Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
"Şamo" — xalq yazıçı Süleyman Rəhimovun romanı.
| Şamo | |
|---|---|
| Şamo | |
| Müəllif | Süleyman Rəhimov |
| Orijinalın dili | Azərbaycan dili |
| Orijinalın nəşr ili | 1931 (I cild) 1940 (II cild) 1964 (III cild) 1978 (IV cild) |
| Növ | kitab |
Ədəbi fəaliyyətə 1930-cu ildən başlayan Süleyman Rəhimovun ilk əsəri "Şamo"dur. O "Şamo" ki, bütün ömrü boyu onun üzərində işləyib. Doğrudur, arada yeni əsərlər də yazıb: "Aynalı", "Qardaş qəbri", "Su pərisi", "Uğundu" və sairə. Lakin ədibin özü üçün də ən əziz əsər "Şamo" olub. Düz əlli ilə yaxın onun üzərində işləməkdən doymayıb. Maraqlıdır ki, elə ilk çap əsəri də "Şamo"dur. Böyük ədib tənqidi məqalələrinin birində yazırdı:
"Yazıçılıq - istedad, zəhmət, bir də cəsarətdir. Bu cür olmasa, yazıçı olmaz. Yazıçılıq əsl qəhrəmanlıqdır. Həyatda qorxaqdan kişi çıxmayan kimi, yazıçılıqda da qorxaqdan kişi yazıçı çıxa bilməz. Yazıçılıq xarüqəladə cəsarətdir".
Yazıçı bu əsərini həqiqətən çox sevirdi. Yaratdığı qəhrəmana o qədər dərindən bağlanmışdı ki, hətta övladlarından birinin adını Şamo qoymuşdu. Süleyman Rəhimov geniş nəfəsli, çox sanballı yazıçı idi. Xalq həyatının incəliklərinə dərindən bələdliyi yaratdığı epik lövhələrə canlılıq gətirmişdi.
Azərbaycan nəsrində Süleyman Rəhimov əslində roman-epopeya yaratmışdı. Amma bugünün prizmasından bu əsərlərə diqqət yetirəndə böyük yazıçıların da zamanın təzyiqindən kənara çıxa bilməməsi diqqət çəkir. Süleyman Rəhimov seçdiyi ədəbi qəhrəmanlara təkcə istedadının deyil, həm də dövrün prinsipləri əsasında yanaşmaq məcburiyyətində olub. Ermənilərə qan udduran, milli mənafe uğrunda savaşa qalxan, bu gün də haqqında nəinki təkcə Zəngəzurda, bütövlükdə Azərbaycanda danışılan qeyrtəli vətən oğlunun - Sultan bəyin "Şamo"da mənfi obraza çevrilməsi dövrün tələbi idi. Sovet quruluşu yazıçıdan məhz əsl bəylərin üstündən qara xətt çəkib guya xalq içindən çıxmış süni qəhrəman yaratmağı tələb edirdi. Buna görə də Sultan bəylər xalqa çox eybəcər şəkildə təqdim edilir, süni surətdə uydurulmuş obrazlar zirvəyə qaldırılırdı. Bu ziddiyyətlərin qovuşuğunda Süleyman Rəhimovun xalqa bağlılığı, vətən sevgisi onun bu əsərdə yeni müsbət obrazlar yaratmasına imkan verirdi. Süjet xətlərini genişləndirmək, oxucunun rəğbətini qazanmaq, bəlkə də daha çox ədəbiyyatda əbədi qalmaq üçün Süleyman Rəhimov əgər bir tərəfdən Lenin ideyalarını alqışlayırdısa, digər tərəfdən də milli kökə, adət-ənənəyə sadiq, qorxmaz, namuslu, cəngavər, orijinal qadın obrazlarını qələmə alırdı. Çünki belə anaların bətnindən ancaq igid və mərdlər doğula bilər. Milli şüura başqa cür xidmət etmək mümkün deyildi.
XX əsrin 20-ci illərindən başlayan repressiyalar qara caynaqlarını Azərbaycanın hər yerinə ilişdirmişdi. Şamo adi çoban oğlundan məşhur inqilabçıya qədər bir ömür yolu keçir. Guya haqq-ədalət uğrunda mübarizəyə qoşulur. Amma söykənəcəyi nə olur - bolşeviklərin müraciətləri. Cəngavər bir igidin inandığı yanlışlıq onun nakam ölümü, həlak olması ilə nəticələnir. Müəllif əslində qəhrəmanını öldürməyə də bilərdi. Bəlkə də böyük sənətkarımızın uzaqgörənliyi idi ki, bütün çarpışmaların, inqilabların sonu uçurumdur, məğlubiyyətdir. Müsbət qəhrəmanlar - partizanlar, inqilabçılar müxtəlif vaxtlarda həlak olurlar. "Mənfi" surətlər, məsələn, elə Sultan bəy xaricə qaçır.
Maraqlı fakt
"Şamo" romanının ilk variantı dərc olunduğu vaxt müəllifin oğlu dünyaya gəlmişdir ki, Süleyman Rəhimov ona əsərinin qəhrəmanı Şamo adını vermişdir.
İstinadlar
- Ayrıldıq ki, qovuşaq (2013)(TV) 2016-03-04 at the Wayback Machine azerikino.com, 10.06.2015 (az.)
 | Ədəbiyyat ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Samo xalq yazici Suleyman Rehimovun romani SamoSamoMuellif Suleyman RehimovOrijinalin dili Azerbaycan diliOrijinalin nesr ili 1931 I cild 1940 II cild 1964 III cild 1978 IV cild Nov kitab Edebi fealiyyete 1930 cu ilden baslayan Suleyman Rehimovun ilk eseri Samo dur O Samo ki butun omru boyu onun uzerinde isleyib Dogrudur arada yeni eserler de yazib Aynali Qardas qebri Su perisi Ugundu ve saire Lakin edibin ozu ucun de en eziz eser Samo olub Duz elli ile yaxin onun uzerinde islemekden doymayib Maraqlidir ki ele ilk cap eseri de Samo dur Boyuk edib tenqidi meqalelerinin birinde yazirdi Yaziciliq istedad zehmet bir de cesaretdir Bu cur olmasa yazici olmaz Yaziciliq esl qehremanliqdir Heyatda qorxaqdan kisi cixmayan kimi yaziciliqda da qorxaqdan kisi yazici cixa bilmez Yaziciliq xaruqelade cesaretdir Yazici bu eserini heqiqeten cox sevirdi Yaratdigi qehremana o qeder derinden baglanmisdi ki hetta ovladlarindan birinin adini Samo qoymusdu Suleyman Rehimov genis nefesli cox sanballi yazici idi Xalq heyatinin inceliklerine derinden beledliyi yaratdigi epik lovhelere canliliq getirmisdi Azerbaycan nesrinde Suleyman Rehimov eslinde roman epopeya yaratmisdi Amma bugunun prizmasindan bu eserlere diqqet yetirende boyuk yazicilarin da zamanin tezyiqinden kenara cixa bilmemesi diqqet cekir Suleyman Rehimov secdiyi edebi qehremanlara tekce istedadinin deyil hem de dovrun prinsipleri esasinda yanasmaq mecburiyyetinde olub Ermenilere qan udduran milli menafe ugrunda savasa qalxan bu gun de haqqinda neinki tekce Zengezurda butovlukde Azerbaycanda danisilan qeyrteli veten oglunun Sultan beyin Samo da menfi obraza cevrilmesi dovrun telebi idi Sovet qurulusu yazicidan mehz esl beylerin ustunden qara xett cekib guya xalq icinden cixmis suni qehreman yaratmagi teleb edirdi Buna gore de Sultan beyler xalqa cox eybecer sekilde teqdim edilir suni suretde uydurulmus obrazlar zirveye qaldirilirdi Bu ziddiyyetlerin qovusugunda Suleyman Rehimovun xalqa bagliligi veten sevgisi onun bu eserde yeni musbet obrazlar yaratmasina imkan verirdi Sujet xetlerini genislendirmek oxucunun regbetini qazanmaq belke de daha cox edebiyyatda ebedi qalmaq ucun Suleyman Rehimov eger bir terefden Lenin ideyalarini alqislayirdisa diger terefden de milli koke adet eneneye sadiq qorxmaz namuslu cengaver orijinal qadin obrazlarini qeleme alirdi Cunki bele analarin betninden ancaq igid ve merdler dogula biler Milli suura basqa cur xidmet etmek mumkun deyildi XX esrin 20 ci illerinden baslayan repressiyalar qara caynaqlarini Azerbaycanin her yerine ilisdirmisdi Samo adi coban oglundan meshur inqilabciya qeder bir omur yolu kecir Guya haqq edalet ugrunda mubarizeye qosulur Amma soykeneceyi ne olur bolseviklerin muracietleri Cengaver bir igidin inandigi yanlisliq onun nakam olumu helak olmasi ile neticelenir Muellif eslinde qehremanini oldurmeye de bilerdi Belke de boyuk senetkarimizin uzaqgorenliyi idi ki butun carpismalarin inqilablarin sonu ucurumdur meglubiyyetdir Musbet qehremanlar partizanlar inqilabcilar muxtelif vaxtlarda helak olurlar Menfi suretler meselen ele Sultan bey xarice qacir Maraqli fakt Samo romaninin ilk varianti derc olundugu vaxt muellifin oglu dunyaya gelmisdir ki Suleyman Rehimov ona eserinin qehremani Samo adini vermisdir IstinadlarAyrildiq ki qovusaq 2013 TV 2016 03 04 at the Wayback Machine azerikino com 10 06 2015 az Edebiyyat ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin