Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şlyapa və ya börk — , , həsirdən hazırlanan .
Baş örtüklərinin özünəməxsusluğu ondadır ki, onlar sadə saç düzümünü çox yaxşı tamamlayır. Şlyapalar - qadınlarda yuxarıdan aşağıya tökülmüş, hörülmüş, tiftik, yığılmış saçlarla da çox ahəngdarlıq təşkil edir və qadını çox yaraşıqlı göstərir. Baş örtüklərinin kökü ibtidai icma dövrünə gedib çıxır. Həmin zamanlar insanlar küləkdən, yağışdan, günəşdən özlərini qorumaq üçün baş örtüklərindən istifadə etmişlər.Əsrlər, minilliklər ötdükcə baş örtükləri də müxtəlif formalara salınmışdır. Zaman keçdikcə baş örtükləri təkcə saçları qorumaq üçün deyil, gözəllik, yaraşıq aksessuarları kimi istifadə olunmağa başladı.
Qadınlar kişilərə nisbətən daha gec şlyapalardan istifadə etməyə başlamışlar. Zərif cinsin nümayəndələri uzun müddət baş örtüyünü qadın geyiminin ayrılmaz bir hissəsi hesab etmişlər. Qadınlar baş örtükləri ilə bərabər, duvaqdan da (qadın şlyapasına bənd edilən kiçik tül) istifadə etmişlər.
Müəyyən dövrlərdə baş örtükləri sosial stasus göstəricisi kimi də istifadə olunurdu. Baş örtüklərindən hərbiçilər və kilsə xadimləri istifadə edirdilər.
XVIII əsrin əvvəlində üçkünc şlyapalar kişilərin ən sevimli aksessuarı idi. Əsrin qadınları uzun saçlar saxlayar, başlarına isə daş-qaşlarla (mirvarilərlə), lələklərlə bəzədilmiş dəyirmi iri şlyapalar qoyardılar. XX əsr 60-cı illərin əvvəlində Jaklin Kennedi də bu cür şlyapalar taxmağı çox sevərmiş.
XIX əsrin əvvəllərindən isə enli və hündür şlyapalar dəbə düşür. Bu cür şlyapaları yüksək sosial statusa malik olanlar taxırdılar.Əsasən də, dövlət qulluqçuları, polislər, məmurlar, bəzi hallarda ticarətçilər taxırdılar. Kasıblar da başörtüksüz keçinmirdilər. Kasıb təbəqəyə məxsus kişilər – kepkalardan, qadınlar isə yaylıqlardan istifadə edirdilər. XIX əsrin sonlarından başlayaraq “kotelok” (təpəsi yumru şlyapa) şlyapalar dəbə düşmüşdür.
Uzun illər dünya əhalisinin yarısından çoxu samandan toxunmuş, iri dairəvi şlyapalardan, - sanbrerolardan istifadə etmişdir. Samandan toxunmuş bu cür şlyapalar insanları günəşdən çox yaxşı qoruyurdu. Samandan toxunma şlyapanın kökü çox qədimə gedir. Bu cür şlyapanın çoxluğu onun hazırlanmasında istifadə olunan materialın bolluğundan irəli gəlirdi.
Hər bir əsrdə yeni baş örtükləri dəbə gəldiyi kimi, XX əsrin başlaması da yeni dəbli baş örtüklərilə yadda qaldı. XX əsrin əvvəlləri baş örtülərinin inqilab dövrü oldu. Xırda, dəyirmi şlyapalar dəbə düşdü. Londonda, Parisdə, Nyu–Yorkda qadınların gur saçlarını kiçik qara rəngli şlyapalar bəzəyirdi. Bu şlyapalar bir az alına tərəf çəkilmiş vəziyyətdə, gödək vuallarla taxılırdı.
1904-cü ildən başlayaraq digər bir şlyapa forması dəbə düşdü. Şlyapalar əvvəlkilərə nisbətən bir az enli və iri tikilməyə başlandı. 1910-cu ildən başlayaraq isə şlyapalar enli lentlərlə, süni güllərlə və lələklərlə bəzədildi. Müntəzəm olaraq miniatür şlyapalar daha çox taxılırdı. Bu cür şlyapalar boyun tərəfə çəkilmiş halda taxılırdı.
XX əsrin 20-ci illərində istər gənc, istərsə də yaşlı qadınlar zəng formalı şlyapalar taxmağa başladılar. Həmin vaxtlar bu cür şlyapalar çox tez dəbə düşdü. Çünki bu cür şlyapalar istənilən saç düzümü ilə uyğunluq təşkil edirdi və qadınları çox yaraşıqlı göstərirdi. Qadınlar bu şlyapanı düz qaşların üstünəcən taxırdılar. Həmin dövrlərdə digər formalı; beret, əmmamə, saman şlyapalardan da istifadə olunurdu.
XX əsrin 30-cu illərində “yaraşıqlı qadın” obrazının əsas atributlarından biri kəsilmiş və sığallı saçlar idi. Belə saçlar qadınları çox cazibədar və xoşagələn edirdi. Həmin zamanlar qadınlar kostyum geyər və kişi şlyapalarına bənzər şlyapalar taxardılar. XX əsrin 30-cu illərinin sonlarında şlyapa taxan qadınlar minimuma endi və çox az hallarda şlyapa taxan qadına rast gəlinirdi.
II Dünya müharıbəsi hər sahədə dəbin inkişafına mənfi təsir göstərdi. Materialların çatışmazlığı baş örtüklərinin müxtəlif materiallardan hazırlanmasına gətirib çıxardı. Məsələn: lentlərdən, süni liflərdən, süni saplardan, kağızdan, qəzet parçalarından və s. baş örtükləri hazırlanırdı.
XX əsrin əvvəllərindən başlayaraq 70- illərədək, istər kişilər, istərsə də qadınlar şlyapanın müxtəlif formalarına müraciət edirdilər. XX əsrin 70-ci illərindən sonra isə baş örtükləri ancaq ilin soyuq aylarda istifadə olundu. İsti və sərin aylarda isə müxtəlif formalı saç düzümlərindən istifadə dəbdə idi.
Hazırda qadın və kişilər üçün müxtəlif formalarda müxtəlif materiallardan baş örtükləri istehsal olunur. Şlyapaya gəlincə isə, indinin özündə də şlyapalar dünyanın hər yerində istifadə olunan bir baş örtüyüdür və yenə də populyarlığını qoruyub saxlayır.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Slyapa ve ya bork hesirden hazirlanan Bas ortuklerinin ozunemexsuslugu ondadir ki onlar sade sac duzumunu cox yaxsi tamamlayir Slyapalar qadinlarda yuxaridan asagiya tokulmus horulmus tiftik yigilmis saclarla da cox ahengdarliq teskil edir ve qadini cox yarasiqli gosterir Bas ortuklerinin koku ibtidai icma dovrune gedib cixir Hemin zamanlar insanlar kulekden yagisdan gunesden ozlerini qorumaq ucun bas ortuklerinden istifade etmisler Esrler minillikler otdukce bas ortukleri de muxtelif formalara salinmisdir Zaman kecdikce bas ortukleri tekce saclari qorumaq ucun deyil gozellik yarasiq aksessuarlari kimi istifade olunmaga basladi Qadinlar kisilere nisbeten daha gec slyapalardan istifade etmeye baslamislar Zerif cinsin numayendeleri uzun muddet bas ortuyunu qadin geyiminin ayrilmaz bir hissesi hesab etmisler Qadinlar bas ortukleri ile beraber duvaqdan da qadin slyapasina bend edilen kicik tul istifade etmisler Mueyyen dovrlerde bas ortukleri sosial stasus gostericisi kimi de istifade olunurdu Bas ortuklerinden herbiciler ve kilse xadimleri istifade edirdiler XVIII esrin evvelinde uckunc slyapalar kisilerin en sevimli aksessuari idi Esrin qadinlari uzun saclar saxlayar baslarina ise das qaslarla mirvarilerle leleklerle bezedilmis deyirmi iri slyapalar qoyardilar XX esr 60 ci illerin evvelinde Jaklin Kennedi de bu cur slyapalar taxmagi cox severmis XIX esrin evvellerinden ise enli ve hundur slyapalar debe dusur Bu cur slyapalari yuksek sosial statusa malik olanlar taxirdilar Esasen de dovlet qulluqculari polisler memurlar bezi hallarda ticaretciler taxirdilar Kasiblar da basortuksuz kecinmirdiler Kasib tebeqeye mexsus kisiler kepkalardan qadinlar ise yayliqlardan istifade edirdiler XIX esrin sonlarindan baslayaraq kotelok tepesi yumru slyapa slyapalar debe dusmusdur Uzun iller dunya ehalisinin yarisindan coxu samandan toxunmus iri dairevi slyapalardan sanbrerolardan istifade etmisdir Samandan toxunmus bu cur slyapalar insanlari gunesden cox yaxsi qoruyurdu Samandan toxunma slyapanin koku cox qedime gedir Bu cur slyapanin coxlugu onun hazirlanmasinda istifade olunan materialin bollugundan ireli gelirdi Her bir esrde yeni bas ortukleri debe geldiyi kimi XX esrin baslamasi da yeni debli bas ortuklerile yadda qaldi XX esrin evvelleri bas ortulerinin inqilab dovru oldu Xirda deyirmi slyapalar debe dusdu Londonda Parisde Nyu Yorkda qadinlarin gur saclarini kicik qara rengli slyapalar bezeyirdi Bu slyapalar bir az alina teref cekilmis veziyyetde godek vuallarla taxilirdi 1904 cu ilden baslayaraq diger bir slyapa formasi debe dusdu Slyapalar evvelkilere nisbeten bir az enli ve iri tikilmeye baslandi 1910 cu ilden baslayaraq ise slyapalar enli lentlerle suni gullerle ve leleklerle bezedildi Muntezem olaraq miniatur slyapalar daha cox taxilirdi Bu cur slyapalar boyun terefe cekilmis halda taxilirdi XX esrin 20 ci illerinde ister genc isterse de yasli qadinlar zeng formali slyapalar taxmaga basladilar Hemin vaxtlar bu cur slyapalar cox tez debe dusdu Cunki bu cur slyapalar istenilen sac duzumu ile uygunluq teskil edirdi ve qadinlari cox yarasiqli gosterirdi Qadinlar bu slyapani duz qaslarin ustunecen taxirdilar Hemin dovrlerde diger formali beret emmame saman slyapalardan da istifade olunurdu XX esrin 30 cu illerinde yarasiqli qadin obrazinin esas atributlarindan biri kesilmis ve sigalli saclar idi Bele saclar qadinlari cox cazibedar ve xosagelen edirdi Hemin zamanlar qadinlar kostyum geyer ve kisi slyapalarina benzer slyapalar taxardilar XX esrin 30 cu illerinin sonlarinda slyapa taxan qadinlar minimuma endi ve cox az hallarda slyapa taxan qadina rast gelinirdi II Dunya muharibesi her sahede debin inkisafina menfi tesir gosterdi Materiallarin catismazligi bas ortuklerinin muxtelif materiallardan hazirlanmasina getirib cixardi Meselen lentlerden suni liflerden suni saplardan kagizdan qezet parcalarindan ve s bas ortukleri hazirlanirdi XX esrin evvellerinden baslayaraq 70 illeredek ister kisiler isterse de qadinlar slyapanin muxtelif formalarina muraciet edirdiler XX esrin 70 ci illerinden sonra ise bas ortukleri ancaq ilin soyuq aylarda istifade olundu Isti ve serin aylarda ise muxtelif formali sac duzumlerinden istifade debde idi Hazirda qadin ve kisiler ucun muxtelif formalarda muxtelif materiallardan bas ortukleri istehsal olunur Slyapaya gelince ise indinin ozunde de slyapalar dunyanin her yerinde istifade olunan bir bas ortuyudur ve yene de populyarligini qoruyub saxlayir Istinadlar