Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şərqi aleksanor yelkənciyi (lat. Papilio alexanor orientalis) — pulcuqqanadlılar dəstəsinin yelkənqanadlılar fəsiləsinə aid növ. Son dərəcə nadir növdür.
| Şərqi aleksanor yelkənciyi | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Şərqi aleksanor yelkənciyi | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Təsviri
İri və gözəl kəpənəkdir. Qanadları açıldıqda 80–85 mm-ə çatır. Sarı rəngli ön üanadlar qara ləkəli və damarlı, kənarları enli qara haşiyəlidir. Arxa qanadlarında "quyruqcuqları" var.
Yayılması
Cənub-şərqi İspaniya, İtaliya, Cənubi Fransa, Yunanıstan (tipik formada P.Alexanor Esp.), Cənubi Qafqaz, İran, Kiçik Asiya, Orta Asiyanın cənub-qərbi (yarımnöv orientalis Rom.) Azərbaycanda Naxçıvan MR ərazisinin Araz çayı vadisindən başlayaraq dəniz səviyyəsindən 1750 m-ə qədər yüksəkliyi olan dağlar.
Həyat tərzi
Quru yamaclar və daşlı yerlərdə friqanoid bitkilər yetişən sahələr. Mayda və iyunun əvvəllərində uçur. Yumurtaqoyma iyunda başlayır, tırtıllar iyulda endemik çətirçiçəklilərə mənsub olan ferula üzərində inkişaf edir, gizli həyat tərzi keçirir, gecələr qidalanır, gündüzlər isə ferula bitkisi uzun silindr şəkilli yarpaqlarının qınlarında gizlənirlər. İldə bir nəsil verir. Puplar çimlikdə qışlayırlar. Təbii düşməni və xəstəlikləri məlum deyil.
Sayı
R.Əffəndi tərəfindən Naxçıvan MR-da 5 kəpənəyi qeydə alınmışdır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Kəpənəyin yaşayış ərazilərinin tədicən insanların yaşayış məskənlərinə çevrilməsi nəticəsində biotopların mal-qara tapdağı altında qalması, ot çalımı, landşaftların dəyişdirilməsi tırtılların yem bitkisi olan çaşırın yerli əhali tərəfindən yeyilməsi və həmin bitkinin qaramalın balaları üçün yem kimi istifadə edilməsi. Həvəskar kolleksiyaçılar tərəfindən komersiya məqsədilə toplanması da kəpənəyin sayının azalmasında müəyyən rol oynayır.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Azərbaycan Qırmızı Kitabının I nəşrinə daxildir.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Kəpənəyin yayıldığı ərazilərdə qorunma sahələrinin təşkil edilməsi, bu ərazilərə vaxtaşırı monitorinqlər kəpənəyin sayının artmasına səbəb ola bilər.
İstinadlar
- Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, Bakı, II cild, 2013
- Ландман В. Бабочки: иллюстрированная энциклопедия. — М.: Лабиринт Пресс, 2002. — С. 79-8
- Эффенди Р.М. Высшие чешуекрылые Азербайджана. Автореф.дис.канд.биол.наук, Баку, 1971, 24 с.
Ədəbiyyat
- Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, Bakı, II cild, 2013
- Ландман В. Бабочки: иллюстрированная энциклопедия. — М.: Лабиринт Пресс, 2002. — С. 79-80
- Рябов М.А. Чешуекрылые Кавказа. Животный мир СССР, т.V, М.–Л., изд-во АН СССР, 1958, с. 351 - 475;
- Эффенди Р.М. Высшие чешуекрылые Азербайджана. Автореф.дис.канд.биол.наук, Баку, 1971, 24 с.
- Коршунов Ю.П. Каталог булавоусых чешуекрылых (Lepidoptera, Rhopalocera) фауны СССР. Энтомологич.обозрение, т. LI, вып. 1-2, 1972, с. 136 - 154, 352 - 368.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Serqi aleksanor yelkenciyi lat Papilio alexanor orientalis pulcuqqanadlilar destesinin yelkenqanadlilar fesilesine aid nov Son derece nadir novdur Serqi aleksanor yelkenciyiElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Serqi aleksanor yelkenciyiBeynelxalq elmi adiPapilio alexanor Esper 1799Sekil axtarisiNCBI 77249EOL 131356TesviriIri ve gozel kepenekdir Qanadlari acildiqda 80 85 mm e catir Sari rengli on uanadlar qara lekeli ve damarli kenarlari enli qara hasiyelidir Arxa qanadlarinda quyruqcuqlari var YayilmasiCenub serqi Ispaniya Italiya Cenubi Fransa Yunanistan tipik formada P Alexanor Esp Cenubi Qafqaz Iran Kicik Asiya Orta Asiyanin cenub qerbi yarimnov orientalis Rom Azerbaycanda Naxcivan MR erazisinin Araz cayi vadisinden baslayaraq deniz seviyyesinden 1750 m e qeder yuksekliyi olan daglar Heyat terziQuru yamaclar ve dasli yerlerde friqanoid bitkiler yetisen saheler Mayda ve iyunun evvellerinde ucur Yumurtaqoyma iyunda baslayir tirtillar iyulda endemik cetirciceklilere mensub olan ferula uzerinde inkisaf edir gizli heyat terzi kecirir geceler qidalanir gunduzler ise ferula bitkisi uzun silindr sekilli yarpaqlarinin qinlarinda gizlenirler Ilde bir nesil verir Puplar cimlikde qislayirlar Tebii dusmeni ve xestelikleri melum deyil SayiR Effendi terefinden Naxcivan MR da 5 kepeneyi qeyde alinmisdir Mehdudlasdirici amillerKepeneyin yasayis erazilerinin tedicen insanlarin yasayis meskenlerine cevrilmesi neticesinde biotoplarin mal qara tapdagi altinda qalmasi ot calimi landsaftlarin deyisdirilmesi tirtillarin yem bitkisi olan casirin yerli ehali terefinden yeyilmesi ve hemin bitkinin qaramalin balalari ucun yem kimi istifade edilmesi Heveskar kolleksiyacilar terefinden komersiya meqsedile toplanmasi da kepeneyin sayinin azalmasinda mueyyen rol oynayir Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerAzerbaycan Qirmizi Kitabinin I nesrine daxildir Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerKepeneyin yayildigi erazilerde qorunma sahelerinin teskil edilmesi bu erazilere vaxtasiri monitorinqler kepeneyin sayinin artmasina sebeb ola biler IstinadlarAzerbaycanin Qirmizi Kitabi Baki II cild 2013 Landman V Babochki illyustrirovannaya enciklopediya M Labirint Press 2002 S 79 8 Effendi R M Vysshie cheshuekrylye Azerbajdzhana Avtoref dis kand biol nauk Baku 1971 24 s EdebiyyatAzerbaycanin Qirmizi Kitabi Baki II cild 2013 Landman V Babochki illyustrirovannaya enciklopediya M Labirint Press 2002 S 79 80 Ryabov M A Cheshuekrylye Kavkaza Zhivotnyj mir SSSR t V M L izd vo AN SSSR 1958 s 351 475 Effendi R M Vysshie cheshuekrylye Azerbajdzhana Avtoref dis kand biol nauk Baku 1971 24 s Korshunov Yu P Katalog bulavousyh cheshuekrylyh Lepidoptera Rhopalocera fauny SSSR Entomologich obozrenie t LI vyp 1 2 1972 s 136 154 352 368