İkonoqrafiya (q.yun. εἰκών — "təsvir, surət" və γράφω — "çəkirəm") — təsviri incəsənətdə hər hansı personajın, yaxud süjet səhnəsinin qəbul edilmiş ciddi nizamlı sistemi. İkonoqrafiya qədimdə sənətin dini sitayiş və mərasimlərlə bağlılığından yaranmışdır. Sənətin dünyəviləşməsi və inkişafı ilə mövçud ikonoqrafiya sxemlərinin coxu dəyişilmiş, həm də yeniləri yaranmışdır.
İkonoqrafik sistemlərin başlanğıçını dini kultla əlaqəyə aid edirlər. İkonoqrafiya qaydalarına riayət etmək vacibliyi təşəkkül tapırdı. Ola bilər ki, bu təsvir edilmiş səhnənin və yaxud personajın tanınmasını rahatlaşdırmaq üçün edilib, lakin çox güman ki, bu təsviri dini iddialara uyğunlaşdırmaq zərurəti ilə edilirdi.
İkonoqrafiya bölünür:
- ;
- ;
- Xristian incəsənətində mövcud olan "bayramların" ikonoqrafiyası;
- Buddizm incəsənətində Buddanın və bodxisavtların ikonoqrafiyası və s.
Əsrlər ərzində, incəsənətin yeni məzmunla zənginləşməsi ilə, ikonoqrafik sxemlər vaxtaşırı dəyişikliyə məruz qalmışdır. İncəsənətin dünyəviləşməsi, realizmin və rəssamların (avropada intibah dövrü) yaradıcı individuallıqlarının inkişafı köhnə ikonoqrafik sxemlərin izah azadlığını şərtiləşdirdi, həmçininin daha az reqlamentləşdirilmiş yeni ikonoqrafik sxemlərin yaranmasına gətirib çıxardı.
Sənətşünaslıqda termindən istifadə
Sənətşünalıqda ikonoqrafiya hər hansı personajın (həm real həm də əsatiri) və ya süjet səhnəsinin çəkilməsi zamanı qəbul olunmuş tipoloji əlamətlərin və sxemlərin təsnifi və sistemləşdirilməsidir.
İkonoqrafiya üsulu 1840-cı illərdə Fransada və Almaniyada orta əsrlər incəsənəti, onun mənbələri, dini və ədəbi halların öyrənilməsi vasitəsi kimi simvolikanın, alleqoriyalar, atributların və s. şərhini vermək yolu ilə formalaşmışdır.
XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəli rus incəsənət tarixçisi ikonoqrafiya üsulundan orta əsrlər Rusiya incəsənətində Bizans ənənələrini öyrənmək üçün istifadə etmişdir. Amerika alimi ikonoqrafiyanı əsası kimi irəli sürmüşdür. İkonoloji üsul sənət əsərlərinin sujetni öyrənməklə onların əhəmiyyəti və mənasını həmin mədəniyyətin kontekstində öyrənməyi, onlarda əksini tapmış dünya görüşünü üzə çıxarmağı nəzərdə tutur. İkonoqrafiyaya məqsəd kimi deyil, incəsənətin sosial və estetik aspektlərinin hərtərəfli tədqiqini özündə birləşdirən sənət kimi yanaşma bədii əsərin anlaşılmasının əsas şərtlərindən biri hesab edilir.
İkonoqrafiya tarix elmində
Tarix elmində ikonoqrafiya — hər hansı bir şəxsin və ya hadisənin təsvirinin həqiqiliyinin müəyyənləşdirilməsi, onların tanınması və tarixinin dəqiqləşdirilməsi metodikası və üsullar sitemidir. XX əsrdə tarixi ikonoqrafiya prinsipləri foto və kinodokumentlərə də aid edilir.
İstinadlar
- Иконография христианских святых, атрибуты 2008-05-12 at the Wayback Machine
- Одна из иллюстраций книги Г. Г. Якобсон — "Жуки России" (1905–1915), которую можно классифицировать как иконографию.
İncəsənət ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ikonoqrafiya q yun eἰkwn tesvir suret ve grafw cekirem tesviri incesenetde her hansi personajin yaxud sujet sehnesinin qebul edilmis ciddi nizamli sistemi Ikonoqrafiya qedimde senetin dini sitayis ve merasimlerle bagliligindan yaranmisdir Senetin dunyevilesmesi ve inkisafi ile movcud ikonoqrafiya sxemlerinin coxu deyisilmis hem de yenileri yaranmisdir Sefirler 1533 Ioann Xrisostom ve Qriqor Nazianzen ikona XVIII esr Ikonoqrafik sistemlerin baslangicini dini kultla elaqeye aid edirler Ikonoqrafiya qaydalarina riayet etmek vacibliyi tesekkul tapirdi Ola biler ki bu tesvir edilmis sehnenin ve yaxud personajin taninmasini rahatlasdirmaq ucun edilib lakin cox guman ki bu tesviri dini iddialara uygunlasdirmaq zerureti ile edilirdi Ikonoqrafiya bolunur Xristian incesenetinde movcud olan bayramlarin ikonoqrafiyasi Buddizm incesenetinde Buddanin ve bodxisavtlarin ikonoqrafiyasi ve s Esrler erzinde incesenetin yeni mezmunla zenginlesmesi ile ikonoqrafik sxemler vaxtasiri deyisikliye meruz qalmisdir Incesenetin dunyevilesmesi realizmin ve ressamlarin avropada intibah dovru yaradici individualliqlarinin inkisafi kohne ikonoqrafik sxemlerin izah azadligini sertilesdirdi hemcininin daha az reqlamentlesdirilmis yeni ikonoqrafik sxemlerin yaranmasina getirib cixardi Senetsunasliqda terminden istifadeSenetsunaliqda ikonoqrafiya her hansi personajin hem real hem de esatiri ve ya sujet sehnesinin cekilmesi zamani qebul olunmus tipoloji elametlerin ve sxemlerin tesnifi ve sistemlesdirilmesidir Ikonoqrafiya usulu 1840 ci illerde Fransada ve Almaniyada orta esrler inceseneti onun menbeleri dini ve edebi hallarin oyrenilmesi vasitesi kimi simvolikanin alleqoriyalar atributlarin ve s serhini vermek yolu ile formalasmisdir XIX esrin sonu XX esrin evveli rus incesenet tarixcisi ikonoqrafiya usulundan orta esrler Rusiya incesenetinde Bizans enenelerini oyrenmek ucun istifade etmisdir Amerika alimi ikonoqrafiyani esasi kimi ireli surmusdur Ikonoloji usul senet eserlerinin sujetni oyrenmekle onlarin ehemiyyeti ve menasini hemin medeniyyetin kontekstinde oyrenmeyi onlarda eksini tapmis dunya gorusunu uze cixarmagi nezerde tutur Ikonoqrafiyaya meqsed kimi deyil incesenetin sosial ve estetik aspektlerinin herterefli tedqiqini ozunde birlesdiren senet kimi yanasma bedii eserin anlasilmasinin esas sertlerinden biri hesab edilir Ikonoqrafiya tarix elmindeTarix elminde ikonoqrafiya her hansi bir sexsin ve ya hadisenin tesvirinin heqiqiliyinin mueyyenlesdirilmesi onlarin taninmasi ve tarixinin deqiqlesdirilmesi metodikasi ve usullar sitemidir XX esrde tarixi ikonoqrafiya prinsipleri foto ve kinodokumentlere de aid edilir IstinadlarIkonografiya hristianskih svyatyh atributy 2008 05 12 at the Wayback Machine Odna iz illyustracij knigi G G Yakobson Zhuki Rossii 1905 1915 kotoruyu mozhno klassificirovat kak ikonografiyu Incesenet ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin