Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Birinci İngiltərə-Birma müharibəsi (5 aprel, 1852- 20 yanvar, 1853) - Birma Pequ əyalətinin işğalı ilə nəticələnən müharibə.
| İkinci İngiltərə-Birma Müharibəsi | |||
|---|---|---|---|
| Tarix | 5 aprel 1852 - 20 yanvar 1853 | ||
| Yeri | Aşağı Birma | ||
| Nəticəsi | Şirkət qələbəsi. , Birma taxtında yerinə keçdi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Tarixi
Müharibənin başlanması və gedişi
İngiltərənin hakim dairələri bütünlüklə Birmanı zəbt etmək və onu öz müstəmləkəsinə çevirmək səylərindən əl çəkməmişdilər. 1852-ci ilin aprel ayının 5-də İngiltərə ilə Birma arasında ikinci müharibə başlandı. Bu müharibəni Birmada Britaniya tacirləri ilə pis rəftar edilməsi bəhanəsilə ingilis Ost-Hind kompaniyası başladı.
Aprel-iyun aylarında ingilis qoşunları aprel ayının 5-də Aşağı Birmanın Martaban ərazisi, 12 apreldə Ranqunu, iki gün sonra isə Şvedaqonu ələ keçirdilər. 19 may tarixində ağır döyüşlərdən sonra Basseyn şəhəri işğal edildi. Düşmənə müqavimət göstərməsinə baxmayaraq Birma qoşunları geri çəkilməyə məcbur oldu. 3 iyunda Pequ işğal edildi, ardınca da Şvemodo ingilis qoşunları tərəfindən ələ keçirildi.
İngilis müstəmləkəçiləri ölkənin içərilərinə soxulduqca işğal edilmiş ərazidə yerli əhalinin partizan müharibəsi genişlənməyə başladı. İngilislərin Birma xalqına qarşı müharibəsi Birmanın nizami hissələri ilə müharibədən daha təhlükəli idi. Vuruşmalar uzun sürən müharibə xarakteri aldı, böyük maddi və insan itkisinə səbəb oldu. İkinci ingilis-Birma müharibəsi bütün Birmanın işğalının başa çatdırılmasında həlledici amillərdən biri oldu. Amma bu dəfə də xalqın fədakar müqaviməti ingilis hakim dairələrinin çox planlarını pozdu. Nəhayət, Hindistanın ingilis general-qubernatoru 1852-ci ilin dekabrında Pequ əyalətinin ilhaq olduğunu elan etdi.
Müharibənin nəticəsi
1853-cü il iyunun 30-da isə hərbi əməliyyatın qurtarması haqqında intibahnamə nəşr edildi. Britaniya hökumət orqanlarının təklif etdiyi sülh müqaviləsi layihəsi dörd maddədən ibarət idi:
- Əbədi sülh elan edilməsi;
- Pequ əyaləti Böyük Britaniyaya verilməsi;
- Britaniyaya Birmada ticarət azadlığı verilməsi;
- Birma hökuməti tərəfindən müqavilənin dərhal imzalanması və təsdiq edilməsi.
Əks təqdirdə Birma krallığı tamamilə istila olunanadək müharibənin davam etdiriləcəyi şərti irəli sürülürdü.
Birma kralı hakimiyyətdən devrilib yerinə qardaşı Mindon-Min (1853-1878) kral elan edildikdən sonra o, İngilislərin müxtəlif hədələrinə məhəl qoymayaraq təklif edilən müqaviləni imzalamaqdan və Pequ əyalətinin işğalını tanımaqdan imtina etdi. Son nəticədə aşağıdakı şərtlərlə müqavilə imzalandıː
- Birtaniya mülklərinin hüdudu Miadai ilə müəyyən edilir;
- Əsir alınan ingilislər azad edilir;
- Paytaxt Mandalayda ticarət üçün İravadi vasitəsi ilə gəmiçiliyə icazə verilir;
- ingilis-hind təbəələrinə münasibətdə diplomatik nümayəndlərin yurisdiksiyası tanınır;
İngilis burjuaziyasının hərəkətlərinə qarşı xalq kütlələrinin hiddəti yeni mərhələyə daxil olmaqda idi. Hətta, İngiltərə Birma kralını yenidən hərbi əməliyyata başlayacağı ilə hədələsə də, lakin o zaman əməli olaraq bu işə girişməyə cürət etmədi. Nəticədə Birma ilə Britaniya arasında ticarət əlaqləri 1885-ci ildə baş verəcək növbəti münaqişəyə qədər bərpa edildi.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Birinci Ingiltere Birma muharibesi 5 aprel 1852 20 yanvar 1853 Birma Pequ eyaletinin isgali ile neticelenen muharibe Ikinci Ingiltere Birma MuharibesiTarix 5 aprel 1852 20 yanvar 1853Yeri Asagi BirmaNeticesi Sirket qelebesi Birma taxtinda yerine kecdiMunaqise terefleriBritaniya imperiyasi Birma ImperiyasiKomandan lar Henry Godwin Garnet Wolseley Maung Gyi Kyauk Lon Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiMuharibenin baslanmasi ve gedisi Ingilterenin hakim daireleri butunlukle Birmani zebt etmek ve onu oz mustemlekesine cevirmek seylerinden el cekmemisdiler 1852 ci ilin aprel ayinin 5 de Ingiltere ile Birma arasinda ikinci muharibe baslandi Bu muharibeni Birmada Britaniya tacirleri ile pis reftar edilmesi behanesile ingilis Ost Hind kompaniyasi basladi Aprel iyun aylarinda ingilis qosunlari aprel ayinin 5 de Asagi Birmanin Martaban erazisi 12 aprelde Ranqunu iki gun sonra ise Svedaqonu ele kecirdiler 19 may tarixinde agir doyuslerden sonra Basseyn seheri isgal edildi Dusmene muqavimet gostermesine baxmayaraq Birma qosunlari geri cekilmeye mecbur oldu 3 iyunda Pequ isgal edildi ardinca da Svemodo ingilis qosunlari terefinden ele kecirildi Ingilis mustemlekecileri olkenin icerilerine soxulduqca isgal edilmis erazide yerli ehalinin partizan muharibesi genislenmeye basladi Ingilislerin Birma xalqina qarsi muharibesi Birmanin nizami hisseleri ile muharibeden daha tehlukeli idi Vurusmalar uzun suren muharibe xarakteri aldi boyuk maddi ve insan itkisine sebeb oldu Ikinci ingilis Birma muharibesi butun Birmanin isgalinin basa catdirilmasinda helledici amillerden biri oldu Amma bu defe de xalqin fedakar muqavimeti ingilis hakim dairelerinin cox planlarini pozdu Nehayet Hindistanin ingilis general qubernatoru 1852 ci ilin dekabrinda Pequ eyaletinin ilhaq oldugunu elan etdi Muharibenin neticesi 1853 cu il iyunun 30 da ise herbi emeliyyatin qurtarmasi haqqinda intibahname nesr edildi Britaniya hokumet orqanlarinin teklif etdiyi sulh muqavilesi layihesi dord maddeden ibaret idi Ebedi sulh elan edilmesi Pequ eyaleti Boyuk Britaniyaya verilmesi Britaniyaya Birmada ticaret azadligi verilmesi Birma hokumeti terefinden muqavilenin derhal imzalanmasi ve tesdiq edilmesi Eks teqdirde Birma kralligi tamamile istila olunanadek muharibenin davam etdirileceyi serti ireli surulurdu Birma krali hakimiyyetden devrilib yerine qardasi Mindon Min 1853 1878 kral elan edildikden sonra o Ingilislerin muxtelif hedelerine mehel qoymayaraq teklif edilen muqavileni imzalamaqdan ve Pequ eyaletinin isgalini tanimaqdan imtina etdi Son neticede asagidaki sertlerle muqavile imzalandiː Birtaniya mulklerinin hududu Miadai ile mueyyen edilir Esir alinan ingilisler azad edilir Paytaxt Mandalayda ticaret ucun Iravadi vasitesi ile gemiciliye icaze verilir ingilis hind tebeelerine munasibetde diplomatik numayendlerin yurisdiksiyasi taninir Ingilis burjuaziyasinin hereketlerine qarsi xalq kutlelerinin hiddeti yeni merheleye daxil olmaqda idi Hetta Ingiltere Birma kralini yeniden herbi emeliyyata baslayacagi ile hedelese de lakin o zaman emeli olaraq bu ise girismeye curet etmedi Neticede Birma ile Britaniya arasinda ticaret elaqleri 1885 ci ilde bas verecek novbeti munaqiseye qeder berpa edildi Hemcinin baxBirinci Ingilis Birma muharibesi Ucuncu Ingilis Birma muharibesi ol