Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məmmədov Şamxal Əliməmməd oğlu (10 oktyabr 1910, Qaryagin – 20 noyabr 1984, Bakı) — Azərbaycan alimi, Kimya elmləri doktoru (1954), professor (1956), AMEA-nın müxbir üzvü (1967).
| Şamxal Məmmədov | |
|---|---|
| Şamxal Əliməmməd oğlu Məmmədov | |
| Doğum tarixi | 10 oktyabr 1910 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 20 noyabr 1984 (74 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Elmi dərəcəsi | |
| Elmi adı | |
| Təhsili | |
| Mükafatları | |
Həyatı
Şamxal Məmmədov 10 oktyabr 1910-cu ildə Qaryagin (hazırkı Füzuli) şəhərində dünyaya gəlmişdir. Qaryagin şəhər məktəbini bitirmişdi. Sonra 1922–1926-cı illərdə Qaryagin kəndli-gənclər məktəbində təhsilini davam etdirmişdi. 1928–1930-cu illərdə Qaryagin Pedoqoji Texnikumunda oxumuşdu. V. I. Lenin adına API-nin (hazırkı N. Tusi adına APU-nun) hazırlıq kursunu bitirmişdir.
1931-ci ildən 1935-ci ilədək V. I. Lenin adına API-nin kimya fakültəsinə daxil olub, oranı əla diplomla bitirmişdir.
Şamxal Məmmədov 1954-cü ildə kimya elmləri doktoru, 1956-cı ildə professor elmi adını almışdı. 1967-ci ildən Azərbaycan SSR EA müxbir üzvü idi.
Şamxal Məmmədov 1937–1943-cü illərdə SSRI EA Azərbaycan filalının Kimya Institutunun üzvü kimya labaratoriyasının müdiri işləmişdi. 1943-cü ildən 1952-ci ilədək həmin institutun direktoru vəzifəsində çalışmışdı. Eyni zamanda da ADU-nun (hazırkı BDU-nun) üzvi kimya kafedrasının müdiri vəzifəsini icra etmişdi. 1956-cı ildən 1959-cu ilədək V. I. Lenin adına API-nin kimya kafedrasının müdiri vəzifəsində işləmişdi.
Şamxal Məmmədov 1959-cu ildən 1978-ci ilədək Azərbaycan SSR EA Y. H. Məmmədəliyev adına bioloji aktiv maddələrinin sintezi və texnalogiyası laborotoriyasının müdiri vəzifəsində çalışmışdı. Ömrünün sonuna kimi həmin laboratoriyanın elmi məsləhətçisi olmuşdur.
Elmi fəaliyyəti
Ş. Məmmədov üzvi kimya və neft kimyası sintezi sahəsində görkəmli alim olaraq, yeni elmi istiqamətlər və elmi məktəb yaratmışdır. Onun elmi fəaliyyətinin əsas istiqaməti bioloji fəal xassə daşıyan qlikol efirlərin müxtəlif törəmələrinin sintezi və onların əsasında alınmış effektiv preparatların yaradılmasının elmi əsaslarının işlənib hazırlanması təşkil edir. Onun rəhbərliyi ilə qlikol efirləri əsasında aparılan məqsədyönlü sintez nəticəsində effektivliyinə görə məlum analoqlardan üstün bir sıra bioloji fəal birləşmələr sinfinə mənsub və ətraf mühit üçün təhlükəsiz olan yeni herbisidlər, insektisidlər, akarisidlər və baytarlıqda istifadə olunan müalicəvi preparatların sintez üsulları işlənib hazırlanmışdır. İlk dəfə olaraq, yeni sinif bioloji fəal birləşmələr olan qlikol efirlərin quruluşu ilə onların funksional xassələri arasında əlaqə müəyyən edilmişdir. Ş. Məmmədov tərəfindən qlikol efirləri sintezinin onlarla üsulu işlənib hazırlanmışdır. "Qələvi" və "maqnezium-üzvi" üsulları daha universal olub efirlərin məqsədyönlü sintezində geniş istifadə olunmuşdur. Xalq təsərrüfatında geniş tətbiq olunan, bahalı plastifikatorları (dibutilftalat, gənəgərçək yağı) əvəz edən bir sıra yeni "ANAZ" tipli plastifikatorlar neft-kimya məhsulları əsasında yaradılmışdır. Onun rəhbərliyi ilə aparılan fundamental xarakterli işlər arasında atmosfer azotun mülayim şəraitdə fiksə edilməsi problemi böyük elmi əhəmiyyətə malikdir.
Pestisid xassəli qlikol efirlərinin sintezi və tədqiqinə aiddir.
Ş. Məmmədovun rəhbərliyi ilə bir sıra yeni pestisid (Herbisid, inseksid, akarsid, funkisid və s.) sintez edilmiş, qlikol efirlərinin sintezi üçün yeni üsullar işlənib hazırlanmışdır. Yüksəkixtisaslı elmi kadrların hazırlanmasında xidmətləri vardı.
Ş. Məmmədovun əsas elmi fəaliyyəti bioloji xassə daşıyan qlikol efirlərin sintezi və tədqiqi ilə bağlı olub. Onun tərəfindən qlikol efirlərinin sintezinin onlarla üsulu işlənib hazırlanıb və bu üsulların köməyilə 5000-ə qədər maddə alınıb və ABŞ-nin İndex Chemicals–ın qeydiyyatından keçib. Alimin rəhbərliyi ilə qlikol efirləri əsasında bioloji aktiv birləşmələr sinfinə mənsub olan yeni herbisidlər, insektisidlər, akarisidlər, baytarlıqda işlədilən Efiran-111 və Efiran −67 tipli müalicəvi preparatların sintezi üsulları işlənib hazırlanıb.
Elmi Tədqiqatları
Ş. Məmmədovun apardığı elmi tədqiqatların nəticələri 400-dən artıq elmi əsərdə, 3 monoqrafiyada, o cümlədən 70 müəlliflik şəhadətnaməsində öz əksini tapmışdır. Onun tərəfindən olduqca mühüm insektisid olan "Sevin" preparatında istifadə olunan metilizosianatın təhlükəsiz alınma üsulu işlənib hazırlanmışdır.
Ş. Məmmədovun respublikamızda yüksək ixtisaslı kimyaçı kadrların hazırlanması sayəsində böyuk rolu olub. Onun rəhbərliyi ilə 3 elmlər doktoru və 50-dən artıq fəlsəfə doktoru hazırlanmışdır.
Mükafatları
- "Şərəf nişanı" ordeni və medallarla təltif edilmişdir.
- "Qafqazın müdafiəsi", "1941–1945-ci illərdə Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə",
- "Zəfər nişanı" və "Əmək veteranı" medalları,
- "Sosializm yarışının qalibi" nişanı.
Əsərləri
- İssledovanie v oblasti sinteza prostıx efirov qlikoley, Bakı, 1944,
- Prostıe efirı qlikoley, Bakı, 1961,
- Prostıe qaloidoefirı i ix bioloqiçeskaya aktivnost, Bakı, 1966.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2022-07-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-02-22.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-02-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-02-22.
- http://www.nkpi.az/?page=addread&id=476
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Memmedov Samxal Elimemmed oglu 10 oktyabr 1910 Qaryagin 20 noyabr 1984 Baki Azerbaycan alimi Kimya elmleri doktoru 1954 professor 1956 AMEA nin muxbir uzvu 1967 Samxal MemmedovSamxal Elimemmed oglu MemmedovDogum tarixi 10 oktyabr 1910 1910 10 10 Dogum yeri Qaryagin Qaryagin qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 20 noyabr 1984 1984 11 20 74 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIMilliyyeti azerbaycanliElmi derecesi kimya elmleri doktoruElmi adi professorTehsili Azerbaycan Dovlet Pedaqoji UniversitetiMukafatlariHeyatiSamxal Memmedov 10 oktyabr 1910 cu ilde Qaryagin hazirki Fuzuli seherinde dunyaya gelmisdir Qaryagin seher mektebini bitirmisdi Sonra 1922 1926 ci illerde Qaryagin kendli gencler mektebinde tehsilini davam etdirmisdi 1928 1930 cu illerde Qaryagin Pedoqoji Texnikumunda oxumusdu V I Lenin adina API nin hazirki N Tusi adina APU nun hazirliq kursunu bitirmisdir 1931 ci ilden 1935 ci iledek V I Lenin adina API nin kimya fakultesine daxil olub orani ela diplomla bitirmisdir Samxal Memmedov 1954 cu ilde kimya elmleri doktoru 1956 ci ilde professor elmi adini almisdi 1967 ci ilden Azerbaycan SSR EA muxbir uzvu idi Samxal Memmedov 1937 1943 cu illerde SSRI EA Azerbaycan filalinin Kimya Institutunun uzvu kimya labaratoriyasinin mudiri islemisdi 1943 cu ilden 1952 ci iledek hemin institutun direktoru vezifesinde calismisdi Eyni zamanda da ADU nun hazirki BDU nun uzvi kimya kafedrasinin mudiri vezifesini icra etmisdi 1956 ci ilden 1959 cu iledek V I Lenin adina API nin kimya kafedrasinin mudiri vezifesinde islemisdi Samxal Memmedov 1959 cu ilden 1978 ci iledek Azerbaycan SSR EA Y H Memmedeliyev adina bioloji aktiv maddelerinin sintezi ve texnalogiyasi laborotoriyasinin mudiri vezifesinde calismisdi Omrunun sonuna kimi hemin laboratoriyanin elmi meslehetcisi olmusdur Elmi fealiyyetiS Memmedov uzvi kimya ve neft kimyasi sintezi sahesinde gorkemli alim olaraq yeni elmi istiqametler ve elmi mekteb yaratmisdir Onun elmi fealiyyetinin esas istiqameti bioloji feal xasse dasiyan qlikol efirlerin muxtelif toremelerinin sintezi ve onlarin esasinda alinmis effektiv preparatlarin yaradilmasinin elmi esaslarinin islenib hazirlanmasi teskil edir Onun rehberliyi ile qlikol efirleri esasinda aparilan meqsedyonlu sintez neticesinde effektivliyine gore melum analoqlardan ustun bir sira bioloji feal birlesmeler sinfine mensub ve etraf muhit ucun tehlukesiz olan yeni herbisidler insektisidler akarisidler ve baytarliqda istifade olunan mualicevi preparatlarin sintez usullari islenib hazirlanmisdir Ilk defe olaraq yeni sinif bioloji feal birlesmeler olan qlikol efirlerin qurulusu ile onlarin funksional xasseleri arasinda elaqe mueyyen edilmisdir S Memmedov terefinden qlikol efirleri sintezinin onlarla usulu islenib hazirlanmisdir Qelevi ve maqnezium uzvi usullari daha universal olub efirlerin meqsedyonlu sintezinde genis istifade olunmusdur Xalq teserrufatinda genis tetbiq olunan bahali plastifikatorlari dibutilftalat genegercek yagi evez eden bir sira yeni ANAZ tipli plastifikatorlar neft kimya mehsullari esasinda yaradilmisdir Onun rehberliyi ile aparilan fundamental xarakterli isler arasinda atmosfer azotun mulayim seraitde fikse edilmesi problemi boyuk elmi ehemiyyete malikdir Pestisid xasseli qlikol efirlerinin sintezi ve tedqiqine aiddir S Memmedovun rehberliyi ile bir sira yeni pestisid Herbisid inseksid akarsid funkisid ve s sintez edilmis qlikol efirlerinin sintezi ucun yeni usullar islenib hazirlanmisdir Yuksekixtisasli elmi kadrlarin hazirlanmasinda xidmetleri vardi S Memmedovun esas elmi fealiyyeti bioloji xasse dasiyan qlikol efirlerin sintezi ve tedqiqi ile bagli olub Onun terefinden qlikol efirlerinin sintezinin onlarla usulu islenib hazirlanib ve bu usullarin komeyile 5000 e qeder madde alinib ve ABS nin Index Chemicals in qeydiyyatindan kecib Alimin rehberliyi ile qlikol efirleri esasinda bioloji aktiv birlesmeler sinfine mensub olan yeni herbisidler insektisidler akarisidler baytarliqda isledilen Efiran 111 ve Efiran 67 tipli mualicevi preparatlarin sintezi usullari islenib hazirlanib Elmi TedqiqatlariS Memmedovun apardigi elmi tedqiqatlarin neticeleri 400 den artiq elmi eserde 3 monoqrafiyada o cumleden 70 muelliflik sehadetnamesinde oz eksini tapmisdir Onun terefinden olduqca muhum insektisid olan Sevin preparatinda istifade olunan metilizosianatin tehlukesiz alinma usulu islenib hazirlanmisdir S Memmedovun respublikamizda yuksek ixtisasli kimyaci kadrlarin hazirlanmasi sayesinde boyuk rolu olub Onun rehberliyi ile 3 elmler doktoru ve 50 den artiq felsefe doktoru hazirlanmisdir Mukafatlari Seref nisani ordeni ve medallarla teltif edilmisdir Qafqazin mudafiesi 1941 1945 ci illerde Boyuk Veten muharibesinde resadetli emeye gore Zefer nisani ve Emek veterani medallari Sosializm yarisinin qalibi nisani EserleriIssledovanie v oblasti sinteza prostix efirov qlikoley Baki 1944 Prostie efiri qlikoley Baki 1961 Prostie qaloidoefiri i ix bioloqiceskaya aktivnost Baki 1966 Hemcinin baxPervin MemmedovaIstinadlar Arxivlenmis suret 2022 07 18 tarixinde Istifade tarixi 2022 02 22 Arxivlenmis suret 2022 02 22 tarixinde Istifade tarixi 2022 02 22 http www nkpi az page addread amp id 476