İlan Ana - türk və altay mifologiyasında ilan ilahə. Çılan (Zılan, Ilan) Ana də deyilir. İlanların törədiyi əfsanəvi varlıq. Çox vaxt dişi olaraq təyin olunur. İlanlara hökm edər. İlan ordusunun başında bir gün dünyanı zəbt edəcəyindən qorxarlar. Ağ İlan olaraq təsir edilir. Yeraltı güclərini təmsil edir. İlan Ananın qarnının qızılı əli ilə sığallayan birinin hər şeyin sirrinə vaqif olacağına inanılar. Zılan (Zilan adıyla) tatarların və paytaxtları Qazanın simvolu olaraq qəbul edilmişdir.
Türk mədəniyyətində ilan
İlan şaman davulunda yeraltı dünyası ilə əlaqəni simvollaşdırıb. Altaylara görə, Erlikin bədəni başdan başa ilanlarla sarılıdır və şallaq yerinə əlində ilan saxlayır halda təsvir olunur. Qaranlıq dünyanı, tək buynuzlu ilan şəklində bir heyvan təmsil edir. Azərbaycan xalq inanışlannda Ev iyəsi ümumiyyətlə ilan şəklindədir. Bu səbəblə ilan olan evdə bərəkət olacağına inanılar. Ev iyəsi, insanlann gözünə ilan şəklində göründüyü zaman, ona toxunulmaz. "Ev ilanı" deyilən bu ilana zərər verən olsa o evə fəlakət gəlir, qıtlıq olar və bərəkət gidər.
Ərbükə
Ərbükə, türk xalq inancında yarı insan, yarı ilan olan varlıqdır. Ərbökə də deyilir. Bu varlıqların başında İlan Ana və ya tapılar. Dişi olanları üçün "İşbükə" istifadə olunur. Bunlara Maran da deyilər.
Etimologiya
(İl/Il/Yıl/Çıl) kökündən törəmişdir. Türkcə "Yılmaq" felindən gəlir. Yılmaq; qorxmaq, çəkinmək deməkdir. Çincə olduğu deyilər lakin türkcədən çincəyə keçmiş olma ehtimalı olduğu kimi, bənzər sözlərin bir-birinə uyğunlaşdırılmış olması da mümkündür.
İstinadlar
- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) Arxivləşdirilib 2022-03-21 at the Wayback Machine (türk.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ilan Ana turk ve altay mifologiyasinda ilan ilahe Cilan Zilan Ilan Ana de deyilir Ilanlarin torediyi efsanevi varliq Cox vaxt disi olaraq teyin olunur Ilanlara hokm eder Ilan ordusunun basinda bir gun dunyani zebt edeceyinden qorxarlar Ag Ilan olaraq tesir edilir Yeralti guclerini temsil edir Ilan Ananin qarninin qizili eli ile sigallayan birinin her seyin sirrine vaqif olacagina inanilar Zilan Zilan adiyla tatarlarin ve paytaxtlari Qazanin simvolu olaraq qebul edilmisdir Turk medeniyyetinde ilanIlan saman davulunda yeralti dunyasi ile elaqeni simvollasdirib Altaylara gore Erlikin bedeni basdan basa ilanlarla sarilidir ve sallaq yerine elinde ilan saxlayir halda tesvir olunur Qaranliq dunyani tek buynuzlu ilan seklinde bir heyvan temsil edir Azerbaycan xalq inanislannda Ev iyesi umumiyyetle ilan seklindedir Bu sebeble ilan olan evde bereket olacagina inanilar Ev iyesi insanlann gozune ilan seklinde gorunduyu zaman ona toxunulmaz Ev ilani deyilen bu ilana zerer veren olsa o eve felaket gelir qitliq olar ve bereket gider ErbukeErbuke turk xalq inancinda yari insan yari ilan olan varliqdir Erboke de deyilir Bu varliqlarin basinda Ilan Ana ve ya tapilar Disi olanlari ucun Isbuke istifade olunur Bunlara Maran da deyiler Etimologiya Il Il Yil Cil kokunden toremisdir Turkce Yilmaq felinden gelir Yilmaq qorxmaq cekinmek demekdir Cince oldugu deyiler lakin turkceden cinceye kecmis olma ehtimali oldugu kimi benzer sozlerin bir birine uygunlasdirilmis olmasi da mumkundur IstinadlarTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 Arxivlesdirilib 2022 03 21 at the Wayback Machine turk