Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üç körpə monastırı — Tərtər rayonunun Təpəkənd kəndi ərazisində yerləşən tarix-memarlıq abidəsi. İnşaat kitabəsinə əsasən monastırın başkilsəsi Sərkis adlı memar tərəfindən, Alban katolikosu VI Simeon və onun qardaşı, arximandrit İqnatios tərəfindən, ziyarətçilərin maddi dəstəyi, və Səfəvi şahı Süleymanın himayəsi ilə inşa edilmişdir.
| Üç körpə monastırı | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Tərtər |
| Yerləşir | Təpəkənd kəndi |
| Aidiyyatı | Xaçın knyazlığı |
| Tikilmə tarixi | 1691 |
| Vəziyyəti | qəzalı |
| | |
 Kompleksin planı | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Monastır Çiləbürt qalasından 7 kilometr aralıda yerləşir. Planda düzbucaqlı formaya malik olan əsas kilsə binası assimetrik konstruksiyaya malik üç nefli günbəzli bazilikadır. Yarımdaşıyıcı tağlar vasitəsilə saxlanan günbəz dörd zərif sütun üzərində dayanır. Portal timpanının bütün səthi incə naxışlarla işlənmişdir.
Tarixi
İnşaat kitabəsinə əsasən monastırın başkilsəsi Alban katolikosu VI Simeon və onun qardaşı, arximandrit İqnatios tərəfindən, ziyarətçilərin maddi dəstəyi, və Səfəvi şahı Süleymanın himayəsi ilə inşa edilmişdir.Gəncəsər taxtının Erməni Qriqoryan Kilsəsinin təzyiqinə tab gətirməyərək tabe olmaq qərarı verməsindən sonra, Qafqaz albanlarının avtokefallığını saxlamaq üçün Üç körpə monastırı Gəncəsər taxtına alternativ kimi inşa edilmiş, Erməni Həvari Kilsəsinə tabe olmaq istəməyən dindarların istinadgahı olmuşdur. Kilsənin divarlarında dövrümüzə çatmış xaçdaşları 1571, 1620, 1745-ci illərə aiddir.
Kilsənin inşası Sərkis adlı memar tərəfindən həyata keçirilmişdir. Altar divarının daxili hissəsində yerləşdirilmiş kitabədə deyilir: "Kilsənin inşaatçısı və memarı – ustad Sərkis. Məsihə dualarınızda yad edin."
Memarlıq xüsusiyyətləri
Monastır Çiləbürt qalasından 7 kilometr aralıda yerləşir. Harmonik yerləşdirilmiş tikililər yalnız kompleksə möhtəşəm görünüş vermir, həm də ətraf ərazilərin peyzajında xüsusi yer tutur.
Planda düzbucaqlı formaya malik olan əsas kilsə binası assimetrik konstruksiyaya malik üç nefli günbəzli bazilikadır. Yarımdaşıyıcı tağlar vasitəsiylə saxlanan günbəz dörd zərif sütun üzərində dayanır. Portal timpanının bütün səthi incə naxışlarla işlənmişdir.
13.5x9.5 metr ölçülərinə malik olan ibadət zalı geniş və işıqlıdır. Zalın şərq tərəfində altar-apsida, apsidanın hər iki tərəfində isə düzbucaqlı plana malik iki mərtəbəli köməkçi otaqlar yerləşir. İkinci mərtəbədəki otaqların qapıları apsidaya açılır və oradan konsol pilləkənlər ikinci mərtəbədəki otaqlara aparır. Ktişvəng monastırının baş kilsəsinin iki mərtəbəli köməkçi otaqları da analoji formada inşa edilmişdir. Yarımdairəvi altarın yan divarlarında yeddi niş vardır.
İbadət zalının şimal tərəfində, altarın yaxınlığında vəftiz piyaləsinin yeri qalmışdır. Kilsənin orijinal qapısı, günbəzin qaplaq formalı yuxarı hissəsi və yonulmuş daşlardan hazırlanmış döşəmə örtüyü də ilkin görünüşündə dövrümüzə çatmışdır. Zalın pilonları orijinal inşaat variantında xaçvari formada olmuşdur. XVIII əsrdə iki şərq pilonunun möhkəmləndirilməsi üçün onlar kvadrat formasına salınmışdır. Cənub pilonu üzərindəki kitabə bu hadisədən xəbər verir.
Kilsə heyranedici interyerə malikdir. Geniş zalın möhtəşəmliyi və təmtəraqlığı, düzgün pilonların qabarıqlığı, kəsişən yelkənvari tağların yüngüllüyü, günbəz barabanının geniş pəncərələrindən içəri düşən günəş şüalarının interyerdə oynaması, ikimərtəbəli köməkçi otaqların sirliliyi, altar yüksəltməsindəki kitabə və interyeri bəzəyən onlarla müxtəlif ölçülü xaçdaşlar vasitəsiylə vurğulanır.
Monastırın başkilsəsi bir sıra fərqləndirici xüsusiyyətlərə malikdir. Belə ki, onun günbəzi ənənəvi olaraq yerləşdirildiyi kimi ibadət zalının mərkəzində yox, qərb tərəfində yerləşir. Assimmetriya yalnız günbəz konstruksiyasında deyil, həm də günbəzlə eyni vertikalda, şimal və cənub divarlarında yerləşdirilmiş pəncərələrdə, həmçinin dekor elementlərində müşahidə olunur. Bununla yanaşı, kilsənin yeganə qapısı üçün cənub divarında seçilmiş düzgün yerləşmə sayəsində günbəzin zalın mərkəzində olması təəssüratı yaranır.
Üslub xüsusiyyətləri həm də kompleksin inşa texnikasında görünür. Kilsəyə dinamiklik vermək və yüksəyə müyllilik təəssüratı yaratmaq üçün, səkkizguşəli baraban və qalpaqvari sonluğa malik günbəz və fasadın yuxarı hissələri yaxşı yonulmuş sarımtıl ağ daşlardan, digər divarlar isə adi bozumtul-mavi daşlardan hörülmüşdür.
Monastırın mülki tikililəri, o cümlədən rahib hücrələrinin dizayn-memarlıq xüsusiyyətləri Kəlbəcərin Kolatağ kəndi ərazisindəki Böyük Arran monastırını xatırlatsa da, daha geniş ərazi və böyük ölçülərə malikdir. Rahib hücrələrinin hər biri buxarı və pəncərə ilə təmin olunmuşdur.
İstinadlar
- Мкртчян, 1989. səh. 54
- Мкртчян, 1989. səh. 55
Ədəbiyyat
- Мкртчян, Ш.М, Историко-Архитектурные Памятники Нагорного Карабаха, Ереван, 1989
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Uc korpe monastiri Terter rayonunun Tepekend kendi erazisinde yerlesen tarix memarliq abidesi Insaat kitabesine esasen monastirin baskilsesi Serkis adli memar terefinden Alban katolikosu VI Simeon ve onun qardasi arximandrit Iqnatios terefinden ziyaretcilerin maddi desteyi ve Sefevi sahi Suleymanin himayesi ile insa edilmisdir Uc korpe monastiri40 15 08 sm e 46 38 26 s u Olke AzerbaycanSeher TerterYerlesir Tepekend kendiAidiyyati Xacin knyazligiTikilme tarixi 1691Veziyyeti qezaliUc korpe monastiriKompleksin plani Vikianbarda elaqeli mediafayllar Monastir Cileburt qalasindan 7 kilometr aralida yerlesir Planda duzbucaqli formaya malik olan esas kilse binasi assimetrik konstruksiyaya malik uc nefli gunbezli bazilikadir Yarimdasiyici taglar vasitesile saxlanan gunbez dord zerif sutun uzerinde dayanir Portal timpaninin butun sethi ince naxislarla islenmisdir TarixiInsaat kitabesine esasen monastirin baskilsesi Alban katolikosu VI Simeon ve onun qardasi arximandrit Iqnatios terefinden ziyaretcilerin maddi desteyi ve Sefevi sahi Suleymanin himayesi ile insa edilmisdir Genceser taxtinin Ermeni Qriqoryan Kilsesinin tezyiqine tab getirmeyerek tabe olmaq qerari vermesinden sonra Qafqaz albanlarinin avtokefalligini saxlamaq ucun Uc korpe monastiri Genceser taxtina alternativ kimi insa edilmis Ermeni Hevari Kilsesine tabe olmaq istemeyen dindarlarin istinadgahi olmusdur Kilsenin divarlarinda dovrumuze catmis xacdaslari 1571 1620 1745 ci illere aiddir Kilsenin insasi Serkis adli memar terefinden heyata kecirilmisdir Altar divarinin daxili hissesinde yerlesdirilmis kitabede deyilir Kilsenin insaatcisi ve memari ustad Serkis Mesihe dualarinizda yad edin Memarliq xususiyyetleriMonastir erazisinde muxtelif dovrlere aid bedii tesvirli alban xac daslari vardir Monastir Cileburt qalasindan 7 kilometr aralida yerlesir Harmonik yerlesdirilmis tikililer yalniz komplekse mohtesem gorunus vermir hem de etraf erazilerin peyzajinda xususi yer tutur Planda duzbucaqli formaya malik olan esas kilse binasi assimetrik konstruksiyaya malik uc nefli gunbezli bazilikadir Yarimdasiyici taglar vasitesiyle saxlanan gunbez dord zerif sutun uzerinde dayanir Portal timpaninin butun sethi ince naxislarla islenmisdir 13 5x9 5 metr olculerine malik olan ibadet zali genis ve isiqlidir Zalin serq terefinde altar apsida apsidanin her iki terefinde ise duzbucaqli plana malik iki mertebeli komekci otaqlar yerlesir Ikinci mertebedeki otaqlarin qapilari apsidaya acilir ve oradan konsol pillekenler ikinci mertebedeki otaqlara aparir Ktisveng monastirinin bas kilsesinin iki mertebeli komekci otaqlari da analoji formada insa edilmisdir Yarimdairevi altarin yan divarlarinda yeddi nis vardir Ibadet zalinin simal terefinde altarin yaxinliginda veftiz piyalesinin yeri qalmisdir Kilsenin orijinal qapisi gunbezin qaplaq formali yuxari hissesi ve yonulmus daslardan hazirlanmis doseme ortuyu de ilkin gorunusunde dovrumuze catmisdir Zalin pilonlari orijinal insaat variantinda xacvari formada olmusdur XVIII esrde iki serq pilonunun mohkemlendirilmesi ucun onlar kvadrat formasina salinmisdir Cenub pilonu uzerindeki kitabe bu hadiseden xeber verir Kilse heyranedici interyere malikdir Genis zalin mohtesemliyi ve temteraqligi duzgun pilonlarin qabariqligi kesisen yelkenvari taglarin yungulluyu gunbez barabaninin genis pencerelerinden iceri dusen gunes sualarinin interyerde oynamasi ikimertebeli komekci otaqlarin sirliliyi altar yukseltmesindeki kitabe ve interyeri bezeyen onlarla muxtelif olculu xacdaslar vasitesiyle vurgulanir Monastirin baskilsesi bir sira ferqlendirici xususiyyetlere malikdir Bele ki onun gunbezi enenevi olaraq yerlesdirildiyi kimi ibadet zalinin merkezinde yox qerb terefinde yerlesir Assimmetriya yalniz gunbez konstruksiyasinda deyil hem de gunbezle eyni vertikalda simal ve cenub divarlarinda yerlesdirilmis pencerelerde hemcinin dekor elementlerinde musahide olunur Bununla yanasi kilsenin yegane qapisi ucun cenub divarinda secilmis duzgun yerlesme sayesinde gunbezin zalin merkezinde olmasi teessurati yaranir Uslub xususiyyetleri hem de kompleksin insa texnikasinda gorunur Kilseye dinamiklik vermek ve yukseye muyllilik teessurati yaratmaq ucun sekkizguseli baraban ve qalpaqvari sonluga malik gunbez ve fasadin yuxari hisseleri yaxsi yonulmus sarimtil ag daslardan diger divarlar ise adi bozumtul mavi daslardan horulmusdur Monastirin mulki tikilileri o cumleden rahib hucrelerinin dizayn memarliq xususiyyetleri Kelbecerin Kolatag kendi erazisindeki Boyuk Arran monastirini xatirlatsa da daha genis erazi ve boyuk olculere malikdir Rahib hucrelerinin her biri buxari ve pencere ile temin olunmusdur IstinadlarMkrtchyan 1989 seh 54 Mkrtchyan 1989 seh 55EdebiyyatMkrtchyan Sh M Istoriko Arhitekturnye Pamyatniki Nagornogo Karabaha Erevan 1989