Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İxtiozavrlar (lat. Ichthyosauria, yun. ιχθυς) — nəsli kəsilmiş böyük dəniz sürünənləri. İxtiozavrlar Ichtyosauria ya da Icthyopterygia ("balıq üzgəcləri" — 1840-cı ildə Ser Riçard Oven tərəfindən verilən tərif) olaraq bilinən elmi ada aiddir. Baxmayaraq ki, bu termin İxtiozavriyanın ana qrupu üçün daha çox istifadə olunur. İxtiozozlar Mezozoy dövrünün çox hissəsində inkişaf etmişlər. Fosil dəlillərinə əsasən, ilk dəfə 250 milyon il əvvəl ortaya çıxdılar və ən azı təxminən 90 milyon il əvvələ qədər sağ qaldılar. Erkən Trias dövründə ixtiozavrlar dənizə qayıdan bir qrup şəxsiyyəti bilinməyən sürünənlərdən meydana gəldi, müasir delfinlər və balinaların quruda yaşayan əcdadlarının milyonlarla il sonra dənizə qayıtdıqlarına bənzər bir inkişaf yolu ilə inkişaf etdilər. Son Trias və Erkən Yura dövründə Plesiozavrlar tərəfindən əvəz olunana qədər onlar çox idilər. İxtiozavrlar iqlim təlatümlərinin əsasını qoyduğu ekoloji dəyişiklik nəticəsində azaldılar və Gec Təbaşir dövründə tamamilə nəsilləri kəsildi. Elm ixtiozavrların varlığından ilk dəfə İngiltərədə tam skeletlərin tapıldığı XIX əsrin əvvəllərində xəbərdar oldu. 1834-cü ildə İxtiozavr kimi təsnifləndirildilər. O əsrin sonlarında Almaniyada yumşaq toxuma qalıqları da daxil olmaqla mükəmməl qorunan bir çox ixtiozavr qalıqları tapıldı. İyirminci əsrin sonlarından bəri dəstəyə maraq yenidən canlandı və əllidən artıq etibarlı nəslin tanınmasına səbəb oldu. İxtiozavrların uzunluqları 1 ilə 16 metr arasında dəyişirdi. İxtiozavrlar həm müasir balıqlara, həm də delfinlərə bənzəyirdi. Başları sivri idi və çənələr tez-tez kiçik ovu tutmağa kömək edə bilən konik dişlərlə təchiz olunmuşdu. Bəzi növlərin iri heyvanlara hücum edə biləcəyi daha böyük, kəsici dişləri vardı. Gözləri çox böyük idi, yəqin ki, dərinə dalarkən faydalıydı. Boyunları qısa idi və sonrakı növlərin kifayət qədər sərt gövdələri var idi. Bunların daha güclü bir itələyici vuruş üçün istifadə edilən daha şaquli bir quyruq üzgəci var idi. Sadələşdirilmiş disk bənzər vertebralardan hazırlanan onurğa sütunu, quyruq üzgəcinin alt hissəsində davam etdi. İxtiozavrlar hava ilə nəfəs alır, diri bala doğurdular. İzolyasiya üçün bir qabıq qatına sahib olma ehtimalları var.
| İxtiozavrlar | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: İxtiozavrlar | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
İstinadlar
- Sausempton Universiteti. "Yeni tapılan fosil qədim ixtiozavrlara bənzər dəniz sürünənlərinin anlayışında inqilab yaradır". Gündəlik Elm (ingilis). 15.05.2013. 2022-08-02 tarixində . İstifadə tarixi: 30.05.2021.
- Daren Neyiş. "İraqın Malavaniya bölgəsində İxtiozavr inqilabı". www.blogs.scientificamerican.com (ingilis). 15.05.2013. 2013-09-14 tarixində . İstifadə tarixi: 30.05.2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ixtiozavrlar lat Ichthyosauria yun ix8ys nesli kesilmis boyuk deniz surunenleri Ixtiozavrlar Ichtyosauria ya da Icthyopterygia baliq uzgecleri 1840 ci ilde Ser Ricard Oven terefinden verilen terif olaraq bilinen elmi ada aiddir Baxmayaraq ki bu termin Ixtiozavriyanin ana qrupu ucun daha cox istifade olunur Ixtiozozlar Mezozoy dovrunun cox hissesinde inkisaf etmisler Fosil delillerine esasen ilk defe 250 milyon il evvel ortaya cixdilar ve en azi texminen 90 milyon il evvele qeder sag qaldilar Erken Trias dovrunde ixtiozavrlar denize qayidan bir qrup sexsiyyeti bilinmeyen surunenlerden meydana geldi muasir delfinler ve balinalarin quruda yasayan ecdadlarinin milyonlarla il sonra denize qayitdiqlarina benzer bir inkisaf yolu ile inkisaf etdiler Son Trias ve Erken Yura dovrunde Plesiozavrlar terefinden evez olunana qeder onlar cox idiler Ixtiozavrlar iqlim telatumlerinin esasini qoydugu ekoloji deyisiklik neticesinde azaldilar ve Gec Tebasir dovrunde tamamile nesilleri kesildi Elm ixtiozavrlarin varligindan ilk defe Ingilterede tam skeletlerin tapildigi XIX esrin evvellerinde xeberdar oldu 1834 cu ilde Ixtiozavr kimi tesniflendirildiler O esrin sonlarinda Almaniyada yumsaq toxuma qaliqlari da daxil olmaqla mukemmel qorunan bir cox ixtiozavr qaliqlari tapildi Iyirminci esrin sonlarindan beri desteye maraq yeniden canlandi ve elliden artiq etibarli neslin taninmasina sebeb oldu Ixtiozavrlarin uzunluqlari 1 ile 16 metr arasinda deyisirdi Ixtiozavrlar hem muasir baliqlara hem de delfinlere benzeyirdi Baslari sivri idi ve ceneler tez tez kicik ovu tutmaga komek ede bilen konik dislerle techiz olunmusdu Bezi novlerin iri heyvanlara hucum ede bileceyi daha boyuk kesici disleri vardi Gozleri cox boyuk idi yeqin ki derine dalarken faydaliydi Boyunlari qisa idi ve sonraki novlerin kifayet qeder sert govdeleri var idi Bunlarin daha guclu bir iteleyici vurus ucun istifade edilen daha saquli bir quyruq uzgeci var idi Sadelesdirilmis disk benzer vertebralardan hazirlanan onurga sutunu quyruq uzgecinin alt hissesinde davam etdi Ixtiozavrlar hava ile nefes alir diri bala dogurdular Izolyasiya ucun bir qabiq qatina sahib olma ehtimallari var IxtiozavrlarElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir IxtiozavrlarBeynelxalq elmi adiIchthyosauria Blainv 1835Sekil axtarisiEOL 4532369FW 267386IstinadlarSausempton Universiteti Yeni tapilan fosil qedim ixtiozavrlara benzer deniz surunenlerinin anlayisinda inqilab yaradir Gundelik Elm ingilis 15 05 2013 2022 08 02 tarixinde Istifade tarixi 30 05 2021 Daren Neyis Iraqin Malavaniya bolgesinde Ixtiozavr inqilabi www blogs scientificamerican com ingilis 15 05 2013 2013 09 14 tarixinde Istifade tarixi 30 05 2021