Çəmən güllücəsi (lat. Lathyrus pratensis) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin güllücə cinsinə aid bitki növü.
Çəmən güllücəsi | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||||||
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Çəmən güllücəsi | ||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Botaniki xarakteristikası
Hündürlüyü (40) 55-100 sm, gövdəsi düz, uzanan və ya ilişən, sivri dördtinli və budaqlanan çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovu nazik, şaxəli və zoğ əmələgətirəndir. Yalançı zoğları iri olub, yarpaqcığı xatırladır, uzunsov və ya yumurtaşəkilli-neştərvaridir, oxşəkilli əsası vardır, sivriləşmiş, qısa və ya bəzən saplaqla eynidir. Saplaq qanadsız, üst tərəfdən novşəkilli, sadə və ya şaxələnən bığcığı, nadir halda ucu vardır. Yarpaqlar bir cütdür; yarpaqcıqları neştərvari və ya uzunsov-neştərvaridir, sivri və ya qısa sivriləşmişdir, qısa sivri ucu vardır, 3-5 ədəd çox güclü damara malikdir, nadir halda ensiz neştərvaridir, uzunluğu (1) 2-4 (5) sm, eni 2,5-8 (10) mm-dir. Salxımları 5-13 ədəd çiçəkdən ibarətdir. Çiçək saplağı tüklüdür. Tac parlaq və ya açıq-sarı rəngdədir, uzunluğu 12–17 mm-dir. Paxlası qısa xətli-neştərvaridir, uzunluğu 2-3 sm, eni 4–6 mm-dir, qaramtıl, çılpaq, uzununa çəpinə damar şəbəkəsindən ibarətdir, 6-10 toxumludur. Toxumları qeyri-bərabər dəyirmi, çılpaq, bir qədər parlaq, qırmızımtıl-qonur rənglidir, tünd ləkələri vardır. (May) İyun-iyul (avqust) aylarında çiçəkləyir, avqust ayında meyvə verir.
Azərbaycanda yayılması
Azərbaycanın bütün rayonlarında. Bütün meşəli rayonlarda və dağ çəmənlərində (2000–2500 m-ə qədər d.s.y.)
Yaşayış mühiti
Meşələrdə, kolluqlarda, meşə kənarında, bağlarda, dağ çəmənlərində, əkin və zəmilərdə rast gəlinir.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Balverən bitkidir, dərman əhəmiyyəti vardır, toxumları quşlar tərəfindən yeyilir. Bitkidə tərkibi məlum olmayan acı maddə vardır, heyvanlar tərəfindən yaxşı yeyilmir.
İstinadlar
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 733.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cemen gullucesi lat Lathyrus pratensis bitkiler aleminin paxlacicekliler destesinin paxlakimiler fesilesinin gulluce cinsine aid bitki novu Cemen gullucesiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste PaxlaciceklilerFesile PaxlakimilerYarimfesile Triba Cins GulluceNov Cemen gullucesiBeynelxalq elmi adiLathyrus pratensis L 1753Sekil axtarisiITIS 25874NCBI 254779EOL 703180Botaniki xarakteristikasiHundurluyu 40 55 100 sm govdesi duz uzanan ve ya ilisen sivri dordtinli ve budaqlanan coxillik ot bitkisidir Kokumsovu nazik saxeli ve zog emelegetirendir Yalanci zoglari iri olub yarpaqcigi xatirladir uzunsov ve ya yumurtasekilli nestervaridir oxsekilli esasi vardir sivrilesmis qisa ve ya bezen saplaqla eynidir Saplaq qanadsiz ust terefden novsekilli sade ve ya saxelenen bigcigi nadir halda ucu vardir Yarpaqlar bir cutdur yarpaqciqlari nestervari ve ya uzunsov nestervaridir sivri ve ya qisa sivrilesmisdir qisa sivri ucu vardir 3 5 eded cox guclu damara malikdir nadir halda ensiz nestervaridir uzunlugu 1 2 4 5 sm eni 2 5 8 10 mm dir Salximlari 5 13 eded cicekden ibaretdir Cicek saplagi tukludur Tac parlaq ve ya aciq sari rengdedir uzunlugu 12 17 mm dir Paxlasi qisa xetli nestervaridir uzunlugu 2 3 sm eni 4 6 mm dir qaramtil cilpaq uzununa cepine damar sebekesinden ibaretdir 6 10 toxumludur Toxumlari qeyri beraber deyirmi cilpaq bir qeder parlaq qirmizimtil qonur renglidir tund lekeleri vardir May Iyun iyul avqust aylarinda cicekleyir avqust ayinda meyve verir Azerbaycanda yayilmasiAzerbaycanin butun rayonlarinda Butun meseli rayonlarda ve dag cemenlerinde 2000 2500 m e qeder d s y Yasayis muhitiMeselerde kolluqlarda mese kenarinda baglarda dag cemenlerinde ekin ve zemilerde rast gelinir Teserrufat ehemiyyetiBalveren bitkidir derman ehemiyyeti vardir toxumlari quslar terefinden yeyilir Bitkide terkibi melum olmayan aci madde vardir heyvanlar terefinden yaxsi yeyilmir IstinadlarLinnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 733 Hemcinin bax