Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
İqtisadi təhlükəsizlik anlayışı, onun strukturu və formalaşma prosesi
Dövlətin iqtisadi təhlükəsizliyi onun milli təhlükəsizliyin çox vacib tərkib hissəsidir. Dünya təcrübəsi göstərir ki, iqtisadi təhlükəsizliyin təmin edilməsi ölkənin müstəqilliyinin zəmanətçisi, sabitliyin və cəmiyyətin səmərəli fəaliyyətinin mühüm şərtidir. Buna görə də iqtisadi təhlükəsizliyin təmin edilməsi və formalaşdırılması mühüm milli prioritetlərin sırasına aiddir. Qərb iqtisadi ədəbiyyatında iqtisadi təhlükəsizlik adətən milli iqtisadiyyatın dünya iqtisadi böhranları şəraitinə dözümlülüyünün təmin edilməsi kimi izah edilir. Son onilliklərdə, inkişaf etmiş ölkələrin iqtisadiyyatlarında qloballaşma prosesi ilə əlaqədar baş verən dərin struktur dəyişiklikləri nəticəsində iqtisadi təhlükəsizlik anlayışına milli iqtisadiyyatın və ya onun aparıcı sahələrinin dünya bazarlarında rəqabət qabiliyyətliliyinin təmin edilməsi kimi vacib əlamət də əlavə edilmişdir. Digər tərəfdən, “bazar modeli”nin bir sıra tərəfdarları hesab edir ki, cəmiyyətin normal (ekstremal yox) inkişafı şəraitində “iqtisadi təhlükəsizlik” anlayışından istifadə etməyin mənası yoxdur, çünki, “iqtisadi təhlükələr”in mövcudluğu bazar iqtisadiyyatının inkişafının zəruri şərtlərindən biridir. İqtisadi təhlükəsizlik mürəkkəb daxili struktura malikdir və bu strukturda üç əsas elementi qeyd etmək olar:
- İqtisadi müstəqillik. İqtisadi müstəqillik mütləq xarakter kəsb etmir, çünki, beynəlxalq əmək bölgüsü milli iqtisadiyyatları bir-birlərindən qarşılıqlı asılı vəziyyətə gətirib. Belə şəraitdə iqtisadi müstəqillik milli resurslar üzərində nəzarət imkanı, həmçinin ölkənin rəqabət qabiliyyətliliyini təmin edən və dünya ticarətində, kooperasiya əlaqələrində və elmi-texniki nailiyyətlərlə mübadilədə bərabər sürətdə iştirak etməyə imkan verən istehsal, səmərəlilik və məhsul keyfiyyəti səviyyəsinin əldə edilməsi deməkdir.
- Milli iqtisadiyyatın sabitliyi və dayanıqlığı. Bu, bütün formalarda mülkiyyətin müdafiə olunmasını, sahibkarlıq aktivliyi üçün etibarlı şəraitin yaradılmasını, mövcud situasiyanı qeyri-sabit edə biləcək amillərin (iqtisadiyyatda kriminal strukturlarla mübarizə, gəlirlərin bölgüsündə ciddi fərqlərə yolverməmə və s.) qarşısının alınmasını nəzərdə tutur.
- Özünü inkişaf və tərəqqi bacarığı. İnvestisiyalar və innovasiyalar üçün münbit mühitin yaradılması, işçilərin peşəkar, təhsil və ümummədəni səviyyələrinin yüksəldilməsi milli iqtisadiyyatın dayanıqlığı və özünü qoruması üçün zəruri və mütləq şərtlərə çevrilmişdir.
Beləliklə, iqtisadi təhlükəsizlik milli iqtisadiyyatın müstəqilliyini, sabitliyini və dayanıqlığını təmin edən, ona dail yenilənməyə və özünü təkmilləşdirməyə imkan verən şərt və amillər məcmusudur.
İqtisadi təhlükəsizliyin mahiyyətini daha yaxşı başa düşmək üçün onun “inkişaf” və “dayanıqlıq” anlayışları ilə əlaqəsini aydın etmək lazımdır. Inkişaf iqtisadi təhlükəsizliyin komponentlərindən biridir. Iqtisadiyyat inkişaf etmirsə, onun daxili və xarici təhlükələrə qarşı müqaviməti kəskin aşağı düşür. Dayanıqlıq və təhlükəsizlik iqtisadiyyatın bir vahid sistem kimi vacib xüsusiyyətlərindəndir. Onları qarşı-qarşıya qoymaq olmaz, onların hər biri özlüyündə iqtisadiyyatın vəziyyətini xarakterizə edir. Iqtisadiyyatın dayanıqlığı onun elementlərinin sistem daxilində şaquli, üfiqi və digər əlaqələrin möhkəmliyini və etibarlığını, daxili və xarici “yüklərə” dözmək qabiliyyətini göstərir.
Mənbə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Iqtisadi tehlukesizlik anlayisi onun strukturu ve formalasma prosesiDovletin iqtisadi tehlukesizliyi onun milli tehlukesizliyin cox vacib terkib hissesidir Dunya tecrubesi gosterir ki iqtisadi tehlukesizliyin temin edilmesi olkenin musteqilliyinin zemanetcisi sabitliyin ve cemiyyetin semereli fealiyyetinin muhum sertidir Buna gore de iqtisadi tehlukesizliyin temin edilmesi ve formalasdirilmasi muhum milli prioritetlerin sirasina aiddir Qerb iqtisadi edebiyyatinda iqtisadi tehlukesizlik adeten milli iqtisadiyyatin dunya iqtisadi bohranlari seraitine dozumluluyunun temin edilmesi kimi izah edilir Son onilliklerde inkisaf etmis olkelerin iqtisadiyyatlarinda qloballasma prosesi ile elaqedar bas veren derin struktur deyisiklikleri neticesinde iqtisadi tehlukesizlik anlayisina milli iqtisadiyyatin ve ya onun aparici sahelerinin dunya bazarlarinda reqabet qabiliyyetliliyinin temin edilmesi kimi vacib elamet de elave edilmisdir Diger terefden bazar modeli nin bir sira terefdarlari hesab edir ki cemiyyetin normal ekstremal yox inkisafi seraitinde iqtisadi tehlukesizlik anlayisindan istifade etmeyin menasi yoxdur cunki iqtisadi tehlukeler in movcudlugu bazar iqtisadiyyatinin inkisafinin zeruri sertlerinden biridir Iqtisadi tehlukesizlik murekkeb daxili struktura malikdir ve bu strukturda uc esas elementi qeyd etmek olar Iqtisadi musteqillik Iqtisadi musteqillik mutleq xarakter kesb etmir cunki beynelxalq emek bolgusu milli iqtisadiyyatlari bir birlerinden qarsiliqli asili veziyyete getirib Bele seraitde iqtisadi musteqillik milli resurslar uzerinde nezaret imkani hemcinin olkenin reqabet qabiliyyetliliyini temin eden ve dunya ticaretinde kooperasiya elaqelerinde ve elmi texniki nailiyyetlerle mubadilede beraber suretde istirak etmeye imkan veren istehsal semerelilik ve mehsul keyfiyyeti seviyyesinin elde edilmesi demekdir Milli iqtisadiyyatin sabitliyi ve dayaniqligi Bu butun formalarda mulkiyyetin mudafie olunmasini sahibkarliq aktivliyi ucun etibarli seraitin yaradilmasini movcud situasiyani qeyri sabit ede bilecek amillerin iqtisadiyyatda kriminal strukturlarla mubarize gelirlerin bolgusunde ciddi ferqlere yolvermeme ve s qarsisinin alinmasini nezerde tutur Ozunu inkisaf ve tereqqi bacarigi Investisiyalar ve innovasiyalar ucun munbit muhitin yaradilmasi iscilerin pesekar tehsil ve umummedeni seviyyelerinin yukseldilmesi milli iqtisadiyyatin dayaniqligi ve ozunu qorumasi ucun zeruri ve mutleq sertlere cevrilmisdir Belelikle iqtisadi tehlukesizlik milli iqtisadiyyatin musteqilliyini sabitliyini ve dayaniqligini temin eden ona dail yenilenmeye ve ozunu tekmillesdirmeye imkan veren sert ve amiller mecmusudur Iqtisadi tehlukesizliyin mahiyyetini daha yaxsi basa dusmek ucun onun inkisaf ve dayaniqliq anlayislari ile elaqesini aydin etmek lazimdir Inkisaf iqtisadi tehlukesizliyin komponentlerinden biridir Iqtisadiyyat inkisaf etmirse onun daxili ve xarici tehlukelere qarsi muqavimeti keskin asagi dusur Dayaniqliq ve tehlukesizlik iqtisadiyyatin bir vahid sistem kimi vacib xususiyyetlerindendir Onlari qarsi qarsiya qoymaq olmaz onlarin her biri ozluyunde iqtisadiyyatin veziyyetini xarakterize edir Iqtisadiyyatin dayaniqligi onun elementlerinin sistem daxilinde saquli ufiqi ve diger elaqelerin mohkemliyini ve etibarligini daxili ve xarici yuklere dozmek qabiliyyetini gosterir Menbehttp www mgupi ru spec ef subdepartment ef4 about 080101