina komek edirdi 1796 ci ilde qraf Valerian Zubov coxsayli rus qosununun basinda Azerbaycana gelir Kur cayinin yaxasinda duserge qurur Ibrahimxelil xan Cavansir Agamehemmed sah Qacarin yeni yurusunden endiselenib V Zubovla iliski qurmaq qerarina gelir Qerarini saray adamlarina bildirib genesik isteyir Bas veziri Molla Penah Vaqifin mesleheti ile oglu Ebulfet agani V Zubovun yanina gonderir Tarixci Mirze Camal Cavansir Qarabagi yazir Merhum Ibrahim xan oglu Ebulfet xani Qarabagin bir nece beyzadesi ile birlikde tohfe hediyyeler ve cins atlarla tam bir raziliq ve regbetle boyuk serdar Valeryan Zubovun huzuruna gonderib yuksek Rusiya dovletine semimi qelbden itaet edeceyini ve sedaqetini bildirdi Ebulfet aga missiyasini yerine yetirib atasinin yanina qayidir 1797 ci ilde Susada Agamehemmed sahin qetlinden sonra taxt taca Feteli sah yiyelenir Taxta cixan kimi Ibrahimxelil xandan emisinin qatillerini ve sarayda saxlamaq ucun girov isteyir Ibrahimxelil xan oglu Ebulfet agani ve qizi Agabeyim agani Tehrana gonderir Ebulfet aga Irana girov kimi gelir Sah onu sarayda saxlamayib oglu Abbas Mirzeye yardimci verir Veliehd Abbas Mirze Naibesseltene Ebulfet agaya xan unvani verib qosun bascisi teyin edir Ibrahimxelil xan oglu Mehemmedhesen agadan incik dusende Ebulfet xana sifaris gonderib Qarabaga devet edir Feteli sah xanin sifarisinden hedsiz sevincek olub qiymetli ermeganlarla Ebulfet xani Qarabaga yola salir Dayaq ve destek ucun bes min nefer qosun verir de yardimci sifeti ile ona qosur Ebulfet xan Qarabagin sinirina catib sahin isteyini atasina yazir Feteli sah Ebulfet xana gosteris vermisdi ki Mehemmedhesen agani Tehrana gonderib ozu Qarabagda atasinin qullugunda qalsin Mektubun mezmunundan xeberdar olan xanzadeler Mehemmedhesen aga Mehdiqulu aga ve Xanlar aga atalarini mecbur etdiler ki Ebulfet xani geri gondersin Ibrahimxelil xan Ebulfet xana yazib bildirdi ki geldiyi kimi geri donsun Ebulfet xan mektubun qirimindan bilir ki isin icinde qardaslarinin barmagi var Ona gore de geri donmeyib Qapan Guney Culundur ve Bergusad mahallarini tutur Atasinin mahallara teyin etdiyi naibleri kenxudalari kovxalari dargalari ve yuzbasilari cixarib is basina oz adamlarini qoyur Bergusad cayinin yaxasinda duserge qurub eylesir Dizaq Xirdapara Dizaq ve Cavansir Dizaq mahallarinin naiblerine el oba bascilarina mektub yazib yanina cagirir Cox kecmir ki el boyukleri baslarinin desteleriyle Ebulfet xanin yanina gelirler Ebulfet xan qardasi Mehemmedhesen agani esir almaq ucun Tug kendine yurus edir Kesfiyyati bilgi getirmisdi ki Mehemmedhesen aga az bir qosunla Tugda tekdir Qefil hucum olsa yardimina qardaslari yetmeyecekler Qis gunu duman cenle bir teher Tuga yetisen Ebulfet xan aldandigini duyur Mehdiqulu aga ve Xanlar aga boyuk qosunla senger tutub onu gozleyirdi Qayitmagi qururuna sigisdirmayan Ebulfet xan savas emrini verir Ele birinci doyusde yenilir Ikinci hemlede xeyli adam itirir Qacar ordusunun adli sanli basbuglari esir dusur Bes min qosundan qalan bes yuz neferle Arazi adlayib Qaradaga cekilir 1805 ci ilde Ebulfet xan yeniden Qarabaga gelir Bu defe o Abbas Mirzenin basciligi altinda gelmisdi Cox kecmir ki Feteli sah da boyuk bir ordunun basinda Qarabaga yurus edir lakin rus ordusunun ve Qarabag qosunun tezyiqi neticesinde geri cekilirler 1806 ci ilde Ebulfet xan Abbas Mirze ile Qarabaga yurus edir Naibesseltene Ebulfet xana tapsiriq verir ki Qarabag ellerini Qaradaga kocursun Bir cox el boyukleri seckin beyler Ebulfet xanin terefini saxlayirdi Hetta bezi bilginlere gore Ibrahimxelil xan da Irana kecmek isteyirmis Ele bu xeberler de Ibrahimxelil xanin axirina cixdi Iran tarixcileri yazirlar ki Ibrahimxelil xanin oglu Ebulfetden ve qizi Agabeyim Cavansirden ona xeber catdi ki o Iranla dostluga celb olunsun Nehayet Ibrahimxelil xan Abbas Mirzeye mektub yazib oz bexsisini teleb edib Susani isgal etmis bir qrup rus esger ve zabitini cixarmaq ucun Iran dovletinden komek istedi 1806 ci ilde Feteli sah Ibrahimxelil xanin oglu Irana tabe olan Mehri mahalinin bascisi Ebulfet xani 5 min neferlik qosunla Qarabaga gonderdi Ebulfet xanin yeznesi Fereculla xan Sarixanbeyli Sahseveni de ona yardimci teyin etdi Iranin adli sanli serkerdeleri o cumleden Qezvinli serdar Damganli Ismayil xan Xemseli Zencanli Emenulla xan Avsar ve basqalari Ebulfet xanin basciligi altinda idi Onlar Qarabaga catanda artiq ruslar Ibrahimxelil xani oldurmusduler Ebulfet xan Cavansir meseleden xeberdar olub oldurulmus insanlarin parcalarini kefen defn etdikden sonra buranin rehberliyini Mehdiqulu xanin Ibrahimxelil xanin boyuk oglu ohdesine qoyub ozu qalan bascilarla Naibusseltenenin yanina telesdi O sahzadeni ruslar terefinden toredilmis bu facieli emelden xeberdar etdi Ebulfet xan Qapana gelende onu Satur hampa Tatevli Ohancan kovxa Xinzirekli ve qarsilayir Ebulfet xan Qarabag ellerini kocurub Qapan mahalina getirir Hazirlasib once Ordubada ordan da Qaradaga kecirmek isteyir Ele bu cagda qardasi oglu Ceferqulu aga ustunu alir Savasda yenilib qacir 1811 ci ilde Ebulfet xan Qarabaga gelir Bu defe bir nece obani aparmaga muveffeq olur 1813 cu ilde Iranla Rusiya arasinda Gulustan sulh muqavilesi imzalanir Muqavile neticesinde Qarabagin Culundur mahalinin bir hissesi Guney ve Mehri mahallari Iran terefde qalir Ebulfet xan bu erazinin hakimi teyin edilir 1826 ci ilde Abbas Mirze Ebulfet xani da goturub Qarabaga gelir Bu yurus de ugursuzluqla sonuclanir 1828 ci ilde Iranla Rusiya arasinda yeni sulh muqavilesi baglanir Bu defe serhed Araz cayi olur Ebulfet xanin torpaqlari elden cixir 1833 cu ilde Abbas Mirzenin vefatindan sonra Ebulfet xan ordudan terxis olunub istefaya cixib dinc yasama baslayir Ebulfet xan 1839 cu ilde vefat edib AilesiEbulfet xan Ismayilxan aga Saricali Cavansirin qizi Bedirxan beyimi Mirze Rebi Tiflislinin qizini almisdi Mehemmedeli xan Abbasqulu xan Mehemmedqulu xan Mehemmedtagi xan Ebdulhuseyn xan Mehemmedibrahim xan adli ogullari Govhernise beyim adli qizi vardi YaradiciligiEbulfet xan sair idi Tuti texellusu ile seirler yazirdi Yazdiqlarinin coxu turk bir qismi ise fars dilindedir Bir cox unlu tezkirelerde Ebulfet xan Tutiden istedadli sair kimi danisilir ve qosqularindan ornekler verilir Ebulfet xan Tutinin Mehemmed aga Muctehidzadenin Riyaz ul asiqin tezkiresinde bellenen bir qezeli O gun kim hesret ile ol buti zibadan ayrildim Qalib bir sureti bihiss kimi menadan ayrildim Cekib el xelqden Mecnunsifet sehraya uz qoydum Kesilmis sebru tabim vesleti Leyladan ayrildim Mena sumsad servi bagban erz etme kim hergiz Yoxumdur meyli gulsen qameti tubadan ayrildim Nolur samu seher ney tek sizildar sineyi zarim Merizi besteri hicrem demi Isadan ayrildim Feragin siddetinden lal olur bu Tutiyi tebim Mezacim telxdir kim leli sekerxadan ayrildim Ebdurrezzaq bey Dunbili oz eserinde Ebulfet xan haqqinda yazir Ele sirin kelamlari var idi ki Hindistan tutuqusulari onun belagetini seker suzulen bu beytle soyleyirdiler Tuti senden gozel soz deye bilmez Senin agzindan soz sehdile cixar Nami serifi Ebulfet xandir Qarabag valisi Ibrahimxelil xan Cavansirin adli sanli ve eziz xelefidir Terifi layiq zati istenilen qeder yaxsiliq etmekde meshur xosagelen sifetleri o qederdir ki keramet ve serafet arxi kimi vesf olunur Dovrun dovletinin sahensahliq muddetinin evvelinden yuksek mertebeli atasinan isaresi ile Darul Xelifede xidmete telesdi ve inayet ve terbiyesi serefine nail oldu sahliq qayda qanunu oyrendi Boyuk emirlerdendir quzunu canavarin elinden xilas edendir Elcatmaz sedaqeti ve boyukluyu var Eli bos olanlara sexavetli ve cesurdu Ermen valisinin necib ovladi ve xanlarin neslidir Dusmeni meglub edendir Muellifin qedim zamanlardan onlara ve onlarin sanli ve celalli atasi ile son derece sedaqet ve mehebbetleri var Ehdine duzgun boyuklerden ve pak etiqadli emirlerdendir Sedaqetlidir sufre ve nemet sahibleridir Qeribperest mehr ve vefa sahibidir Celalli emir sulalesindendir Xos exlaqi ile benzersizdir Bu emirin nezm ve nesrde de benzeri yoxdur Herden qelemin komeyi ile yaxin dostlarina letif mektublar yazar nudreten seir de deyer Bu iki beyt onundur Senigorub sene urek baglamaq menim gunahim Ureyi sozle kimin sindirmaq kimin gunahidir Vusal hevesinde eceb xeyalim var Ne eceb xeyaldir eceb mumkun olmayan xeyaldir Qarabag hakimi Ibrahimxelil xan Cavansirin kicik oglu Abbasqulu xan Cavansir Motemuddovlenin atasi Ebulfet xan Mehemmed sah ve Nesreddin sah Qacarin selteneti zamaninda meshur xadimlerden biridir ve o bir nece defe vilayet hakimi olmusdur IstinadlarQarabagnameler I kitab Baki Yazici 1989 seh 124 MenbeEnver Cingizoglu Ebulfet xan Qarabaglinin toremesi ATSS nin xeberleri VI buraxilis Baki Adiloglu 2007 seh 3 Vikimenbede Muellif Ebulfet xan Tuti ile elaqeli melumatlar var Xarici kecidlerEbulfet xan Cavansir fars