Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İtaliyada ölüm cəzasının tətbiqi 1889-cu ildən etibarən qadağan edilmişdir. hökmranlığını və demokratiyanın erkən bərpasını əhatə edən 1926-1947-ci illər isə istisnalıq təşkil edir. 1860-cı ildə İtaliya birləşməzdən əvvəl, demək olar ki, bütün birlik dövlətlərində ölüm cəzası tətbiq edilmişdir. Toskanada isə hələ 1786-cı ildə bu cəza ləğv edilmişdir. Hazırkı konstitusiyanın qəbul edilməsi nəticəsində 1948-ci il yanvarın 1-dən etibarən istifadə edilməmişdir.
Tarixi
İtaliyada birlik dövlətlərindən ölüm cəzasını ilk ləğv edən 30 noyabr 1786-cı ildə, sonralar Müqəddəs Roma İmperiyasının imperatoru olmuş hakimiyyəti dövründə, Böyük Toskana hersoqluğu olmuşdur. Beləliklə də, Toskana dünyanın ilk ən müasir Avropa dövləti idi ki, işgəncə və ölüm cəzasından imtina etmişdir.
Buna baxmayaraq, digər bütün birlik dövlətlərində ölüm cəzasına qanunla icazə verilirdi; ona görə də 1860-cı ildə İtaliya Krallığı elan ediləndə Toskanadan başqa bütün İtaliyada qanuni olan ölüm cəzası ilə bağlı qanunvericilik bölündü.
Bundan sonra nazir Zanardellinin təklifi ilə Parlamentin hər iki palatasının, demək olar ki, yekdilliklə təsdiq etməsi ilə ölüm cəzası 1889-cu ildə Cəza Məcəlləsində qəti şəkildə ləğv edildi. Halbuki Kral I Umbertonun ümumi əfv verməsi ilə (18 yanvar 1878-ci il kralın əfv sərəncamı) 1877-ci ildən etibarən İtaliyada ölüm cəzası həyata keçirilmirdi. Maraqlısı odur ki, bu əfv nəticəsində 1900-cü ildə I Umbertoya qarşı sui-qəsd təşkil edərək onun ölümünə səbəb olmuş ölüm cəzasına məhkum edilə bilməzdi. Lakin ölüm cəzası hələ də hərbi cinayətlərə görə, eləcə də müstəmləkə cəza məcəllələrində mövcud idi.
1926-cı ildə diktator Benito Mussolini tərəfindən bu cəza krala, kraliçaya, taxtın varisinə və ya Baş nazirə qarşı sui-qəsd təşkil edənlərə, həmçinin casusluq və silahlı üsyanı cəzalandırmaq üçün təkrar tətbiq edilməyə başladı. 1930-cu il Rokko Məcəlləsi (1 iyul 1931-ci ildə qüvvəyə minmişdir) bu siyahıya digər adi cinayətləri də əlavə edərək genişləndirdi. Ölüm cəzası nadir hallarda tətbiq edilirdi; lakin 1940-cı ildə müharibə başlayana qədər qeyri-siyasi cinayətlərə görə ümumilikdə doqquz edam gerçəkləşdi. 1943-cü ildə İtaliya təslim olana qədər daha 17 ölüm cəzası icra olundu (Faşist Almaniyasında isə həmin dövrlərdə 80,000-ə yaxın edam baş tutmuşdu).
Mülki cinayətə görə edam olunan sonuncu şəxslər üç nəfər Siciliyalı oğru-qatillər olmuşdur. Onlar 1945-ci ildə (Turin əyaləti) yaxınlığındakı fermada on nəfəri döyüb canlı-canlı quyuya atmışdılar. Prezident Enriko de Nikola onları əfv etməkdən imtina etmiş və nəticədə həmin şəxslər 4 mart 1947-ci ildə Turin ətrafındakı Basse di Stura çayı sahilində güllələnməklə öldürülmüşdülər. Bu, İtaliyada tətbiq edilən sonuncu ölüm cəzası olmuşdur.
27 dekabr 1947-ci ildə təsdiq edilmiş və 1 yanvar 1948-ci ildə qüvvəyə minmiş sülh dövründə bütün hərbi və mülki cinayətlərə görə ölüm cəzasını tamamilə ləğv etmişdir. Bu tədbir 22 yanvar 1948-ci il tarixli 22/48 saylı fərmanla (ölüm cəzasının ləğvi nəticəsində koordinasiyanın təmin edilməsi) həyata keçirilmişdir. Bu zaman ölüm cəzası 13 oktyabr 1994-cü il tarixli 589/94 saylı qanun qəbul edilənədək İtaliyanın hərbi cəza məcəlləsində yalnız vətənə xəyanət və ya müharibə dövründə törədilən cinayətlərə görə saxlanılmışdı (baxmayaraq ki heç bir ölüm cəzası baş verməmişdi). Sonuncu qanun ölüm cəzasını həmin məcəllədə tamamilə ləğv etmiş və onu ömürlük azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə əvəz etmişdir. 2007-ci ildə konstitusiyaya dəyişiklik qəbul olundu. Buna əsasən, İtaliya Konstitusiyasının 27-ci maddəsi ölüm cəzasını tamamilə qadağan etmişdir.
Ləğvetmədən əvvəl İtaliya cəza məcəlləsinin 21-ci maddəsi ilə ölüm cəzasına yol verilirdi. Həmin maddədə qeyd edilirdi ki, "Ölüm cəzası cəzaçəkmə müəssisəsində və ya Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən təklif olunan başqa bir yerdə həyata keçirilir. Ədliyyə Nazirliyi başqa cür müəyyən etmədiyi təqdirdə ölüm cəzasının icrası açıq keçirilmir."
Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 13 saylı Protokolunun təsdiq edilməsi haqqında qanun layihəsi Senat tərəfindən 9 oktyabr 2008-ci ildə qəbul edilmişdir. Daha sonra 3 mart 2009-cu ildə ratifikasiya olunmuşdur.
İctimai rəy
İtalyanların yarısından azı 2006-cı ildə dəstəkləmişdilər. İtaliya BMT-yə ölüm cəzasına moratorium tətbiq etməsini təklif etmişdir. Bu təkliflə İtaliya dövlətləri ölüm cəzasının ləğvi istiqamətində edama məhkum edilənlər üçün ölüm hökmünə moratorium tətbiq etməyə və eyni zamanda onları moratoriumu təsdiq etməyə çağırır. İtaliyanın keçmiş Xarici İşlər naziri Massimo D'Alemanın qeyd etdiyinə görə, növbəti addım ölüm cəzasının ləğvinə nail olmaqdır.
2008-ci ildə Avropa Dəyərlər Tədqiqatının apardığı sorğunun nəticəsinə görə, İtaliyada respondentlərin 62.6%-i qeyd etmişdir ki, ölüm cəzasına heç vaxt haqq qazandırmaq olmaz; 4.8%-i isə bu cəzaya həmişə haqq qazandırmaq mümkün olduğunu bildirmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Indro Montanelli; Storia d'italia, vol 6, pag 215
- A History of Fascism, Stanley G. Payne, Italian Fascism
- Hoffmann, Peter (1977, 1996). The History of the German Resistance, 1933-1945 p. xiii.
- Mussolini - En Studie i Makt, Göran Hägg, p. 116-117
- . handsoffcain.info. 17 September 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 April 2018.
- . World Coalition Against the Death Penalty. 25 April 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 April 2018.
- . zacat.gesis.org. 18 February 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 April 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Italiyada olum cezasinin tetbiqi 1889 cu ilden etibaren qadagan edilmisdir hokmranligini ve demokratiyanin erken berpasini ehate eden 1926 1947 ci iller ise istisnaliq teskil edir 1860 ci ilde Italiya birlesmezden evvel demek olar ki butun birlik dovletlerinde olum cezasi tetbiq edilmisdir Toskanada ise hele 1786 ci ilde bu ceza legv edilmisdir Hazirki konstitusiyanin qebul edilmesi neticesinde 1948 ci il yanvarin 1 den etibaren istifade edilmemisdir TarixiMuasir Italiyanin formalasmasindan qisa muddet sonra 1868 ci ilde gilyotinin tetbiqi ile olum cezasinin icrasi Daha sonra 1889 cu ilde olum cezasi legv edilir ve yalniz zamani yeniden berpa olunur Italiyada birlik dovletlerinden olum cezasini ilk legv eden 30 noyabr 1786 ci ilde sonralar Muqeddes Roma Imperiyasinin imperatoru olmus hakimiyyeti dovrunde Boyuk Toskana hersoqlugu olmusdur Belelikle de Toskana dunyanin ilk en muasir Avropa dovleti idi ki isgence ve olum cezasindan imtina etmisdir Buna baxmayaraq diger butun birlik dovletlerinde olum cezasina qanunla icaze verilirdi ona gore de 1860 ci ilde Italiya Kralligi elan edilende Toskanadan basqa butun Italiyada qanuni olan olum cezasi ile bagli qanunvericilik bolundu Bundan sonra nazir Zanardellinin teklifi ile Parlamentin her iki palatasinin demek olar ki yekdillikle tesdiq etmesi ile olum cezasi 1889 cu ilde Ceza Mecellesinde qeti sekilde legv edildi Halbuki Kral I Umbertonun umumi efv vermesi ile 18 yanvar 1878 ci il kralin efv serencami 1877 ci ilden etibaren Italiyada olum cezasi heyata kecirilmirdi Maraqlisi odur ki bu efv neticesinde 1900 cu ilde I Umbertoya qarsi sui qesd teskil ederek onun olumune sebeb olmus olum cezasina mehkum edile bilmezdi Lakin olum cezasi hele de herbi cinayetlere gore elece de mustemleke ceza mecellelerinde movcud idi 1926 ci ilde diktator Benito Mussolini terefinden bu ceza krala kralicaya taxtin varisine ve ya Bas nazire qarsi sui qesd teskil edenlere hemcinin casusluq ve silahli usyani cezalandirmaq ucun tekrar tetbiq edilmeye basladi 1930 cu il Rokko Mecellesi 1 iyul 1931 ci ilde quvveye minmisdir bu siyahiya diger adi cinayetleri de elave ederek genislendirdi Olum cezasi nadir hallarda tetbiq edilirdi lakin 1940 ci ilde muharibe baslayana qeder qeyri siyasi cinayetlere gore umumilikde doqquz edam gerceklesdi 1943 cu ilde Italiya teslim olana qeder daha 17 olum cezasi icra olundu Fasist Almaniyasinda ise hemin dovrlerde 80 000 e yaxin edam bas tutmusdu Mulki cinayete gore edam olunan sonuncu sexsler uc nefer Siciliyali ogru qatiller olmusdur Onlar 1945 ci ilde Turin eyaleti yaxinligindaki fermada on neferi doyub canli canli quyuya atmisdilar Prezident Enriko de Nikola onlari efv etmekden imtina etmis ve neticede hemin sexsler 4 mart 1947 ci ilde Turin etrafindaki Basse di Stura cayi sahilinde gullelenmekle oldurulmusduler Bu Italiyada tetbiq edilen sonuncu olum cezasi olmusdur 27 dekabr 1947 ci ilde tesdiq edilmis ve 1 yanvar 1948 ci ilde quvveye minmis sulh dovrunde butun herbi ve mulki cinayetlere gore olum cezasini tamamile legv etmisdir Bu tedbir 22 yanvar 1948 ci il tarixli 22 48 sayli fermanla olum cezasinin legvi neticesinde koordinasiyanin temin edilmesi heyata kecirilmisdir Bu zaman olum cezasi 13 oktyabr 1994 cu il tarixli 589 94 sayli qanun qebul edilenedek Italiyanin herbi ceza mecellesinde yalniz vetene xeyanet ve ya muharibe dovrunde toredilen cinayetlere gore saxlanilmisdi baxmayaraq ki hec bir olum cezasi bas vermemisdi Sonuncu qanun olum cezasini hemin mecellede tamamile legv etmis ve onu omurluk azadliqdan mehrumetme cezasi ile evez etmisdir 2007 ci ilde konstitusiyaya deyisiklik qebul olundu Buna esasen Italiya Konstitusiyasinin 27 ci maddesi olum cezasini tamamile qadagan etmisdir Legvetmeden evvel Italiya ceza mecellesinin 21 ci maddesi ile olum cezasina yol verilirdi Hemin maddede qeyd edilirdi ki Olum cezasi cezacekme muessisesinde ve ya Edliyye Nazirliyi terefinden teklif olunan basqa bir yerde heyata kecirilir Edliyye Nazirliyi basqa cur mueyyen etmediyi teqdirde olum cezasinin icrasi aciq kecirilmir Avropa Insan Huquqlari Konvensiyasinin 13 sayli Protokolunun tesdiq edilmesi haqqinda qanun layihesi Senat terefinden 9 oktyabr 2008 ci ilde qebul edilmisdir Daha sonra 3 mart 2009 cu ilde ratifikasiya olunmusdur Ictimai reyItalyanlarin yarisindan azi 2006 ci ilde desteklemisdiler Italiya BMT ye olum cezasina moratorium tetbiq etmesini teklif etmisdir Bu teklifle Italiya dovletleri olum cezasinin legvi istiqametinde edama mehkum edilenler ucun olum hokmune moratorium tetbiq etmeye ve eyni zamanda onlari moratoriumu tesdiq etmeye cagirir Italiyanin kecmis Xarici Isler naziri Massimo D Alemanin qeyd etdiyine gore novbeti addim olum cezasinin legvine nail olmaqdir 2008 ci ilde Avropa Deyerler Tedqiqatinin apardigi sorgunun neticesine gore Italiyada respondentlerin 62 6 i qeyd etmisdir ki olum cezasina hec vaxt haqq qazandirmaq olmaz 4 8 i ise bu cezaya hemise haqq qazandirmaq mumkun oldugunu bildirmisdir Hemcinin baxIstinadlarIndro Montanelli Storia d italia vol 6 pag 215 A History of Fascism Stanley G Payne Italian Fascism Hoffmann Peter 1977 1996 The History of the German Resistance 1933 1945 p xiii Mussolini En Studie i Makt Goran Hagg p 116 117 handsoffcain info 17 September 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 April 2018 World Coalition Against the Death Penalty 25 April 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 April 2018 zacat gesis org 18 February 2020 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 April 2018