Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şahmat saatı — şahmat yarışlarında vaxtı ölçən cihaz.
Tarixi
Mançester şahmat klubunun üzvü Tomas Brayt Uilsonun kəşf etdiyi şahmat saatlarından ilk dəfə 1883-cü ildə keçirilmiş beynəlxalq şahmat turnirində istifadə olunmuşdur. Bu, şahmat görüşlərinin daha maraqlı və gərgin mübarizə şəraitində keçməsinə səbəb olmuşdur.
Əvvəllər görüşlər saatın nəzarəti olmadan keçirildiyi üçün çox çəkirdi. Bəzi şahmatçılar rəqiblərinin saatlarla fikirləşməsinə tab gətirmirdilər. Hətta ingilis şahmatçısı Staunton həmvətənlisi Vilyamla görüşərkən hesabda irəli çıxsa da (6:2), hər bir gediş üzərində rəqibin saatlarla fikirləşməsinə dözməyərək, matçda təslim olduğunu bildirmişdir.
1851-ci ildə Londonda keçirilmiş birinci beynəlxalq turnirin qaydalarında dəyişikliklər edildi. Belə ki, şahmat stollarının yanında xüsusi nəzarətçilər əyləşərək, görüş zamanı baş verən hadisələri qeydə alırdılar. Bəzən rəqiblər yuxuya getdikləri üçün görüşlər yarımçıq qalırdı.
Sonralar Nürnberqdə keçirilmiş beynəlxalq turnirdə çox fikirləşən şahmatçıları cərimə etmək qərara alındı. Lakin iştirakçılardan alınan cərimə böyük məbləğə çatmışdır. Bu da şahmatçıları müflis olmaq təhlükəsi qarşısında qoymuşdur.
Şahmat oyunlarının çox çəkməməsi üçün qum saatlarından istifadə olunmağa başladı. Uilsonun kəşfindən sonra isə görüşlərdə hazırkı saatlar işə düşdü. Qrossmeyster və ustalara 40 gediş üçün 2,5 saat verilir.
Neçə-neçə qiymətli görüşlərin seytnotun qurbanı olduğuna baxmayaraq, şahmat yarışlarını saatlar olmadan təsəvvür etmək olmaz.
Mənbə
- Azər Zeynallı, Pərviz Əliyev, "Şahmat aləminə səyahət", Bakı, "İşıq", 1986, səhifə 9.
 | Şahmat ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sahmat saati sahmat yarislarinda vaxti olcen cihaz Mexaniki sahmat saatiTarixiMancester sahmat klubunun uzvu Tomas Brayt Uilsonun kesf etdiyi sahmat saatlarindan ilk defe 1883 cu ilde kecirilmis beynelxalq sahmat turnirinde istifade olunmusdur Bu sahmat goruslerinin daha maraqli ve gergin mubarize seraitinde kecmesine sebeb olmusdur Evveller gorusler saatin nezareti olmadan kecirildiyi ucun cox cekirdi Bezi sahmatcilar reqiblerinin saatlarla fikirlesmesine tab getirmirdiler Hetta ingilis sahmatcisi Staunton hemvetenlisi Vilyamla goruserken hesabda ireli cixsa da 6 2 her bir gedis uzerinde reqibin saatlarla fikirlesmesine dozmeyerek matcda teslim oldugunu bildirmisdir 1851 ci ilde Londonda kecirilmis birinci beynelxalq turnirin qaydalarinda deyisiklikler edildi Bele ki sahmat stollarinin yaninda xususi nezaretciler eyleserek gorus zamani bas veren hadiseleri qeyde alirdilar Bezen reqibler yuxuya getdikleri ucun gorusler yarimciq qalirdi Sonralar Nurnberqde kecirilmis beynelxalq turnirde cox fikirlesen sahmatcilari cerime etmek qerara alindi Lakin istirakcilardan alinan cerime boyuk meblege catmisdir Bu da sahmatcilari muflis olmaq tehlukesi qarsisinda qoymusdur Sahmat oyunlarinin cox cekmemesi ucun qum saatlarindan istifade olunmaga basladi Uilsonun kesfinden sonra ise goruslerde hazirki saatlar ise dusdu Qrossmeyster ve ustalara 40 gedis ucun 2 5 saat verilir Nece nece qiymetli goruslerin seytnotun qurbani olduguna baxmayaraq sahmat yarislarini saatlar olmadan tesevvur etmek olmaz MenbeAzer Zeynalli Perviz Eliyev Sahmat alemine seyahet Baki Isiq 1986 sehife 9 Sahmat ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin